ΟΣΑ ΘΥΜΑΜΑΙ…
Πλησιάζοντας το Πάσχα , και βέβαια και τ’ Άι Γιωργιού , το μυαλό γυρνώντας στα..παλιά , κάνει μιά ..στάση , σε μιά παλιά Λιδορικιώτικη συνήθεια , έθιμο , γιορτή , όπως θέλετε πείτε τη , στα..” αερόστατα “ , βλέπεις , είναι ..σφιχτοδεμένη , μέσα στις Λιδορικιώτικες ψυχές , με το πανηγύρι στον Άι Γιώργη , στ' αλώνι πίσω απ' την εκκλησιά , και με το αμόλυμα του αερόστατου , για τα παιδιά κυρίως .
Η ψυχρή τυπική περιγραφή της όλης διαδικασίας , φκιασίματος και..αμολύματος , του αερόστατου , ελάχιστα μπορεί να σας βοηθήσει να ...νοιώσετε , να μπείτε στο..πετσί των Λιδορικιωτόπουλων , της εποχής εκείνης , γιά το τι σήμαινε το ..αερόστατο γι' αυτά , μιά ..γεύση όμως , μιά..μικρή γεύση , θα την πάρετε απ' την ταπεινή περιγραφή μας , και μαζί με μιά παρόμοια , γιά το πανηγύρι , και τους..αθλητικούς του αγώνες θα'χετε μιά εικόνα , γιά το Λιδορικιώτικο αυτό έθιμο .
Ένα όμορφο εθιμο...παίχνιδο του χωριού μας , το αμόλυμα του αερόστατου , έχει δυστυχώς σχεδόν...εκλείψει , όσοι μεγαλώσαμε στο Λιδορίκι , και είχαμε συμμετοχή στις...κοινωνικές ..παιδικές εκδηλώσεις , είχαμε λίγο-πολύ ασχοληθεί μ' αυτό το..άθλημα που ήθελε συλλογικότητα , κάποιες γνώσεις ...αεροναυπηγικής και μερικά..υλικά , βεβαίως..βεβαίως , κόλλες ειδικού χαρτιού , ψιλού , κόλλα για να τις συναρμολογήσουμε , βελόνα , κλωστή , για το γύρω-γύρω ράψιμο , καλάμι , πετρέλαιο , σφουγγάρι , και..σπάλαθρα για τη φωτιά .
Η κατασκευαστική...ομάδα , είχε τις υποομάδες της , άλλοι φρόντιζαν γιά την προμήθεια των υλικών , που αγοράζονταν συνήθως με...ρεφενέ , άλλοι αναλάμβαναν το κόλλημα , άλλοι το ράψιμο , αφού προηγουμένως σε..σύσκεψη της..επιτελικής ομάδας , αποφασιζόταν το..μέγεθος και το..μοντέλο του αερόστατου , το μέγεθος προσδιοριζόταν απ΄το πόσες κόλλες θα χρησιμοποιηθούν , 8 η 12 συνήθως , καμμιά φορά και περισσότερες , λένε μάλιστα πως προπολεμικά οι Γυφτομαχαλιώτες είχαν φτιάξειν ένα με 64 κόλλες , αλλά η΄..πτήση του δεν ήταν..ανάλογη , ούτε μέχρι ...τον Αι Νικόλα δεν πήγε , και ανάλογα λοιπόν με το μέγεθος και το..σχήμα έπαιρνε και το όνομα του..μοντέλου , σωλήνας , κουτσιαύτικο η κωλοπάνας .
Βέβαια στα προπολεμικά χρόνια ο..συνοικιακός αεροστατο..ανταγωνισμός είχε περάσει , απ' ότι λένε , σε..πολεμικό..επίπεδο , μάχη μεταξύ των μαχαλάδων , Βαρούσι , Γυφτομαχαλάς , Μαχαλάς και Ψαλάς , ήταν τα..αντίπαλα ..στρατόπεδα , και οι μάχες..Ομηρικές....
Θα πρέπει εδώ να ανφέρουμε πως το ..χούι του αερόστατου , ήρθε στο Λιδορίκι , απ' οτι έλεγε ο μπάρμπα Σπύρος ο Σφέτσος ( Καλέρης ) , γύρω στα 1920 , και τόφερε ο γιός ενός Αγρινιώτη Εφόρου , ονόματι Δανέλη , κι' από τότε ρίζωσε στο χωριό μας κι' έγινε το αγαπημένο παιχνίδι των παιδιών , άσχετα αν αργότερα..εξελίχθηκε σε..πόλεμο..μαχαλάδων .
Ο αξέχαστος φίλος και παθιασμένος Λιδορικιώτης Αλέκος Κωστάκης σε ένα σχετικό δημοσίευμά του στο " ΛΙΔΩΡΙΚΙ " , τεύχος 10ο Σεπτέμβριος 1982 , αναφέρει χαρακτηριστικά τα πρωτοπαλίκαρα κατά..μαχαλά : Στο Βαρούσι , ο Κοραής ( Θύμιος Πέτρου ) , στο Γυφτομαχαλά , ο Λύγδος ( Θύμιος Σκούτας ) , ο Αρβανιτοτάσιος κι 'ο Γιωργάκης της Τραμποβάσιως , ενώ στον Ψαλά , ο Γιαννάκης Ευσταθίου , ο Διαμαντοσταύρος , ο Ηλίας Ασημακόπουλος , Γιάννης Ζόγκζας ( Πατσιούλας ) , Αριστείδης Κάππος ( Φουντούκης ) , και οι μάχες , αγαπημένοι μου φίλοι , γίνονταν κάθε Κυριακή , σχεδόν , και κυρίως χειμώνα γιά το φόβο..πυρκαγιών .
Εμείς , αργότερα μεταπολεμικά , το θυμόμαστε σαν ένα παιχνιδοέθιμο που γινόταν ελάχιστες φορές χρόνο και κυρίως τ' Αη Γιωργιού και μάλιστα το αμόλυμα γινόταν απ' τη μάντρα της εκκλησίας , όπου ανάβαμε τις φωτιές γιά να ..γεμίσει και να φύγει τ' αερόστατο.
Αφού , λοιπόν , αποφασιζόταν απ' τους..αεροναυπηγούς το μέγεθος και το..μοντέλο , έπρεπε να βρεθεί κι' ο κατάλληλος χώρος , που να βόλευε για την όλη διαδικασία , χρειαζόταν άπλα για να μπορούν να στρωθούν οι κόλλες , να κολλήθούν και να γίνουν τα ραψίματα , συνήθως αυτή η δουλειά , όταν ο καιρός ήταν καλός γινόταν σε κάποιο αλώνι , όπου μεταφερόταν όλο το...συνεργείο , με τα..συμπράγκαλα , και στρωνόταν στη δουλειά , όλα έπρεπε να γίνουν τέλεια γιατί...υπήρχε κι' ο...εχθρός , που έφτιαχνε κι' αυτός ...
Ο καθένας απ' το...συνεργείο , είχε , φυσικά , αποκτήσει και την ..ειδικότητά του , άλλος κόλλαγε το χαρτι , άλλος έφτιαχνε το στεφάνι , γιά το στόμιο , από καλαμόβεργα , και έφτιαχνε και το σταυρό , από σύρμα , που θα κρέμαγαν το στουπί , άλλος πάλι φρόντιζε γιά το στουπί , νάναι καλό και να ρουπώσει καλά στο πετρέλαιο , όλοι έδιναν τον καλύτερο εαυτό τους γιά να πετύχει η κατασκευή .
Θα πρέπει εδώ να τονίσουμε ότι η όλη διαδικασία γινόταν..μελετημένα ...επιστημονικά , παίρνανε και..μετεωρολογικό ..δελτίο απ' την ντόπια ...Ε.Μ.Υ , παπούδες , γιαγιάδες η γονεις , γιά το τι καιρό θα κάνει , κι' έτσι ήταν όλα έτοιμα , είχαν μαζεμένα και τα..καύσιμα..υλικά , και γινόταν η μεταφορά του...σκάφους στον τόπο εκτόξευσήσ του , συνήθως γινόταν σε μέρη που υπήρχε κάποια μάντρα , γιατί έπρεπε κάτω νάναι η φωτιά που ...γέμιζε το αερόστατο με το..προωθητικό..αέριο , το φούσκωνε 'ετσι λέγαμε τότε , καί φροντιζαν οι...μετεωρολόγοι το σημείο ΄...εκτόξευσης να είναι ..απάγγιο στο βοριά , τα παλιότερα χρόνια τουλάχιστον , απ'ότι μας λέει στην αφήγησή του ο αξέχαστος φίλος Αλέκος Κωστάκης : " πεδία εκτόξευσης ήταν η λάκκα του Ψαλλά , και τ'αλώνια του Σκούτα και του Ζώη , Κανάβεραλ και Μπαινκούρ...να πούμε ! ", στα δικά μας χρόνια , η εκτόξευση γινόταν απ' την μάντρα τ' Αη Γιώργη , συνήθως , η από διάφορα σημεία άλλα , ανάλογα τη γειτονιά που τόχε φτιαξει .
Βέβαια οι συνθήκες που περιγράφει ο Αλέκος , κι' έτσι ήταν , ήταν...σχεδόν πολεμικές , ανάμεσα στους μαχαλάδες , και στη δικιά μας εποχή υπήρχε ανταγωνισμός ...σκληρός αλλά όχι όπως τότε , και πιστεύω πως σ' αυτό συνετέλεσε και η αλλαγή της όλης κοινωνικοπολιτικής δομής μεταπολεμικά , οι μαχαλάδες άρχισαν να..πλησιάζουν μεταξύ τους , αλλά ο ανταγωνισμός...ανταγωνισμός...
Όταν λοιπόν ήταν όλα στην...εντέλεια , καθοροζόταν η μέρα , η ώρα κι' ο τόπος ...αμολύματος και τα συνεργεία αφού έκαναν και τους τελευταίους..ελέγχους , ήταν έτοιμα γιά τη μεγάλη στιγμή....
Κι' έφτασε η μεγάλη μέρα , όλοι πανέτοιμοι γιά την μεγάλη στιγμή , ο καθένας στο πόστο του , ένας τελευταίος έλεγχος μη ξεχαστεί τίποτα , σφουγγάρι , πετρέλαιο , κλαριά , και φυσικά έλεγχος του αέρα , γιατί ανάλογα θάπρεπε να επιλεγεί και η θέση..εκτόξευσης , κι' αφού όλα ήταν εν τάξει , άρχιζε η μεταφορά , με...ευλάβεια , του αερόστατου απ' το..αεροναυπηγείο στον τόπο εκτόξευσης η μάλλον..αμολύματος , το Λιδορικιώτικο...Κανάβεραλ δηλαδή..
Με μεγάλη προσοχή , μη σκιστεί καμιά κόλλα , ξεκινούσε η πομπή , άλλοι κρατούσαν τ' αερόστατο κι' άλλοι κουβάλαγαν τα διάφορα συμπράγκαλα , ενώ οι συζητήσεις έδιναν κι' έπαιρναν και η αγωνία και το άγχος ...χτύπαγαν..κόκκινο . Θα...σηκωνόταν ; θα πήγαινε μακριά ; θα ξεπέρναγε τα άλλα ; κανένας δεν γνώριζε , κανένας δεν μπορούσε να προβλέψει το αποτάλεσμα , γιατί δυστυχώς στις περιπτώσεις αυτές δεν γίνονταν..δοκιμές , μία κι' έξω που..λένε .
Όταν έφταναν στο καθορισμένο σημείο , όλοι αναλάμβαναν καθήκοντα , άναβαν τη φωτιά , συνήθως σε κάποια μάντρα , επάνω στην μάντρα ανέβαινε ο κουμανταδόρος που θα κράταγε από πάνω το αερόστατο και θα έδινε το σινιάλο να κρεμεστεί το αναμένο στουπί , το στουπί που έπρεπε νάναι καλά..ρουπωμένο στο πετρέλαιο , γιά να μπορεί να δώσει...προωθητική..δύναμη και να ανέβει ψηλά , αυτός η αυτοί που κράταγαν από πάνω , έπρεπε νάχουν το νου τους , ώστε την κατάλληλη στιγμή , όταν το αερόστατο θάχε ..φουσκώσει καλά , να δώσει το σύνθημα να κρεμαστεί το στουπί και αμέσως ν' αφήσουν το αερόστατο ελέυθερο να πάρει το δρόμο του .
Οι σκηνές που διαδραματίζονταν ήταν πραγματικά...μαγικές , συναρπαστικές , όλοι είχαν στρέψει την προσοχή τους στο αμόλυμα , κι' όλοι εύχονταν να πετύχει , να πάρει το αερόστατο σωστή πορεία , και να...χαθεί στον ουρανό , όλοι κάναν το σταυρό τους να πάνε όλα καλά , γιά να μπούνε και στο μάτι των...αντιπάλων , που φυσικά..παρακολουθούσαν τις εξελίξεις , ευχόμενοι να μην πετύχει η..εκτόξευση .
Όταν λοιπόν το αερόστατο άρχιζε να φουσκώνει , ο..θερμαστής έριχνε κλαριά στη φωτιά και περίμεναν το σήμα του αρχηγού γιά να κρεμάσουν το στουπί , όταν έμπαινε το στουπί κι' είχε φουσκώσει πιά όσο χρειαζόταν , οι από πάνω άφηναν το αερόστατο , ενώ όλοι έβγαζαν κραυγές , φωνάζοντας πολλά και διάφορα , σπάζοντας έτσι και τη..σωρευμένη τους νευρικότητα ,τόσων ημερών , με το ..αμόλααααα... λοιπόν το αερόστατο άρχιζε να παίρνει , συνήθως , κανονική ανοδική πορεία κι' ανάλογα με τη θέση που έπαιρνε ανεβαίνοντας οι..ειδικοί μάντευαν το τι μέλλει...γενέσθε , γιατί πολλές φορές είχε συμβεί ν' ανέβει λίγα μέτρα και να...συντριβεί λίγο πιό πέρα .
Όταν λοιπόν ανέβαινε και όλα πήγαιναν κατ' ευχήν , άρχιζαν τα ...προγνωστικά , προς τα που θα πάει , πόσο μακριά θα πάει και εθεωρείτο μεγάλη επιτυχία να μπορέσει κάποιος να πάει πρώτος στο σημείο...προσγείωσης , νάναι αυτός που θα το βρει , ήταν κάτι σαν ..τίτλος τιμής .
Μερικές όμως φορές όμως είχαμε και.. .παρατράγουδα , όταν τράβαγε μακριά και έπεφτε χωρίς νάναι κάποιος εκεί , είχαμε μικροπυρκαγιές , γι'αυτό και το αμόλυμα γινόταν συνήθως τη χειμερινή περίοδο , και πάντα με μεγάλη..προσοχή και...περιφρούρηση .
Όταν η ...επιχείρηση είχε επιτυχία , είχαμε τα απαραίτητα...πανηγύρια , και θριαμβευτική επιστροφή , ενώ όλοι κρατούσαν από μιά ακρίτσα το περίφημο..αερόστατο , το οποίο , συνήθως , κατά την πτώση-προσγείωση καταστρεφόταν , και κρατιόταν σαν κειμήλιο.....
Σε προηγούμενο κείμενό μας , σας δώσαμε και την αφήγηση του αξέχαστου φίλου Αλέκου Κωστάκη , που δίνει μιά ολοζώντανη περιγραφή , μιάς άλλης όμως εποχής , της προπολεμικής ......Κ.Κ.-
No comments:
Post a Comment