ΛΙΔΟΡΙΚΙΩΤΙΚΕΣ ΑΝΑΜΝΗΣΕΙΣ ΤΟΥ ΑΞΕΧΑΣΤΟΥ ΑΛΕΚΟΥ ΚΩΣΤΑΚΗ
Στη ζωή μας , και ιδιαίτερα στις μικρές κοινωνίες , οι άνθρωποι , ανάλογα με την προσφορά και την αγάπη τους , αφήνουν το στίγμα τους , αφήνουν τα σημάδια τους , άλλος βαθιά και..ανεξίτηλα , άλλος πιο..ξέθωρα , όλοι όμως αφήνουμε τ’ αποτυπώματά μας..
Στο χωριό μας , πέρασαν κάποιοι άνθρωποι , δυστυχώς λίγοι , που με την αγάπη και την προσφορά τους , χάραξαν βαθιά τη Λιδορικιώτικη ζωή , αφήνοντας πίσω τους πραγματικούς θησαυρούς , πολύτιμη κληρονομιά στους νεότερους .
Ένας από αυτούς , είναι και ο Αλέκος Κωστάκης , Καφτανιαλέκος , όπως όλοι τον λέγαμε , που αγάπησε με πάθος το χωριό μας , κι’ από πολύ νέος , καταξιώθηκε στο λογοτεχνικό κόσμο και κυρίως στις καρδιές των χωριανών μας , αφού το κέντρο της σκέψης και της ζωής του ήταν το χωριό μας .
Πέρα απ’ το λογοτεχνικό του έργο , που είναι πραγματικά αξιόλογο , ο Αλέκος μας άφησε κληρονομιά τις “ χρυσές “ αναμνήσεις του , απ’ την ονειρεμένη ζωή του προπολεμικού Λιδορικιού , που με την ζωντάνια , τη δροσιά και την ..” ακτινογραφική “ , κάτι σαν ..πραγματική αξονική τομογραφία υψηλής..” ευκρίνειας “ ) και αξιόπιστη περιγραφή τους , έχουμε υπέροχες , κυριολεκτικά , εικόνες της Λιδορικιώτικης κοινωνικοπολιτιστικής , αλλά και της εν γένει ζωής του χωριού μας , καλύπτοντας έτσι , με τις ολοζώντανες , υπέροχες και ολόδροσες αφηγήσεις του , κάθε πτυχή της ζωής του χωριού μας , με απόλυτη ιστορική συνέπεια .
Με ολοφάνερη , σε κάθε λέξη και κάθε…συλλαβή , την παθιασμένη αγάπη του για το χωριό μας , μας δίνει απλά , ζωντανά και με τις γεμάτες , εικόνες , αρώματα και ζωντάνια , όλα όσα γίνονταν στον τόπο μας εκείνη την εποχή .
Επειδή θεωρούμε τα κείμενά του πολύτιμα , και φυσικά ιδιαιτέρως χρήσιμα , για τους νεότερους , προσπαθούμε , σιγά- σιγά , να τα συγκεντρώσουμε , μιλάμε πάντα για τις συνεργασίες του στην εφημερίδα “ Λιδωρίκι “ , του Γιώργου Καψάλη , και με την άδεια , πάντα , της αγαπημένης μας φίλης Στέλλας Αρκάδη , συντρόφου του Αλέκου , να τα παρουσιάσουμε στα “ Λιδορικιώτικα “ , που ελπίζουμε , πρώτα ο Θεός , να επανακυκλοφορήσουν σύντομα , βέβαια , ευχής έργον θα ήταν , να τα ψηφιοποιήσει ο Δήμος , απ’ όσο γνωρίζουμε υπάρχει τέτοια δυνατότητα , και να είναι στη διάθεση όλων των Λιδορικιωτών , και όχι μόνον , συμπληρώνοντας , παρ’ ότι , το θεωρούμε ..αντιδεοντολογικό , πως το ίδιο θα πρέπει να γίνει και με τα ιστορικά βιβλία , και είναι αρκετά , του Γιώργου Καψάλη , που έχουν ιδιαιτέρως σημαντική αξία , όχι μόνο για τους απλούς Λιδορικιώτες , αλλά και για τους ιστορικούς ερευνητές .
Με την ευκαιρία , θα θέλαμε να σας ενημερώσουμε , πως ψηφιοποίηση , δυο βιβλίων του Γ.Καψάλη , “ Λησμονημένες σελίδες “ και “ Δωρίδα στο 1851 “ , έχει κάνει , η Παπαστράτειος Βιβλιοθήκη Ναυπάκτου , αναγνωρίζοντας την μεγάλη τους αξία .
Χαρείτε λοιπόν αυτό το υπέροχο ….” ντοκυμαντέρ “ του Αλέκου , που είναι πραγματικά απολαυστικό.. “ Λιδωρίκι “ αρ.φυλ.24 , Νοέμβριος 1983 .
“ Ο Τάκης ( αναφέρεται στον Τάκη Καλαπτσή ) σαν μαθητής , ναι μεν δεν ήταν από τους άριστους , αλλά σαν τεχνίτης και σχεδιαστής δεν πιανόταν . Μαζί με τον παλιόφιλό μου τον Νίκο τον Ανέστο ( Ζορμπά ) ήταν οι καλύτεροι “ αυτοκινητοκατασκευαστές “ του χωριού μας . Μπροστά τους τύφλα να ΄χε ο Έντσο Φεράρι ! Έχοντας δε σαν “ μαστοράντζα “ τ’ αδέρφια τους Γιάννη και Πίπη Καλαπτσή και Χρήστο Ανέστο ( ο Γιάννης ήταν μωρό ακόμα ) , παιδεύονταν ολημερίς με τα καροτσάκια τους να βελτιώσουν και να βρούνε καλύτερους τρόπους κατασκευής κι οδήγησής τους .
Τα καροτσάκια αυτά τα ‘φκιαχναν μόνοι τους , οι δρόμοι και τα ρέματα τότε ήταν γεμάτα από εγκαταλειμμένα στρατιωτικά σαραβαλάκια κι’ έβρισκαν σ’ αυτά ό,τι ήθελαν για τη δουλειά τους , όπως Γαλλικά κλειδιά , κατσαβίδια , τροχούς , σούστες , κι’ ό,τι άλλο φαντασθεί κανείς . Είχαν λοιπόν στη διάθεσή τους τα πάντα .
Έβγαζαν λοιπόν , απ’τις στραριωτικές Μερσεντές κάτι άξονες ρυμούλκας , με δυο μικρούς τροχούς με συμπαγή λάστιχα και πάνω στους άξονες αυτούς προσάρμοζαν ξύλινη καρότσα και τ’ αυτοκίνητο ήταν έτοιμο για ..κυκλοφορία ! Μέγεθος , είχε όσο ένα κάρο περίπου , αλλά το μόνο που δυσκόλευε ήταν η οδήγησή του . Γινόταν βέβαια , με πραγματικό τιμόνι αυτοκινήτου , αλλά για να πάρει το όχημα στροφή , έπρεπε να γυρίσει όλος ο άξονας . Οι τροχοί , δεν έστριβαν αυτοτελώς κι’ αυτό ήταν κάτι που δεν μπόρεσαν ποτέ να καταφέρουν οι σχεδιαστές μας , κι’ έτσι , όταν το όχημα έτρεχε με ταχύτητα , η μανούβρα για στρίψιμο έπρεπε να γίνει έγκαιρα και με πολύ ζόρι , γιατί , διαφορετικά , το όχημα θα ‘πιανε..ρέμα , απ’ τη φυγόκεντρο..
Για κινητήρια δύναμη χρησιμοποιούσαν , τι άλλο ; το σπρώξιμο . Στον ανήφορο , ή το ίσιωμα , έσπρωχναν το όχημα καμιά δεκαριά πιτσιρικάδες ,κι’ οδηγούσε ο Τάκης ή ο Νίκος . Μόλις όμως έπαιρνε την κατηφόρα , τότε χαρές και γέλια , πηδούσαν όλοι επάνω κι όποιον έπαιρνε ο ..χάρος . Όλοι , αγνοώντας τον κίνδυνο , πάσχιζαν να χορτάσουν..καβάλα , αδιαφορώντας αν ύστερα θα έσπρωχναν στον καρα..ανήφορο , και θα τους έβγαινε ..ξινό..
Το όχημα έτρεχε σαν βολίδα , όταν μάλιστα ήταν φρεσκο..γρασαρισμένο , πετούσε κυριολεκτικά και γινόταν επικίνδυνο , ιδίως στις στροφές , λόγω επιτάχυνσης . Υπήρχε βέβαια ένας ..φρεναδόρος στο πίσω μέρος , μ’ ένα χοντρό πουρναρίσιο στυλιάρι , που κρατούσε κόντρα , χώνοντάς το ανάμεσα στην καρότσα και το χώμα του δρόμου και μετρίαζε κάπως την ταχύτητα , περιορίζοντας τη φυγόκεντρο στις στροφές , αλλά αυτό δεν είχε πάντα επιτυχία . Μερικές φορές μάλιστα , το στυλιάρι , λόγω της τρομερής τριβής ..άναβε και..κάπνιζε !
Η μεγαλύτερή μας απόλαυση ήταν όταν παίρναμε τον κατήφορο προς τις “ Λάκκες “ ως τη “ Φιρμάναινα “ , “ χορταίναμε καβάλα “ !, άλλο αν την πληρώναμε έπειτα σπρώχνοντας τον ανήφορο , που γινόταν σωστό μαρτύριο , γιατί οι περισσότεροι την ..κοπάναγαν ή προσπαθούσαν ν’ αποφύγουν το σπρώξιμο .
Τέτοιο καρότσι , έφκιαξε αργότερα κι’ ο ξάδερφός μου ο Αλέκος ο Ντζιούρας , το εγκατέλειψε όμως σύντομα , ύστερα από ένα ..τροχαίο ατύχημα που είχε . Τουμπάρησε το αμάξι του ακριβώς πάνω απ το σπίτι του , στο γεφυράκι , εκεί που τρέχουν τα νερά της δεξαμενής και τραυμάτισε την Παγώνα , την κόρη της δασκάλας Φακίτσα – Γλυμετζή και τον Χαράλαμπο Π. Μποβιάτση .
Ο Αλέκος , για να επιτρέψει στον Μπάμπη να κάνει μια μικρή διαδρομή με το κάρο , απ’ τον Αντώνη ως το σπίτι του , έπρεπε να σπρώξει το καρότσι από του Κορδοπλή ως του Λούη . Σκέτη εκμετάλλευση δηλαδή , του ταλαίπωρου του Βλάμη , απ’ τον ξάδερφό του .
Τροχαία όμως ατυχήματα είχαν και οι Καλαπτσήδες με τους Ζορμπάδες , και μάλιστα πολύ πιο σοβαρά μόνο που φύλαξε ο Θεός και δεν είχαμε τραγικά αποτελέσματα . Αυτοί , με βαρύτατο φορτίο , έτρεχαν ιλιγγιωδώς προς τη δραγατσιά . Το όχημα έτρεχε ..σφαίρα , τα φρένα δεν κράτησαν και στου Σερεντέλου το καμίνι , εξ’ αιτίας της φυγοκέντρου , πετάχτηκαν όλοι έξω κι’ η καρότσα τους ήρθε..καπάκι . Την πλήρωσαν τότε πολλοί , μα περισσότερο ο συμμαθητής μου κι νυν τραπεζικός , Θύμιος Καράντζαλος , ο οποίος παραλίγο , να ‘μενε στον τόπο .
Αυτά για την τεχνική ευφυία του Τάκη , που συναγωνιζόταν εκείνη του Γιώργου Κ . Καραχάλιου ( φιλόσοφου ) και του Πέτρου Αθ . Ρέλλου . Ας δούμε όμως και την καλλιτεχνική , ενώ ταυτόχρονα , θ’ αναφέρω κι’ ένα χαριτωμένο περιστατικό , που συνδέεται άμεσα μ’ αυτή .
Καταρχήν , χαίρομαι ιδιαίτερα που ένας καθαυτό Λιδορικιώτης ασχολήθηκε με τη ζωγραφική . Πιστεύω πως είναι ο πρώτος κι ο μοναδικός , απ’ όσο εγώ τουλάχιστον ξέρω . Η γούρνα μας , στον τομέα αυτό , υστέρησε απελπιστικά και δεν έβγαλε άξιους τεχνίτες του..χρωστήρα . Οι μοναδικές εξαιρέσεις είναι της προπολεμικής , αλλά αξιόλογης και πανελλήνιας φήμης Ερασμίας Μπερτσιά – Δανιηλίδου , που καταγόταν απ’ το Κάλλιο , του Λευτέρη Παναγιωτόπουλου , αγιογράφου κυρίως , του οποίου όμως , το λογικό ήταν λίγο σαλεμένο , και τέλος του Χαρ. Στέφου , απ’ τον Κόκκινο , προσφορά βέβαια μικρή , σ’ ένα τομέα τόσο σημαντικό , όπως η τέχνη της ζωγραφικής .
Ο Λευτέρης , είχε ζωγραφίσει , σαν άλλος ..”Θεόφιλος “ , σπίτια πολλών φιλοπρόοδων Λιδορικιωτών , δεχόμενος για πληρωμή λίγο φαγητό και δυο πακέτα ..άσσο . Κανένας όμως δεν τον εκμεταλλεύτηκε , και όλοι τον αγαπούσαν . Καλύτερη δουλειά έκανε στα σπίτια του Δ.Καντζιού και του πατέρα του Διευθυντού μας , Ευθ. Γ. Καψάλη .
Ο Τάκης , απ’ το Δημοτικό ακόμα , σχεδίαζε όμορφα . Τω καιρώ εκείνω , στο Σχολείο είχαμε και έντυπα ιχνογραφίας και καλλιγραφίας , τα οποία βοηθούσαν – τρομάρα τους – να σχεδιάζουμε και να μαθαίνουμε καλλιγραφία . Είχαν στην άκρη αριστερά μια στήλη με γράμμα ή σκίτσο και δίπλα αρκετό χώρο κενό , να επαναλάβουμε κι εμείς το υπόδειγμα και να γίνουμε έτσι καινούριοι Ιακωβίδηδες , Γύζηδες και..Τσαρούχηδες !
Ο “ Δασκαλάκης “ ( Ιωαν. Σφέτσος ) , ο άγιος εκείνος διδάχος , μας είπε μια φορά , όταν πρόκειται να κάνουμε διαγώνισμα Ιχνογραφίας , πως θα μας έβαζε για θέμα ένα άλογο , που το ‘χε μέσα η ιχνογραφία μας και μας συμβούλεψε να εξασκηθούμε πάνω σ’ αυτό , ώστε να πάρουμε καλό βαθμό .
Εκείνο τον καιρό , τις κόλλες του διαγωνισμού δεν τις σφράγιζαν κι ο καθένας έφερνε την κόλλα του απ’ το σπίτι . Μόλις λοιπόν μας είπε αυτό ο Δασκαλάκης , αμέσως όλοι αρχίσαμε την κατεργαριά της “ αόρατης μεταγραφής “ του αλόγου πάνω στην κόλλα , πιστεύοντας πως ο δάσκαλός μας ..έτρωγε χόρτο και δεν θα καταλάβαινε την αντιγραφή .
Με το νύχι , ή μ’ένα μόλις ελάχιστα διακρινόμενο μολύβισμα , φτιάξαμε από το σπίτι τ’ άλογο και στο σχολείο περάσαμε από πάνω του το χοντρό μολύβι , βέβαιοι όντες ότι η κατεργαριά μας δεν θ’ αποκαλυπτόταν . Την επομένη όμως , βγήκαν τα ..χαμπέρια μας . Οι περισσότεροι ήμασταν καθαροί αντιγραφείς . Λίγοι τα κουτσο..κατάφεραν , και δύο μόνο ξεχώρισαν : Ο ένας φυσικά ήταν ο Τάκης , που δεν αντέγραψε αλλά δημιούργησε , ο άλλος , ήταν ο “ αιωνόβιος “ μαθητής , Γάκης Κ . , που ..τερατούργησε , παρουσιάζοντας ένα φρικιαστικό σκαρίφημα .
( Ο Γάκης Κ. θα ‘ταν δεκάξι χρονών κι ήταν ακόμα στο Δημοτικό ! Ο φουκαράς , είχε πάθει μικρός , έγκαυμα στο κεφάλι , κι’ από κει ξεκινούσε μια μειωμένη διανοητική αντίληψη . Στο σχολείο τον έστελνε ο πατέρας του , έτσι για να απασχολείται και να περνάει η ώρα του . Κατά τα άλλα ήταν απολύτως φυσιολογικό παιδί και καλός χαρακτήρας .
Λόγω ύψους , ήταν ο μόνιμος σημαιοφόρος του Δημοτικού , και λόγω ηλικίας , ο μόνιμος κυρίαρχος της “ Βασιλείας “ του τοίχου . Λέγαμε τότε “ Βασιλεία “ . μια εσοχή που σχηματίζει ο τοίχος της εξώθυρας του σχολείου , στην ένωσή του με τον άλλο τοίχο του κτιρίου . Το πιάσιμο εκείνης της γωνίας , κατά τα διαλείμματα , ήταν ένα απ’ τα πιο αγαπημένα μας παιχνίδια , κι εκεί φαινόταν ποιός είναι ο πιο δυνατός . ΄Ολοι προσπαθούσαν να ..εκθρονίσουν τον Βασιλέα , αλλ’ αυτό έπρεπε να γίνει μόνο με τον αγκώνα ‘η το γόνατο , και ποτέ με το χέρι . Μόνιμοι κάτοχοι αυτής της θέσης , ήταν , στον καιρό μας ο Γάκης , ο μακαρίτης ξαδερφός μου Αρπαλόγιαννος και παλιότερα ο Ματέρος , ο Πλαστήρας ( Γ.Ε, Κλώσσας ) κι ο Γ.Κλώσσας , του Κωστή ).
Όταν λοιπόν μπήκε το θέμα της Ιχνογραφίας , ο Γάκης δεν κάθισε να πολυσκεφτεί, τραβάει και ζωγραφίζει ένα στρογγυλό πράγμα , κάτι σαν μπαρδάκα , του βάζει αποκάτω άφθονες γραμμές για πόδια ( ούτε ..σαρανταποδαρούσα να ήταν..) και το παρουσίασε για..άλογο !
Σαν το ‘δε ο Δασκαλάκης ..έφριξε , και τον ρώτησε γελώντας :
- Για πες μου , βρε Γάκη , πόσα ποδάρια έχει τ’ άλογο ;
Τα ‘χασε ο Γάκης και..σάστισε . “ Πόσα ποδάρια να’ χει ; “ σκέφτηκε , αλλά κάποιος πίσω του , ( γνωστό πειραχτήρι ) δεν τον άφησε να πολυσκεφτεί , και του ..σφύριξε : “ οχτώ..οχτώ ! “.
- Οχτώ , κύριε ! εκσφενδόνισε θριαμβευτικά ο Γάκης και κάθισε , ενώ η Ε’ και η Στ’ τάξη , είχε λυθεί στα ..γέλια .
( Ο ..υποβολέας , ήταν ο Δημητράκης ο Πρίνος , αξιωματικός ε.α τώρα , που ήταν και ο..αρχι..κουρέας του Σχολείου μας , μιας κι΄ο μπάρμπας του Σπύρος Βελαώρας , είχε κουρείο κι είχε πάρει από εκεί μαθήματα της τέχνης του Φίγκαρο .
Τότε , απαγορεύονταν τα μαλλιά στο Σχολείο , γενικά σ’ όλη την Ελλάδα , και για λόγους πειθαρχίας αλλά και καθαριότητας . Επειδή όμως υπήρχαν πολλά παιδιά , που οι γονείς τους δεν μπορούσαν να πληρώσουν κουρέα , το σχολείο είχε 2-3 μηχανές για τα παιδιά αυτά , που τις χειρίζονταν ορισμένοι μεγάλοι μαθητές .
Αυτές όμως οι μηχανές , , απ’ την κακομεταχείριση και την αδεξιότητα των ερασιτεχνών “ Φίγκαρο “ , προκαλούσαν τον τρόμο των χειρομένων , που παρέλυαν από το φόβο τους όταν τις έβλεπαν . Ο Δημήτρης όμως , ήταν καλός κουρέας , άλλο αν μια φορά , στη ..φούρια του απάνω κούρεψε και τα φρύδια του αξέχαστου ξαδέρφου μου Τζίμη , που τον έκανε αγνώριστο , κι’ απαντούσε , σ’ όποιον τον ρωτούσε , ότι τον κούρεψε ο..Πυρίνος , γιατί δεν μπορούσε να πει : ο Πρίνος ).
Όταν , λοιπόν , συνήλθε η τάξη , λέει ο Δασκαλάκης στον Γάκη : Πήγαινε , Γάκη , έξω , κοίταξε ένα άλογο , δες πόσα πόδια έχει και έλα να μας πεις ..
Πήγε , πράγματι , ο Γάκης , είδε , και γύρισε ..ντροπιασμένος : Τέσσερα κύριε..”
Ο αξέχαστος Δάσκαλος Ιωαν. Σφέτσος , Δασκαλάκης , όπως τον λέγανε οι Λιδορικιώτες , με τα παιδιά της σειράς του Αλέκου Κωστάκη .
Αυτά λοιπόν , θυμόταν ο αξέχαστος Αλέκος , απ’ τα όμορφα Λιδορικιώτικα χρόνια , της παιδικής του ..αθωότητας , και μας τα μετέφερε με τόση ..ζωντάνια , φρεσκάδα και..λεπτομέρεια , που άθελά μας , τα…ζήσαμε και μεις …
Καλό σας βράδυ , να είστε όλοι καλά…..Κ.Κ.-
No comments:
Post a Comment