13.12.09

H ΠΡΩΤΗ ΤΑΙΝΙΑ ΤΗΣ ΜΑΡΙΑΣ ΠΕΝΤΑΓΙΩΤΙΣΣΑΣ ..

 

image

 

Απ' τα " ΛΙΩΡΙΚΙΩΤΙΚΑ " του 1983 , του Γιώργου Καψάλη , δανειζόμαστε ένα κομμάτι του γνωστού ηθοποιού Αρτέμη Μάτσα με τον τίτλο της επικεφαλίδας , αξίζει νομίζουμε τον κόπο να το διαβάσετε :

               Στα Σάλωνα σφάζουν αρνιά

               και στο Χρυσό κριάρια ,

               και στης Μαρίας την ποδιά

               σφάζονται παλικάρια .

Ακούγεται ακόμη το πασίγνωστο τούτο τραγούδι...Και το άκουσα με περισσότερη θέρμη τραγουδισμένο σ' ένα οδοιπορικό μου στα μέρη της Μαρίας Πενταγιώτισσας .

Καμαρώνουν οι τραγουδιστάδες και με το ίδιο καμάρι μ' αποκρίθηκαν σ' ερώτησή μου :

-- Ποιά είναι γι' αυτούς η Μαρία ; Ο θρύλος η η ιστορία ;

-- Η Μαρία είναι δικιά μας και πολλοί είναι οι συγγενείς της εδώ πέρα .

Δέχτηκα την απάντηση - γιατί όχι άλλωστε - και συνέχισα να τους βλέπω να χορεύουνε και να τραγουδάνε .

Η Μαρία Πενταγιώτισσα . Η επαναστάτρια ...Που γκρέμισε , σε μιά εποχή γεμάτη προλήψεις , κάθε πρόληψη , που ζήτησε τα δικαιώματά της όπως εκείνη το 'νοιωθε με το ένστικτό της .

Γράφτηκαν πολλά γιά τη " Μαρία Πενταγιώτισσα " . Έτσι το θέατρο δεν μπορούσε να μείνει αδιάφορο , σε μιά εποχή , μάλιστα , που έργα με το ύφος των δραματικών ειδυλλίων συγκινούσαν και γίνονταν " ναυαγοσωστικά " γιά τους περιοδεύοντες , ιδίως , θιάσους .

Η  ΠΡΩΤΗ .

Η Αθήνα την πρωτοχειροκρότησε σαν θεατρικό έργο πρόζας στις 17 Ιουνίου του 1910 . Τη διασκευή την είχαν κάνει ο Α. Κυριακός και Τιμ. Σταθόπουλος .

Κι' απο κείνη τη στιγμή άρχισε και η πετυχημένη καριέρα της σ' όλη την Ελλάδα . Πολλές πρωταγωνίστριες του βθεάτρου μας έπαιξαν το ρόλο της Μαρίας Πενταγιώτισσας . Η φήμη των παρασκηνίων φέρνει στην πρώτη γραμμά τη Βιργινία διαμάντη , με τα όμορφα μακριά μαλλιά , αστέρι λίγο ργότερα του κινηματογράφου μας - και τη Μαρία Βεάκη με το μεγάλο δραματικό ταλέντο .

Το 1923 στο θέατρο " Κωστάκη " - εκεί που είναι η στάση Κωστάκη στη Λεωφ. Συγγρού - την ερμήνευς η όμορφη Κατίνα Καλουτά και το 1925 η Νίτσα Ρούσου , ηθοποιός με πολλές επιτυχίες , κ.α .

Αν τα πάθια και τα τατορθ΄ωματα της Μαρίας τραγουδήθηκαν και έγιναν θρύλος , πιό θρυλική όμως έμεινε στους καλλιτεχνικούς κύκλους η κινηματογραφική " Μαρία Πενταγιώτισσα " που σαν ταινία είναι μιά από τις σπαρταριστές σελίδες του κινηματογράφου μας και που αξίζει να την αφηγηθούμε .

Η   ΜΠΕΡΤΑ .

Στην Αθήνα την πριν το 1930 βρισκόταν ένας γραφικός τύπος ο Αχιλλέας Μαδράς , που κυκλοφορούσε με μιά μπέρτα πάντα , ντύσιμο που το κράτησε ως το τέλος της ζωής του.

Ο ίδιος παρουσιαζόταν σαν ηθοποιός , παρτεναίρ της Σάρας Μπερνάρ .

Η φήμη - πόσο κακόγλωσση είναι καμιά ΄φορά - λέει ότι τη μόνη λέξη που επρόκειτο να πει σ'ένα έργο πλάι στην κορυφαία της Γαλλικής σκηνής , ήταν " Μεγαλειοτάτη " , που όμως δεν την είπε γιατί ήταν τελευταίος στη σειρά των κομπάρσων και σκεπάστηκαν τα λόγια του από τους άλλους . Μακάρι να μην ήταν έτσι...

Ο Μαδράς , λοιπόν , με πολλές φιλοδοξίες , ίδρυσε την " άγαξ φιλμ ", και άρχισε να γυρίζει έργα θεαματικά και με δράση . Έτσι διάλεξε τη " Μαρία Πενταγιώτισσα " που είχε επικαιρότητα από τις πολλαπλές δημοσιεύσεις στις εφημερίδες , αλλά και από τις θεατρικές παραστάσεις .

Τη Μαρία θα την ερμήνευε η γυναίκα του , η Φρίτα Πουπελίνα , μιά πολύ κοντή γυναικούλα που φόραγε σχεδόν κοθόρνους γιά να φτάσει τον παρτεναίρ της και που τη διαφήμισε ο Μαδράς σαν σταρ που ήρθε από το Χόλλυγουντ .

Ο Μαδράς κράτησε γιά τον εαυτό του το ρόλο του παπά Γαβριήλ . Αξίζει όμως ν' αναφέρουμε και τους άλλους ηθοποιούς στην ταινία .

Ήταν ο Αιμίλιος Βεάκης , ως λήσταρχος Λαμάρας , ο Εμμανουήλ Κοντιώτης , ως φύλακας , ο Κόκος ( σπουδαίος ηθοποιός ) ως δικαστής και ο Γιάννης Αλωνίτης .

Σύμφωνα με τις διαφημίσεις " εις την ταινίαν λαμβάνουν μέρος 25 επαγγελματίαι ηθοποιοί , 200 ερασιτέχναι . Η φρουρά του Προέδρου της Δημοκρατίας , 3.000 στρατιώται - 200 άλογα ".

Δ Ι Α Φ Η Μ Ι Σ Η .

Αντιγράφουμε τη διαφήμιση της ταινίας που είναι σπαρταριστή : " Η Μαρία Πενταγιώτισσα δεν είναι ούτε κολοσσός ούτε κανόνι του 42 ! Ούτε υπερκολοσσός ! Ούτε το θαύμα του αιώνος ! Ούτε υπερπαραγωγή ! Ούτε η πρώτη Ελληνική ταινία ! Ούτε SUPER-FILM !Ούτε δοκιμαστική ! Είναι Ν Τ Ο Π Ι Ο ΠΡΑΓΜΑ ! Έχει το εξαιρετικό : Πρώτον ότι τον Βασιλέα Όθωνα παίζει αξιωματικός της Προεδρικής φρουράς .

Δεύτερον ότι παίζει με τα πραγματικά ρούχα του Όθωνος .

Τρίτον , ότι οι σκηνές του παλατιού ετραβήχτησαν σε σαλόνια επί τούτου με τα αληθινά έπιπλα του Όθωνος , άτινα το Μουσείον ευγενώς παρεχώρησεν , καθώς και τον θρόνον και το σκήπτρον του 'Οθωνος . Επίσης και τα μόνα σωζόμενα από τη Βασίλισσα Αμαλία παιγνιόχαρτα .

Επιπλέον θα περουσιασθεί και ο κ. ΜΑΔΡΑΣ εις τον ρόλον του παπα- Γαβριήλ.

Θέλετε τώρα να διαβάσετε την υπόθεση του έργου , έτσι σπαρταριστά 'οπως την έγραψε ο Μαδράς ; Να κάποια αποσπάσματα :

" ....Από την Αράχωβα , ένα πρωινό κυνηγώντας ο Όθων με τον Γρίβα Γαρδικιώτη και τον Κολοκοτρώνη , φτάνουν έξω από ένα χωριουδάκι .Παρέκει δυό κοριτσάκια κρυμμένα μεσ' τα χαμόκλαδα μαζεύουν σαλιγκάρια . Το ντουφέκι του Βασιλιά στρέφεται στα χαμόκλαδα που κινούνται , πυροβολεί , κα;ι ενώ πηγαίνει να πάρει το θήραμα , βλέπει μιά κόρη που την πλήγωσε . Είναι η Μαρία στη οποία ο Όθων γιά το ελαφρό κακό που της έκανε της λέγει : " να πάρε αυτό , από ένα διαβάτη να τον θυμάσαι ".

Στα Σάλωνα σφάζουν αρνιά . Νταούλια παίζουν και κοκορέτσι μυρίζει ( άραγε το...μύριζαν και οι θεατές ; ) λεβεντόκορμα παληκάρια σέρνουν το χορό και λυγερές κοπέλες τρέχουνε στο μοναδικό νυφοπάζαρο την ημέρα του Πάσχα . Απ' το πανηγύρι αυτό δεν λείπει και η όμορφη Μαρία , η οποία έρχεται κρυφά από το σπίτι της με κάτι συγγενείς της .

Την παραζάλη του χορού παρακολουθούν με περιέργειαν ο Όθων και η Αμαλία . Ανέλπιστα η Μαρία αναγνωρίζει στο πρόσωπο του Βασιλιά τον άγνωστο διαβάτη . Ο Όθων αναγνωρίζει τη Μαρία , και στον ενθουσιασμό του λέγει στην Αμαλία : " Σ' αρέσει αυτό το λουλούδι , Αμαλίτσα μου , να το πάρουμε στο παλάτι ;". Η Αμαλία με γυναικείο εγωισμό του απαντά : " Έχουμε αρκετά λουλούδια στο Παλάτι μας ".  ( Τι...διάλογος ! ) . Τον θρίαμβο της Μαρίας επισφραγίζει ο έρως του Τουρκάκη ο οποίοος στη μέθη του χορού δίνει το μαντήλι στη Μαρία να τη χορέψει. Η Μαρία χορεύει με τον Τουρκάκη....

Στο...Άγιο Όρος ζει ο παπα- Γαβριήλ , ο νουνός της Μαρίας που ύστερα από είκοσι χρόνια αποφάσισε να γυρίσει στο χωριό του να παντρέψει τη Μαρία . Ο έρως σπάζει τα σίδερα . Μιά νύχτα που λείπει ο αδερφός της ο Θανάσης , η Μαρία σπάζει το παράθυρο , ο Τουρκάκης σκαρφαλώνει , την κατεβάζει και τη σέρνει στον αχυρώνα , ο Θανάσης τους πιάνει και μ' ένα σκεπάρνι της κομματιάζει το κορμί της , ενώ ο Τουρκάκης χάνεται .

Η Ελλάς είναι ανάστατη , εθελοντικά και ανταρτικά σώματα μαζεύονται στα σύνορα .Σ' ένα τραπέζι γύρω ο πρωθυπουργός Κριεζής , ο υπουργός Στρατιωτικών Σκαρλάτος Σούτσος , ο Αρχιστράτηγος Χατζηπέτρος , ο Σπυρ.Καραισκάκης , ο Βασιλεύς Όθων και η Αμαλία αποφασίζουν την επανάσταση του 1853 παρά τη θέληση των Μεγάλων Δυνάμεων .

Όλοι φεύγουν γιά το μέτωπο ο παπά Γαβριήλ γυρίζει από χωριό σε χωριό και μ' ενθουσιαστικά λόγια τους παρακινεί και ένα πρωί η μετανοήσασα Μαρία , ντυμένη με την αθάνατη φουστανέλλα , με τα παληκάρια της πηγαίνει κι' αυτή στη φωνή της Πατρίδας ...Από το λήθαργο ξυπνάει και τους άλλους ληστάς , ο Νταβέλης με το μπουλούκι του φτάνει μαζί της στο στρατόπεδο του Θοδωράκη Γρίβα έξω απ' τη Λαμία....

Λ Ι Ο Ν Τ Α Ρ Ι .

Στο Κουτσουλιό η Μαρία πολεμάει σαν λιοντάρι στο πλευρό του Γρίβα , ένας παπάς σέρνει παρέκει , πέφτει πληγωμένος , είναι ο παπά Γαβριήλ που δεν την αφήνει από κοντά , πληγώνεται η Μαρία κι΄ο παπά Γαβριήλ , πεθαίνει στα χέρια της ψιθυρίζοντας : " Σώσε Μαρία την ψυχή σου " .

Η Μαρία γυρίζει στο ρημοκλήσι , αφοσιώνεται στο Θεό και τη μετάνοια , οι περιπέτειες όμως και οι ψυχικές ανεμοζάλες την κλονίζουν και μιά νύχτα σκοτεινή και βουρκωμένη που έρχεται στον τάφο του παπά Γαβριήλ , ξεψυχάει .

Και μαζί με το ηλιοβασίλεμα ( ..ενώ πριν ήταν...νύχτα ) βασιλεύει και ο ήλιος της Ρόύμελης , τον οποίον οι συγχωριανοί την ρίξουν στον περίγελο και την καταφρόνια του κόσμου με το τραγούδι που της έκαναν :

                    Στα Σάλωνα σφάζουν αρνιά

                    και στο Χρυσό κριάρια ,

                    και στης Μαρίας την ποδιά

                    σφάζονται παληκάρια .

Γιά να την φέρουν στην αθανασία και εις το κινηματογραφικό στούντιο της " Άγαξ Φιλμ " η οποία την εκινηματογράφησεν .

Αντιγράψαμε τη διαφήμιση - υπόθεση του έργου με την σύνταξη και τις εκφράσεις της . Είναι και έτσι ένα ντοκουμέντο....Είναι ακόμη μιά σπαρταριστή , αλλά μαζί και μιά αυθεντική σελίδα του κινηματογράφου μας , που οπωσδήποτε έχει κι' αυτή μιά θέση στην ιστορία των πρώτων ηρωικών χρόνων του όσο κι' αν σ' ένα περίπατο της Αμαλίας περνάει πλάι της το..ανύπερκτον - τότε - τραμ της Κολοκυνθούς , κι' όσο όταν βάλανε φωνή στην ταινία , άνοιγαν τα χείλη και η ομιλία..ακουγόταν πολύ αργότερα...

Ο Μαδράς , η Φρίτα Πουπελίνα και η Πενταγιώτισσά τους υπήρξαν οι γραφικοί τύποι μιάς εποχής που πρέπει να τους δούμε με συμπάθεια....

Αυτή λοιπόν ήταν η ιστορία της Μαρίας Πενταγιώτισσας κατά τον αξέχαστο..πρωταγωνιστή του κινηματογράφου Μαδρά , βέβαια το σενάριο είχε και κάποιες..ελλέιψεις , π.χ. στις διάφορες πολεμικές σκηνές , μαζί με τον...Κολοκοτρώνη , τον ..Καραισκάκη και τον..Όθωνα , δεν είδαμε ούτε τον...Λεωνίδα της Σπάρτης και τον...Αχιλλέα.....

                      Καλό σας βράδυ.............Κ.-

No comments: