Το Λιδορίκι τη δεκαετία του 1950 .
Από σήμερα αγαπημένοι μας φίλοι , αρχίζουμε τη δημοσίευση αποσπασμάτων , που αφορούν στο χωριό μας και την ευρύτερη περιοχή του , από το βιβλίο του Βασίλη Αποστολόπουλου " ΤΟ ΧΡΟΝΙΚΟ ΜΙΑΣ ΕΠΟΠΟΊΙΑΣ " Ο ΔΣΕ ΣΤΗ ΡΟΥΜΕΛΗ . Σημαντικά γεγονότα της εποχής που άφησαν βαθειά σημάδια στη Δωρική αλλά και την Ελληνική ζωή , παρουσιάζονται μέσα απ' τις σελίδες του βιβλίου , εμείς τα ..δίνουμε όπως ακριβώς είναι γραμμένα , ασχολίαστα , μια και δεν έχουμε ιδία αντίληψη , βέβαια συγκεντρώνουμε σχετικό υλικό , από άλλες ..παράλληλες σχετικές περιγραφές , τις οποίες και θα δημοσιεύσουμε , γιατί όπως έλεγε ο Απόστολος Παύλος : " Τα πάντα ..δοκιμάζετε , το καλόν...κατέχετε ...", τα συμπεράσματα λοιπόν...δικά σας....
ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΔΩΡΙΔΑΣ :...18.4.49...MΠΑΙΝΟΥΜΕ ΣΤΟ..ΛΙΔΟΡΙΚΙ...
" Στις 17.4.49 , ύστερα από αμέτρητους μικροελιγμούς και λούφες στην περιοχή Οίτης - Γκιώνας - Βαρδουσιών , φτάσαμε στο Λευκαδίτι . Είναι ένα έρημο χωριό σε μια πλαγιά της Γκιώνας . Στα πόδια του κυλά τα νερά του ο Μόρνος , αντίκρυ τα Βαρδούσια .
Η πορεία μας είναι σύντομη με πολλές προφυλάξεις . Επειδή η απριλιάτικη νύχτα σύντομα ξεψύχησε , αφήνουμε το βατό δρόμο προς Λιδορίκι και σκαρφαλώνουμε ψηλά στις γυμνές πλαγιές της Γκιώνας . Εκεί υπάρχουν αραιά έλατα και μαλόκεδρα .
Είμαστε ασφαλισμένοι από επίγεια ξαφνιάσματα , μόνο ο εναέριος εχθρός μπορεί να μας ανακαλύψει . Όλη τη μέρα ησυχάζουμε , κάνοντας και τις απαραίτητες ετοιμασίες για την επιχείρηση , παρ' όλη την παγερή χιονοθύελλα που ξέσπασε .
Το Λιδορίκι , η μικρή κι' ορεινή πρωτεύουσα των Δωριέων , ήταν σκληρό καρύδι , για όποιον επιχειρούσε να επιτεθεί . Πολλά τα φυσικά οχυρά , που μερικά ήταν απόρθητα . Βρίσκεται σε μια στενωπό , σε μια κλεισούρα που καταλήγουν οι θεόρατες πλαγιές της Γκιώνας . Περνάει η κεντρική δημοσιά από Άμφισσα προς Ναύπακτο και φυλάγεται με δύναμη τάγματος . Έχει οργανωμένες τοποθεσίες που προστατεύονται με σειρές συρματόπλεγμα . Υπάρχουν τολ για τη στρατοπεδεία και πλούσιος εφοδιασμός .
Το σχέδιο της ΙΙ Μεραρχίας είναι : Να επιτεθούμε αιφνιδιαστικά τη νύχτα 18 του Απρίλη με δύναμη δύο ταγμάτων ( με πολλές ελλείψεις ) του Περικλή και Βραχωρίτη και τις διλοχίες Γκούρα . Αφού καταλάβουμε την κωμόπολη , θα εκμεταλλευτούμε , όσο το επιτρέπουν οι περιστάσεις , κάθε επιτυχία μας και πριν φέξει θα συμπτυχθούμε προς Σιγδιτσιώτικα λιβάδια .
Είναι μια επιχείρηση γοήτρου και σκοπιμότητας , έτσι θ' απαντήσουμε στο Γενικό Επιτελείο της Αθήνας , πως η μάχη στη γέφυρα του Κόρακα , στις 30 του Μάρτη , μ' όλα μας τα παθήματα δε μας διέλυσε , καθώς καυχήθηκε . Κάναμε χωρίς διακοπή τούτον τον ελιγμό στο χώρο της Ρούμελης για να δείξουμε απ' τη μεριά μας , πως ο Δημοκρατικός Στρατός μπορεί να δίνει χτυπήματα κι ελέγχει την περιοχή του . Και είναι γεγονός ότι πολύ ανησύχησαν οι αρμόδιοι της Αθήνας .
Η επιλογή μας λοιπόν για χτύπημα του δύσκολου Λιδορικιού και ο βαθμός της μικρής η μεγάλης επιτυχίας μας , θα ήταν αποστομωτική απάντηση στις θριαμβολογίες των επιτελείων πως δεν υπάρχει πια Δημοκρατικός Στρατός .
Με το σούρουπο κατηφορίζουμε , νύχτωσε όταν μπήκαμε στο μονοπάτι . Πλησιάζουμε στο Λιδορίκι κι'έχουμε πάρει τις πιο αυστηρές διατάξεις μάχης . Όλα θα εξαρτηθούν απ' τον απόλυτο αιφνιδιασμό .
Η νύχτα είναι σκοτεινή , μας δυσκολεύει και μας βοηθάει . Βαδίζουμε τόσο προσεκτικά , με πολλές προφυλάξεις , που λες και πορεύονται σκιές αέρινες . Πριν απ' τα μεσάνυχτα αντικρίζουμε τους σκοτεινούς όγκους των σπιτιών με το ξεψυχισμένο φωτισμό τους . Αμυδρά ξεχωρίζουν τα πεζούλια και τα πλάγια στην κορυφή του Λιδορικιού , δυσκολίες σημαντικές για μας ".
"..Τα προωθημένα τμήματα του Περικλή και του Γκούρα παίρνουν επαφή κι' αρχίζουν τα πυρά . Η νευρικότητα της εχθρικής βολής προδίνει το σοκ του αιφνιδιασμού . Όλες οι θέσεις της εισόδου είναι επισημασμένες , οι τροχιοδεικτικές μας στραβώνουν , σκάζουν γύρω μας , φωτίζουν για λίγο το πυκνό σκοτάδι κι ύστερα μας κάνουν πιο βαθιά τη νύχτα . Πέφτουμε κάτω , σερνόμαστε σα φίδια , κατρακυλούμε απ' τις ξερολιθιές των πεζουλιών , πλησιάζουμε .
Ο στρατός ταμπουρωμένος στις θέσεις του , σίγουρος κι ασφαλισμένος , ρίχνει με την ψυχή του . Όλμοι , χειροβομβίδες σκάζουν στα τυφλά . Γαζώνονται με φωτιά και σίδερο η νύχτα , η ατμόσφαιρα του Λιδορικιού , η ψυχή των ανθρώπων . Γίνεται τέτοιος χαλασμός από πυρά , που λες ότι δε θα βγει κανένας ζωντανός απ' αυτό το λουτρό του καυτού χάλυβα .
Προχωρούμε , πάντα σερνάμενοι , όσο να καλυφτούμε από τα σπίτια . Σ' αυτή την εφιαλτική προσπάθεια χάνεις το διπλανό σου κι αυτός τον ..δικό του . Τότε αισθάνεσαι το μεγάλο κενό της καταστροφής ...ανακουφίζεσαι όμως όταν νοιώθεις πως και κάποια άλλη σκιά σέρνεται..δίπλα σου..
Τα μεσάνυχτα έχουμε μπει μέσα στην αναστατωμένη πολιτειούλα..
Ο στρατός κάθεται στα οχυρά του , μας σφυροκοπά . Τμήματά μας τον επιτηρούν μη μας αιφνιδιάσει με καμιά έξοδο . Οι υπόλοιποι αντάρτες τρέχουν προσεκτικά για έρευνες στα σπίτια , να οικονομήσουν τρόφιμα , ρουχισμό , παπούτσια , στρατολογία ...
Είναι δύσκολος ο αγώνας σε κατοικημένο μέρος . Εύκολα μπερδεύεσαι σε κάποια προσπάθεια και χάνεσαι χωρίς να το καταλάβεις , χρειάζεται προσοχή , ετοιμότητα και γρηγοράδα .
Κάτω από τέτοιες , περίπου , συνθήκες βρεθήκαμε μπροστά σ' ένα καφενεδάκι . Μια μικρή πλατειούλα κι ένας πλάτανος συμπλήρωνε την εικόνα .
Η...πλατειούλα που περιγράφει ο συγγραφέας , με τον πλάτανο και τον..καφενέ , η Βαθειά μας ...
Προφυλαγμένος στο χοντρό κορμί του πλάτανου , συνάντησα τον Γκούρα , που μου είπε πως έφεραν κάποιο σημαντικό πρόσωπο και βρίσκεται στην άδεια αίθουσα του καφενέ . Να τον επισκεφθώ μου είπε..
Έτρεξα να δω , παραμέρισε ο φρουρός της πόρτας και μπήκα στη θεόγυμνη σάλα . Σε μια άκρη , προς τον τοίχο , στεκόταν όρθιος , θυμωμένος και με κατεβασμένο το κεφάλι , ένας ταξίαρχος . Το πηλήκιό του , με την πλατιά κόκκινη λωρίδα φάνταζε παράξενα...Ήταν , αν θυμάμαι καλά , μέτριος , σφιχτοδεμένος με πολλά εξάμηνα στο ένα του μανίκι και παράσημα στο στήθος..
Στην ηλικία ήταν πενηντάρης , πολεμιστής . Όπως μου είπαν , τον έστειλε ο Περικλής , γιατί πιάστηκε στον τομέα του .
Τον πλησίασα , αυτός δεν με κοίταξε καθόλου , ήταν τόσο άσκημα προϊδεασμένος για την συμπεριφορά μας . Πολύ ευγενικά , του είπα ότι δεν πρέπει να φοβάται για τη ζωή του . Ο Δημοκρατικός Στρατός θεωρεί τους αιχμαλώτους σεβαστά πρόσωπα . Χωρίς να πάρω καμιά απάντηση , τον παρακάλεσα να μας δώσει πληροφορίες αν έχει διατάξει κίνηση τμημάτων προς Λιδορίκι κι από που τα περιμένει . Ο ταξίαρχος ήταν ανένδοτος , τον ξαναβεβαίωσα πως θα σεβαστούμε τη ζωή του και την αξιοπρέπειά του , η απάντηση ήταν :" Δε λέω τίποτα ,σκοτώστε με ! "
" Δεν πρόκειται κύριε ταξίαρχε , να πάθετε τίποτε , όμως σαν στρατιωτικός , αντιλαμβάνεσαι πολύ καλά την αξία των πληροφοριών που σας ζητάμε ."
Μεσολάβησε σιωπή , αρκετά λεπτά , τελικά ο θαυμάσιος αυτός στρατιώτης δεν μας είπε σχεδόν τίποτα . Μα σ' ένα μεγάλο διάλογο που ανοίξαμε , μου εκμυστηρεύτηκε με πίκρα ότι και αν διέταζε κάποιο τάγμα , ο ταγματάρχης θα προβάλει τις αντιρρήσεις του . Το ίδιο θα κάνει κι' ο λοχαγός κι' ο διμοιρίτης . Να μένουμε λοιπόν ήσυχοι , πως τμήματα στρατού δε θα κινηθούν τη νύχτα , μα το πρωί .
Τον χαιρέτισα , τον ευχαρίστησα και είπα να δυναμώσουν τη φρουρά...
..." Ξυλόφεξε , όταν αφήνουμε το Λιδορίκι και σκαλώνουμε σε μια ασπροκόκκινη σάρα , με τρομερές δυσκολίες . Είμαστε άυπνοι , κουρασμένοι , πεινασμένοι , χωρίς αισιοδοξία στο βάθος . Το νοιώθουμε πως βρισκόμαστε στο λυκόφως του Δημοκρατικού Στρατού στη Ρούμελη , της επίλεκτης ΙΙ Μεραρχίας του Διαμαντή .
Η αντίσταση στο Γράμμο συνεχίζεται με ακατάβλητη αντοχή . Αν υπήρχαν λίγες δυνάμεις ακόμα , θα γινόταν το θαύμα , τουλάχιστον για μια συμφωνία με καλούς όρους . Τώρα στο βωμό της πολιτικής των μεγάλων και με μια αμερικανοκρατούμενη Ελλάδα , θα δοθεί η λύση και δεν θ' ανταποκρίνεται στις θυσίες του Ελληνικού λαού .
Δύσκολη μέρα μας καρτερεί , ανεβαίνουμε αγκομαχώντας , ο στρατηγός ακολουθεί καβάλα σε μουλάρι . Δόθηκε διαταγή μεγάλης περιποίησης και φροντίδας προς τον ηλικιωμένο πολεμιστή .
Κατά τις 9 το πρωί φτάνουμε στα Σιγδιτσιώτικα λιβάδια , είναι μια επίπεδη μεγάλη έκταση σπαρμένη με αραιά έλατα και κλεισμένη ολόγυρα από μεγάλα υψώματα της Γκιώνας . Στήνουμε κάπου το λημέρι . Έχουν παρθεί όλα τα μέτρα ασφάλειας . Λίγο παρακάτω στήθηκαν , όπως-όπως , και τα καζάνια για κανένα ..κουρκούτι . Έχουμε κάπως αναφτερωμένο το ηθικό , έστω και από ψευδαίσθηση , δοκιμάσαμε μια φορά ακόμα τη δύναμή μας και νοιώσαμε κάτι απ' το παλιό σφρίγος να πάλλει μέσα μας .
Σε λίγο φτάνουν πληροφορίες ανησυχαστικές , από πολλά σημεία κινούνται δυνάμεις στρατού . Από μια ράχη απέναντι ακούμε τον τηλεβόα να φωνάζει : " Δώστε μας τον στρατηγό μας ."
Εμείς δείχνουμε παραδειγματική ψυχραιμία , Σπαρτιατική , γιατί ο έμπειρος στρατηγός παρακολουθεί τα πάντα .
Σε κάποια στιγμή , ένα στρατιωτικό τμήμα αιφνιδιάζει τα μαγειρεία μας , οι σφαίρες του μας βγάζουν τα μάτια . Ασυναίσθητα κουνάμε το χέρι να τις διώξουμε , δύσκολη κατάσταση . Ο στρατηγός ορθός παρατηρεί , δίπλα του ο Διαμαντής μ'ένα απροσδιόριστο μειδίαμα - το είχε στις δύσκολες ώρες -μας ρίχνει σε αντεπίθεση . Τους κυνηγάμε και γυρίζουμε κρατώντας πλούσια λάφυρα : χειροβομβίδες , στεν , και κιβωτίδια πυρομαχικών , δεν θυμάμαι καλά , μου φαίνεται τρύπησε ένα απ' τα καζάνια μας .
Όταν κόπασε η μάχη , κουβεντιάζω με τον ταξίαρχο , με την έπαρση του..προσωρινού νικητή εγώ , με τη σύνεση του πεπειραμένου και του ειδικού εκείνος . Νοιώθει πως ζητώ τη γνώμη του για ό,τι είδα , μου απαντά : " Είστε θαυμάσιος και γενναίος στρατός ! "
.." Και για την κατάληξη του αδερφοσκοτωμού , τι λέτε στρατηγέ μου ;"
..." Άκουσε φίλε μου , δεν μπορείτε να δώσετε λύση , καθημερινά λιγοστεύετε , ενώ ο κυβερνητικός στρατός δυναμώνει , και γίνεται ισχυρός σε αριθμό , εφόδια , πολεμικά μέσα , τακτική . Με τέτοιο συσχετισμό δυνάμεων , όπου κάθε δευτερόλεπτο η πλάστιγγα γέρνει προς την άλλη μεριά , δεν μπορεί να περιμένετε ..νίκη ."
Ήταν συμπεράσματα και σκέψεις που κι' εγώ υιοθετούσα σιωπηρά , όμως δεν είπα τίποτα , δεν είχα επιχειρήματα...."
ΣΗΜ : Για τη συγκεκριμένη " είσοδο " του Δ.Στρατού το Λιδορίκι διαβάστε τι γράφει στο βιβλίο του " ΕΝ ΨΥΧΡΩ " ΚΑΤΟΧΗ-ΒΑΡΚΙΖΑ-ΕΜΦΥΛΙΟΣ , Ο Γιώργος Γ. Κουτρούκης ( σελ.234 ) :
..." Στο διάστημα αυτό , που εμείς ήμασταν στην Τριχωνίδα , η δύναμη της Μεραρχίας χτύπησε το Λιδορίκι . Ήταν ο Περικλής που διηύθυνε την επιχείρηση , κι ο Γκούρας . Εκεί έπιασαν έναν ..ανύποπτο Ταξίαρχο . Γι' αυτόν μου έλεγε ο Διαμαντής , όταν ξανανταμώσαμε , ότι λίγο μετά τη σύλληψή του , παρακολούθησε μια μικροσύγκρουση κυβερνητικών με δικούς μας , κάπου στη Γκιώνα . Κι' όταν είδε τους στρατιώτες να τρέπονται σε φυγή , αγανάκτησε τόσο ,Κώστα φώναξε : " Χτυπάτε τους κύριε Μέραρχε , χτυπάτε τους , τους..." άνανδρους "...
....Βράδιασε , χωρίς να επιχειρήσει ο στρατός άλλη τολμηρή ενέργεια . Ξεκινούμε πάλι για το νυχτερινό μαρτύριο...Περνούμε τη Σιγδίτσα , παρακάμπτουμε απ' τ' αριστερά το 51ο χιλιόμετρο και ανεβαίνουμε τις απάτητες χιονισμένες πλαγιές της Γκιώνας .
Η νυχτερινή έκπληξη ήταν ότι ο στρατηγός ερχόταν καβάλα στο μουλάρι , που στα αδιάβατα σημεία το σήκωναν κυριολεκτικά στον αέρα , τα κουρασμένα χέρια των παιδιών μας . Μια συνοδεία από άξιες συναγωνίστριες του ετοίμαζαν ό,τι καλύτερο υπήρχε .Ήταν ρητή διαταγή του Γενικού Αρχηγείου του ΔΣΕ , ο δημοκρατικός ταξίαρχος Μαρκόπουλος να φτάσει στο ΣΔ με κάθε άνεση και ασφάλεια ..
Με το ξημέρωμα κατηφορίζουμε προς τα Μνήματα της Κουκουβίστας , όξω απ' τον κλειό του ...στρατού και του…χιονιού....
ΤΟ ΧΡΟΝΙΚΟ ΤΗΣ ΑΙΧΜΑΛΩΣΙΑΣ...
Ο ταξίαρχος Μαρκόπουλος , στρατιωτικός διοικητής Λειβαδιάς , ήταν απ' τους παλιούς αξιωματικούς , που διέθεταν ήθος , φιλότιμο , παλληκαριά . Η συμπεριφορά του και οι γνώσεις του , στο λίγο χρόνο που ζήσαμε μαζί , μας προξένησαν εντύπωση . Κοντά στις άλλες κουβέντες , μου διηγήθηκε πως πιάστηκε .
Είχε φτάσει εκείνο το βράδυ στο Λιδορίκι , για κάποια επιθεώρηση , οι πληροφορίες του ήταν ασήμαντες . " Οι συμμορίτες " είχαν ...εξαφανιστεί . Είδε τους αξιωματικούς του , τις πολιτικές αρχές και προσκαλέστηκε απ' τον πρόεδρο να φιλοξενηθεί στο σπίτι του . Βέβαια ο διοικητής της φρουράς του υπέδειξε να μείνει μαζί τους , στο οχυρωμένο τολ . Όμως ο ταξίαρχος από σκοπιμότητα και φιλοτιμία αρνήθηκε . Ήθελε να τονώσει το ηθικό των κατοίκων .
Κατά τα γραφόμενα στη Στρατιωτική Επιθεώρηση , ο ταξίαρχος βγήκε έξω στο διάλειμμα της μάχης , στην πλατεία της πόλης , συνοδευόμενος από τρεις αξιωματικούς και δυο οπλίτες . Εκεί σκοτώνονται οι οπλίτες και ένας λοχαγός και τραυματίζονται οι άλλοι , καθώς και ο ταξίαρχος που συλλαμβάνεται .
Κατά την δική μας πληροφόρηση , ο ταξίαρχος βαδίζοντας προς το κατάλυμά του , τσιμπήθηκε από μια σφαίρα , ελαφρά στο...μηρό . Τότε μπήκε σε μια αυλή να προφυλαχθεί και να εξετάσει το τραύμα του . Εκεί , ενώ έσκυβε να δει , ο γείσος του πηληκίου του στένευε την ορατότητα ..Τότε ένοιωσε να τον αρπάζουν με δύναμη κι' άκουσε μια δυνατή φωνή :
" Εδώ Δημοκρατικός Στρατός.."
Ήταν μια τραγική συγκυρία για τον ηλικιωμένο πολέμαρχο , που , αφού αλώνισε τα υψίπεδα της Μικρασίας και της Αλβανίας , πιάστηκε τόσο άδοξα και χωρίς αντίσταση στο Λιδορίκι , στις 19 Απρίλη 1949...
Πρώτος , ο καπετάν Περικλής μίλησε στο στρατηγό . Εκείνος με έντονο ύφος απευθύνθηκε προς τον καπετάνιο , κι' όταν ο Περικλής στο ίδιο ύφος του θύμισε τη θέση του , ο ταξίαρχος χαμήλωσε τον τόνο της φωνής και πειθήνιος δέχτηκε να οδηγηθεί σε κάποιο καφενείο της πλατείας με ισχυρή φρουρά...
Καλό σας ξημέρωμα …..Κ.Κ.-
No comments:
Post a Comment