Συνεχίζοντας αδέρφια , την , ολοκληρωμένη πιά , παρουσίαση περιγραφών και αφηγήσεων , ιστορικών γεγονότων της περιοχής μας , και αφού δημοσιεύσαμε τις αφηγήσεις των Γ.Χουλιάρα – Περικλή και Τάκη Παπαδόπουλου , σας δίνουμε σήμερα , πάλι ..ολοκληρωμένο , σε αναδημοσίευση , τη “ Μάχη του Λιδορικίου “ , ‘όπως την έζησε και την περιγράφει , άλλος ένας αυτόπτης μάρτυρας , ο Αθαν. Ευσταθίου , Λιδορικιώτης που ζει στις Η.Π.Α .
ΕΝΑ ΒΙΒΛΙΟ ΝΤΟΚΟΥΜΕΝΤΟ ..
Επί τέλους , αδέρφια , έχουμε στα χέρια μας το βιβλίο του συμπατριώτη μας Αθαν.Ευσταθίου , που έζησε τα περιγραφόμενα γεγονότα από..κοντά και τα λεγόμενά του η μάλλον τα ..γραφόμενά του , είναι από..πρώτο χέρι...
Το βιβλίο αυτό το ψάχναμε καιρό , και ήταν ..εδώ..δίπλα μας , μας τό 'δωσε ο παιδικός φίλος Κώστας Ευσταθίου , του μπάρμπα Θανάση , που είναι και ανηψιός του συγγραφέα , και να σκεφτείτε πως ψάχναμε..ψάχναμε...
Όπως θα θυμάστε , πριν λίγο καιρό , αναφερθήκαμε επί μακρόν και εμπεριστατωμένα , στη μέρα αυτή που σημάδεψε , τη Λιδορικιώτικη ιστορία , συγκεκριμένα , είχαμε δημοσιεύσει τη σχετική αφήγηση του Γιώργου Χουλιάρα -Περικλή ( " Ο ΔΡΟΜΟΣ ΕΙΝΑΙ ΑΣΩΤΟΣ...." ) καθώς και τις αναφορές του Γεωργίου Γ. Κουτρούκη ( "ΕΝ ΨΥΧΡΩ " ΚΑΤΟΧΗ-ΒΑΡΚΙΖΑ-ΕΜΦΥΛΙΟΣ ) και Βασίλη Αποστολόπουλου ( ΤΟ ΧΡΟΝΙΚΟ ΜΙΑΣ ΕΠΟΠΟΙΙΑΣ - 0 ΔΣΕ ΣΤΗ ΡΟΥΜΕΛΗ ) , είχαμε όμωσ ακούσει γιά την ύπαρξη του βιβλίου του χωριανού μας Θανάση Ευσταθίου , τον οποίο δεν είχαμε την τιμή και τη χαρά να γνωρίσουμε , αλλά έχουμε μάθει γιά την προσωπικότητά του , τα καλύτερα , ελπίζουμε σύντομα να έχουμε ένα βιογραφικό του σημέιωμα γιά την δική σας , αλλά και δική μας , ενημέρωση .
Θα παρακολουθήσουμε , φίλοι μου , βήμα -βήμα την αφήγηση του συγγραφέα , ξεκινώντας , φυσικά , απ' την ...
Ε Ι Σ Α Γ Ω Γ Η
" Εδώ μιά μικρή αφήγηση γιά το πως βρέθηκα και ήμουν μέτοχος στη Μάχη Λιδωρικίου , στην κωμόπολη της καταγωγής μου , στις 18 Απριλίου 1949 Μεγάλη Δευτέρα τη νύχτα προς Μεγάλη Τρίτη .
Επιστρατεύτηκα γιά τρίτη φορά στις 14 Οκτωβρίου 1948 και με τοποθέτησαν στη 82 Περιοχή . Η 82 Περιοχή ήτο υπεύθυνος γιά την ασφάλεια στις περιοχές Φωκίδος , Φθιώτιδος και Βοιωτίας , με έδρα τον Πειραιά .
Στην 82 Περιοχή με τοποθέτησαν στο γραφείο επιχειρήσεων με επιτελάρχη τον Ταγματάρχη Γκορτζή Ιωάννη . Αρχηγός της 82 Περιοχής ήτο τότε ο Αντιστράτηγος Δημήτριος Παπαδόπουλος , ο θρυλικός παππούς . Ένας εξαίρετος αξιωματικός στην τακτική των πολεμικώνεπιχειρήσεων . Μα δεν πρόλαβα να τον γνωρίσω από κοντά , γιατί τον μετέθεσαν , όπως έλεγε η διαταγή της μεταθέσεως , " εις την ατυχήσασαν δευτέραν Μεραρχίαν " στη Φλώρινα στη Δυτική Μακεδονία γιά να την οργανώσει .
Με την αναχώρηση του Στρατηγού Παπαδοπούλου το σκηνικό άρχισε ν' αλλάζει . Αρχάς Δεκεμβρίου φεύγει ο Ταγματάρχης Γκορτζής γιά το τακτικό στρατηγείο Λειβαδιάς . Στις 10 Ιανουαρίου με φωνάζει να τον ακολουθήσω , όπως και έγινε . Σε λίγες μέρες ταξιδεύοντας προς την έδρα του στη Λαμία ο νέος αρχηγός της περιοχής Αντιστράτηγος Θρασύβουλος Τσακαλώτος στάθμευσε στο τακτικό στρατηγείο της Λειβαδιάς με καμιά τριανταριά ακολουθία . Πήρε λεπτομερή επιχειρησιακή αναφορά επί χάρτου γιά τη στρατιωτική κατάσταση απ' τον Επιτελάρχη Γκορτζή Ιωάννη , στοτέλος τον ευχαρίστησε και τον επήνεσε γιά όλες τις πληροφορίες που του έδωσε .
Στο επιτελείο του Στρατηγού Τσακαλώτου συνέλεξε πληροφορίες γιά τις υπηρεσίες και τις απασχολήσεις όλων των υπηρετούντων αξιωματικών στο τακτικό στρατηγείο γιά να δει εάν υπήρχαν πλεονάζοντες αξιωματικοί . Ο Ταξίαρχος Δημήτριος Μαρκόπουλος μαζί με τον Ταγματάρχη Αθανάσιο Μπάρλο και ένα μικρό τμ΄ήμα στρατιωτών υπηρετούσαν σε κάποια κωμόπολη της Βοιωτίας έξω απ' τη Λειβαδιά , γι' αυτό δεν ήτο παρών .
...Σε λίγες μέρες αργότερα , ο ταγματάρχης Γκορτζής Ιωάννης , μετατίθεται στην ανωτέρα διοίκηση Λαμίας στο επιτελείο του Στρατηγού Τσακαλώτου . Στο τακτικό Στρατηγείο Λειβαδιάς παρουσιάζεται ο Υποστράτηγος Ασημακόπουλος γιά να παραδώσει στον Ταξίαρχο Δημήτριο Μαρκόπουλο τη διοίκηση του τακτικού Στρατηγείου Λειβαδιάς . Με την αναχώρηση του Στρατηγού Ασημακόπουλου αυτοστιγμή το Επιτελείο οργανώνεται . Επιτελάρχης , Λοχαγός Νικόλαος Γάσπαρης , γραφείο πληροφοριών Υπολοχαγός Σπύρος Χαλεπλίδης , Αξιωματικός διαβιβάσεων έφεδρος Ανθυπολοχαγός Αντώνιος Γρατσίας , Τ.Ε.Α . προσωπικού επιτάξεων και διοικητής του Λόχου στρατηγείου έφεδρος Ανθυπολοχαγός Αθανάσιος Ευσταθλιου και Υπασπιστής έφεδρος Ανθυπολοχαγός Παπαδόπουλος .
Εις το Στρατηγείο όλοι είμεθα παρόντες καθημερινώς εκτός απ' τον έφεδρο Ανθυπολοχαγό Παπαδόπουλο τον οποίο βλέπαμε σε ειδικές περιπτώσεις . Ο Ταξίαρχος ήτο πάντα ευγενής και σαφής στις διαταγές του . Επίσης κάθε 8 η 10 μέρες , όταν ήτο ησυχία , μας φώναζε στο γραφείο του , όλο το Επιτελείο , γιά ούζο και μεζεδάκια .
Όταν έβγαινε γιά επιθεώρηση στα φθλάκια , στο 631 τάγμα που ήταν υπεύθυνο γιά την ασφάλεια σιδηροδρομικής γραμμής Θεσσαλονίκης - Λαμίας - Αθηνών , έπαιρνε μαζί του εμένα και το προσωπικό του σωματοφύλακα και υποκόμο , Βεζεσταντζή , ο οποίος ήτο πρώην αντάρτης και εκατάγετο από την Κρήτη . Ο Βεσταντζής ήτο πάντοτε βαριά οπλισμένος με ένα σωρό άρματα και πυρομαχικά . Ποτέ δεν έμαθα πως βρέθηκε κοντά στον Ταξίαρχο . Στην πραγματικότητα , αυτό το πρόσωπο ποτέ δεν το είχα στην καρδιά μου , δεν τον εμπιστευόμουνα , δεν ξέρω αν τον αδίκησα , μα δεν τολμούσα να πω και τίποτε , ήτο ευνοούμενος του Ταξίαρχου , οι καιροί την εποχή εκείνη ήταν..πονηροί..
Ήταν μιά τέτοια έξοδο-επιθεώρηση που οι τρεις μας , ο Ταξίαρχος , ο Βεσταντζής και γω βρεθήκαμε στο Λιδωρίκι . 'Ηταν στην αρχή της εβδομάδος , πριν την Κυριακή των Βαίων . Οι πληροφορίες που πήρε ο Ταξίαρχος με τον ασύρματο από τα τάγματα που ευρίσκοντο σε επαφή με τους αντάρτες , ήταν τέτοιες που τον έκαμαν ν' αποφασίσει να μείνουμε στο Λιδωρίκι . Μείναμε στο σπίτι του Κώστα Ευσταθίου - Χρίστου Νάκου ( ο Νάκος ήτο γαμπρός του Ευσταθίου από αδελφή του και μένανε μαζί ) .
Δεν ήτο η πρώτη φορά που μέναμε εκεί γιά κατάλυμα , εκεί μέναμε πάντοτε όταν είμαστε στο Λιδωρίκι . Τον Κώστα Ευσταθίου τον εξετέλεσαν , δολοφόνησαν οι αντάρτες του ΕΛΑΣ στην επιδρομή των εναντίον του Λιδωρικίου τον Ιούνιο 1947 . Γιατί ο Ταξίαρχος είχε πειλέξει αυτό το σπίτι γιά κατάλυμα , δεν γνωρίζω . Πιθανόν γιατί σε μικρή απόσταση πίσω από το Ευσταθέικο σπίτι , ευρίσκετο το καλά ωχυρωμένο κτίριο της Αστυνομίας και μεταξύ των δύο σπιτιών , πάνω στο δημόσιο δρόμο , υπήρχε ένα καλώς ωχυρωμένο πολυβολείο της Αστυνομίας . Εκεί βλέποντας προς την πλατεία Αλωνάκι από το Ευσταθέικο σπίτι , αριστερά μας ευρίσκετο ο ωχυρωμένος καταβλισμός του τάγματος φρουράς Λιδωρικίου , ο λόφος Ψαλά . Αρκετά καλοί λόγοι γιά κάποια σχετική ασφάλεια . Ο άλλος πιθανός λόγος ήτο επειδή ο Ταξίαρχος ήξερε ότι η οικογένεια Ευσταθίου ήταν δεδηλωμένη , συνεργαζόμενη και προσχωρημένη στο ΕΑΜ-ΕΛΑΣ , και ήθελε αυτούς να επιβαρύνει και ανησυχήσει . Και στη Λειβαδιά , το τακτικό στρατηγείο στεγλαζετο σε σπίτι ιδιοκτησίας κουμμουνιστή γιατρού .
Μάλιστα ο Ταξίαρχος σε μιά από τις επισκέψεις μας στο Ευσταθέικο σπίτι μου είπε " ξέρω πως οι συγγενείς σου εδώ είναι κουμμουνιστές , όπως επίσης ξέρω ότι εσύ δεν είσα " . Η συζήτηση έμεινε εκεί , ούτε ο Ταξίαρχος προσέθεσε κάτι περισσότερο , ούτε εγώ έκαμα αναφορά πως οι αντάρτες του ΕΛΑΣ είχαν εκτελέσει τον Κώστα Ευσταθίου τον Ιούνιο του 1947 . Κάτι με πείραξε μέσα μου , ποτέ δεν ξεκαθάρισα στη συνείδησή μου γιατί δεν πήγα τη συζήτηση παραπέρα .
Δεν ξέρω εάν ήταν η ολιγωρία μου η γνωρίζοντας πρόσωπα και πράγματα απέφυγα την παραπέρα συζήτηση γιατί θεώρησα ότι θα ήτο αναποτελεσματική . Ο Κώστας δεν ήτο ούτε στις ιδέες ούτε στη συνείδηση κουμμουνιστής . Ήταν ένας έντιμος , αξιοπρεπής και αλτρουιστής επαγγελματίας με ανθρωπιστικά αισθήματα . Και αυτό το είχε παοδείξει με τον τρόπο ζωής του . Αν στην περίοδο αυτή συνέπλεε με το ρεύμα του ΕΑΜ-ΕΛΑΣ , , είναι γιατί όλο το σόι απ' την πλευρά της μητέρας του ήτο εκεί . Η κοινωνική ζωή της οικογενείας του ήτο πάντοτε μαζί με αυτό το πλήθος . Έτσι και τώρα βρέθηκαν και ήταν πάλι μαζί . Μείναμε έτσι οι τρεις μας γιά 2-3 μέρες , εγώ κρατούσα τον επιχειρησιακό χάρτη και οι ασυρματιστές με τον ασύρματο επικοινωνούσαν με τα τάγματα .
ΣΥΝΑΦΗ ΓΕΓΟΝΟΤΑ .
Τα γεγονότα που ακολουθούν σε τούτο το μέρος υης διηγήσεώς μου , παρότι δεν είναι μέρος της βραδιάς της μάχης , παρεμβάλλονται γιατί είναι και αυτά μέρος του Εμφυλίου Πολέμου και είχαν ( έχουν ) μεγάλη ηθική και ψυχολογική επίδραση σ'εμένα και έμμεσα σε πολλούς άλλους .
Επί πλέον , θέλω να δώσω στον αναγνώστη να καταλάβει ότι πέραν του υποχρεωτικού βάρους του αξιωματικού , που είχα επάνω μου , τη βραδιά εκείνη , που ήλθε η κλήση γιά αναμέτρηση , κουβαλούσα μαζί μου και ένα επίπλέον προσωπικό , ηθικό βάρος . Τα συναφή γεγονότα που ακολουθούν παρουσιάζονται ανάγλυφα γιά να δοθεί στον αναγνώστη να καταλάβει το βαθμό της αθλίας ηθικής κατάπτωσης της φυλής μας την περίοδο εκείνη . Θέλω επίσηα να δοθεί ένα μέτρο γιά την έλλειψη πολιτικής ωριμότητος , με την ελπίδα πως ίσως βοηθήσει ( και εύχομαι ναι ) εις το μέλλον να αποφευχθούν παρόμοιες καταστάσεις .
Η εκτέλεση του Κώστα Ευσταθίου , ήλθε τρία χρόνια και δυό μήνες περίπου , μετά την εκτέλεση του Παναγιώτη Ασημακόπουλου , προέδρου του εμπορικού συλλόγου Λιδωρικίου . Και οι δυό τους ήταν αξιοπρεπή και ευυπόληπτα πρόσωπα της κοινότητος Λιδωρικίου , με επαγγελματική οξυδέρκεια και αλτρουιστικά αισθήματα . Και τους δυό τους πήραν από τα σπίτια τους και τους εξετέλεσαν εν κρυπτώ , χωρίς να τους απαγγελθεί κατηγορητήριο , χωρίς μάρτυρες κατηγορίας , χωρίς ακροαματική διαδικασία στο λαικό δικαστήριο που οι ίδιοι οι Ελασίτες είχαν εισαγάγει .
Δεν μου έφυγε ποτέ απ' το μυαλό μου η ιδέα ότι και τα δ'υο ανοσιουργήματα , έγιναν γιά να ικανοποιηθούν ποταπά αισθήματα , ζήλιας , φθόνου και μειωνοτικά ψυχολογικά συμπλέγματα κατωτερότητος των αντιπάλων του . Δεν μπορούσαν να τους ανταγωνισθούν με έντιμα και νόμιμα μέσα και επέλεξαν το συνωμοτικό και εγκληματικό τρόπο γιά να τους βγάλουν από τη μέση αλλά και γιά να μείνουν ατιμώρητοι .
Δεν μπορούσα ν' αντιπαρέλθω τα δύο αυτά ανοσιουργήματα του Εμφυλίου Πολέμου χωρίς ν' αναφερθώ σ' αυτά . Και τους δυό τους γνώριζα από κοντά και είχαμε μοιράσει μαζί αισθήματα και ιδέες , και μάλιστα σε χρονικά διαστήματα πολύ κοντά στο τέλος τους .
Τον Παναγιώτη Ασημακόπουλο τον κρατούσαν στη λέσχη του Ανδρίτσου , πάνω απ' το καφενείο του , τον Απρίλιο του 1944 . Πρωτού τον πάρουν γιά το Παλιοξάρι , του επέτρεψαν να κατεβεί στο διπλανό κουρείο του Πλατανιά , γιά κούρεμα και ξύρισμα . Συνέπεσε να είμαι εκεί .Είχαμε μιά μικρή αλλά εγκάρδια συνομιλία και μου ζήτησε να πάω να δώσω τις τελευταίες ειδήσεις γιά την αναχώρησή του , στην οικογένειά του , όπως και έκανα . Εθαύμασα την ηρεμία του , τη ψυχραιμία του , το θάρρος του . Ποτέ δεν πίστευε ότι θα επακολουθούσε αυτό που έγινε . Περίμενε πως θα εταλαιπωρείτο και τίποτε παραπάνω . Τη φράση που μου έμεινε ήταν " στο συγγνώμη θα καταλήξουμε " . Έπίστευε στην αθωότητά του και στο πολιτικό ασύμφωνο γιά τους Ελασίτες γιά κάτι περισσότερο από τις ταλαιπωρίες του .
Η ψυχολογία του αυτή είχε διαμορφωθεί γιατί δεν είχε τίποτε το επιλήψιμο στο παθητικό του . Φαίνεται όμως , τους Ελασίτες τους ενοχλούσε το γεγονός , ότι με υπερηφάνεια , θάρρος , ενεργητικότητα και ευστοχία εκτελούσε τα καθήκοντά του , ως ο αναγνωρισμένος αντιπρόσωπος των εθνικών ομάδων του Συνταγματάρχου Ψαρού .
Το σπίτι του είχε μεταβληθεί σε σταθμό διερχομένων αξιωματικών , και κέντρο συσκέψεων μεταξύ των αξιωματικών του Ψαρού , όπως και μεταξύ αξιωματικών Ψαρού και Ελασιτών . Ο συναγωνιστής Γιώτης , ως γραμματέας της περιφερειακής επιτροπής , πολλές φορές συμμετείχε σε αυτές τις συσκέψεις . Την εποχή εκείνη στα δύο στρατόπεδα υπήρχε ένας βαθμός καλής ( μάλλον τυπικής ) συνεργασίας μεταξύ των δύο στρατοπέδων .
Ο Κώστας Ευσταθίου , πριν να έλθει το μοιραίον , Ιούνιος 1947 , ευρίσκετο σε ταξίδι στην Αθήνα . Με τον Κώστα , μετά τον πόλεμο , είχαμε έλθει ψυχολογικά εγγύτερα ο ένας με τον άλλον . Πολύ περισσότερο απότι είμασταν πριν τον πόλεμο . Συζητούσαμε και αναλύαμε προσωπικά και οικογενειακά μας προβλήματα όσο ποτέ άλλοτε στο παρελθόν .
Την παραμονή της ξαφνικής αναχωρήσεώς του γιά το Λιδωρίκι , συναντηθήκαμε οι δυό μας σε μι'α ταβέρνα στο τέρμα Παγκρατίου . Φάγαμε και κουβεντιάσαμε γιά πολλά ζητήματα . Τον ρώτησα γιατί φεύγεις αφού έλεγες πως θα μείνεις γιά λίγο καιρό ; Μου είπε : " έλαβα ένα γράμμα και πρέπει να επιστρέψω " . Εν τω μεταξύ , στη συζήτηση αναφερθήκαμε και στην αναμενόμενη επίθεση των ανταρτών στο Λιδωρίκι. Μου είπε πως ο Τάκης Παπαιωάννου , δάσκαλος απ' την Αμυγδαλιά και αξιωματικός του ΕΛΑΣ τώρα , του είχε παραγγέιλει με γυναίκες από τον Κονιάκο , πως το αντάρτικο θα ερχόταν στο Λιδωρίκι συντόμως . Ίσως ο Τ.Π. ήθελε να μου πει κάτι με αυτή την παραγγελία , αλλά αθώος όπως αισθανότανε , και χρωματισμένος ότι ανήκει στην παράταξη του ΕΑΜ , δεν φανταζότανε τίποτε το κακό γιά τον εαυτό του . Και όπως εξελίχθηκαν τα πράγματα , πιστεύω ότι ο Τ.Π. μάλλον τον προειδοποιούσε . Φαίνεται η απόφαση γιά την εκτέλεσή του είχε παρθεί .
Ως αναφορά την εκτέλεση του Κώστα , οι Γερανοί του Ιβίκου από την αρχαία Ελληνική μυθολογία , επροσωποποιήθησαν στον Αθανάσιο Μπήλιο . Μου έδωσε εθελοντικώς ( δεν φανταζόμουνα ότι μπορούσε να ξέρει γιά να τον ρωτήσω ) , την ακόλουθη πληροφορία και μου είπε : " τη νύχτα της εκτελέσεως , ήταν τέσσερεις , έβλεπα αλλά δεν με βλέπανε , ούτε φαντάζονταν ότι έβλεπα , μιά γυναίκα που κρατούσε ένα φως και τρεις άνδρες . Οι δύο ήτανε αντάρτες , ο ένας άνδρας και η γυναίκα Λιδωρικιώτες . Ο Κώστας Ευσταθίου , προφανώς φοβισμένος , και συγκινημένος ( κλαίων ) . Η σκηνή λίγα μέτρα μακριά από τον τόπο που ευρέθη την άλλη μέρα το πτώμα του ".
Η παρουσία των δύο Λιδωρικιωτών εκεί , δεν σημαίνει και ενοχή , αλλά όχι και αθωότητα . Δεν γνωρίζουμε εάν ήταν εκεί με τη θέλησή τους η υποχρεώθηκαν, εφ' όσον μάλιστα ποτέ δεν εξακριβώθηκε η αλήθεια με δικαστική διαδικασία . Τον ρώτησα αν αυτά που μου τα λες μπορείς να τα πεις και στο δικαστήριο . " Όχι ". Τότε γιατί μου τα λες ; " γιατί είσαι το μόνο υπεύθυνο πρόσωπο που φέρει το όνομα Ευσταθίου και που μπορώ να μιλήσω . Πιστε΄πυω πως θα ήθελες να ξέρεις και πρέπει να ξέρεις " και η συζήτηση έκλεισε . Ο Θανάσης Μπήλιος , αξιοπρεπής και δίκαιος στον χαρακτήρα όπως ήτανε , όταν δεν ήθελε να δώσει περισσότερες πληροφορίες γινότανε Δελφική Πυθία στις απαντήσεις του . Τον ευχαρίστησα γιά όλες τις πληροφορίες που μου έδωσε και η υπόθεση αυτή έκλεισε μαζί του .
Και γιά τα δύο ανοσιουργήματα του Π.Α. το 1944 , και του Κ.Ε. το 1947 , πιστεύω ότι εφαλτήριο ήταν τα ποταπά αισθήματα της ζήλειας και του φθόνου νεοφωτίστων επαγγελματικών αντιπάλων των γιά να καλύψουν τις δικές τους αποτυχίες η να εξυπηρετήσουν ιδιοτελείς φιλοδοξίες με την εξάλειψιν ευυπολήπτων και επιτυχημένων αντιπάλων των .
Λείπω από την Ελλάδα από τις 14 Απριλίου 1951 , περισσότερο από μισό αιώνα , και ίσως στη σύγχρονη Ελλάδα η αναφορά μου στα δύο τούτα ιστορικά ανοσιουργήματα να φαίνονται αναχρονιστικά η ακόμα και ανούσια . Η νοοτροπία της τακτικής της αποσιώπησης της αλήθειας η του στρουθοκαμηλισμού ποτέ μου δεν πίστευα πως ήταν χρήσιμη η ωφέλιμη . Μάλλον δείχνει έλλειψη θάρρους και πολιτικής ωριμότητας να δούμε τα σφάλματά μας κατάματα και να διδαχθούμε απ' αυτά ώστε να αποφεύγουμε μελλοντικές επαναλήψεις τους .
Δεν γνωρίζουμε αδέρφια τον συγγραφέα του βιβλίου , απ' τα γραφόμενά του όμως , μας δίνει την εντύπωση σώφρονα και θετικού ανθρώπου , η δε εξιστόρηση των γεγονότων έχει λογική συνέπεια , συνέχεια , και , δυστυχώς , αφήνει να φανεί ..ολοκάθαρα , το..Εθνικό μας ..ελάττωμα , δεν ξέρουμε τι θα συναντήσουμε παρακάτω ( τώρα το διαβάζουμε το βιβλίο ) αλλά αυτή η..περίεργη ..συνήθης..οσμή , αρχίζει να πλανιέται στον..αέρα πνίγοντας την ανάσα μας ...
Το θλιβερό παρελθόν , αναβιώνει στις σελίδες που διαβάζουμε , ίσως και κάποιες πληγές να..ξαναματώσουν , αλλά είναι απαραίτητο , οι..εστίες μόλυνσης να..καθαρίζονται , γιατί δηλητηριάζουν τη ζωή μας ....
Ας μου επιτραπεί να αναφερθώ σε μιά νεώτερη ..περιπετειώδη περίοδο της ζωής μας , στην εφταετία , όπου πολλά ..παρόμοια έγιναν.. Μου έλεγε , μετά από..χρόνια φυσικά , αστυνομικός που υπηρετούσε στο χωριό μας τότε , σας τα δίνω επί..λέξει : "...Αν ήταν δυνατόν να βγούν στην επιφάνεια τα όσα έγιναν τότε ( στο..χωριό μας φυσικά...) , κάποιοι αυτοαποκαλούμενοι..μεγαλοδημοκράτες δεν θα 'βρισκαν ..τρύπα να..κρυφτούν....", μήπως είχε..άδικο ; Εσείς τι λέτε ;
Εδώ θέλω να προσθέσω δύο ακόμα περιπτώσεις , από απευθείας πληροφορίες που έχω υπ' όψιν μου και προσωπικά βιώματα . Οι ..νεοφώτιστοι του Λιδωρικίου είχανε στο στόχαστρο δυό ακόμη άτομα . Ευτυχώς και γιά τους δύο οι επιδιώκοντες δεν κατάφεραν να φθάσουν στο τέρμα των επιδιώξεών των , οποιεσδήποτε και αν ήσαν αυτές . Αναφέρονται στην Κατοχική Περίοδο μετά την συνθηκολόγηση της Ιταλίας με τους Δυτικούς συμμάχους , δηλαδή μετά το Σεπτέμβριο του 1943 μέχρι της 3 Μαίου 1944 .
Συντόμως μετά τη συνθηκολόγηση των Ιταλών οι Γερμανοί αιχμαλώτισαν τους Ιταλούς και εγκατέλειψαν την περιοχή μας . Δεν πέρασε πολύς χρόνος και εγκαταστάθηκε στο Λιδωρίκι η περιφερειακή επιτροπή της κυβέρνησης του βουνού . Γραμματέας της περιφερειακής επιτροπής ήτο ο συναγωνιστής Γιώτης , αργότερα σύντροφος Χαρίλαος Φλωράκης , ο μετέπειτα αρχηγός του ΚΚΕ και τώρα ο επίτιμος αρχηγός του .
Ο συναγωνιστής Γιώτης , αφού είχε κατηχηθεί αρκετά καλά από τους ντόπιους νεοφώτιστους , γύρω από το κατηγορητήριο του Θανάση Πίτσιου , όπως το είχαν κατασκευάσει , τον έστειλαν γιά μόνομο κατάλυμα στο σπίτι του . Την πρώτη μέρα που μπήκε μέσα στο σπίτι του Θ.Π , είδε κρεμασμένη στον τοίχο σε κάποιο δωμάτιο , τη φωτογραφία του Ξενοφώντα Πίτσιου . Ο Ξ.Π. ήτο τότε γιά πολλά χρόνια διοικητής αστυνομικού τμήματος στην Αθήνα . Ρώτησε το Θ.Π. " τι σου είναι αυτός εκεί ;" Ο Θ.Π. απάντησε " είναι αδερφός μου " . Ύστερα απ' αυτή τη στοιχομυθία η συζήτηση εξελίχθη . Και στην εξέλιξη ο συναγωνιστής Γιώτης είπε στον Θ.Π ότι " οι γείτονές σου πολλά σου καταμαρτυράνε ". Ο Θ.Π. έμαθε όλα τα καθέκαστα και φυσικά μιλήσανε κατ' επανάληψη γιά όλα αυτά τα ζητήματα και η στάση του συναγωνιστή Γιώτη άλλαξε προς το ευνοικότερο . Η συμπεριφορά του συναγωνιστή Γιώτη στον Θ.Π. φανέρωσε πως ήθελε να ξεπληρώσει παλιές του υποχρεώσεις προς τον αδελφό του Ξενοφώντα Πίτσιο , τον αστυνομικό διευθυντή . Αλλά παρ' όλες τις διαβεβαιώσεις γιά την ασφάλειά του , ο Θ.Π. γνωρίζοντας πρόσωπα και πράγματα , δεν αισθανότανε ποτέ πλέον άνετα και ασφαλής στο Λιδωρίκι , διότι όπως ήταν η κατάσταση τότε , οι νεοφώτιστοι θέλοντας να ξεπλύνουν δικές τους αμαρτίες η να εξυπηρετήσουν ιδιοτελείς φιλοδοξίες η συμφέροντα , μπορούσαν να χύσουν αθώο αίμα πολύ εύκολα , χωρίς μεγάλες διαδικασίες και εξηγήσεις . Είχαν προηγηθεί οι εκτελέσεις του Παναγιώτη Ασημακόπουλου και του Κώστα Ευσταθίου , και ο φόβος βασίλευε .
Το άλλο άτομο ήμουν εγώ . Από τα μέσα του Μαρτίου μέχρι τα τέλη του Απριλίου 1944 , τρεις φορές με κάλεσαν στην πολιτοφυλακή γιά ανάκριση , όπως έλεγαν ..
Την πρώτη φορά , είχαν μαζέψει δέκα η δέκα πέντε άτομα , μας κράτησαν λίγες ώρες , μάλλον μας έγινε νουθεσία και μας συνέστησαν προσοχή . Μα τη δεύτερη και τρίτη φορά ήμουν μόνος και οι ανακριτές τρεις . Ο Πηλέας , ο Μιχαλάκης , το όνομ ατου τρίτου δεν το θυμάμαι . Με κρατούσαν γιά τη΄ν ημέρα στη λέσχη του Ανδρίτσου , πάνω απ' το καφενείο του . Τρεις αυτοί και εγώ τέταρτος , γύρω από ένα τετράγωνο τραπέζι με δερμάτινο μαλακό κάλυμμα . Κάποτε οι καθήμενοι γύρω του παίζανε πόκερ . Αλλά τώρα στη μέση του τραπεζιού αντί γιά τράπουλα ήτανε ένα πιστόλι , ένα μαχαίρι δίκοπο και ένα κοντόξυλο με ρόζους ( κόμβους 0 γιά εκφοβισμό . Με ανακρίνανε γιά ώρες και από όλες τις ερωτήσεις η πιό επίμονη ήτανε να τους παραδώσω τα όπλα . Και εγώ ποτέ μου δεν είχα ούτε μιά σφαίρα .
Επί πλέον ο Πηλέας , είχε ζητήσει κατάλυμμα και ερχότανε κάθε βράδυ και κοιμότανε στο σπίτι μου γιά ενάμισυ περίπου μήνα . Κάθε βράδυ άρχιζε η πολιτική συζήτηση και προσπαθούσε να μαντέψει τι πολιτικό Θεό προσκυνάω . Την τρίτη φορά που με πιάσανε με στείλανε το μεσημέρι σπίτι μου γιά φαγητό με την παραγγελία να μη μιλήσω σε κανένα . Μα ήλθε ο ξάδερφός μου Γεώργιος Καραχάλιος , που ήταν μέσα στα πράγματα , και μου είπε μεταξύ άλλων πολλών που κουβεντιάσαμε " Θανάση , θα σε πάρουν κάποια μέρα και θα σε εκτελέσουν και μετά θα το μάθουμε . Η θα ..προσχωρήσεις η θα φύγεις ". Το ίδιο μου είπε και ο Ανδρέας Τεμπέλης , ένας άλλος καλός φίλος και υποστηρικτής μου , που κι'αυτός ήταν μέσα στα πράγματα .
Την ίδια περίοδο στο Λιδωρίκι βρισκότανε και ο Βαγγελάκης , δεν ενθυμούμαι το τελευταίο του όνομα , ο οποίος είχε φτάσει στο Λιδωρίκι με ένα περιοδεύοντα θίασο . Είδε και αγάπησε τη κόρη του Παύλου , απ' το Βαρούσι , τη νυμφεύθηκε και έμεινε στο Λιδωρίκι . Στην κατοχή ήτο διερμηνέας στη καραμπινερία των Ιταλών και τώρα ήτο με τους αντάρτες . Μιά μέρα με πλησιάζει και μου λέει πως πιέζεται , δεν μου είπε όνόματα από ποιούς πιέζεται , να πει πως την περίοδο που εργαζόμουν στα δημόσια έργα συνεργαζόμουν με τους Ιταλούς αντεθνικά . Αλλά εγώ μου λέγει τους λέγω " τέτοιο πράγμα δεν έγινε ούτε μπορώ να το πα ". Επίσης μου είπε πως του ζητάνε το ίδιο και γιά το θείο μου το γιατρό Κωνσταντίνο Σφέτσο . Σκεπτόμουνα πόσο θα μπορούσε ο Βαγγελάκης ν' αντέξει τις πιέσεις και τους πιθανούς πειρασμούς που θα του τάζανε . Έτσι όπως είχε διαμορφωθεί η κατάσταση , κατάλαβα ίτι τα πράγματα έγιναν πολύ δύσκολα γιά να περαμείνω , και αποφάσισα να φύγω.
...Σε λίγες μέρες αργότερα , ο ταγματάρχης Γκορτζής Ιωάννης , μετατίθεται στην ανωτέρα διοίκηση Λαμίας στο επιτελείο του Στρατηγού Τσακαλώτου . Στο τακτικό Στρατηγείο Λειβαδιάς παρουσιάζεται ο Υποστράτηγος Ασημακόπουλος γιά να παραδώσει στον Ταξίαρχο Δημήτριο Μαρκόπουλο τη διοίκηση του τακτικού Στρατηγείου Λειβαδιάς . Με την αναχώρηση του Στρατηγού Ασημακόπουλου αυτοστιγμή το Επιτελείο οργανώνεται . Επιτελάρχης , Λοχαγός Νικόλαος Γάσπαρης , γραφείο πληροφοριών Υπολοχαγός Σπύρος Χαλεπλίδης , Αξιωματικός διαβιβάσεων έφεδρος Ανθυπολοχαγός Αντώνιος Γρατσίας , Τ.Ε.Α . προσωπικού επιτάξεων και διοικητής του Λόχου στρατηγείου έφεδρος Ανθυπολοχαγός Αθανάσιος Ευσταθλιου και Υπασπιστής έφεδρος Ανθυπολοχαγός Παπαδόπουλος .
Εις το Στρατηγείο όλοι είμεθα παρόντες καθημερινώς εκτός απ' τον έφεδρο Ανθυπολοχαγό Παπαδόπουλο τον οποίο βλέπαμε σε ειδικές περιπτώσεις . Ο Ταξίαρχος ήτο πάντα ευγενής και σαφής στις διαταγές του . Επίσης κάθε 8 η 10 μέρες , όταν ήτο ησυχία , μας φώναζε στο γραφείο του , όλο το Επιτελείο , γιά ούζο και μεζεδάκια .
Όταν έβγαινε γιά επιθεώρηση στα φθλάκια , στο 631 τάγμα που ήταν υπεύθυνο γιά την ασφάλεια σιδηροδρομικής γραμμής Θεσσαλονίκης - Λαμίας - Αθηνών , έπαιρνε μαζί του εμένα και το προσωπικό του σωματοφύλακα και υποκόμο , Βεζεσταντζή , ο οποίος ήτο πρώην αντάρτης και εκατάγετο από την Κρήτη . Ο Βεσταντζής ήτο πάντοτε βαριά οπλισμένος με ένα σωρό άρματα και πυρομαχικά . Ποτέ δεν έμαθα πως βρέθηκε κοντά στον Ταξίαρχο . Στην πραγματικότητα , αυτό το πρόσωπο ποτέ δεν το είχα στην καρδιά μου , δεν τον εμπιστευόμουνα , δεν ξέρω αν τον αδίκησα , μα δεν τολμούσα να πω και τίποτε , ήτο ευνοούμενος του Ταξίαρχου , οι καιροί την εποχή εκείνη ήταν..πονηροί..
Ήταν μιά τέτοια έξοδο-επιθεώρηση που οι τρεις μας , ο Ταξίαρχος , ο Βεσταντζής και γω βρεθήκαμε στο Λιδωρίκι . 'Ηταν στην αρχή της εβδομάδος , πριν την Κυριακή των Βαίων . Οι πληροφορίες που πήρε ο Ταξίαρχος με τον ασύρματο από τα τάγματα που ευρίσκοντο σε επαφή με τους αντάρτες , ήταν τέτοιες που τον έκαμαν ν' αποφασίσει να μείνουμε στο Λιδωρίκι . Μείναμε στο σπίτι του Κώστα Ευσταθίου - Χρίστου Νάκου ( ο Νάκος ήτο γαμπρός του Ευσταθίου από αδελφή του και μένανε μαζί ) .
Δεν ήτο η πρώτη φορά που μέναμε εκεί γιά κατάλυμα , εκεί μέναμε πάντοτε όταν είμαστε στο Λιδωρίκι . Τον Κώστα Ευσταθίου τον εξετέλεσαν , δολοφόνησαν οι αντάρτες του ΕΛΑΣ στην επιδρομή των εναντίον του Λιδωρικίου τον Ιούνιο 1947 . Γιατί ο Ταξίαρχος είχε πειλέξει αυτό το σπίτι γιά κατάλυμα , δεν γνωρίζω . Πιθανόν γιατί σε μικρή απόσταση πίσω από το Ευσταθέικο σπίτι , ευρίσκετο το καλά ωχυρωμένο κτίριο της Αστυνομίας και μεταξύ των δύο σπιτιών , πάνω στο δημόσιο δρόμο , υπήρχε ένα καλώς ωχυρωμένο πολυβολείο της Αστυνομίας . Εκεί βλέποντας προς την πλατεία Αλωνάκι από το Ευσταθέικο σπίτι , αριστερά μας ευρίσκετο ο ωχυρωμένος καταβλισμός του τάγματος φρουράς Λιδωρικίου , ο λόφος Ψαλά . Αρκετά καλοί λόγοι γιά κάποια σχετική ασφάλεια . Ο άλλος πιθανός λόγος ήτο επειδή ο Ταξίαρχος ήξερε ότι η οικογένεια Ευσταθίου ήταν δεδηλωμένη , συνεργαζόμενη και προσχωρημένη στο ΕΑΜ-ΕΛΑΣ , και ήθελε αυτούς να επιβαρύνει και ανησυχήσει . Και στη Λειβαδιά , το τακτικό στρατηγείο στεγλαζετο σε σπίτι ιδιοκτησίας κουμμουνιστή γιατρού .
Μάλιστα ο Ταξίαρχος σε μιά από τις επισκέψεις μας στο Ευσταθέικο σπίτι μου είπε " ξέρω πως οι συγγενείς σου εδώ είναι κουμμουνιστές , όπως επίσης ξέρω ότι εσύ δεν είσα " . Η συζήτηση έμεινε εκεί , ούτε ο Ταξίαρχος προσέθεσε κάτι περισσότερο , ούτε εγώ έκαμα αναφορά πως οι αντάρτες του ΕΛΑΣ είχαν εκτελέσει τον Κώστα Ευσταθίου τον Ιούνιο του 1947 . Κάτι με πείραξε μέσα μου , ποτέ δεν ξεκαθάρισα στη συνείδησή μου γιατί δεν πήγα τη συζήτηση παραπέρα .
Δεν ξέρω εάν ήταν η ολιγωρία μου η γνωρίζοντας πρόσωπα και πράγματα απέφυγα την παραπέρα συζήτηση γιατί θεώρησα ότι θα ήτο αναποτελεσματική . Ο Κώστας δεν ήτο ούτε στις ιδέες ούτε στη συνείδηση κουμμουνιστής . Ήταν ένας έντιμος , αξιοπρεπής και αλτρουιστής επαγγελματίας με ανθρωπιστικά αισθήματα . Και αυτό το είχε παοδείξει με τον τρόπο ζωής του . Αν στην περίοδο αυτή συνέπλεε με το ρεύμα του ΕΑΜ-ΕΛΑΣ , , είναι γιατί όλο το σόι απ' την πλευρά της μητέρας του ήτο εκεί . Η κοινωνική ζωή της οικογενείας του ήτο πάντοτε μαζί με αυτό το πλήθος . Έτσι και τώρα βρέθηκαν και ήταν πάλι μαζί . Μείναμε έτσι οι τρεις μας γιά 2-3 μέρες , εγώ κρατούσα τον επιχειρησιακό χάρτη και οι ασυρματιστές με τον ασύρματο επικοινωνούσαν με τα τάγματα .
H πλατεία " Αλωνάκι ¨, σε ..καλές βέβαια στιγμές...
ΤΑ ΔΙΑΤΡΕΞΑΝΤΑ
Όπως ανέφερα και πριν , ο Ταξίαρχος έβγαινε τακτικά γιά επιθεωρήσεις . Εγώ και ο Βεζεστατζής , είμασταν η συνοδεία του . Σε μιά τέτοια περιοδεία ρουτίνας , φθάσαμε στο Λιδορίκι , σχεδόν μιά βδομάδα πριν τις 18 Απριλίου 1949 . Καταλύσαμε , όπως πάντοτε , στο Ευσταθέικο σπίτι . Είμασταν εκεί 2-3 μέρες . Οι ειδήσεις που άρχισαν να έρχονται από τα τάγματα επαφής με τους αντάρτες έδειχναν πως με την πίεση που είχαν βάλει τα τάγματα , απ' την πλευρά του Καρπενησίου , οι αντάρτες άρχισαν να έρχονται προς την πλευρά τη δική μας . Με φωνάζει ο Ταξίαρχος και μου λέει " τηλεφώνησε στο Γάσπαρη να έλθει , και μόλις έλθει πήγςινε εσύ πίσω στη Λειβαδιά να ξεκουραστείς ". Έτσι και έγινε , την ίδια μέρα , μόλις έφρασε ο Γάσπαρης , έφυγα γιά τη Λειβαδιά και ήταν σχεδόν σούρουπο .
Όταν έφτασα στη Λειβαδιά , και όπως ήμουν κατάκοπος με την ένταση όλες τις μέρες , πήγα κατ' ευθείαν γιά ύπνο . Τη νύχτα έφτασε σήμα από το Λιδορίκι , να ξαναγυρίσω την επομένη μαζί με τον Υπολοχαγό Σπύρο Χαλεπλίδη και τέσσερα φορτηγά αυτοκίνητα φορτωμένα με πυρομαχικά και άλλα εφόδια γιά τα τάγματα και μερικούς στρατιώτες .
Οι στρατιώτες και οι υπαξιωματικοί όταν πήραν το σήμα τη νύχτα και το διάβασαν , είδαν τι ζητούσαν να γίνει και αποφάσισαν να μη με ξυπνήσουν , επειδή έφθασα κουρασμένος και έπρεπε να ξαναγυρίσω , αλλά ετοίμασαν τη παραγγελία . Όταν ξύπνησα με πληροφόρησαν γιά τα διατασόμενα και γενόμενα και όλα ήταν έτοιμα γιά να φύγουμε . Όπως και έγινε .
Φθάσαμε στο Λιδορίκι αργά το απόγευμα , στο στρατηγείο τώρα είμασταν , ο Ταξίαρχος Μαρκόπουλος , ο επιτελάρχης Λοχαγός Νικόλαος Γάσπαρης , ο αξιωματικός πληροφοριών Υπολοχαγός Σπύρος Χαλεπλίδης , ο έφεδρος Ανθυπολοχαγός Αντώνιος Γρατσίας και ο έφεδρος Ανθυπολοχαγός Αθανάσιος Ευσταθίου γιά όλες τις άλλες υπηρεσίες και 15 περίπου οπλίτες .
Την Πέμτη η ίσως την Παρασκευή , πριν απ' την Κυριακή των Βαίων , τη νύχτα , στη συνοικία Βαρούσι μπήκαν μέσα στο Λιδορίκι 2-3 αντάρτες . Από πληροφορίες που συνέλεξε η Αστυνομία και το Τακτικό Στρατηγείο , ήταν ότι μπήκαν γιά να προμηθευτούν τρόφιμα και ρούχα . Αλλά το Στρατηγείο πίστευε ότι ήθελαν να συλλέξουν πληροφορίες γιά τη στρατιωτική φρουρά και τη δύναμή της . Σκοπός τους ήταν να χτυπήσουν και καταλάβουν το Λιδορίκιγιά να στρατολογήσουν παιδιά γιά μελλοντικές εφεδρίες , ν' αρπάξουν στρατιωτικές προμήθειες και ότι άλλο πλιάτσικο βρουν .
Στο Λιδορίκι τότε υπήρχε μιά προχωρημένη αποθήκη εφοδιασμού των ταγμάτων . Στεγαζόταν σ' ένα λυόμενο οίκημα πάνω στο δημόσιο δρόμο μετά τη γέφυρα Καραβάνα - Μαγγίπα , μεταξύ του Μαργελέικου σπιτιού και μιάς δεύτερης μονοκατοικίας του Δούμα , που βρισκόταν στη δεξιά πλευρά του δρόμου , όπως πηγαίναμε προς τη βρύση Αντώνη . Η αποθήκη αυτή υπηρετήτο και εφρουρήτο από 8-10 στρατιώτες και δύο αξιωματικούς .
Επίσης κατ' ευτυχή συγκυρίαν , στο Λιδορίκι βρισκότανε και το Τακτικό Στρατηγείο , καλός ..μεζές , κατά την έκφρασή τους , γιά να τους τραβήξει..
Τέτοιες επιδρομές , με τον ίδιο σκοπό , είχαν κάμει , και με επιτυχία , στη Σπερχειάδα , στο Καρπενήσι , στην Καρδίτσα και αλλού . Η μόνη αποτυχία που είχαν , έγινε όταν κτύπησαν τη Φλώρινα πριν ενάμισυ η δύο μήνες . Εκεί ο Υποστράτηγος Δημήτριος Παπαδόπουλος , ο θρυλικός παππούς , είχε ανασυγκροτήσει τη Δευτέρα Μεραρχία και τους απέκρουσε , δεν μπόρεσαν να μπόυν μέσα . Ο σκοπός τους στη Φλώρινα ήτο ευρύτερος . Στηρίζοντας τα νώτα τους στα φιλικά εδάφη της Αλβανίας και της Γιουγκοσλαβίας , αν κατελάμβανον την Φλώρινα , σκόπευαν να σχηματίσουν Κυβέρνηση , ν' ανακηρύξουν ξεχωριστό κράτος με πρωτεύουσα τη Φλώρινα και να ζητήσουν διεθνή αναγνώριση . Αυτό επιστεύετο τότε στους κύκλους που επολεμούσαν εναντίον των ανταρτών , και αυτές ήταν και οι σκέψεις του Στρατηγείου που υπηρετούσα .
Την επομένη της εφόδου των ανταρτών στο Βαρούσι , κάποια ώρα ενωρίς το απόγευμα , μ' εκάλεσε ο Ταξίαρχος και με ρώτησε τι είχα κάμει γιά την άμυνα του Στρατηγείου . Του είπα την άλήθεια " τίποτα " , μάλιστα ούτε καν νόμιζα ότι εγώ έπρεπε να πάρω την πρωτοβουλία να οργανώσω την άμυνα του στρατηγείου τη στιγμ΄ξ που ήταν παρόντες όλοι οι ανώτεροί μου και με ειδικότητες πυ εχρειάζοντο γι' αυτό το σκοπό . Με ήρεμο και καλό τρόπο μου λέει , " δεν φταις εσύ , φταίω εγώ που δεν σου είπα τίποτα . Εσύ είσαι στο χωριό σου με τους συγγενείς και φίλους σου και ξεχάστηκες , Πήγαινε κάνε ότι πρέπει και ότι μπορεί να γίνει και να έκθεις να μου αναφέρεις ". Έτσι και έγινε .
Ο Ταξίαρχος Μαρκόπουλος ήταν πάντοτε ήρεμος και σαφής . Ποτέ δεν εξωργίζετο και οι σχέσεις του με το Επιτελείο ήταν άριστες . Ύστερα απ' αυτή τη συζήτηση κατάλαβα πως ο Ταξίαρχος σίγουρα περίμενε επίθεση των ανταρτών κατά του Λιδορικίου και μάλιστα συντόμως .
Αμέσως κάλεσα προσκλητήριο των στρατιωτών και πήρα αναφορά τι όπλα και πυρομαχικά είχαμε . Στη διάθεσή μας υπήρχε ένα οπλοπολυβόλο , ένα ατομικό αυτόματο και τα ατομικά όπλα των στρατιωτών . Επίσης υπήρχε ένα κιβώτιο χειροβομβίδες και αρκετά πυρομαχικά . Επί πλέον υπήρχαν και δυ'ο ατομικά αυτόματα , ένα του Βεζεστατζή και ένα γιά τον Ταξίαρχο Μαρκόπουλο . Στη συνέχεια διέταξα όλοι οι στρατιώτες να είναι μέρα νύχτα με πλήρη εξάρτηση και οπλισμό όπως και στον ύπνο , εκτός από άρβυλα . στη συνέχεια πήρα ένα - ένα όλους τους στρατιώτες και τους ετοποθέτησς στις θέσεις που θα έπρεπε ο καθένας να πάει , όταν θα ακούσουν την παραγγελία ( διαταγή ) " στις θέσεις σας ".
Με τις θέσεις που όρισα στους στρατιώτες , τα δύο σπίτια Κώστα Ευσταθίου και Κώστα Μποβιάτση , τώρα θα ήταν οχυρωμένα . Στα δύο παράθυρα του σπιτιού του Κ.Μ. που έβλεπαν ( βλέπουν ) προς το σπίτι - ξενοδοχείο του Γιώργου Παπαδοπούλου , τοποθετήθηκαν από δύο στρατιώτες με τ' ατομικά τους όπλα . Βλέπανε αντίστοιχα παράθυρα στο σπίτι του Παπαδοπούλου , μάλιστα το ένα παράθυρο έβλεπε και μέρος της πλατείας Αλωνάκι . Η απόστασις που χωρίζει τα δύο αυτά σπίτια είναι τόσο μικρή , που μπορεί να γεφυρωθεί εύκολα με 1-2 σανίδες και να μεταπηδήσει κανείς από το ένα σπίτι στο άλλο .
H ..επίμαχη περιοχή , όπου διαδραματίσθηκαν τα τραγικά γεγονότα της 18ης Απριλίου 1949 , λίγα μέτρα πιό κάτω , δεξιά , είναι η πλατεία Αλωνάκι . Το πρώτο σπίτι αριστερά μας είναι το Ευσταθέικο , όπου ήταν η έδρα του Στρατηγείου , μεσολαβεί το σοκάκι , που περιγράφεται , και το επόμενο σπίτι είναι του Κ.Μποβιάτση .
Προχωρήσαμε λίγο πιό κάτω , εδώ έχουμε , αριστερά το Μποβιατσέικο , μεσολαβεί το μικρό σοκάκι , που τότε δεν είχε πόρτα , και δεξιά είναι το σπίτι του Παπαδόπουλου , που επάνω ήταν ξενοδοχείο και κάτω καφενείο , φαίνονται , και εδώ , καθαρά τα δυό παράθυρα στο Παπαδοπουλέικο σπίτι .
Η φωτογραφία αυτή είναι βγαλμένη απ' την αρχή της πλατείας του Αλωνακιού , και δείχνει καθαρά όλη τη διαδρομή από Αλωνάκι μέχρι το κτίριο της Αστυνομίας , που είναι το τελευταίο στο βάθος , ακριβώς τέλος της διαδρομής . Με την ευκαιρία , το οίκημα της , τότε , Αστυνομίας , κατά σύμπτωση είναι το σπίτι της οικογενείας μου , που γιά 25 χρόνια , περίπου ( 1944-1970 ) ήταν νοικιασμένο στην Αστυνομία .
Το Αλωνάκι , όπως είναι σήμερα ...
Στο μανδρότοιχο που χωρίζει τις πίσω αυλές , των δύο αυτών σπιτιών , και ήταν μικρού ύψους , τοποθετήθηκαν τρεις στρατιώτες . Στη διασταύρωση των σοκακιών προς Ψαλά και αντίθετα προς το δημόσιο δρόμο το ένα , και το άλλο που έρχεται απ' τα Κουλοπουλέικα και περνάει πίσω απ' τα σπίτια Μποβιάτση , Παπαδοπούλου , Φλώρου , Ποντίκη και Παπαναγιώτου , πηγαίνοντας προς το φαρμακείο του Ηλία Παπανικολάου , τοποθετήθηκαν το οπλοπολυβόλο και το ατομικό αυτόματο με τους υπολοίπους στρατιώτες με αποστολή να ελέγχουν το σταυροδρόμι προς τις 4 κατευθύνσεις αναλόγως των παρουσιαζομένων αναγκών αμύνης .
Ολόκληρο το τακτικό Στρατηγείο στεγάζετο στο Ευσταθέικο σπίτι , εκτός από τον ασύρματο . Λόγω ελλείψεως χώρου , ο ασύρματος είχε τοποθετηθεί στο σπίτι του Θανάση Λατσούδη ( τσαγγάρη ), στο σοκάκι που οδηγούσεπρος το λόφο Ψαλά . Εκεί ήτο η έδρα του Τάγματος φρουράς Λιδορικίου . Το σπίτι με τον ασύρματο έμεινε κάπως ακάλυπτο , αλλά δεν υπήρχαν άλλες δυνάμεις στη διάθεσή μας . Η προετοιμασία αυτή , να οργανωθεί η άμυνα του Στρατηγείου , κατόπιν διαταγής του Ταξιάρχου , απεδείχθη ότι ήταν και η σωτηρία μας . Έτσι είχαν τα πράγματα μέχρι τη νύχτα που έγινε η επίθεση των ανταρτών .
Ενωρίς το απόγευμα της μεγάλης Δευτέρας με κάλεσε ο Ταξίαρχος και μου είπε , " τα 10 η 15 αυτοκίνητα , τροκς , που τα χρησιμοποιούμε γιά μετακινήσεις προσωπικού τψν ταγμάτων και βρίσκονται στο Κροκύλειο , να τα διώξεις και να τα στείλεις πίσω στη βάση τους ".
Επί πλέον με διέταξε ότι και οι δύο διμοιρίες του 631 τάγματος που ευρίσκοντο στον Παλιόραγκο ( τον πετρόλοφο ) πάνω απ' τον Άγιο Ευθύμιο και αυτές να φύγουν μαζί , όπως και έγινε . Το Λιδορίκι τώρα με την αναχώρηση από τις δύο διμοιρίες του 631 τάγματος έμεινε χωρίς αξιόμαχες δυνάμεις . Πράγματα ανεξήγητα , αλλά οι διαταγές είναι διαταγές και έπρεπε να εκτελεσθούν , όπως και έγινε .
Μόλις βράδιασε με φώναξε πάλι και μου λέει " πήγαινε να κοιμηθείς νωρίς απόψε ". Άλλη πάλι διαταγή απροσδόκητη και ανεξήγητη , γιατί συνήθως θα ήμουν ο τελευταίος που θα πήγαινε γιά ύπνο . Έτσι και έγινε . Πήρα το δεκανέα Ιωάννη Ιωαννίδη που τον είχα πάντα μαζί μου γιά αγγελιοφόρο , και πήγαμε στο Κραμητσέικο σπίτι και οι δυό μας . Εκεί είχαμε ένα δωμάτιο που εγώ και ο Γιάννης Ιωαννίδης κοιμόμασταν και πολλές φορές τρώγαμε . Μετά το φαγητό έστειλα το Γιάννη γιά ύπνο και εγώ με τον εξάδελφό μου Κώστα Καραμήτσο , καθηγητή Φυσικών , και αργότερα Γυμνασιάρχη , πιάσαμε τη συζήτηση μέχρι τις 11 που πήγα γιά ύπνο . Δεν θα είχα κοιμηθεί μισή ώρα και με σπρώχνει ο Γιάννης " ξύπνα κύριε Ανθυπολοχαγέ , έχουμε επίθεση "και συγχρόνως το τηλέφωνο χτυπούσε και όλομοι ακουγόντουσαν να έρχονται απ' το Κοτρώνι , τη πλαγιά αριστερά όπως βλέπουμε προς τον Αγ. Γεώργιο από το Στρατηγείο . Με το πιστόλι στα χέρια τρέχοντας και φωνάζοντας το όνομά μου γιά να αποφύγουμε φιλικά πυρά , φθάσαμε στο Στρατηγείο .
Εδώ πολλά συνέβαιναν ταυτοχρόνως . Μία νευρικότητα και αμηχανία στο κατώτερο προσωπικό . Ο Ταξίαρχος στο τηλέφωνο με τον Ταγματάρχη Ζακυνθινό , προφανώς εξοργισμένος του φώναζε δυνατά " σε διέταξα να είσαι στο Λιδορίκι με το σούρουπο , και συ μου τηλεφωνάς τα μεσάνυχτα από το Κροκύλειο . Να ξημερώσει η αυριανή μέρα καιθα σου ξηλώσω τα γαλόνια ".
Εκεί τότε είδα τον Ανθυπολοχαγό Παπαδόπουλο , ο ποίος θα είχε φτάσει κατά τη διάρκεια της ημέρας . Όπως έμαθα αργότερα από τους στρατιώτες , γραμματείς , που ήταν πάντοτε στο γραφείο του Ταξιάρχου , οι δυό τους είχανε τα πιοτά τους και ίσως λίγο περισσότερο απ' ότι έπρεπε . Αφού είχα ακούσει μέρος της τηλεφωνικής συνομιλίας μεταξύ Ταξιάρχου και τον Ταγματάρχη Ζακυνθινού , τότε κατάλαβα γιατί ο Ταξίαρχος είχε ζητήσει το απόγευμα να φύγουν τα φορτηγά από το Κροκύλειο και οι δυό διμοιρίες του 631 Τάγματος και με έστειλε και εμένα γιά ύπνο . Υπελόγιζε , υποθέτω , να έλθει το Τάγμα του Ζακυνθινού στο Λιδορίκι πριν την επίθεση των ανταρτών και να πάθουν οι αντάρτες πανωλεθρία .
Τώρα γιατί ο Ταγματάρχης Ζακυνθινός από το Ψηλό Χωριό που ήτο , πήγε στο Κροκύλειο , αντί να κατεβεί στο Λιδορίκι , που είχε διαταγή , δεν γνωρίζω . Δεν άκουσα τι έλεγε γιά εξήγηση η δικαιολογία , αν είπε κατά την τηλεφωνική συνδιάλεξη με τον Ταξίαρχο . Υποθέτω ότι ο Ταγματάρχης Ζακυνθινός ήξερε ότι τα 10 η 15 φορτηγά αυτοκίνητα ήτανε στο Κροκύλειο που πήγς να τα χρησιμοποιήσει γιά να φθάσει στο Λιδορίκι γρηγορότερα .
Μόλις έφθασα στο Στρατηγείο , ο Θεός με φώτισε και διέταξα αμέσως " εις τας θέσεις σας ". Μέσα σε 1-2 λεπτά όλοι τους βρέθηκαν στις προκαθορισμένες θέσεις των . Εκεί μπροστά στον αυλόγυρο στο Ευσταθέικο σπίτι , βρέθηκε και ο Υπολοχαγός Σπύρος Χαλεπλίδης . Ανοίξαμε το κιβώτιο με τις χειροβομβίδες , τις οπλίσαμε , βάλαμε 2-3 ο καθένας στις τσέπες μας και τις υπόλοιπες τις μοιράσαμε στους στρατιώτες , στις θέσεις των , οπουδήποτε ευρίσκοντο .
Εγώ και ο Λοχαγός Γάσπαρης πηγαινοερχόμασταν στις θέσεις των στρατιωτών ενθαρρύνοντας αυτούς και δίνοντας οδηγίες σχετικώς με την κατάσταση . Όλα αυτά εγίνονταν σε διάστημα λιγότερο από 5 λεπτά από την ώρα που είχε δοθεί η διαταγή " εις τας θέσεις σας " . Σε μιά στιγμή βλέπω μέσα στο ημίφως , από το παράθυρο του Μποβιάτση που ήτο πλησιέστερα προς τον πίσω αυλόγυρο , μέσα στο σπίτι του Παπαδόπουλου ένα μικρό μπουλούκι από 8-10 άτομα . Εκεί ήταν ο Γεώργιος Παπαδόπουλος , ο Γιάννης Ανδριόπουλος , γυναίκες , παιδιά , μα ακόμα πιό πολλοί περισσότεροι απ' ότι έπρεπε . Υποψιάζομαι και καταλαβαίνω τι σημαίνει αυτό το μικρό μπουλούκι , αλλά δεν θέλω να σκοτωθούνε αθώοι άνθρωποι και μάλιστα χωριανοί , γνωστοί και φίλοι μου . Ανοίγω διάλογο με το Γιώργο Παπαδόπουλο και τον ρωτάω " ποιοί είναι όλοι αυτοί και τι γίνεται ;" Ο γιώργος με μισόλογα προσπαθεί και αυτός να ξεπερασθούν οι λιγοστές δύσκολες και επικίνδυνες στιγμές μέχρι να φθάσουν οι πολίτες με τις γυναίκες και τα παιδιά στο πίσω αυλόγυρο του σπιτιού και να κρυφθούν μέσα σε καμιά στέρνα η υπόστεγο που οδηγούσε στο υπόγειο .
Ευτυχώς , κατά τη διάρκεια του διαλόγου οι αντάρτες δεν άρχισαν να μας πυροβολούν . Μόλις , κατά την εκτίμησή μου , είχαν βγει οι πολίτες από το σπίτι του Παπαδόπουλου και ήταν στον πίσω αυλόγυρο , διέταξα " πυρ " μέσα στο σπίτι του Παπαδόπουλου από τα δυό παράθυρα του Μποβιατσέικου σπιτιού . Οι αντάρτες απάντησαν με πυκνά πυρά και η μάχη άρχισε .
Όπως φάνηκε εκ των υστέρων , η μάχη του Στρατηγείου είχε κερδηθεί αυτή τη στιγμή σε αυτά τα πρώτα λίγα λεπτά . Πρώτον γιατί οι αντάρτες έχασαν τον παράγοντα του αιφνιδιασμού , στον οποίο φάνηκε , εβασίζετο η όλη τους προσπάθεια ενεντίον του Στρατηγείου .
Δεύτερον , στο γεγονός ότι οι αντάρτες είχαν εγκλωβισθεί μέσα στο σπίτι του Παπαδόπουλου χωρίς να μπορούν να βγουν στον πίσω αυλόγυρο του σπιτιού , που τον ελέγχαμε εμείς , ούτε μπορούσαν να γεφυρώσουν τα παράθυρα μεταξύ των δύο σπιτιών και να προχωρήσουν εναντίον μας γιατί είμασταν εκεί πρώτοι , και τα πυρά μας τους εμπόδιζαν . Και τρίτον , γιατί με την επιλογή μου να οχυρωθούμε και στα δυό σπίτια Μποβιάτση , Ευσταθίου και στο σταυροδρόμι με τα σοκάκια , μας έβαλε σε προνομιούχο θέση αμύνης . Είχαμε την ευχέρεια κινήσεων εμείς και τον έλεγχο των διαβάσεων και προσβάσεων στο Στρατηγείο . Όλα τα σοκάκια και ο δημόσιος δρόμος , ελέγχονταν από εμάς , παρά το μικρό αριθμό οπλιτών και μικρή δύναμη πυρός .
Όταν έκαμα την επιλογή να οχυρωθούμε και στα δυό σπίτια , Μποβιατσέικο και Ευσταθέικο και στο σταυροδρόμι με τα σοκάκια δεν τα είχα σκεφτεί όλα αυτά λεπτομερώς . Απλώς μου φάνηκε πως έτσι έπρεπε να οργανώσω την άμυνα . Ευχαριστώ το θεό γιά τη φώτηση που μου έδωσε εκείνη την ώρα να τα κάνω όπως τα έκανα .
Στη συνέχεια η ανταλλαγή πυροβολισμών στα παράθυρα συνεχιζόταν .Εγώ εμπαινόβγαινα στο Μποβιατσέικο σπίτι μιλώντας και ενθαρρύνοντας τους στρατιώτες στο εσωτερικό , την πίσω αυλή στο Μποβιατσέικο σπίτι και στο σταυροδρόμι με τα δυό σοκάκια . Ο Ταξίαρχος κρατώντας ένα ατομικό αυτόματο από το Ευσταθέικο παράθυρο που έβλεπε προς τ' Αλωνάκι , αντάλλασε με τους αντάρτες πυροβολισμούς , απειλές και ύβρεις . Ο Λοχαγός Γάσπαρης επηγαινοερχόταν μεταξύ των δύο σπιτιών και παρώτρυνε και ενεθάρρυνε τους στρατιώτες μας συνεχώς . Ύστερα από καμιά ώρα μάχης , κάποια στιγμή παρουσιάζεται στο χώρο μεταξύ των σπιτιών Μποβιάτση - Ευσταθίου , ο Ταξίαρχος με το Λοχαγό Γάσπαρη με την πρόθεση να πάρει το σοκάκι και να πάει προς το λόφο Ψαλά . Παρενέβηκα , τους σταμάτησα και πληροφόρησα τον Ταξίαρχο ότι το σοκάκι αυτό δεν ελέγχεται από εμάς και είναι επικίνδυνο . Ο Λοχαγός Γάσπαρης δεν μίλησε . Η απάντηση του Ταξιάρχου ήταν " θέλω να πάω στον Καραθάνο και να τον ενθαρρύνω " και προχώρησε χωρίς περισσότερη συζήτηση . Ευτυχώς όχι γιά πολλά βήματα . Άλλαξε γνώμη , γύρισε πίσω και ξαναπήγε μέσα στο Ευσταθέικο σπίτι .
Κάποια στιγμή , σε μιά από τις επισκέψεις του Υπολοχαγού Χαλεπλίδη στο Μποβιατσέικο σπίτι , σηκώθηκα απ' τη μάντρα , που χώριζε τις δύο αυλές Μποβιάτση - Παπαδόπουλου που ήμουνα ταμπουρωμένος , και συνομιλούσαμε όρθιοι γιά την κατάτσαση . Εκείνη την ώρα μία χειροβομβίδα έπεσε επάνω στον τσίγκο από το φουρνογύρισμα του Μποβιάτση και εκύλησε και έπεσε δίπλα μας κοντά στον τοίχο του σπιτιού του Μποβιάτση . Αμέσως και οι δυό μας πέσαμε κάτω πρηνηδόν . Και όπως πέσαμε εγώ βρέθηκα πλησιέστερα προς τον τοίχο και τη χειροβομβίδα και ο Υπολοχαγός Χαλε΄πλίδης αριστερά μου . Η χειροβομβίδα έσκασε δίπλα μας και πήραμε και οι δυό μας πολλαπλα εξωτερικά τράυματα . Μας μετέφεραν και τους δύο στο Ευσταθέικο σπίτι στον πίσω αυλόγυρο . Μας έδεσε και τους δύο τα τραύματα η θεία μου Ελένη Ευσταθίου γιά να σταματήσει η ακατάσχετη αιμοραγία . Το δεξιό μου μάγουλο φαινόταν καμμένο , είχε χρώμα καστανό μου λέγανε .Νόμιζα πως θα μου άφηνε σημάδια , ευτυχώς καθάρισε πολύ γρήγορα . Με τη βοήθεια των στρατιωτών με κατέβασαν στο υπόγειο γιά ασφάλεια από όλμους και χειροβομβίδες . Ευτυχώς τίποτα απ' τα δυό δεν έγινε .
Η χειροβομβίδα που μας χτύπησε , πρέπει να είχε πεταχτεί από τον πίσω αυλόγυρο του σπιτιού του Ποντίκη η από το σοκάκι που περνούσε πίσω από τα σπίτια Μποβιάτση , Παπαδόπουλου , Ποντίκη , πηγαίνοντας προς το φαρμακείο Παπανικολάου . Εν τω μεταξύ η μάχη έξω είχε πάρει ένταση και ακούγονταν γιουχαίσματα και προκλήσεις μεταξύ ανταρτών και στρατιωτών . Κατά συχνά χρονικά διαστήματα στρατιώτες ( γραμματείς ) ανεβοκατέβαιναν και με πληροφορούσαν γιά την κατάσταση , και να δουν πως είμαι . Σε κάποια στιγμή μου λένε ότι ο Ταξίαρχος συνοδευόμενος από το Γάσπαρη και τον Βεζεσταντζή το σωματοφύλακα και υποκόμο του , πήγαν και οι τρεις μαζί , προς την πλατε΄΄ια Αλωνάκι . Μα τους λέγω η πλατεία ελέγχεται από πυρά δικά μας , αλλά περισσότερο από τα πυρά των ανταρτών . Τους ρώτησα πόση ώρα είναι που πήγανε ; " μισή ώρα η και περισσότερο και ούτε ξαναφάνηκε κανένας ".
Τότε τι γίνεται επάνω , ποιός δίνει οδηγίες , διαταγές ; Η απάντησις " ο Παπαδόπουλος βηματίζει μέσα στο δωμάτιο του Ταξίαρχου με νευρικότητα και ούτε μιλάει καθόλου και ο Γρατσίας είναι σωριασμένος πάνω στην καρέκλα δίπλα στον τηλεφωνικό πίνακα ". Με το πιστόλι στα χέρια και τα ρούχα μου ματωμένα και ξεσχισμένα , ανέβηκα από το υπόγειο στην πίσω αυλή στο Ευσταθέικο σπίτι .
Εκεί ήτο και ο υπολοχαγός Σπύρος Χαλεπλίδης , ξαπλωμένος στο φορείο των τραυματιοφορέων , καθώς και το γραφείο του ασυρμάτου και ανέλαβα ξανά την ευθύνη της άμυνας του Στρατηγείου . Θα πρέπει να ήταν τρεις η ώρα το πρωί , η μάχη εμαίνετο , αλλά οι θέσεις μας ήσαν σταθερές .
Ένας μεγάλος και αποφασιστικός συντελεστής γιά την επιτυχή αντίστση και άμυνα τγς βραδιάς αυτής οφείλεται στο υψηλό ηθικό , τη σύμπνοια και αποφασιστικότητα των ολίγων αλλά ηρωικών στρατιωτών μας . Παρά τον τραυματισμό τον δικό μου και του Υπολοχαγού Χαλεπλίδη και την εξαφάνιση του Ταξιάρχου με το Λοχαγό Γάσπαρη , οι ηρωικώς αμυνώμενοι στρατιώτες μας δεν έχασαν ούτε το θάρρος των , ούτε την αποφασιστικότητά των , ούτε την μαχητικότητά τους . Υπερασπίστηκαν το Στρατηγείο επιτυχώς προς σωτηρίαν όλων μας και του χωριού μαζί με όλες τις άλλες εστίες αντιστάσεως .
Στ' αντάρτικα τραγούδια των ανταρτών και τις προκλήσεις των , οι στρατιώτες μεθυσμένοι από τα πατριωτικά αισθήματα στην ατμόσφαιρα τηε μάχης , τους απαντούσαν τραγουδώντας το εμβατήριο του στέμματος " του αετού ο γυιός ". Εύγε τους τους συγχαίρουμε , τους ευχαριστούμε και τους ευγνωμονούμε έστω και αργά και ίσως μόνο γιά την υστεροφημία τους και γιά την αλήθεια ξαι δικαιοσύνη της ιστορίας .
Εδώ όμως , τώρα , δύο μεγάλα ερωτήματα απαιτούν απαντήσεις . Το πρώτο και μεγάλο ερώτημα είναι , πως εξηγείται λογικώς , ο Ταξίαρχος που διαλέγεται και ανταλλάσει πυροβολισμούς με τους αντάρτες της πλατείας Αλωνάκι , από το Ευσταθέικο παράθυρο , να βαδίζει με το Γάσπαρη και το Βεζεστατζή προς αυτή την πλατεία . Το δεύτερο ερώτημα είναι γιατί ο Λοχαγός Γάσπαρης η ο Βεζεστατζής δεν παρενέβησαν και να υπενθυμίσουν η να πληροφορήσουν τον Ταξίαρχο , γιά τιν ενδεχόμενο ( βέβαιο ) κίνδυνο.
Στο πρώτο ερώτημα , τα πιοτά που είχε με τον Ανθυπολοχαγό Παπαδόπουλο , φαίνεται εύλογη εξήγηση .Το δεύτερο ερώτημα είναι δύσκολο , η μάλλον ανεξήγητο και ο καθένας μπορεί να δώσει τη δική του εξήγηση , όπως νομίζει .
Εδώ μιά παρένθεση , όπως έμαθα αργότερα στο νοσοκομείο στην Αθήνα , από φίλους μου , με τον τραυματισμό μου και την απουσία μου από τη γραμμή αμύνης , οι αντάρτες με εθεώρησαν σκοτωμένο και ο ραδιοφωνικός σταθμός των ανταρτών με μετέδωσε φονευθέντα . Μα σαν ξαναπαρουσιάστηκα στη γραμμή αμύνης το άλλαξαν και σε μιά επόμενη ανακοίνωση με ανέφεραν τραυματία .
Με την επάνοδό μου στη γραμμή αμύνης , έστειλα διά μέσου ασυρμάτου , τρία τηλεγραφήματα στην ανωτέρα στρατιωτική διοίκηση Λαμίας . Όταν έγραφα , σταγόνες αίματος από το χέρι μου , είχαν πέσει επάνω στο χαρτί . Τα πρωτότυπα από τα δύο αυτά τηλεγραφήματα , γιά ενθύμιο μου τα έφεραν στο νοσοκομείο στην Αθήνα οι δυό πολύτιμοι γραμματείς του Στρατηγείου και αντίγραφά τους τοποθετήθηκαν στο αρχείο . Ο ένας από τους γραμματείς ήταν δικηγόρος , το όνομά του Κυριακόπουλος ( Αθηναίος ) . Ο άλλος , ένας πολύ εγγράμματος και ικανότατος , εργαζόταν σε κάποιο ίδρυμα ιδιωτικού δικαίου, δεν ενθυμούμαι το όνομά του η περισσότερες πληροφορίες . Το τρίτο τηλεγράφημα εστάλη δι'α μέσου του ασυρμάτου της Αστυνομίας . 'Οταν οι ασυρματιστές μας συνεπτύχθησαν στο Ευσταθέικο σπίτι κάτω από την πίεση της μάχης , πήραν μαζί τους τον ασύρματο , αλλά όχι τις μπαταρίες , λόγω βάρους , γιατί δεν μπορούσαν να τα σηκώσουν όλα . Ένας ξανθός στρατιώτης ( Πειραιώτης ) το άρπαξε και σαν αίλουρος αναρριχήθηκε πάνω απο το Ευσταθέικο φουρνογύρισμα και το πήγε στην Αστυνομία που βρισκόταν πίσω μας . Αν τα αρχεία της Αστυνομίας δεν έχουν καταστραφεί θα πρέπει να βρίσκεται εκεί . Το περιεχόμενό του ποτέ μου δεν το ξέχασα . Είχε ως εξής " ευρισκόμεθα κυκλωμένοι πανταχόθεν , κρατούμε θέσεις μας σταθερώς , αποστείλατε αεροπορίαν ". Υπογραφή Ανθυπολοχαγός Ευσταθίου .
ΓΕΝΙΚΗ ΕΠΙΣΚΟΠΗΣΗ
Μερικοί που θα δώσουν το χρόνο και κάνουν τον κόπο να διαβάσουν τούτο το φυλλάδιο , ίσως κάμουν την σκέψη , τι χρειάζεται να αναμοχλεύονται τώρα ύστερα από μισό αιώνα η και περισσότερο , γεγονότα που πιθανόν να εξάπτουν τα πάθη .
Πιστεύω , ότι δεν πρέπει να ρίχνουμε στη λήθη τα γεγονότα που δεν μας κολακεύουν . Τουναντίον πιστεύω πως πρέπει να τα επισκοπούμε με εντρύφια και να τα αναλύωμε σε όλες τους τις λεπτομέρειες και να μαθαίνουμε από τα σφάλματά μας και τις αβλεψίες μας . Να γίνονται μαθήματα και συνείδηση στις νεώτερες γενεές γιά να μην επαναλαμβάνονται , αλλά και γιά να φέρνουν πολιτική ωριμότητα όχι μόνο στη διοικούσα πολιτική τάξη , αλλά και στις μάζες , στο λαό .
Η σύγχρονη ιστορία μας του 20ου αιώνα , βρίθει από τέτοια κολοσσιαία καταστροφικά πολιτικά λάθη , καμωμένα από έλλειψη πολιτικής ωριμότητας η από ατυχείς , προσωπικές και ιδιοτελείς φιλοδοξίες .
Παραδείγματα εν συντομία : Το 1920 κατεβάζουμε τον Ελευθέριο Βενιζέλο και χάνουμε τη συνθήκη των Σεβρών , που μας έδινε όλη τη Θράκη με την Κωνσταντινούπολη , και μέρος της Μικράς Ασίας , επί πλέον διατηρούσαμε δικαιώματα χιλιετιρίδων στη Μικρά Ασία .
Το 1944 αντί ενωμένοι οι αντάρτες να ενσωματώσουν στην Ελλάδα τη Βόρειο Ήπειρο , τσακώνονταν ποιός θα πάρει την κυβέρνηση στην Αθήνα και φέρνουν όχι μόνο την απώλεια της Βορείου Ηπείρου , αλλά και τον καταστροφικό εμφύλιο πόλεμο .
Την ίδια αυτή εποχή , στην Ελλάδα κανένας δεν τολμούσε να αναφερθεί γιά επέκταση των συνόρων και Μεγάλη Ελλάδα . Εχλευάζετο ως μεγαλοιδεάτης , κατηγορούνταν ως αναχρονιστής και ακόμη ως προδότης . Τούτη τη νοοτροπία την έζησα , την άκουσα με τ' αυτιά μου . Και όλα αυτά γιά να ικανοποιηθούν ιδιοτελείς φιλοδοξίες , που και αυτές έμειναν ανικανοποίητες .
Μετά από όλα αυτά ακολουθεί η τραγωδία και οι πολιτικές γκάφες στην υπόθεση της Κύπρου με τους ατυχείς πολιτικούς κακομεταχειρισμούς . Έτσι έχουμε φθάσει στη σημερινή κατάσταση να εκλιπαρούμε γιά τη μισή Κύπρο . Γι' αυτό έχει βγει η παροιμία : " Στο Ρωμιό το σχοινί μονό δεν του φτάνει , διπλό του περισσεύει ".
Η Κίνα με το μεγαλύτερο πληθυσμό του κόσμου μπορούσε να περιμένει 99 χρόνια να ενσωματώσει το Χοωγκ-Κονγκ , εμείς το 1954-1955 θ'ελαμε την Κύπρο εδώ και τώρα , και έχουμε γιά 50 χρόνια το τώρα μας .
Ο Ιωάννης Μεταξάς διδαγμένος από τα παθήματα που ακολούθησαν τον πρώτο παγκόσμιο πόλεμο , Ορθώτατα αντιστάθηκε στους Ιταλούς το 1940 όπως και οι διάδοχοί του στους Γερμανούς το 1941 και έδεσε την Ελλάδα στους δυτικούς συμμάχους . Όχι γιά τη νίκη , αλλά γιά θυσίες , γιά την τιμή , τη δόξα , τη συνέπεια ακολούθησε με απερίγραπτο ενθουσιασμό .
Ευτυχώς στους δύο προσφάτους πολέμους του Αραβικού κόλπου , ο Μητσοτάκης το 1991 και ο Σημίτης το 2003 , έδειξαν πολιτική ωριμότητα και πήραν αποφάσεις προς το συμφέρον του 'Εθνους , ενάντια στα συνθήματα των φωνασκούντων στους δρόμους .
Ήτανε πράγματι σχιζοφρενική η εικόνα της Ελλάδαςόπως προωθήθηκε στο εξωτερικό και τη συμφορά των διδύμων πύργων της Νέας Υόρκης .
Από τη μιά μεριά η Ελλάδα περίμενε να βοηθηθεί από την Αμερική στη λύση του Κυπριακού , και από την άλλη στη συμφορά της οι Έλληνες διαδηλώνουν στους δρόμους με χαρά και κακεντρέχεια φωνάζοντας " καλά να τα πάθουν ". Αυτή η συμπεριφορά φανερώνει όχι μόνο έλλειψη πολιτικής ωρομότητας αλλά και ανεπάρκεια από ανθρωπιστικά αισθήματα και κοινωνική συμπεριφορά . Επιπροσθέτως δικαιώνει το μακαρίτη Κωνσταντίνο Καραμανλή που ονόμασε την Ελλάδα " τρελλοκομείο ".
Η αλήθεια είναι πικρή και πολλές φορές πληγώνει . Πρέπει όμως να αναλύεται κάτω από επιστημονικό φως και τεκμηριωμένο και να λέγεται μάλιστα από υψηλά ιστάμενα πρόσωπα ώστε να μην αφήνεται ο λαός απληροφόρητος και να σέρνεται από πρόσωπα με ιδιοτελείς φιλοδοξίες σε ενέργειες και αποφάσεις κάτω από απληροφόρητες συναισθηματικές φορτίσεις .
Τα αισθήματα πρέπει να μπαίνουν κάτω από τη λογική κα να βρίσκουν το δρόμο της πολιτικής ωριμότητας ώστε η συμπεριφορά να συμβαδίζει με το συμφέρον του έθνους . Όταν μάλιστα οι μεγάλοι του κόσμου ππου επηρρεάζουν τις αποφάσεις στη διεθνή σκηνή , ενεργούν με το δόγμα του εθνικού συμφέροντος και μόνον αυτού .
Έτσι τελειώνει η περιγραφή " Της Μάχης του Λιδωρικίου ", της 18ης Απριλίου 1949 , από τον Λιδορικιώτη Αθανάσιο Ευσταθίου , που " έζησε " τα θλιβερά αυτά γεγονότα , αφού την εποχή εκείνη υπηρετούσε τη στρατιωτική του Θητεία , σαν έφεδρος Ανθυπολοχαγός , και μάλιστα στην ηρωική φρουρά του Λιδορικιού .
Ακολουθούν προσωπικές αναμνήσεις , απ' τη βραδιά εκείνη , της ταπεινότητάς μου , που την εποχή εκείνη ήταν μόλις 6 ετών και 3 μηνών ακριβώς , και δεν σας κρύβω πως όλο αυτό τον καιρό , που δημοσιεύουμε την μάχη του Λιδορικιού , όπως την έζησε ο συγγραφέας Αθαν. Ευσταθίου , αλλά και των άλλων συγγραφέων που δημοσιεύσαμε πριν , εφαρμόζοντας τη ...μέθοδο της.." ανάκλησης μνήμης " , κατάφερα να επαναφέρω , " ολοζώντανη " , την εικόνα της τραγικής εκείνης βραδιάς , όπως ήταν καταγραμμένη στο..σκληρό δίσκο της παιδικής μου , τότε , μνήμης .
Δεν είχα τη χαρά και την τιμή να γνωρίσω τον συγγραφέα , αλλά , δεν σας κρύβω , πως από όσες , μέχρι σήμερα , σχετικές αφηγήσεις έχω ακούσει , είναι η μόνη και μοναδική , που συμπίπτει με τα όσα η παιδική μου μνήμη έχει καταγράψει απ' την εποχή εκείνη .
Επίσης , παρότι είναι φανερή η κάποια ..δυσκολία στην έκφραση , η αφήγηση είναι γλαφυρότατη , σε κάποια μάλιστα σημεία δε , γίνεται και..συγκλονιστική , συμβαδίζει δε σχεδόν ...απόλυτα , με τα όσα έχουν συγκεντρωθεί και καταγραφεί , από εκείνη την εποχή , στη δική μου μνήμη .
Στην αφήγησή του , ο συγγραφέας , αφήνει κάποια ..υπονοούμενα , κάποιους..υπαινιγμούς , που εμμέσως πλην ..σαφώς , οδηγούν προς κάποια κατεύθυνση , επίσης κρατήσαμε καλά φυλαγμένο στο ( ..λίγο ) μυαλό μας , κάποιους όρους που χρησιμοποιεί ( π.χ...Νεολιδορικιώτες ) , όπως και κάποιες περικοπές , που προσωπικά μας..συγκλόνισαν , π.χ. το σημείο που αναφέρεται στις ανήλικες αιχμαλώτους αντάρτισσες , αναφερόμενος στην ..ύπαρξη η μη της..παρθενίας τους , και στις ..επιπτώσεις πού αυτό είχε στις...καταθέσεις τους , διαβάστε το με προσοχή , κρύβει πολλά, πάρα πολλά ..πίσω του .
Η δημοσίευση της " ΜΑΧΗΣ ΤΟΥ ΛΙΔΟΡΙΚΙΟΥ " αδέρφια , τελείωσε , εμείς όμως δεν θα σταματήσουμε να ..ψάχνουμε , έστω και μετά από 60 χρόνια , και θα κάνουμε και μιά προσπάθεια , αν είναι δυνατό , να έχουμε απόψεις γιά το βράδυ εκείνο , και Λιδορικιωτών , που έζησαν τα γεγονότα , είτε απ' τη μιά , είτε απ' την άλλη , ακολουθώντας τη σοφή λαική..ρήση :..." ο..ψάχνων..βρίσκει .." .
ΠΡΟΣΩΠΙΚΗ ΠΑΙΔΙΚΗ ΑΝΑΜΝΗΣΗ ΚΑΙ ΣΧΟΛΙΑ .
Πρώτα-πρώτα , φίλοι μου , θα πρέπει να κάνω μιά ..διόρθωση στα όσα αφορούν στον συγγραφέα του βιβλίου , Αθανάσιο Ευσταθίου , τον οποίο απο λανθασμένη πληροφόρηση , ανέφερα κάπου πως δεν βρίσκεται στη ζωή , λάθος ο..μπάρμπα Θανάσης Ευσταθίου , ζει και ..βασιλεύει στο Νιού Τζέρσυ των Ηνωμένων πολιτειών , βρίσκεται στην ..εφηβεία της ωριμότητας , είναι μόλις ..94 ετών και αν είμαστε τυχεροί , ίσως έχουμε και κάποια προσωπική επαφή μαζί του , όπως και λάποια βιογραφικά του στοιχεία .
Θα 'θελα επίσης να σας κάνω γνωστό , πως ο συγγραφέας , είναι πρωτοξάδερφος του αξέχαστου μπάρμπα Θανάση Ευσταθίου , που είχε το καφενείο στη Βαθειά , και μάλιστα το βιβλίο ππου έψαχνα καιρό να ..βρώ , μου το 'δωσε ο Κώστας , ο γιός του .
Η ΝΥΧΤΑ ΤΗΣ 18ης ΑΠΡΙΛΙΟΥ 1949
Όπως την έζησα , παιδί 6 χρόνων και 3 μηνών .
Πολλές λεπτομέρειες γιά τα γεγονότα της βραδιάς εκείνης , γιά όσα δηλαδή διαδραματίσθηκαν πριν και κατά την είσοδο των ανταρτών στο χωριό μας , δεν θυμάμαι , γιά ένα απλό , απλούστατο λόγο :διότι δεν ήταν δυνατό ένα παιδί 6 χρόνων ,και σε τέτοια κατάσταση που επικρατούσε , να κυκλοφορεί στο δρόμο , αλλά έχω χαραγμένες ολοκάθαρα στο μυαλό μου , με την ευκρίνεια της παιδικής μνήμης , όλα όσα έγιναν μέσα στο χώρο που είχαμε μαζευτεί , η οικογένειά μου , και μερικοί γείτονες , γιά να μπορέσουμε να σωθούμε .
Όπως έχω αναφέρει , το κτίριο που στεγαζόταν , τότε , η Αστυνομία , ήταν της οικογενείας μου , είναι τριόροφο απ' την κάτω μεριά , λόγω της κλίσης του εδάφους , και ισόγειο απ' την πάνω , στο δημόσιο δρόμο . Ήταν λιθόχτιστο και είχε χτιστεί τελευταία , μετά το 1940 , και είχε ένα πολυτιμο , γιά την περίσταση , πλεονέκτημα , δεν είχε κεραμοσκεπή , αλλά ταράτσα , πλάκα..μπετόν αρμέ , και μάλιστα τόσο γερή , που όταν πρόσφατα , πέρσι , φκιάχνοντας κεραμοσκεπή , πάνω απ' την πλάκα , προσπαθήσαμε να ..κόψουμε ένα εξέχον κομμάτι ( κεφαλόσκαλο ) ο μάστορας..δεινοπάθησε , δεν κοβόταν με ..τίποτα , παρ' ότι ήταν ηλικίας άνω των 50 χρόνων , και φυσικά φκιαγμένη με ..υλικά και..τεχνολογία της εποχής εκείνης .
Στην ταράτσα λοιπόν , που έχει εμβαδόν , γύρω στα 170 τ.μ. , και στις τέσσερις γωνίες της , είχαν χτιστεί τέσσερα πολυβολεία , λιθόχτιστα , και με τσιμέντινες ενισχύσεις ( ..σενάζι ) καθώς και στέγες , όλα είχαν το κλασσικό στρογγυλό σχήμα , έχοντας πολεμίστρες ολόγυρα . Επίσης είχε χτιστεί περιμετρικά , σ' όλοκληρη την ταράτσα , ένα πέτρινο τειχείο , ενισχυμένο με ζώνες μπετόν αρμέ , ύψους περίπου ενός μέτρου , που κάλυπτε τη μετακίνηση των πολεμιστών , από πολεμίστρα σε..πολεμίστρα , αλλά και σε όλες τους γενικά τις κινήσεις .
Το κτίριο αυτό , ήταν φκιαγμένο απ' τον πατέρα μου στις αρχές της δεκαετίας του '40 , και χρησιμοποιούνταν σαν μαγαζί , Ζαχαροπλαστείο -Εστιατόριο , όταν όμως η κατάσταση έγινε..έκρυθμη , επιτάχθηκε απ' την Αστυνομία και έγιναν όλα αυτά τα έργα που αναφέραμε και έκτοτε , ακόμα και σήμερα , το σπίτι μας αναφέρεται " Αστυνομία ".
Στον πάνω-πάνω όροφο , ισόγειο στο ..δρόμο , β' όροφος απ' την κάτω μεριά , ήταν τα γραφεία της Υποδιοίκησης Χωροφυλακής , γραφείο Διοικητού , Γραμματεία , δωματιάκι Διαβιβάσεων , ασυρμάτου , τηλ/νου κλπ , και γραφεία των υπολοίπων ανδρών . Στον από κάτω όροφο , που είχε , και έχει , μόνο εξωτερική επικοινωνία , ήταν το μαγειρείο , χώρος εστιάσεως ( τραπεζαρία ) , και στο βάθος ήταν ο θάλαμος ύπνου των ανδρών , χώρος φύλαξης των όπλων και πίσω-πίσω , πρός το δρόμο , υπήρχε και ένα..κρατητήριο , ..ιστορικό , πιά αυτό γιά τα χρόνια εκείνα .
Σας δίνουμε , σε..επανάληψη , το σχεδιάγραμμα του φίλου του Τάκη Παπαδόπουλου , στο οποίο έχουμε κάνει μιά..μικρούλα ..παρέμβαση , σημειώνοντας με ..ημικύκλια τις θέσεις των πολυβολείων , στις τέσσερις γωνιές της ταράτσας , και με ένα ..βέλος προσδιορίζουμε την απόσταση μεταξύ της Αστυνομίας , έτσι το λέγανε πάντα το σπίτι μας , και ακόμα κάποιοι το λένε , και του Ευσταθέικου σπιτιού , που βρίσκεται λοξά απέναντι στο δρόμο , και σε απόσταση όχι μεγαλύτερη των 20 μ .
Τα πολυβολεία , ήταν έτσι , κατάλληλα προσανατολισμένα γιά να καλύπτουν όλο το γύρω χώρο , όπως βλέπουμε το σχεδιάγραμμα , απ' τα δυό , προς το δρόμο , πολυβολεία το δεξιό , είχε την κυριότερη... αποστολή , γιατί είναι λοξά απέναντι με το Παλιόραγκο , το λόφο πάνω απ' τον Άγιο Ευθύμιο , τοποθεσία που είχε ελεύθερη διέξοδο , προς τα πίσω , την Γκιώνα , και από εκεί ολμοβολούσαν και..πολυβολούσαν οι αντάρτες , που σκοπό , πάντα , είχαν να..κατεδαφίσουν την Αστυνομία , κάτι που ποτέ δεν κατάφεραν , διότι αν το είχαν καταφέρει , η εξέλιξη της μάχης του Λιδορικίου θα ήταν τελείως διαφορετική , και οι συνέπειες ..τραγικές ...
Απ' τα δύο μπροστινά πολυβολεία , λοιπόν το ένα όπως είπαμε κάλυπτε , την πλευρά πρός τον Παλιόραγκο , ελέγχοντας ταυτόχρονα το κέντρο του χωριού , Αλωνάκι , Βαθειά καθώς και την κάτω και δεξιά του Παλιόραγκου περιοχή , τον Γυφτομαχαλά , το άλλο μπροστινό κάλυπτε τή περιοχή προς τα σχολεία και το δρόμο πρός Ναύπακτο , βέβαια η ορατότητά του ήταν περιορισμένη , αν και τότε πολλά σημερινά σπίτια δεν υπήρχαν .
Απ' τα άλλα δυό πολυβολεία , της πίσω πλευράς , κάλυπταν , τη ρεματιά , το..Σκατόρεμα , όπως το λέμε , μέχρι κάτω μακριά , τον Κούστη και το νεκροταφείο , καθώς και όλη την πέρα πάντα μέχρι τον Αντώνη , το ρουμάνι και το δρόμο προς Καρούτες .
Η φωτογραφία αυτή φίλοι μου , είναι βγαλμένη το 1953 , απ' το Σερεντέλη και καλύπτει το κομμάτι από το Αλωνάκι μέχρι και το Δημοτικό σχολείο , όπως επίσης και το παλιό Γυμνάσιο , τωρινό Δημοτικό , και κομμάτι του Ψαλά . Στο κέντρο , σχεδόν , της φωτογραφίας , φαίνεται ολοκάθαρα το κτίριο της Αστυνομίας , το Καψαλέικο όπως λέμε , και ολοκάθαρα φαίνονταιτα δυό , τουλάχιστον πολυβολεία , που ακόμα δεν έχουν γκρεμιστεί , και μάλλον η φωτογραφία , είναι βγαλμένη κατά το διάστημα που ..καθαρίζαμε την ταράτσα μας γιατί κρατούσε νερά , με τα πολυβολεία και το τειχείο , και αν ζουμάρετε στην φωτογραφία , θα έχετε μπροστά σας το..αμυντικό σύστημα του χωριού μας , της τότε εποχής , σε συνδυασμό δε με την επόμενη φωτογραφία , που είναι παρμένη , πρόσφατα όμως , απ' τον Παλιόραγκο , και έχει μπροτά και κάτω ..πιάτο το Λιδορίκι , θα βγάλετε συμπέρασμα γιά την πλεονεκτική θέση των ανταρτών όταν επιχειρούσαν από κει .
Όπως βλέπετε το χωριό μας είναι..εκτεθιμένο στα ..μάτια του Παλιόραγκου , όπως επίσης και το Βαρούσι και ο Γυφτομαχαλάς , που στη φωτογταφία δεν φαίνονται .
Η Αστυνομική δύναμη της εποχής , απ' όσο θυμάμαι θα πρέπει να ήταν , συνολικά , γύρω στα 10-15 , άτομα , διοικητής ήταν ο Γεώργιος Παπαγεωργίου , Μοίραρχος , που αργότερα παντρεύτηκε στο χωριό μας , την πρωτοξαδέρφη μου Παρασκευή ( Τσιβούλα ) Φαλίδα .
Επειδή λοιπόν η Αστυνομία , είχε ταράτσα , που πρόσφερε μεγαλύτερη σιγουριά και ασφάλεια , εκείνο το βράδυ είχαμε μαζευτεί εκεί , στο χώρο του υπνοθαλάμου και του μαγειρείου , η οικογένειά μου , ο πατέρας μου ήταν στην Αθήνα , και πολλοί γείτονες ,γυναικόπαιδα μόνο , Κουτσαυταίοι κλπ , μαζί μας δε ήταν κι' ένας συγγενής μας απ' τη Σώταινα , ο Χαραλ.Φάκος , που ήταν παλιότερα χωροφύλακας , και αν θυμάμαι καλά , πρέπει να ήταν κι' ο μάγειρας της χωροφυλακής , Γιώργος Κολοκύθας , μάλλον , απ' το Λούτσοβο , και βέβαια ήταν και οι μόνοι που είχαν όπλα .
Πολλά , πάρα πολλά , είναι ..καταγραμμένα στη παιδική μου μνήμη , απ' τα γεγονότα της τραγικής εκείνης βραδιάς , τα περισσότερα όμως , που αφορούσαν στα ..διαδραματιζόμενα , έξω στο χωριό , και κυρίως στον χώρο του Αλωνακιού , είναι καθαρά..ηχητικά ντοκουμέντα , απ' τις σκληρές μάχες ανταρτών , στρατιωτών , και χωροφυλακής , όπως επίσης και οι διάφοροι ήχοι , απ' τα..χωνιά των ανταρτών , τις φωνές των χωροφυλάκων αλλά και των λίγων στρατιωτών που αμύνονταν στο κοντινό , σε απόσταση 20 μέτρων ..Στρατηγείο , που είχε έδρα στο Ευσταθέικο σπίτι .
Κάτι όμως που δεν θα ξεχάσω ποτέ , και πως θα ήταν δυνατό κάτι τέτοιο , είναι το ότι ο ξάδερφός μου ο Χαραλ.Φάκος , εκτός απ' το όπλο του , είχε διπλα και ένα κιβώτιο με χειροβομβίδες , γιά υστάτη..άμυνα αλλά και..εν ανάγκη...αυτοκαταστροφή...
Αυτή ήταν η αστυνομική δύναμη της εποχής , τέταρτος απ' αριστερά ο Διοικητής της Υποδιοίκησης , Γ.Παπαγεωργίου , ο πέμτος είναι ο Κώστας Παναγιώτου , ο πέμτος ο..Νιόνιος , που μας έκανε ..αστεία , ο έβδομος , πρέπει να είναι ο Γιάννης Κουμιανάκης , απ' το Ηράκλειο Κρήτης κι ο μεσαίος απ' τους καθιστούς είναι ο Σωτήρης Γιαλαμάς , που παντρεύτηκε , κι' αυτός Λιδορικιώτισσα ,τώρα όμως που καλοκοιτάζω τη φωτογραφία , έχω την εντύπωση η..μάλλον την πεποίθηση ..βέβαια ..βέβαια .., ο πρώτος απ' αριστερά όρθιος , είναι ..σίγουρα ο Μανώλης ο Αγγελάκης , λεβεντόπαιδο , Κρητικός που κι' αυτός έπεσε..θύμα της Λιδορικιώτικης ..ομορφιάς , παντρεύτηκε τη χωριανή και αγαπημένη φίλη , Δήμητρα Λουτσόβου , και έφυγε , δυστυχώς , πριν δυό χρόνια . Στους εικονιζόμενους προσθέστε και κάνα..δυό ίσως ακόμα γιά να 'χετε όλη την αστυνομική δύναμη...
Ο Σωτήρης Γιαλαμάς , ζει και...βασιλεύει , έχει το σπίτι του στο χωριό και έρχεται μόλις..καλοκαιριάσει , ίσως μας δώσει , αν το θέλει , σημαντικές πληροφορίες γιά την επίμαχη..εποχή..
Βραδιά κι' εκείνη ...εφιάλτης πραγματικός .εξήντα χρόνια πέρασαν κι' ακόμα είναι ..ολοζώντανη μέσα στο νου , υπάρχουν μάλιστα φορές που ..πετιέμαι στον ύπνο μου , νοιώθοντας να με΄...πνίγει ή ..έντονη μυρωδιά οινοπνεύματος , το γιατί θα το πούμε παρακάτω..
Ας θυμηθούμε όμως τα τραγικά γεγονότα της βραδιάς εκείνης...
Μαζεμένοι , κυτιολεκτικά , ..κουβαριασμένοι , εκεί στο μεσοπάτωμα της Αστυνομίας , εμείς κι' οι γείτονες , στο πυχτό σκοτάδι , ακούγαμε , ριπές , εκρήξεις , βρισιές και τις φωνές των ανταρτών , με τα ..χωνιά , να ..καθησυχάζουν τους ΄Λιδορικιώτες , λέγοντας , δήθεν , πως δεν θα πειράξουν κανένα , κι' ότι θέλουν μόνο ψωμί , ενώ γινόταν ..κυριολεκτικά ..χαμός..
Εγώ ήμουνα χωμένος στην ποδιά , στην αγκαλιά της μάνας μου , που την έννοιωθα να ..σπαρταράει σαν ψάρι , απ' το φόβο , και φυσικά ήμουνα ..κατατρομοκρατημένος , μουτζόκλαιγα , κι' η έρμη η μάνα μου μούφραζε το στόμα , λες και θα μας άκουγαν με τον πανζουρλισμό που γινόταν έξω...
Κάποιες στιγμές , γινόταν ησυχία , τότε ..ανασαίναμε όλοι με ανακούφιση , ελπίζαμε πως όλα τέλειωσαν , πως τέλειωσαν τα βάσανά μας , αλλά να που σε λίγο ξανάρχιζε το...πανηγύρι , ..σαούρα πάλι εμείς...κολλημένοι όλοι , ο ένας πάνω στον άλλον , φοβο..χαρακωμένοι , σκόρπιοι απ' το φόβο , το φοβο που ΄μας είχε ..παραλύσει...
Σε κάποια στιγμή , έγιναν απανωτές εκρήξεις κοντά μας , πολύ-πολύ..κοντά μας , τρελαθήκαμε , η μάνα μου λιπόψυχη όπως ήταν λιποθύμισε , η θειά Σοφία η Κουτσιαύταινα , μάλλον , η κάποια άλλη απ' τις γειτόνισσες , είχε πρόχειρα οινόπνευμα , και προσπάθησε , είτε απ' τον πανικό της είτε γιατί έτσι πίστευε πως έπρεπε να κάνει , να της τρίψει το πρόσωπο , έλα όμως που απ' την τρομάρα της έριξε το οινόπνευμα στο δικό μου πρόσωπο ; ..ε..αυτό ήταν , εγώ..πνίγηκα κυριολεκτικά , μου κόπηκε η ανάσα , έβαλα τα κλάματα , προσπαθώντας ν' ανασάνω , η μάνα μου η καυμένη , τι να κάνει ; προσπαθούσε να μου σταματήσει το κλάμα , βουλώνοντας το στόμα μου , και κάνοντάς με να ..πνίγομαι περισσότερο..τραγικές στιγμές...
Από τότε φαίνεται , αγαπημένοι μου φίλοι , απ' τη βραδιά εκείνη , και το πάθημά μου αυτό , με το οινόπνευμα , δεν έχω ποτέ , ΠΟΤΕ , χρησιμοποιήσει οινόπνευμα , αφού παιδί , όταν αρρώσταινα , δεν δεχόμουνα ποτέ να μου κάνει η μάνα μου εντριβή , κι' ακόμα , μετά από τόσα χρόνια , πνίγομαι στη μτρωδιά του οινοπνεύματος , κόβεται η ανάσα μου...πεθαίνω..
Δίπλα μας , ακριβώς , ήταν ο ξάδερφός μου ο Χαράλαμπος ο Φάκος , με το όπλο του αγκαλιά , και δίπλα του ένα κασονάκι με χειροβομβίδες , κάποια μάλιστα στιγμή που τα πράγματα είχαν ..δυσκολέψει πολύ-πολύ , αφου οι θόρυβοι , ακούγονταν πολύ κοντά μας , είπε χαμηλόφωνα : Εδώ έχω χειροβομβίδες , άμα φτάσουν ώς εδώ , και προσπαθήσουν να μπούνε μέσα , θα σας δώσω από μία , καλύτερα να ανατιναχτούμε όλοι μαζί με τους αντάρτες παρά να μας πιάσουνε , θα μας σφάξουνε ....
Πείτε μου τώρα , με όση..ψυχραιμία μπορείτε να έχετε , θα μπορούσατε ποτέ , όσες..ζωές κι'αν ζούσατε , να σβύσετε απ' τη μνήμη , απτ' νου , απ' το..μυαλό σας , όλα αυτά ; Δεν ξέρω αν εσείς θα το μπορούσατε , προσωπικά δεν μπόρεσα ..
Κάποια στιγμή ακούσαμε και πυροβολισμούς κι' απ' την άλλη πλευρά της Αστυνομίας , πίσω μας , προς τα Πετρέικα και το Καλαπτσέικο , που ήταν και η αποθήκη με τρόφιμα του στρατού , πυροβολισμοί..αλαλαγμοί , φωνές , βρισιές και τα ..χωνιά το..βιολί τους , εκεί όλοι πιστέψαμε πως όλα πιά τέλειωσαν...ευτυχώς όμως , γιατί σε κάμποση ώρα , επικράτησε ..ησυχία , σποραδικοί οι πυροβολισμοί , φωνές ..μακρινές , τα χωνιά..σώπασαν , ο εφιάλτης μας είχε ..τελειώσει ..ηρεμήσαμε κάπως και περιμέναμε να ξημερώσει .
Αργότερα , κατέβηκαν κάποιοι χωροφύλακες , μας καθησύχασαν , αφού είδαν τα..χάλια μας , και μας είπαν πως , δόξα τω Θεώ , όλα τέλειωσαν , όλα πήγαν καλά...σωθήκαμε , γιά άλλη μιά φορά ..γλυτώσαμε...
Βέβαια , μετά από τόση ταλαιπωρία , τόσο..φόβο , τρόμο και..ψυχοπλάκωμα , ούτε να..χαρουμε δεν είχαμε κουράγιο , δεν είχαμε τη δύναμη...η ψυχή μας είχε πέσει στο...κενό...
Το τελευταίο κομμάτι , αυτής της ..τραγικής παιδικής μου ανάμνησης , έχει και τα...γλυκά της σημεία , όσο κι' αν σας φανεί περίεργο , τα έχει...
Σαν ξημέρωσε λοιπόν , καλά-καλά , άρχισαν οι χωριανοί να..ξεμυτάνε , δειλά..δειλά και επιφυλακτικά , ο φόβος βλέπεις υπήρχε ακόμα , ούτε ήξερε κανένας τι μπορεί να μας..περιμένει , η ηρωϊκή ...παρέα , σκόρπισε , όλοι τράβηξαν γιά τα σπίτια τους , με την αγωνία του τι θα...βρουν , κι' αν θα υπάρχουν ..όρθια ...
Κάποια στιγμή , βγήκα κι' εγώ , σίγουρος πως θα βρω και τ' άλλα παιδιά , τους φίλους μας , τα..γειτονόπουλα και τους συμμαθητές μου , και δεν έπεσα έξω , την ίδια σκέψη είχαν κάνει και τα άλλα παιδιά , μας έτρωγε βλέπεις και η..περιέργεια ..
Βγαίνοντας στο δρόμο , που ήταν έρημος από κόσμο , είδαμε , στην αριστερή μεριά , προς τα σχολεία , σκορπισμένα τρόφιμα , κονσέρβες , κομμάτια σοκολάτας , και...κονσέρβες ..πουτίγκας , μάλιστα , πουτίγκας , προφανώς Εγγλέζικες , η πόρτα της απόθήκης , στο Καλαπτσέικο , της θειάς της Ευδοξίας , ήταν σπασμένη , πεταμένη στο δρόμο , και χάμω ήταν ..σπαρμένα , σκόρπια , αλεύρια , ζαχαρες , μακαρόνια , και διάφορα άλλα , τρόφιμα , στο μέρος που είναι μπροστά απ' το Τσαντέικο σπίτι , που τότε φυσικά δεν υπήρχε , που ήταν άχτιστο οικόπεδο , όπως άχτιστο ήταν και το σπίτι του Χορταριά , κι' εκεί ήταν το οικόπεδο κατηφορικό , μιά μικρή...σάρα , πάνω δε στην κορφή , πλάι στο δρόμο , που ήταν όπως είπαμε γεμάτος από σκόρπια τρόφιμα κλπ , υπήρχε ένα βαρέλι μεταλλικό , που ήταν ..πυροβολημένο και κάτι ..έτρεχε απ' τις τρύπες ..
Πλησιάσαμε , όλοι οι..παλιόφιλοι , κάποιος πήρε με το δάχτυλό του , λίγο απ' το ..παχύρρευστο άχρμο τγρό που..σιγόσταζε , το δοκίμασε και μας είπε : ρε...είναι μέλι , είναι...γλυκό σαν μέλι...έτσι ο ένας με τον άλλο , τό μαθαν όλα τα παιδιά και πέρασαν όλα να πάρουν το...γλυκό τους , και με ..κατσαρολάκια παρακαλώ...
Όταν μάλιστα έπαψε να ..στάζει , γιατί κατέβηκε η στάθμη , όλοι μαζί το ..ανασηκώσαμε , του βάλαμε...τάκο και συνεχίσαμε το...άρμεγμα του...μελιού , που μετά μάθαμε , απ' τη μάνα μου πο ήξερε , λόγω ..ζαχαροπλαστικής..ιδιότητας , πως ήταν...γλυκόζη , σιγά ..τ'αυγά , εμείς πάντως γι'ά μέλι το ...τρώγαμε , κι' ήταν και..γλυκό-γλυκό...
Έτσι λοιπόν , γλυκά..γλυκά τέλειωσε αυτή η ..πικρή , θλιβερή και τραγική βραδιά της 18ης Απριλίου του 1949 , ο τίτλος της ..αφήγησης θα μπορούσε να είναι : " Το γλυκό..τέλος μιάς ..ολόπικρης..νύχτας !!! "...
ΣΗΜ : Στο επόμενο , μάλλον αύριο , θα συνεχίσουμε σχολιάζοντας κάποια σημεία της αφήγησης του συγγραφέα του βιβλίου " Η ΜΑΧΗ ΤΟΥ ΛΙΔΟΡΙΚΙΟΥ " Αθαν.Ευσταθίου , που μας έκαναν ξεχωριστή εντύπωση .
Σχολιάζοντας , λοιπόν, φίλοι μου , την αφήγηση του χωριανού μας και παρόντα σ' όλα τα γεγονότα της βραδιάς εκείνης , Αθαν.Ευσταθίου , σταθήκαμε σε μερικά σημεία , που και μας έκαναν ιδιαίτερη εντύπωση , αλλά και ταίριαζαν ( μερικά ) με τα όσα είχαμε καταγραμμένα στη μνήμη μας .
Θα σταθούμε στη σύλληψη του ταξίαρχου Μαρκόπουλου και στον τραγικό θάνατο του άτυχου λοχαγού Γάσπαρη , γιατί , κακά τα ψέματα , όπως αναφέραμε και στο προηγούμενο σημείωμά μας , όσα έχουν γραφτεί σε κάποια σχετικά βιβλία , που έχουμε δημοσιεύσει , δεν..κολλάνε , δεν έχουν..λογικο..φάνεια , δεν ...στέκουν , όπως λέμε , έχοντας μάλιστα υπόψη τα όσα λεχθήκανε την εποχή εκείνη , και εξακολουθούν να είναι πεποίθηση των χωριανών μας , έρχονται σε ευθεία..αντίθεση , θα μπορούσαμε να πούμε .
Απ' τις γραπτές μαρτυρίες , που έχουμε υπόψη μας , μόνο η αφήγηση του κ.Ευσταθίου , δένει..ταιριάζει με τα όσα ξέρουν , η έχουν ακούσει οι Λιδορικιώτες , γράφει π.χ , ο συγγραφέας , πως λίγο πριν το μακελειό φτάσει στο αποκορύφωμά του , είχε επισκεφτεί το γραφείο του Ταξίαρχου , όπου υπήρχαν αδιάψευστα ..σημάδια χρήσης ..αλκοόλ , και αργότερα ο συγγραφέας , στη συνέχεια της αφήγησής του , εμμέσως πλην σαφώς , αναρωτιέται (;) , μήπως αυτό ήταν και η αιτία της αναιτιολόγητης εξόδου του Ταξίαρχου απ' το Ευσταθέικο σπίτι , μόνος , να κάνει τι ; αυτό δεν μπορεί κανένας να το ..εξηγήσει , λογικά τουλάχιστον .
Κανένας δεν μπορεί να ξέρει σε ποιά ψυχική κατάσταση ήταν τις στιγμές εκείνες ο άτυχος Ταξίαρχος , ούτε φυσικά μπορούμε να γνωρίζουμε την ποσότητα του αλκοόλ που καταναλώθηκε , ούτε ακόμα αν ήταν ..συστηματικός πότης , και μέχρι ποιού σημείου , απ' την άλλη όμως μεριά , δεν υπάρχει , όπως προαναφέραμε , καμιά , μα καμιά εξήγηση και δικαιολογία που να δίνει κάποια απάντηση στο ερώτημα : γιατί κατέβηκε κάτω , όντας σε πλήρη εξέλιξη η μάχη με τους αντάρτες , και μάλιστα απροφύλαχτος , μόνος , προσωπικά , η αναφορά , ο...υπαινιγμός , έστω και..έτσι όπως γίνεται απ' το συγγραφέα , μου επιβεβαιώνει όλα όσα έχουν μείνει επί 60 χρόνια στην μνήμη μου , και χωρίς βέβαια να είναι ..ευχάριστο αυτό , δίνει όμως μιά λογικοφανή απάντηση στα ..αναπάντητα ερωτηματικά...
Άλλο σημείο πάλι που μας έκανε ιδιαίτερη εντύπωση , είναι η αναφορά του συγγραφέα , στις γυναίκες - αντάρισσες -αιχμαλώτους της βραδιάς εκείνης , μέσα στις οποίες υπήρχαν και ανήλικες κοπελίτσες . Όταν , λέει , τις ανακρίνανε , διαβάστε προσεκτικά , όσες είχαν χάσει την παρθενιά τους , δεν αναφέρει βέβαια αριθμό , έκαναν ..ευνοϊκές ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΑΝΤΑΡΤΕΣ καταθέσεις , ενώ όσες τη...διατηρούσαν , καταθέσανε ..δυσμενώς , γιά τους αντάρτες , εδώ βέβαια θα ήταν πολύ-πολύ χρήσιμο να ξέραμε , ποιές , απ' τις δυό κατηγορίες είχαν μπει στο αντάρτικο , με τη ..θέλησή τους και ποιές όχι , βέβαια ...μαντεύουμε , αλλά καλό θα ήταν να έχουμε και τις ανάλογες ..μαρτυρίες...κι' ακόμα να είχαμε κάποιες προσωπικές πληροφορίες γιά τα δύστυχα αυτά κορίτσια . Τέλος δεν σας κρύβω πως στο διάβασμα αυτού του κομματιού ...ανατρίχιασα , φέρνοντας στο νου μου , την όλη διαδικασία ανάκρισης και κυρίως αφήνοντας τη ..φαντασία μου να...καλπάζει στους , πιθανούς ..τρόπους διαπίστωσης της ..ύπαρξης η μη της παρθενιάς αυτών των άμοιρων ..κοριτσιών .
Τελειώνοντας το σχόλιό μας θα σταθούμε γιά λίγο στις εκτελέσεις του Ασημακόπουλου και του Ευσταθίου , και κυρίως σε κάποιες αναφορές του συγγραφέα . Ο κ. Ευσταθίου χρησιμοποιεί , σημειολογικά πιστεύουμε , τον όρο .." Νεολιδορικιώτες " , δείχνοντας , ίσως , προς κάποια ..κατεύθυνση , σωστή η λάθος , δεν μπορούμε να πούμε , αν όμως λάβουμε υπόψη και την αναπτυχθείσα τότε και μεταγενέστερα ..φημολογία , μπορούμε να..προσεγγίσουμε το όλο θέμα , όχι φυσικά με απόλυτη...σιγουριά ....
Το γεγονός όμως είναι , πως ο συγγραφέας , δίνει κάποιες συγκεκριμένες πληροφορίες , έστω και λίγο..καμουφλαρισμένες , κι' ο καθένας μας ας σχηματίσει την ..άποψή του ..
Μς απομένει ακόμα αδέρφια , η..συναρμολόγηση και δημοσίευση της σφήγησης του Βασ.Αποστολόπουλου , γιά να ολοκληρώσουμε , τις , περί την ..μάχην του Λιδορικίου , περιγραφές , που ..διαθέτουμε , έχουμε όμως και σε..εξέλιξη , τις προσωπικές μαρτυρίες κάποιων Λιδορικιωτών , που μπορεί να μην ήταν..αυτόπτες μάρτυρες , αλλά έζησαν τα γεγονότα , και ήταν σε ηλικία , τότε , που μπορούν να μας δώσουν κάποιες ..ασφαλείς και..αξιόπιστες (όσο είναι αυτό …δυνατό ) πληροφορίες , βέβαια , πάντα , φοβάμαι , πως θα υπάρχει ο φόβος , η κάθε αφήγηση να είναι και ελαφρώς…χρωματισμένη , χωρίς αυτό να σημαίνει κάτι το..ιδιαίτερο , και δεν σας κρύβω αδέρφια , πως μετά την τμηματική δημοσίευση , της αφήγησης του Αθαν.Ευσταθίου , και σε σχετική συζήτηση , με χωριανό μας , μου είπε ακριβώς : “…Ξέρεις βέβαια , πως αυτός , ο Ευσταθίου δηλαδή , ήταν…δεξιός !!!!!!! “ …
Κατακαϋμένη …Ελλάδα..!!!
Καλό σας βράδυ…………….Κ.-
No comments:
Post a Comment