Εις την περιοχήν αυτήν το παρελθόν είναι τόσον αναμεμιγμένον με το παρόν , ώστε υποχρεούται κανείς να προβεί εις αφαίρεσιν διά να διακρίνει μεταξύ αυτών . Από της τραπέζης όπου γράφω , διακρίνω από το παράθυρον τον σκοτεινόν όγκον της Οίτης , η οποία καλύπτεται υπό δασών , την κοιλάδα του Σπερχειού , ευρείαν , έρημον , όπου φύονται μόνον κάλαμοι και όπου υπάρχουν πολλά επικίνδυνα έλη , και εις το βάθος τα όρη τα οποία σχηματίζουν απότομον τείχος και κλείουν τον ορίζοντα από το Καλλίδρομον και τας Θερμοπύλας , μέχρι των υψηλών βράχων του Τυμφρηστού .
Από την άλλην πλευράν διακρίνεται ο Μαλιακός κόλπος , η κυανή θάλασσα και η γραμμή της Ευβοίας ...Οι περιηγηταί , οι οποίοι , πειθόμενοι εις τον οδηγόν των , ελπίζουν ότι η Λαμία είναι Τουρκική πόλις με μιναρέδες και καλντερίμια , θα γνωρίσουν πικράν απογοήτευσιν .
Ο αγαθός Παύλος Λυκά , ο οποίος την επεσκέφθη κατά τα τέλη του 17ου αιώνος και εδημοσίευσε τας αναμνήσεις του τω 1712 , ανέφερε σχετικώς ότι είδε " ερείπια κτιρίων και μεγάλον αριθμόν οικοδομικών υλικών ". Ο Πουκεβίλ την περιέγραψεν ως " γραφικόν σωρόν εξακοσίων οικιών , αναμεμιγμένων με τζαμιά και κυπαρίσσια ", με το όνομα Ζητούνι .
Κατά την εποχήν εκείνην διετηρείτο εις την πόλιν η ανάμνησις ότι υπό την ονομασίαν " Ζαρατόρια "ανήκε κάποτε εις τον άρχοντα των Αθηνών , υποτελή του Μαρκησίου Βονιφατίου του Μομφερατικού , βασιλέως της Θεσσαλονίκης . Σήμερον η ανάμνησις των Φράγκων σταυροφόρων έχει εξαφανισθεί και τα ίχνη των Τούρκων έχουν εξαλειφθεί . Αι πλατείαι είναι τετράγωνοι , αι οδοί ευθείαι ως διάδρομοι . Αι οικίαι είναι λιθόκτιστοι και αποπνέουν καθαριότητα και τάξιν .
Η πόλις έχει καταστεί εύπορος και άχρωμος . Μόνον έν παλαιόν τζαμί απομένει , το οποίον ερειπούται βραδέως και υψώνει τον αποκεφαλισμένον μιναρέ του μεταξύ των κυπαρίσσων . Θα ήτο δύσκολον να ευρεθεί εις την νέαν αυτήν πόλιν ιστορική ανάμνησις , πλην μικράς πλατείας την οποίαν οι Λαμιείς επιδεικνύουν υπερηφάνως . Εκεί εμαρτύρησεν ο Αθανάσιος Διάκος , εις εκ των λαοφιλεστέρων αγωνιστών της Επαναστάσεως . Η δημοτική μούσα ύμνησε το γεγονός :
" Επήραν τ' αλαφρά σπαθιά και τα βαριά τουφέκια ,
στην Αλαμάναν έφθασαν κι' έπιασαν τα ταμπούρια .
" Καρδιά παιδιά μου , εφώναξε , παιδιά μη φοβηθήτε ,
Ανδρεία ωσάν ΄Ελληνες , ωσάν Γραικοί σταθήτε ".
Εκείνοι εφοβήθηκαν κι εσκόρπισαν στους λόγγους .
Έμειν' ο Διάκος στη φωτιά με δεκαοχτώ λεβέντες .
Τρεις ώρες επολέμαγε με δεκαχτώ χιλιάδες .
Σχίστηκε το τουφέκι του και έγινε κομμάτια ,
και το σπαθί του έσυρε και στη φωτιά εμπήκε .
Έκοψε Τούρκους άπειρους κι' εφτά μπουλουκπασάδες .
Και το σπαθί του έσπασε απάνου απ' τη χούφτα .
Κι' έπεσε ο Διάκος ζωντανός εις των εχθρών τα χέρια .
Χίλιοι τον πήραν από μπρος και δυό χιλιάδες πίσω .
Κι ' Ομέρ Βρυώνης μυστικά στον δρόμο τον ερώτα :
" Γένεσαι Τούρκος Διάκο μου , την πίστη σου ν' αλλάξεις ;
Να προσκυνάς εις το τζαμί την εκκλησιά ν' αφήσεις ;
Κι' εκείνος τ' αποκρίθηκε και με θυμό του λέγει :
" Πάτε κι' εσείς κι' η πίστη σας , μουρτάδες να χαθήτε ,
εγώ Γραικός γεννήθηκα , Γραικός και θα 'ποθάνω ".
Ο Αθανάσιος Διάκος εσουβλίσθη εις την μικράν πλατείαν της Λαμίας . Καθώς τον ωδήγουν εις τον τόπον του μαρτυρίου του εκύτταξε γύρω του την εαρινήν φύσιν και ανεφώνησε :
" Γιά δες καιρό που διάλεξε ο Χάρος να με πάρει ,
τώρα π' ανθίζουν τα κλαδιά και βγάζει η γη χορτάρι !".
Σ υ ν ε χ ί ζ ε τ α ι .........
No comments:
Post a Comment