- 2 -
Έτσι λοιπόν το 1833 τελείωσε άδοξα , μετά από μια χιλιετία περίπου , ο “ βίος “ της Επισκοπής Λιδορικίου , με τελευταίο επίσκοπο τον Διονύσιο , ανιψιό του Ιωαννίκιου .
Το διάστημα μετά τον 9ο μ. Χ αιώνα , που γίνεται η πρώτη αναφορά της επισκοπής Λιδορικίου , μέχρι την Τουρκοκρατία , το Λιδορίκι αναφέρεται συχνά , ειδικά στο ημερολόγιο του ιερομονάχου Ευθυμίου Πενταγιώτου , το γνωστό “ Χρονικό του Γαλαξειδίου , που βρήκε και δημοσίευσε ο Γαλαξειδιώτης ιστοριοδίφης Κων. Σάθας και το οποίο έχουμε δημοσιεύσει επανειλημμένως και μπορείτε να το βρείτε στο φάκελο “ Ιστορία της Δωρίδας “.
Εμείς “ ψάχνοντας “ τη θέση του Λιδορικιού στο αυτοδιοικητικό σύστημα της Τουρκοκρατίας , ξεκινάμε απ’ την διοικητική διαίρεση της Δωρίδας .
* * *
Η Δωρίδα κατά την Τουρκοκρατία ήταν χωρισμένη σε δύο καζάδες ( διοικητικές και δικαστικές περιφέρειες του Οθωμανικού κράτους ) , του Λιδορικίου και του Μαλανδρiνου . Ο καζάς , υποδιαίρεση του σαντζακίου ( διοικητική και στρατιωτική περιφέρεια ευρύτερου χώρου και δικαιοδοσίας της Τούρκικης διοίκησης , που επικεφαλής ήταν πασάς ) αντιστοιχούσε , άλλοτε προς τους σημερινούς νομούς κι' άλλοτε προς τις επαρχίες . Ο διοικητής του , ως τον 17ο αιώνα , ονομαζόταν Σούμπασης , ενώ κατοπινά επικράτησε το όνομα Βοεβόδας η Βοϊβόντας , και ήταν επιφορτισμένος με το γενικότερο έλεγχο της περιοχής , αρμόδιος για τη μίσθωση , εκμίσθωση η παραχώρηση δημοσίων και σουλτανικών , συχνά δε και των βακούφικων ( μοναστηριακών κυρίως ) εκτάσεων
( καλλιεργήσιμων η βοσκοτόπων ) και για την είσπραξη των φόρων .
Συμπαραστάτης του , και δεύτερος ιεραρχικά , ο καδής ( ιεροδικαστής ) αρμόδιος σε θέματα δικαιοσύνης που απασχολούσαν τον καζά , που δεν μπορούσε να παραμείνει στην ίδια περιοχή περισσότερο από είκοσι μήνες , ενώ ο βοεβόδας είχε την δυνατότητα να παραμείνει στον ίδιο καζά χρόνια , ανάλογα με τις προσβάσεις που είχε στην Πύλη και στην προτίμηση του πασά που διαφέντευε το σαντζάκι στο οποίο υπαγόταν ο καζάς .
Ας δούμε τους δύο αυτούς καζάδες , όπως τους περιγράφει ο Ιωάννης Γ. Γιαννόπουλος :
" Καζάς Λιδορικίου . Από της κατακτήσεως ( 1393 ) το Λιδορίκιον προφανώς υπήχθη εις το σαντζάκιον Τρικάλων . Το 1466/7 απετέλει ένα των ναχιγιέδων του σαντζακίου τούτου . Από της κατακτήσεως όμως της Ναυπάκτου ( 1499 ) και της οργανώσεως του ομωνύμου σαντζακίου , το Λιδορίκιον , ως εγγύς της Ναυπάκτου ευρισκόμενον και μακράν των Τρικάλων , υπήχθη αναμφιβόλως εις το νέον σαντζάκιον . Ήδη εις το κατάστιχον του 1569/70 αναφέρεται ως εις των ναχιγιέδων τούτου . Μεταξύ των καζάδων του σαντζακίου κατατάσσεται και υπό του Χατζή Κάλφα .
Περισσοτέρας πληροφορίας έχομεν εκ της δευτέρας περιόδου της Τουρκοκρατίας .
Είς Οθωμανικόν , εν μεταφράσει , έγγραφον του 1701 αναφέρεται καζάς Λιδορικίου υπαγόμενος , ως συνάγεται εκ του περιεχομένου του εγγράφου , εις το σαντζσάκιον Ναυπάκτου . Κατ' εκείνο το έτος ο καδής της περιφερείας ωνομάζετο Χασάν .Έγγραφα οθωμανικά , εν μεταφράσει , των ετών 1734 , 1749 , 1752 , 1757 , 1760 , 1766 , 1767 και 1788 πείθουν περί της υπάρξεως του καζά τούτου . Το 1749 ο καδής ωνομάζετο Μουσταφά , το 1757 Μεχμέτ , το 1788 Χαφούζ Μεχμέτ . Βοεβόδας διοικητής του καζά αναφέρεται το 1733 , τι 1752 , το 1760 ο Χατζή Χαλίλ αγάς , το 1788 ο Χατζή Αρήφ αγάς . Ο εκάστοτε βοεβόδας , ως προκύπτει εκ των εγγράφων , εμίσθωνε κατ' αποκοπήν τας ετησίας προσόδους του καζά Λιδορικίου . Το 1788 αναφέρεται και κεχαγιάς ( δήμαρχος ) Λιδορικίου ο Αλή αγάς υιός του Εμπού Μπεκίρ . Εκ του αυτού εγγράφου συνάγεται , ότι οι χριστιανοί κάτοικοι του καζά εκπροσωπούνται ενώπιον των Οθωμανικών δικαστηρίων υπό των κοτσαμπάσηδων . Κατά την τελευταίαν περίοδον της Τουρκοκρατίας , ως ήδη ελέχθη , ο καζάς Λιδορικίου υπήχθη εις το σαντζάκιον Ευρίπου . Αλλά και ο καζάς ούτος κατά τα έτη της επιρροής και κυριαρχίας του Αλή πασά εις την Στερεάν Ελλάδα ανήκεν ουσιαστικώς εις το < κράτος > του .
Το 1806 ο Βοεβόδας του Λιδορικίου Φεράτ αγάς ήτο υιός του ντιβάν εφέντη του Αλή πασά , δηλαδή πρόσωπον του αμέσου εμπίστου περιβάλλοντός του . Τα όρια του καζά Λιδορικίου συμπίπτουν με τα της σημερινήε επαρχίας Δωρίδος , εκτός του ΝΑ τμήματος αυτής , το οποίον απετέλει τον καζάν Μαλανδρίνου . Εξαίρεσιν αποτελούν χωρία τινά πλησίον του νοτιωτάτου σημείου του Μόρνου υπαγόμενα εις τον καζάν Ναυπάκτου .
Ο Pouqueville μας δίνει στοιχεία γιa τα χωριά της επαρχίας Λιδορικίου και Μαλανδρίνου , όπως χαρακτηρίζει τις δύο αυτές περιοχές της Δωρίδας . Ωστόσο την περίοδο αυτή οι δύο περιοχές αποτελούν καζάδες ( διοικητικές περιφέρειες ) , που πιθανόν να ταυτίζονται με τις επαρχίες .Ανεξάρτητα απ' την ταύτηση η όχι καζά και επαρχίας , όπως αποκαλύπτεται από τους πίνακες που παραθέτει , το βιλαέτι του Λιδορικίου έχει 44 χωριά με 1.156 οικογένειες και πληθυσμό 5.780 κατοίκους Ας δούμε αναλυτικά τα χωριά και τον αριθμό των οικογενειών τους , ενώ θα πρέπει να τονίσουμε πως για τον υπολογισμό του πληθυσμού σε άτομα , θα πρέπει να πολλαπλασιάσουμε τον αριθμό των οικογενειών , που είναι στην παρένθεση , με τον αριθμό 5 , που ήταν κατά μέσο όρο τα άτομα κάθε οικογένειας .
Στον καζά Λιδορικίου έχουμε : Ομέρ Εφέντης ( 25 ) , Απάνω Λόγγος ( 25 ) , Σουλαίοι και Σουλέι ( 15 ) , Μαγούλα-Μοναστήρι του Αη Γιάννη ( 2 ) , Απάνω Κλήμα ( 55 ) , Κάτω Κλήμα ( 15 ) , Μεραγιές ( 10 ) , Καράμπασι ( 8 ) , Άγιος Νικόλαος ( 12 ) , Καρδάρι ( 10 ) , Ζαραβέλι ( 16 ) , Βλαχοκατούνα ( 15 ) , Κάτω Καρυά ( 30 ) , Απάνω Καρυά ( 20 ) , Βαρνάκοβα- μοναστήρι ( 30 ) , Γκουμαίοι ( 18 ) , Λυκοχώρι ( 25 ) , Κάτω Παλαιοξάρι ( 30 ) , Απάνω Παλαιοξάρι ( 40 ) , Ιτιά ( 10 ) , Ζουριάνος ( 30 ) , Αλεποχώρι ( 25 ) , Κουπάκι ( 16 ) , Παλαιοκατούνα ( 60 ) , Πενταγιοί ( 50 ) , Τρίσταινα ( 12 ) , Νούτζομπρος
( 10 ) , Σουρούστι ( 20 ) , Κριάτσι ( 10 ) , Αρτοτίνα ( 80 ) , Κοστάριτσα ( 40 ) , Ζερβούλα
( 30 ) , Βοστινίτσα ( 30 ) , Γρανίτσα ( 40 ) , Κλήμα ( 36 ) , Γκάβα ( 16 ) , Λιδορίκι ( 180 ) , Τραγουδάκι ( 12 ) , Σκαλούλα ( 5 ) , Καλαντζά ( 18 ) , Κακούρι ( 6 ) , Παραδείσι ( 4 ) .
Σ υ ν ε χ ί ζ ε τ α ι ……..
No comments:
Post a Comment