ΤΑΣΕΙΣ ΑΠΟΕΠΕΝΔΥΣΗΣ ΣΤΟΝ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΤΟΥΡΙΣΜΟ

 

 

 

 

 

 

 

Ρεπορτάζ Γιάννης Παπαδόπουλος
Ο τουρισμός αποτελούσε για δεκαετίες την αιχμή του δόρατος στην προσέλκυση επενδύσεων στη χώρα μας. Την τελευταία διετία, ωστόσο, τα στοιχεία, που επεξεργάστηκε το Ινστιτούτο Τουριστικών Ερευνών και Προβλέψεων (ΙΤΕΠ) δείχνουν μία σαφή τάση αποεπένδυσης στον τουρισμό.

Κατ' αρχήν, για πρώτη φορά εφέτος στην ιστορία της ελληνικής ξενοδοχίας, οι ξενοδοχειακές μονάδες που έκλεισαν είναι περισσότερες από αυτές που άνοιξαν. Υπολογίζεται ότι μέχρι στιγμής έχουν κλείσει περί τα 100 ξενοδοχεία ανά την επικράτεια και μέχρι την έναρξη της νέας τουριστικής σεζόν εκτιμάται ότι θα κλείσουν και άλλα. Τα περισσότερα είναι μικρής δυναμικότητας κλινών και η βασική αιτία για το λουκέτο είναι οι εισφορές των ιδιοκτητών στον ΟΑΕΕ, που κατέληξαν να είναι περισσότερες από τα έσοδα!
Πέρυσι και εφέτος, επίσης, ολοκληρώθηκαν ελάχιστα νέα ξενοδοχεία, εξαιτίας της ουσιαστικής αδράνειας του αναπτυξιακού νόμου και τις δυσκολίες χρηματοδότησης των νέων επενδύσεων από το τραπεζικό σύστημα. Είναι γνωστό ότι το υπουργείο Οικονομικών καθυστερεί την καταβολή των επιχορηγήσεων σε ολοκληρωμένα επενδυτικά σχέδια, ενώ οι τράπεζες έχουν περιορίσει τη χορήγηση νέων επενδυτικών δανείων.
Η τραπεζική χρηματοδότηση στον τουριστικό τομέα τον εφετινό Αύγουστο, σύμφωνα με τα στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος, συνολικά έφτανε στα 7,133 δισ. ευρώ, περίπου 3% λιγότερο από τον Αύγουστο του 2010. Η κατά 3% μείωση, σημειώνει το ΙΤΕΠ, σημαίνει ότι οι καταβολές τοκοχρεολυτικών δόσεων είναι υψηλότερες από τις νέες χορηγήσεις προς τις τουριστικές επιχειρήσεις.
Τα 7 δισ. ευρώ δανείων στον τουρισμό, όπως εξάλλου παρατηρεί ο πρόεδρος του Ξενοδοχειακού Επιμελητηρίου Ελλάδος κ. Γιώργος Τσακίρης, απορρίπτουν τη φημολογία περί υπερδανεισμού των ξενοδοχειακών επιχειρήσεων, που συχνά αναπαράγεται και από πολλά μέσα ενημέρωσης.
Σημαντικό ενδιαφέρον στην έρευνα του ΙΤΕΠ παρουσιάζει και το χαμηλό ποσοστό συμμετοχής του τουριστικού κλάδου στη συνολική χρηματοδότηση των ιδιωτικών επιχειρήσεων από το τραπεζικό σύστημα. Αν και ο κλάδος συνεισφέρει με πάνω από 15% στο ΑΕΠ της χώρας, απορροφά μόνο το 5,7% των πιστώσεων που χορηγούν οι τράπεζες προς τις ιδιωτικές επιχειρήσεις.
Η υποχρηματοδότηση του κλάδου δεν μπορεί να συνεχιστεί για μεγάλο χρονικό διάστημα χωρίς να πληγούν οι μακροπρόθεσμες προοπτικές των ελληνικών τουριστικών επιχειρήσεων, υπογραμμίζεται στη μελέτη.
Το ΙΤΕΠ επισημαίνει ακόμη την ανάγκη της φορολογικής ελάφρυνσης για τη διατήρηση της ανταγωνιστικότητας των ξενοδοχειακών επιχειρήσεων. «Είναι πράγματι αναγκαίο να μειωθεί το κόστος λειτουργίας των υφιστάμενων επιχειρήσεων, για να βελτιωθούν οι πληρότητες και να επιτύχουμε ξανά τα επίπεδα τουριστικών εισπράξεων του 2008», αναφέρεται σχετικά.
«Ομως, για να βελτιωθούν απρόσκοπτα τα τουριστικά μεγέθη σε βάθος χρόνου, είναι ανάγκη να υπάρξουν νέες επενδύσεις που θα συμβάλλουν στην ποιοτική του βελτίωση του ξενοδοχειακού δυναμικού της χώρας και στην εξομάλυνση της εποχικής κατανομής των αφίξεων αλλοδαπών τουριστών. Για παράδειγμα, δεν είναι δυνατό να επεκτείνουμε την τουριστική περίοδο, αν δεν επενδύσουμε στην ανάδειξη νέων αξιοθέατων και σε ειδικές τουριστικές υποδομές».
ΤΑ ΕΣΟΔΑ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΞΕΝΟΔΟΧΕΙΩΝ ΤΟ 2010
Με βάση τα στοιχεία από το κλείσιμο των ισολογισμών του 2010 που δηλώθηκαν στην εφετινή έρευνα, τα μέσα έσοδα ανά δωμάτιο των ελληνικών ξενοδοχείων ανήλθαν σε 13.270 ευρώ. Αυτό σημαίνει ότι το ύψος των εισπράξεών τους ήταν μειωμένο κατά 13,4% έναντι του 2009. Πρόκειται για μία εξέλιξη, η οποία ήταν δυσμενέστερη από την εκτίμηση που είχε κάνει πέρυσι την αντίστοιχη περίοδο το ΙΤΕΠ, που προέβλεπε μείωση του τζίρου 11,5%.
Τα δυσμενέστερα αποτελέσματα υποδηλώνουν ότι οι δραστηριότητες των ξενοδοχείων που δεν σχετίζονται με τις τιμές διάθεσης των δωματίων, συρρικνώθηκαν με ταχύτερους ρυθμούς. Δηλαδή, ο τζίρος των καταστημάτων, των εστιατορίων και τα έσοδα από ενοικίαση αιθουσών ή την πραγματοποίηση εκδηλώσεων, συρρικνώθηκαν σε μεγαλύτερο ποσοστό έναντι των αντίστοιχων εσόδων από τη διάθεση δωματίων.
Μία εξίσου ενδιαφέρουσα παρατήρηση είναι ότι η κρίση του 2010 έπληξε περισσότερο τα ξενοδοχεία των μεσαίων κατηγοριών 3 και 4 αστέρων. Στα ξενοδοχεία των 5 αστέρων σημειώθηκε μονοψήφιο ποσοστό μείωσης των εσόδων ανά δωμάτιο. Το ίδιο συνέβη και με τα ξενοδοχεία 2 αστέρων, των οποίων ο κύκλος εργασιών περιορίστηκε κατά 9,5% σε σχέση με το 2009. Για τα ξενοδοχεία 1 αστέρος από το δείγμα προέκυψε οριακή άνοδος των εισπράξεων, που εξακολουθούν όμως να κινούνται στα χαμηλά επίπεδα των 3.544 ευρώ ανά δωμάτιο σε ετήσια βάση.
Από τα προηγούμενα, τονίζεται στην έρευνα, καθίσταται προφανές ότι εφέτος τα ελληνικά ξενοδοχεία κλήθηκαν να αντιμετωπίσουν μία πρωτόγνωρη φοροεπιδρομή, χωρίς να διαθέτουν τα αναγκαία ταμειακά διαθέσιμα από την προηγούμενη διαχειριστική περίοδο.
Σε περιφερειακό επίπεδο, η μεγαλύτερη μείωση στα έσοδα ανά δωμάτιο καταγράφηκε στην περιοχή της Μακεδονίας - Θράκης και ακολούθησε η περιοχή της Ηπείρου - Θεσσαλίας. Πολύ χαμηλότερες ήταν οι μειώσεις στη νησιωτική χώρα και την Αττική.
Σε πανελλαδικό επίπεδο, τις καλύτερες επιδόσεις εξακολουθούν να εμφανίζουν τα ξενοδοχεία της Αττικής και της Θεσσαλονίκης. Είναι προφανές ότι τα έσοδα των ξενοδοχείων στα δύο μεγάλα αστικά κέντρα της χώρας ενισχύονται σημαντικά από τη διάθεση αιθουσών και τη λειτουργία χώρων μαζικής εστίασης που εξυπηρετούν και το ευρύτερο κοινό.
Τα μικρότερα έσοδα ανά δωμάτιο τα πραγματοποιούν, όπως και τα προηγούμενα χρόνια, τα ξενοδοχεία στο Βόρειο Αιγαίο και την Κεντρική Ελλάδα. Το γεγονός αυτό αποδίδεται στο ότι τα ξενοδοχεία του Βορείου Αιγαίου εμφανίζουν υψηλή εποχικότητα, ενώ τα ξενοδοχεία της Κεντρικής Ελλάδας εξυπηρετούν κατά κύριο λόγο Ελληνες χαμηλής εισοδηματικής τάξης ή λειτουργούν μόνο κατά τη χειμερινή περίοδο.
Εντύπωση προκαλούν οι πολύ χαμηλές εισπράξεις των ξενοδοχείων 1 αστέρος στη νησιωτική Ελλάδα. Με εξαίρεση τις Κυκλάδες, τα υπόλοιπα ξενοδοχεία χαμηλών κατηγοριών είναι εμφανές ότι δυσκολεύονται να απευθυνθούν στη διεθνή τουριστική αγορά. Παρ' όλα αυτά, το 2010 σημειώθηκε μεγάλη ποσοστιαία άνοδος στους τζίρους τους, γεγονός που θα πρέπει να αποδοθεί στα μερίδια αγοράς που κέρδισαν τους θερινούς μήνες από τα ξενοδοχεία υψηλότερων κατηγοριών στην εσωτερική αγορά.
ΟΙ ΤΙΜΕΣ ΔΙΑΘΕΣΗΣ ΤΩΝ ΔΩΜΑΤΙΩΝ
Η έρευνα δείχνει ότι οι τιμές διάθεσης των δωματίων στα ελληνικά ξενοδοχεία παρέμειναν ουσιαστικά αμετάβλητες κατά το 2011. Η μέση σταθμισμένη τιμή διάθεσης των δωματίων στο σύνολο της χώρας εμφανίζεται μειωμένη κατά 0,78% τον Μάιο και αυξημένη κατά 0,74% τον Αύγουστο. Στις νησιωτικές περιοχές καταγράφεται σημαντική άνοδος των τιμών, ενώ αντίθετα στα ξενοδοχεία της ηπειρωτικής χώρας καταγράφεται αισθητή μείωση των τιμών.
Η μεγαλύτερη μείωση σημειώθηκε στα ξενοδοχεία της Ηπείρου-Θεσσαλίας (-22,9%) και ακολούθησε η Αττική (-16,7%) με την Κεντρική Ελλάδα (-15,1%). Στα μικρά οικογενειακά ξενοδοχεία (μέχρι 20 δωμάτια) εμφανίζεται μικρή αύξηση των τιμών. Μείωση τιμών 3,4% εμφανίζουν και τα μεγάλα ξενοδοχεία στο σύνολο της επικράτειας.