ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΑ ΚΑΙ ΠΡΩΤΟΧΡΟΝΙΑ ΜΕΣΑ ΑΠΟ ΤΑ ΠΑΛΙΑ ΑΝΑΓΝΩΣΤΙΚΑ

http://comicstrades.me
Αν υπάρχει κάτι, που μας μεταφέρει πίσω στο χρόνο περισσότερο απ’ οτιδήποτε άλλο, αυτό είναι τα παλιά αναγνωστικά, είτε τα είχαμε διαβάσει ως μαθητές είτε όχι. Ας κάνουμε, λοιπόν, ένα ταξίδι στο παρελθόν, όπου τα Χριστούγεννα δεν είχαν εμπορευματοποιηθεί και είχαν ακόμα κυρίως θρησκευτικό και κοινωνικό χαρακτήρα, κοιτάζοντας τις Χριστουγεννιάτικες εικόνες από διάφορα παλιά αναγνωστικά. Συντροφιά μας σ’ αυτό το ταξίδι θα είναι οι ανατυπώσεις τού Βήματος, οι επανεκδόσεις τού 1994 από τις εκδόσεις «Alien» και «Δίδυμοι», καθώς και η ψηφιακή βιβλιοθήκη τού ΟΕΔΒ, που δεν προλάβαμε να την χαρούμε, αλλά αντίγραφα από πολλά από τα βιβλία αυτής τής βιβλιοθήκης κυκλοφορούν σε ιστοτόπους σχολείων κλπ. Όρεξη να έχει να ψάχνει κανείς και όλο και κάτι θα βρει. Κάπου, ανάμεσα στις εικόνες, υπάρχει και μία από το Νέον αλφαβητάριον διά τα Ελληνόπουλα του Εθνικού Κήρυκος, από το 1930, που παρουσιάσαμε παλιότερα.













































Καλές Γιορτές!

 Πίσω στα παλιά 

Η ΕΚΔΙΚΗΣΗ ΤΩΝ ΠΑΛΑΙΩΝ ΑΛΦΑΒΗΤΑΡΙΩΝ ΚΑΙ ΑΝΑΓΝΩΣΤΙΚΩΝ

 

 

 

 

 

 

 

 

Γράφει ο Γιάννης Μητράκος

Πριν από λίγα χρόνια ο τότε Οργανισμός Εκδόσεως Διδακτικών Βιβλίων εκχώρησε τα δικαιώματα των παλαιών αλφαβηταρίων, αναγνωστικών και άλλων σχολικών εγχειριδίων σε ιδιώτες εκδότες, οι οποίοι τα ανατύπωσαν και τα διέθεσαν, προς πώληση, στα βιβλιοπωλεία. Και τότε συνέβη το απίστευτο! Τα βιβλία αυτά, που ανασύρθηκαν από το χρονοντούλαπο της εκπαιδευτικής ιστορίας, αν ακι η τιμή τους δεν ήταν ευκαταφρόνητη, γνώρισαν μοναδική εκδοτική επιτυχία, έγιναν best seller!

Κάτι ανάλογο συμβαίνει αυτήν την περίοδο με την εφημερίδα ΒΗΜΑ, η οποία προσφέρει κάθε Κυριακή ένα παλαιό αλφαβητάριο ή αναγνωστικό. Έγινε ανάρπαστη σε τέτοιο βαθμό ώστε να αναγκαστεί να επανακυκλοφορήσει τα τρία πρώτα βιβλία, για να ικανοποιηθούν όσι τα είχαν χάσει και ήθελαν να έχουν πλήρη τη σειρά!
Τι γλυκιά εκδίκηση! Τα βιβλία αυτά, που αποσύρθηκαν ως «αναχρονιστικά και ακατάλληλα», από τους υπεύθυνους της πρώτης εκπαιδευτικής μεταρρύθμισης των κυβερνήσεων του ΠΑΣΟΚ, επανέρχονται και γίνονται περιζήτητα ακόμα και από άτομα τα οποία ενδεχομένως δεν τα διδάχτηκαν ποτέ!

Αυτή είναι η έμπρακτη απάντηση των απλών ανθρώπων κι όχι μόνο στις αλλεπάλληλες «εκπαιδευτικές μεταρρυθμίσεις» των πράσινων και γαλάζιων κυβερνήσεων της μεταπολιτευτικής περιόδου, που έφεραν την ελληνική Παιδεία σε αδιέξοδο, αδυνατώντας να δώσουν στους μαθητές το γνωστικό οπλοστάσιο που είναι απαραίτητο για να πορευτούν στη ζωή. Ιδίως στη Γλώσσα που είναι το εργαλείο για να έχουν πρόσβαση τα παιδιά σε όλα τα διδακτικά αντικείμενα! Η λεξιπενία και η αδυναμία έκφρασης των νέων ανθρώπων είναι χαρακτηριστικά της εποχής μας!

Και πώς να γίνει διαφορετικά, αφού τα νέα σχολικά εγχειρίδια-των εκσυγχρονιστών- είναι στην πλειονότητά τους κακά αντίγραφα ξένων βιβλίων και προτύπων, δημιουργημένα από ανθρώπους χωρίς έμπνευση σαν «ασκήσεις επί χάρτου», μακράν κάθε κοινωνικής και σχολικής πραγματικότητας. Τα περισσότερα μοιάζουν με «νερόβραστα» κατασκευάσματα, χωρίς γνήσια παιδικότητα, χωρίς συναίσθημα, χωρίς «άγγιγμα ψυχής», χωρίς ειλικρινή αναφορά στα στοιχεία που συγκροτούν τη νεοελληνική μας ταυτότητα. Επιπλέον έχουν σοβαρά προβλήματα στη δομή τους, καθώς είναι στηριγμένα σε μηχανιστικές μεθόδους και χρησιμοποιούν κατά κόρον εξυπνακισμούς και σχοινοτενείς προτάσεις γεμάτες από ακαταλαβίστικες λέξεις κι εκφράσεις.

Απλά πράγματα. Πάρτε το θρυλικό αλφαβητάριο των Ι.Κ. Γιαννελή και Γ.Σακκά, το μακροβιότερο αναγνωστικό στην ιστορία της Εκπαίδευσης (1955-1978), εικονογραφημένο με έξοχο τρόπο από τον καλλιτέχνη ζωγράφο και χαράκτη Κώστα Γραμματόπουλο, με τους αξέχαστους παιδικούς ήρωες την Άννα, το Μίμη, την Έλλη και τη Λόλα και αντιπαραθέστε το με το σημερινό «Γράμματα-Λέξεις-Ιστορίες» της Πρώτης Τάξης, για να καταλάβετε τι εννοούμε.

Στη μακρά διδασκαλική μου θητεία, μέσα στην τάξη, οσάκις έδωσα σε πρωτάκια να διαβάσουν κείμενα από το «αλφαβητάριον» διαπίστωσα την απίστευτη ευχέρεια με την οποία το έκαναν και το κυριότερο τη διάχυτη χαρά στο πρόσωπό τους. Κι αυτό γιατί το «αλφαβητάριον» είναι γραμμένο σε στρωτή και κατανοητή δημοτική γλώσσα, με σύντομες προτάσεις και με θέματα που κεντρίζουν το παιδικό ενδιαφέρον.

Εις επίρρωσιν όλων να ένα απόσπασμα από το δεύτερο μέρος του αλφαβηταρίου, που περιλαμβάνει εκτενή κείμενα για την αναγνωστική εξάσκηση των μαθητών:

Εξημέρωσε η άλλη ημέρα
και ανέβαιναν προς το λόφο.
Ήταν ο θείος με τα τέσσερα παιδιά.
Την Έλλη δεν την επήραν μαζί των
γιατί ήταν ακόμη μικρή.
Καθώς ανέβαιναν στην πλαγιά,
είδαν ένα κοπάδι με αρνάκια,
που έτρεχαν εδώ κι εκεί με χαρά
κι έτρωγαν δροσερό χορταράκι.
Λίγο πριν φθάσουν στην κορυφή,
είδαν και μια βρυσούλα.
Το νερό της έτρεχε τραγουδώντας
και έκανε ένα μικρό ποταμάκι.

Ιδού τώρα, για σύγκριση, ένα ανάλογο κείμενο από το σημερινό βιβλίο της Γλώσσας για την Πρώτη τάξη:
Πρώτες μέρες του καλοκαιριού. Ο καιρός έχει ζεστάνει. Οι γονείς των παιδιών είχαν υποσχεθεί σε όλη την παρέα μια εκδρομή στη θάλασσα. Την Κυριακή θα πάνε στην Ψιλή Άμμο.

Από την ανυπομονησία τους όλα τα παιδιά ξύπνησαν πρωί πρωί, πριν ακόμη χτυπήσει το ξυπνητήρι. Ετοίμασαν τα εκδρομικά τους σακίδια, φόρεσαν τα καπέλα τους και να τα τώρα στο σταθμό των λεωφορείων. Η ώρα είναι 9.

Κοιτάζουν τον πίνακα με τα δρομολόγια. Προσπαθούν να βρουν τι ώρα φεύγει το λεωφορείο για την Ψιλή Άμμο.

πηγή

 πίσω στα παλιά

ΤΟ ΓΑΛΑ ΤΟΥ ΚΩΣΤΑΚΗ, ΑΠΟ ΤΟ ΑΝΑΓΝΩΣΤΙΚΟ Ε’ ΤΑΞΗΣ ΤΟΥ 1966…

 

οι γονείς μπορούν να συγκρίνουν τα κείμενα των Αναγνωστικών του τότε με τη “γλώσσα” του σήμερα…

Μεγάλη ἦταν ἡ χαρὰ τῶν παιδιῶν ἐκείνη τὴν ἡμέρα. Στὰ παιδικὰ συσσίτια γιὰ πρώτη φορὰ θὰ ἐμοίραζαν γάλα, ποὺ εἶχεν ἐξαφανισθῆ ἀπὸ τὰς Ἀθήνας πολλοὺς μῆνες. Λίγο ἔπειτα ἀπὸ τὴν εἴσοδο τῶν Γερμανῶν εἶχε κι αὐτὸ γίνει εἶδος πολυτελείας. Μὰ τώρα εὐτυχῶς ἔφθασεν ἡ πρώτη ἀποστολὴ τοῦ Διεθνοῦς Ἐρυθροῦ Σταυροῦ.

Τὸ γάλα ἐβραζόταν σὲ μεγάλα καζάνια στὰ σχολεῖα καὶ ὅπου ἀλλοῦ ἐλειτουργοῦσαν παιδικὰ συσσίτια. Καὶ τὰ πεινασμένα Ἑλληνόπουλα δὲν ἐχόρταιναν νὰ τὸ ρουφοῦν μὲ τὰ μάτια, πρὶν ἀκόμη γίνῃ ἡ διανομή. Τὰ φασόλια, τὰ μπιζέλια καὶ τὸ πληγούρι μόλις τὰ εἶχαν συγκρατήσειὣς τώρα στὴ ζωή. Καὶ τὰ εἶχαν πιὰ βαρεθῆ. Τὸ γάλα ὅμως θὰ τοὺς ξανάφερνε τὸ ρόδινο χρῶμα τῆς ὑγείας.

*************

Σ’ ἕνα συνοικιακὸ δημοτικὸ σχολεῖο τοῦ Πειραιῶς ἦταν μαθητὴς κι ὁ Κωστάκης, παιδὶ πτωχοῦ ὑπαλλήλου. Ἡ οἰκογένειά του εἶχεν ὑποφέρει πολύ, ἑνάμισυ χρόνο ἀπὸ τὶς στερήσεις. Ἀφοῦ ἀναγκάσθηκαν στὴν ἀρχὴνὰ πουλήσουν τὰ λίγα κοσμήματα τῆς μητέρας, τὰ περισσότερα ἔπιπλα καὶ πολλὰ ροῦχά τους, τώρα τελευταῖα ἐστήριζαν ὅλες τὶς ἐλπίδες τους στὰ συσσίτια καὶ στὶς διανομές. Ὁ πατέρας ἔπαιρνε συσσίτιο ἀπὸ τὴν ὑπηρεσία του καὶ τὰ δύο παιδιά, ἡ Λέλα κι ὁ Κωστάκης, ἀπὸ τὰ σχολεῖά τους. Ὁ μισθὸς τοῦ πατέρα ἐκείνη τὴν ἐποχὴ δὲν ἦταν ἀρκετὸς νὰ τοὺς θρέψῃ οὔτε πέντε ἡμέρες τὸ μῆνα. Κι ἡ καημένη ἡ μητέρα ἔπρεπε νὰ βάλῃ ὅλη τὴν τέχνη της, γιὰ νὰ ἔχουν πέντε πιάτα φαγητὸ τὸ μεσημέρι καὶ πέντε τὸ βράδυ.

Ἡ πτωχὴ οἰκογένεια εἶχε κι ἕνα φιλοξενούμενο σὲ ὅλο αὐτὸ τὸ διάστημα. Ἦταν ἕνας Κύπριος, στρατιώτης στὸν Ἀγγλικὸ στρατό,καὶ τὸν ἔλεγαν Μιχάλη. Εἶχε πολεμήσει γενναῖα τοὺς Γερμανούς,ἐπληγώθηκε ἐλαφρὰ στὸ δεξὶ χέρι καὶ εἶχε πιασθῆ αἰχμάλωτος. Ἀλλὰ κατώρθωσε νὰ δραπετεύσῃ καὶ τυχαῖα εἶχε κτυπήσει τὴν πόρτα τοῦ πτωχοῦ ὑπαλλήλου. Τὸν ἐδέχθηκαν μὲ ὅλη τὴν καρδιά τους, τὸν ἔκρυψαν ἀπὸ κάθε ὕποπτο μάτι κι ἐμοιράσθηκαν μαζί του τὸ λίγο φαγητό τους.Κι οὔτε ἤθελαν ν’ ἀκούσουν τὶς παρακλήσεις του νὰ τὸν ἀφήσουν νὰ παραδοθῇ. Τὸν κίνδυνο νὰ τουφεκισθοῦν οἱ γονεῖς, ἂν τὸν ἀνεκάλυπτανοἱ ἐχθροί, ἡ οἰκογένεια δὲν τὸν ἐλογάριαζε.

**************

- Τὸ γάλα σας θὰ τὸ πίνετε ὅλοι ἐδῶ κι ὅταν φεύγετε, θὰ μοῦ δείχνετε ἄδειο τὸ τενεκάκι σας, εἶπεν ἡ διευθύντρια στὰ παιδιὰ τὴν ὥρα τῆς διανομῆς.

Τὰ παιδιὰ εἶχαν μπῆ στὴ σειρὰ κι ἐπερνοῦσαν μπροστὰ ἀπὸ τὸ καζάνι, ἀπὸ τὸ ὁποῖο δύο διδασκάλισσες μὲ δύο μεγάλες κουτάλες ἔχυναν τὸ γάλα στὰ τενεκάκια τους. Καὶ τὸ καθένα ἐκαθόταν σ’ ἕνα θρανίο καὶτὸ ροφοῦσε γρήγορα καὶ μὲ μεγάλη εὐχαρίστησι. Κι ὅταν ἐτελείωνε,ἐπερνοῦσε μπροστὰ ἀπὸ τὴ διευθύντρια κι ἔδειχνε τὸ ἄδειο τενεκάκιτου. Ὁ μικρὸς Κωστάκης ἐκάθησε σὲ μιὰ γωνιὰ κι ἐφαινόταν πὼς ἔπινε τὸ γάλα του. Ἔπειτα, σὲ μία στιγμὴ ποὺ ἔβγαιναν πολλὰ παιδιὰ μαζεμμένα, ἐχώθηκε ἀνάμεσά τους κι αὐτὸς μισοκρύβοντας τὸ τενεκάκιτου. Ἡ διευθύντρια δὲν ἠμποροῦσε νὰ ὑποπτευθῇ πὼς θὰ την ἐξεγελοῦσε, γιατὶ ἦταν ὁ πιὸ καλὸς μαθητὴς στὴν τάξι του.Αὐτὸ τὸ παιγνίδι τοῦ Κωστάκη ἐκράτησε μιὰ ἑβδομάδα. Μὰ στὸ τέλος ἐπιάσθηκε. Ἡ διευθύντρια δὲν ἠμποροῦσε νὰ τὸ πιστέψῃ!

- Γιατί τὸ ἔκαμες αὐτό, Κωστάκη; Τὸν ἐμάλλωσε περισσότερο λυπημένη παρὰ θυμωμένη.

- Κυρία, δὲν ἔχω ὄρεξι σήμερα, ἐδικαιολογήθηκε μὲ βουρκωμένα μάτια καὶ μὲ κατακόκκινα μάγουλα.

Εἶχε φανερωθῆ πὼς δὲν ἔλεγε την αλήθεια. Και η διευθύντρια κατάλαβε πως κατι πολύ σοβαρό του συνέβαινε.

- Τὸ γάλα εἶναι ἴσα – ἴσα γιὰ τοὺς ἀνόρεκτους καὶ νὰ καθίσῃς νὰ τὸ πιῇς, τοῦ εἶπε. Ὁ Κωστάκης ἐξανακάθησε κι ἤπιε τὸ γάλα του, χωρὶς νὰ μπορῇ νὰ σταματήσῃ τὰ δάκρυά του. Τὸ ἀπόγευμα ἡ διευθύντρια ἐπεσκέφθηκε τὴ μητέρα τοῦ Κωστάκη καὶ τῆς διηγήθηκε τὸ πρωϊνὸ ἐπεισόδιο. Κι ἡ μητέρα τοῦ Κωστάκη δὲν ἠμπόρεσε νὰ κρατηθῇ. Ἐγνώριζε πολὺ καλὰ τὸν καλὸ χαρακτῆρα τῆς διευθυντρίας καὶ γι’ αὐτὸ τῆς εἶπε ὅλη τὴν ἀλήθεια, πὼς ἔκρυβαν τὸ Μιχάλη, πὼς ἦταν τώρα ἡμέρες ἄρρωστος ἀπὸ κρυολόγημα καὶ πὼς τὰ δύο παιδιά της, ἡ Λέλα κι ὁ Κωστάκης, εἶχαν συμφωνήσει κρυφὰ ἀπὸ τοὺς γονεῖς τους νὰ τοῦ φέρνουν τὸ γάλα τους. Κι οἱ ἴδιοι οἱ γονεῖς ἔβλεπαν πὼς τὸ γάλα ἦταν πιὸ ἀπαραίτητο γιὰ τὸν ἄρρωστο παρὰ γιὰ τὰ παιδιά τους. Δυστυχῶς δὲν εἶχαν ἐμπιστοσύνηνὰ τοῦ φέρουν καὶ γιατρό.

- Ὁ Κωστάκης νὰ πίνῃ τὸ γάλα του, εἶπε τότε ἡ διευθύντρια μὲ συγκίνησι, γιατὶ εἶναι ἀδύνατος. Κι ἐγὼ θὰ ἐξοικονομῶ ἄλλο γιὰ τὸνἄρρωστο καὶ μὲ τρόπο θὰ σᾶς τὸ φέρνω ἡ ἰδία. Αὔριο θὰ φέρω καὶ γιατρό,στὸν ὁποῖο μπορεῖτε νὰ ἔχετε ἀπόλυτη ἐμπιστοσύνη.

Ὁ Κωστάκης εἶχε προσθέσει δύο ἀκόμη προστάτες τοῦ Μιχάλη, τὴ διευθύντριά του καὶ τὸ γιατρό. Κι ὣς τὴν ἡμέρα, ποὺ ἔφυγαν οἱ Γερμανοί, τὸν ἐφύλαξαν πολὺ καλὰ κρυμμένο.

Γεώργιος Ν. Καλαματιανός

ΤΡΕΛΟ-ΓΙΑΝΝΗΣ

 πίσω στα παλιά