ΛΑΟΓΡΑΦΙΚΑ ΣΗΜΕΙΩΜΑΤΑ : ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ ΚΑΙ ΕΛΕΝΗΣ..

 

21 ΜΑΙΟΥ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ ΚΑΙ ΕΛΕΝΗΣ ΙΣΑΠΟΣΤΟΛΩΝ - ΑΝΑΣΤΕΝΑΡΙΑ

Ο Κωνσταντίνος κι η Ελένη , είναι απ' τους πιό αγαπητούς Αγίους στον Ελληνικό λαό . Τα ονόματα Κώστας και Ελένη , με όλες τις ..παραλλαγές τους παίρνουν και ..δίνουν . Γιά τον ίδιο λόγο υπάρχουν πολλές εκκλησιές στ' όνομά τους και γίνονται πολλά πανηγύρια και χοροί στη γιορτή τους , που πέφτει στην καλύτερη ώρα της άνοιξης . Στα πανηγύρια θυσιάζουν ταύρους η κριάρια γιά την υγεία και την ευτυχία όλου του χωριού . Το κρέας μοιράζεται στους πανηγυριστές . Σε πολλά μέρη μετά το φαγοπότι , εκτός από χορούς , συνηθίζουν να κάνουν και αγώνες .

Υπάρχει κι ένα περίεργο έθιμο , πασίγνωστο στην Ελλάδα και στην αλλοδαπή , που αποτελεί αντικείμενο έρευνας και μελέτης Ελλήνων και ξένων ερευνητών . Είναι τα Α ν α σ τ ε ν ά ρ ι α . Παλιότερα τελούνταν στο Κ ω σ τ ί και άλλα μέρη της Ανατολικής Θράκης . Με την προσφυγιά του 1923 μεταφέρθηκαν στο Λαγκαδά του νομού Θεσσαλονίκης και στην Αγία Ελένη Σερρών . Η γιορτή μπορεί να έχει τις ρίζες της σε αρχαίο οργιαστικό έθιμο , ωστόσο έχει συνδεθεί αναπόσπαστα με τους Αγίους Κωνσταντίνο και Ελένη .

Γιά να τελεστούν τα Α ν α σ τ ε ν ά ρ ι α υπάρχει ένας λατρευτικός θίασος ένας όμιλος πιστών . Ονομάζονται Α ν α σ τ ε ν ά ρ η δ ε ς η Α ν α σ τ ε ν ά ρ ι α και έχουν αρχηγό τους ένα απ' τους πιό ηλικιωμένους η πιό ικανούς Α ν α σ τ ε ν ά ρ η δ ε ς , τον Α ρ χ ι α ν α σ τ ε ν ά ρ η . Το κ ο ν ά κ ι είναι κάποιο σπίτι η ένα δωμάτιο στο σπίτι του Αρχιαναστενάρη , εκεί φυλάνε την περίοδο της γιορτής τις Χ ά ρ ε ς η τους Π α π π ο ύ δ ε ς , όπως λένε τις φορητές εικόνες με τα κουδούνια , που εικονίζουν , τους δυό Αγίους να χορεύουν . Εκεί φυλάνε ολοχρονίς και τα μουσικά όργανα των Αναστενάρηδων , και τα όργανα γιά τη θυσία του ιερού ταύρου .

Η γιορτή κρατάει 3-4 μέρες . Παλιότερα επισκέπτονταν πρώτα ομαδικά τα γύρω ξωκλήσια και τις πηγές με τ' αγιάσματα . Οι Αναστενάρηδες πρόσφεραν στον κόσμο νερό να πλυθεί και να πιεί . Ύστερα σκορπίζονταν στα λιβάδια και κάθε οικογένεια έσφαζε το αρνί τους . Έτρωγαν και χόρευαν . Στο μεταξύ τα Α ν α σ τ ε ν ά ρ ι α , έχοντας κοντά τους τις εικόνες , χορεύουν ένα αντικριστό χορό και στρέφονται δεξιά αριστερά φωνάζοντας : εχ-εχ , ιχ-ιχ , ουχ-ουχ , επιταχύνοντας ολοένα και πιό γρήγορα το ρυθμό τους . Τέλος , σαν να τους έπιασε ξαφνική μανία , αρπάζουν τις εικόνες των δύο Αγίων και τις σηκώνουν πάνω κάτω , δεξιά αριστερά . Ύστερα , κρατώντας τις , ορμούν στα δάση και στα βουνά , γιά να ξαναγυρίσει έπειτα καθένας στο χωριό του .

 

Ανήμερα στη γιορτή των Αγίων , σχηματίζεται μίά πομπή που γυρίζει όλο το χωριό . Καταλήγει στην πλατεία κι εκεί , ένας χωριανός , που το έχει κληρονομικό δικαίωμα , ανάβει μιά μεγάλη φωτιά . Σ' αυτή θα μαγειρέψουν τα κρέατα του ιερού ταύρου , που θα θυσιαστεί , μετά την απόλυση της εκκλησίας . Ο ταύρος πρέπει να είναι μαύρος κι ο αριθμός των χρόνων μονός ( 1,3,5...) , να μην έχει ευνουχιστεί και να μην έχει μπεί στο ζυγό . Το αίμα του , κατά τη θυσία , πρέπει να χυθεί στα θεμέλια της εκκλησίας . Ύστερα θα φάνε όλοι μαζί . Στη θράκα της φωτιάς θα χορέψουν οι Αναστενάρηδες , που κάθονται ολόγυρα κρατώντας τις άγιες εικόνες των παππούδων . Πρώτα θ' αρχίσουν με το χορό που περιγράψαμε παραπάνω , και σαν τους " π ι ά σ ε ι ο Ά γ ι ο ς ", όταν δηλαδή τους πιάσει ένα είδος μανίας και έκστασης , τρέχουν στη φωτιά και την περνάνε περπατητά η χορεύουν πάνω της με γυμνά πέλματα χωρίς να πάθουν το παραμικρό έγκαυμα . Αυτό είναι σίγουρο και βεβαιωμένο επιστημονικά . Κάθε χρόνο όλο και κάποιος πιστός θα καταληφθεί απ' αυτή τη μανία και θα γίνει κι' αυτός Αναστενάρης .

 

 

Γιά ποιό σκοπό γίνονται όμως " τα Α ν α σ τ ε ν ά ρ ι α "; Γιά να φύγει το κακό , να φέρει καλή σοδειά ο χρόνος , να φύγουν μακριά οι αρρώστειες , και να γίνουν χωράφια , άνθρωποι και ζώα πιό γεροί , πιό γόνιμοι . Αν δεν γιορταστούν , θά 'ρθουν όλες οι αναποδιές , ψτώχεια , αρρώστειες και κακή σοδειά . Το έθιμο δεν είναι μοναδικό , γιατί υπάρχει σε πολλούς λαούς και στην Ελλάδα αποτελεί οπωσδήποτε συνέχεια λατρευτικών τελετών προς τιμήν του θεού Διονύσου .

 

Στη λατρεία δηλαδή , του θεού έπαιρναν μέρος γυναίκες που ονομ'αζονταν " βάκχες " η " μαινάδες ". Πολύ συχνά μεταμφιέζονταν φορώντας μακριά φορέματα κι από πάνω δέρματα από αλεπού η ελάφι , στο κεφάλι είχαν στεφάνια από κισσό και σμίλακα ( είδος πουρναριού , τη σμιλακιά ) και κέρατα , στα χέρια κρατούσαν θύρσους ( ένα ειδικό ραβδί που κρατούσαν οι μαινάδες ) η εγχειρίδια . Άρχιζαν να στροβιλίζονται γύρω απ' τον εαυτό τους χορεύοντας κάτω απ' τους ήχους τυμπάνων και χάλκινων οργάνων , ενώ ταυτόχρονα τραγουδούσαν κι έβγαζαν άγριες άναρθρες κραυγές . Πολύ συχνά έφταναν σε κατάσταση μανίας και τότε έπεφταν πάνω σ' όποιο άγριο ζώο συναντούσαν , κατά τις περιπλανήσεις τους πάνω στα βουνά και στα δάση , και το κατασπάραζαν με τα δόντια τους ζωντανό . Άλλοτε πάλι , καταξέσχιζαν ζωντανό έναν ταύρο που προόριζαν γιά θυσία και κατάπιναν ωμές τις σάρκες του . Πίστευαν πως έτσι ενώνονταν με το θεό Διόνυσο , που τον ταύτιζαν με τον ταύρο .

27 ΜΑΙΟΥ - ΑΓΙΟΥ ΙΩΑΝΝΟΥ ΤΟΥ ΡΩΣΟΥ .

Ο Άγιος Ιωάννης ο Ρώσος γιορτάζεται με μεγάλο πανηγύρι κυρίως απ' τους πρόσφυγες της Καππαδοκίας . Η εκκλησία του βρίσκεται στο Προκόπι Ευβοίας .

Η ΜΕΣΟΠΕΝΤΗΚΟΣΤΗ .

Είκοσι πέντε μέρες μετά το Πάσχα , έχομε τη γιορτή της Μεσοπεντηκοστής , το λέει και τ' όνομά της . Ο φόβος κι η ανησυχία των γεωργών δε λέει να σταματήσει , ώσπου να μαζευτεί η σοδειά . Αντίθετα , όσο πλησιάζει ο καιρός , τόσο μεγαλώνει . Λιτανείες λοιπόν και αγιασμοί τη μέρα αυτή , γιά να προφυλάξουν τ' αμπέλια . Παίρνουν τις εικόνες μετά τη λειτουργία και πάνε στ' αμπέλια , ρίχνουν αγιασμό γιά τις αρρώστειες και το μισητό χαλάζι . Οι καμπάνες ηχούν συνέχεια , γιά να διώξουν μακριά το κακό , κι ένα παιδί κρατάει ένα μικρό σήμσντρο , που το χτυπάει . Φοβούνται και γιά τα ποντίκια , που κόβουν τα ρούχα , μαγαρίζουν τα γεννήματα και καταστρέφουν τα μποστανικά , γι' αυτό και την κ ρ α τ ά ν ε αργία

ΣΗΜ: Μη χάσετε το επόμενο λαογραφικό σημείωμα , θα είναι αφιερωμένο στη μεγάλη τσοπάνικη γιορτή , που δυστυχώς την αφήσαμε και...ξέφτισε , Τ'ς Αναλήψιους ....μετά πολλών φωτογραφιών , βεβαίως ...βεβαίως...

Kαλό σας βράδυ αδέρφια , απ' το Λιδορίκι με αγάπη......Κ.-