Λιδωρίκι

ΕΝ ΛΙΔΟΡΙΚΙΩ …” ΤΑ ΜΠΑΝΙΑ “ ΤΟΥ ΠΑΛΙΟΥ ΚΑΛΟΥ ΚΑΙΡΟΥ ..

   Δεκαετία  του  ‘50 ,  φωτογραφία  βγαλμένη  απ’ την  παραλία κοντά  στο  μόλο  και  με  φόντο την  “ πέρα πάντα “ της  Ερατεινής , το “ Ζάκι “ όπως  το  λένε , πριν  ακόμα  πυκνοχτιστεί . Στη  φωτογραφία , τρίτος  από  αριστερά ο  αξέχαστος Κλάκης , Θεμιστοκλής Κοτροζίνης κατά  κόσμον , που  με  την  πραμάτεια  του , τσιγάρα , κουλούρια , μπισκότα και  άλλα  ψιλολόγια και  φαγώσιμα , ακολουθούσε  το Γυμνάσιο στις  ημερήσιες  εκδρομές  του , τέταρτος ο  αλησμόνητος ΄και οι Γιώργος  Καψάλης και    Μίμης  Πέτρου  σε εφηβική  ηλικία .

Η Λευκαδιτιώτικη  νεολαία , παίρνει  το..” μπάνιο  της “
στο  βούλιαγκα  της  λίμνης .

Δεκαετία  του  ‘50 , νεαροί  της  εποχής κάνουν  μπάνιο  και  ψαρεύουν  στο  ποτάμι στο  Στενό .

ΤΑ “ ΜΠΑΝΙΑ “ ΣΤΑ ΟΝΕΙΡΕΜΕΝΑ ΧΡΟΝΙΑ ΤΗΣ ΝΕΙΟΤΗΣ …

Το ξέρατε  αγαπημένοι  μου φίλοι , πως  στο  Λιδορίκι αλλά  και  σε  όλα  σχεδόν τα..παρα..Μόρνια χωριά  υπήρχαν ..” πισίνες “   από..εξ..απανέκαθεν ;
   Και  βέβαια  υπήρχαν και  υπάρχουν  για  τα  γραφόμενά  μας  και..αποδείξεις , π.χ στο Λιδορίκι  υπήρχαν.” .βούλιαγκες “ στη Μπελεσίτσα , στο  Μόρνο αλλά υπήρχε  και  “ μπάνιο στο  Βαρούσι “ , έτσι  μας  λέει  ο  αγαπημένος  φίλος  και  κουμπάρος  Θαν. Αποστολόπουλος – Βάγιας , απολαύστε  το…
       ΤΟ   ΜΠΑΝΙΟ  ΤΟΥ  ΒΑΡΟΣΙΟΥ

Στέρνα…ποτίσματος αλλά και..” μπάνιου “  ΗΜΙ..ΟΛΥΜΠΙΑΚΩΝ ..ΔΙΑΣΤΑΣΕΩΝ , τον  παλιό  καλό  καιρό ..
         *******************
   “ Στην κορφή του Βαροσιού είναι  μια  βρύση που  τη  λένε “ του Ντζιαμαλή ο  πλάτανος “ και  το  όνομα πρέπει  να  το  έχει  πάρει από  αυτόν που  φύτεψε  τον  πλάτανο ή από  αυτόν  που  έχτισε  τη  βρύση , γιατί – συνήθως – έτσι έπαιρναν  τα  ονόματά  τους διάφορες  τοποθεσίες και  έργα .
   Τώρα , ο πλάτανος  ο  παλιός δεν  υπάρχει , αλλά  υπάρχει  νέος που  τον  φύτεψε ο Νίκος  Πανάγος ( Γλυμονίκος ) . Τη  χρονολογία δεν  τη  θυμάμαι , ας  την  βρει ο  γιος του  ο  δάσκαλος , ο Παναγιώτης .
   Σήμερα  πάντως , όλα  άλλαξαν και  η  βρύση  δεν  υπάρχει όπως  ήταν . Έφτιαξαν στο  μέρος  εκείνο στέρνα για  να πίνει το χωριό  νερό . Στα  παιδικά  μου  χρόνια – που υπήρχε  η  βρύση – ήταν  κι’ ένας  ξύλινος Κάλανος ( κουρίτος ) που  έπιναν  νερό   πρόβατα , γίδια , βόϊδια , άλογα , σκυλιά , τα  πάντα .
   Σ’ αυτόν  λοιπόν  τον  κάλανο , ξέβγαζαν οι  γυναίκες τα  ρούχα που  πλένανε , μετά  απ’ τη  μπουγάδα . Σ’ αυτόν παίζαμε  και  μεις τις “ καταβρεξιές “ , το “ λουτσιό “ που  λέγαμε  τότε  τα Λιδορικιώτικα  παιδιά .
   Κάποιο  διάστημα , κυρίαρχος εκεί  ήταν ο Ηλίας Κοκκαλιάς ( ο δάσκαλος ) , ο  Κώστας Φωτόπουλος ( Κριτσοκώστας ) – που  είχε πάντα το  χαμόγελο  στα  χείλη – θέλησε  να πάρει την  αρχηγία , όρμησε  στον Ηλία – που  ήταν σκυμμένος – και τον  κατάβρεχε . Κάποια στιγμή  σώθηκε  το  νερό  στον  κάλανο , σήκωσε  το  κεφάλι  του να  φτύσει  ο Ηλίας και  χτύπησε άθελά  του   τον Κώστα και  του  έσπασε  ένα ή δύο δόντια που  βρίσκονται  ακόμα στο  κρανίο  του  Ηλία ….
   Πιο  κάτω  απ’ τον  κάλανο – γύρω στα  πέντε  μέτρα – ήταν μια  γούρνα ( στέρνα ) περίπου  τέσσερα  μέτρα  μήκος , τρία  φάρδος και  δύο  ύψος . Στη  γούρνα αυτή αποσωρευόταν  όλη  η  βρωμιά από  όλα τα  ζώα που  αποπατούσαν κι’ απ’ το  πλύσιμο των  ρούχων κι’ από  χίλια  δυο  άλλα πράγματα .
   Σ’ αυτή  λοιπόν  τη  γούρνα , τα  μεσημέρια το  καλοκαίρι , γδυνόμασταν  όπως μας  γέννησε  η  μάνα  μας – τότε  δεν  υπήρχαν ούτε  μαγιό , ούτε ..σώβρακα – και  πηδάγαμε μέσα  καμιά  δεκαριά παιδιά για να  κάνουμε το..μπάνιο  μας ! Κάναμε  και  καμιά  βουτιά για  να  μαθαίνουμε μη  τυχόν και το  φέρει  η  ώρα και  πάμε  στη  θάλασσα . Φυσικά , όπως  καταλαβαίνετε πίναμε  και  λίγες  γουλιές απ’ το..αγίασμα , μέχρι να  μάθουμε κολύμπι .
   Η  βρωμιά  ήταν  απερίγραπτη , το  νερό  καταπράσινο και  όταν  το  αφήναμε και  καθησύχαζε έπιανε από  πάνω μια  παλάμη “ κορφή “ απ’ τη  βρώμα . Απ’ τη  γούρνα  αυτή  παρέλασαν τα  πιο  πολλά – για  να  μη  πω  όλα – παιδιά του  Βαροσιού και  όλοι ήπιαν απ’  το νερό που μπορεί  να  μην ήταν καθαρό  και  υγιεινό , όμως  το  θυμόμαστε  με  αγάπη  και  νοσταλγία …”
   Έτσι  λοιπόν  περιγράφει  ο  αγαπητός μου  “ κουμπάρος “ τα..Λιδορικιώτικα ..παιδικά  μπάνια στου “ Ντζιαμαλή τον  πλάτανο “…..

Νεαροί της  εποχής , δεκαετίες  ‘50 και ‘60 , κάνουν  ..” ηλιοθεραπεία “ στην  πλαζ , του  Μόρνου , κάπου  κάτω  απ’ το  Βελούχοβο . Συνήθως  τα  Λιδορικιώτικα παιδιά  , αλλά  και  από άλλα  χωριά , έπαιρναν το ..μπάνιο τους  σε  ..υπέροχη  πισίνα , “ Στου  Σιόλα  τη  δέση “ …

Λευκαδιτόπουλα , “ παίρνουν “ το  μπάνιο  τους  στη “ μπαρούκα “ του  Μόρνου , μπαρούκα  ή… “ βούλιαγκας “ όπως  το  λέγαμε , είναι μια ..φυσική  πισίνα , ένα  απομονωμένο  σημείο του ΄ποταμιού , που όπως  βλέπετε εξυπηρετούσε  άριστα τα  παιδιά  κυρίως . Στη  φωτογραφία είναι  η “ πισίνα “ του  Λευκαδιτιού , γιατί  υπήρχαν και  άλλες …
Εκτός  όμως  απ’ τις..” πισίνες “ , τις..στέρνες  δηλαδή , τα Λιδορικιωτόπουλα είναν  και  άλλες ..κολυμβητικές επιλογές , δόξα  τω  Θεώ , υπήρχαν κάτι..ψευτοβούλιαγκες  , μεγάλες  λακκούβες με  ..λασπόνερα , στην  Μπελεσίτσα και  βέβαια και  κανονικοί  “ βούλιαγκες “ με  δροσερά  γάργαρα  νερά στο  Μόρνο , κάπου  εκεί  γύρω  απ’ το  Στενό , ένας  δε  απ’ αυτούς  ..ξακουστός  στην  περιοχή ήταν  στου  Σιόλα  τη  δέση .
   Εκεί  ‘ σ’αυτό το  “ βούλιαγκα “ βασιλιάς  ήταν ο  καλός  παλιός χωριανός  και  φίλος  ο  Θανάσης  Γούρας , που  κολυμπούσε  σαν…” νεροφίδα “ , άπαιχτος  που  λέμε…
  Οι  προσωπικές  μου  όμως  ..” κολυμβητικές ποταμο..εμπειρίες “ αγαπημένοι  μου  φίλοι , είναι ελάχιστες και  για  να  είμαστε  απολύτως  ειλικρινείς είναι …μία και  μοναδική  , κι’ αυτή  με  χίλιους  τσακωμούς  με  τη  σχωρεμένη  τη  μάνα  μου , που  προτιμούσε , και  είχε  απόλυτο  δίκιο , αντί  να  σεργιανάω στα  λασπόνερα  της  Μπελεσίτσας , να  καθίσω  στο μαγαζί , να  κάνω  καμιά  δουλειά  αλλά και  να  ξεκουραστεί  λίγο  κι’ αυτή , που  σηκωνόταν στις 5  κάθε  πρωί  για  να  πάει  να  ανοίξει το  μαγαζί…
   Μια  Κυριακή  όμως , λιγωμένος , απ’ όσα  άκουγα  απ’ τους  φίλους  και  τους  συμμαθητές  μου μέρες  πριν  , πως  ανήμερα  την  Κυριακή  θα  πήγαιναν για..” μπάνιο “ στην ,Μπελεσίτσα , σήκωσα  που  λέτε  ..μπαϊράκι , δηλώνοντας  καθαρά  ..ξεκάθαρα , πως  θα  πήγαινα  μαζί  με  τα  άλλα  παιδιά  για  μπάνιο .
Την Μπελεσίτσα  φίλοι  μου  δεν  την  πολυ..ήξερα , η  μόνη  μας  …γνωριμία  ήταν  όταν  πήγαινα στο περιβόλι  της  θειας μου της  Ζεκολένης , στον  Καλανάκι για  σύκα  και  ζαρζαβατικά . Η μάνα  μου  η  καημένη , ξεθεωνόταν  καθημερινά  , απ’ το  πρωί  μέχρι  το  βράδυ  και  περίμενε μια Κυριακή  , που  δεν  είχαμε σχολείο , να  την  ξεκουράσουμε  λίγο , τι  τα  θες  όμως το  μπάνιο και  η..Μπελεσίτσα  είχαν  καρφωθεί  στο  μυαλό μου και  δεν  χαμπάριαζα  από τίποτα …
   Ήρθε  λοιπόν  και  η  Κυριακή , και  στην κατάλληλη  ώρα  τόσκασα  απ’ το  μαγαζί και  μαζί  με  τους  άλλους ξεκινήσαμε για  το  μεγάλο  ..ταξίδι , ανυπομονώντας  να  φτάσουμε  για  να  κάνω το  πρώτο  μου  μπάνιο , μη  γνωρίζοντας  βέβαια πως  ακριβώς  ήταν  το  μέρος  που  θα  κολυμπούσαμε . Φτάνοντας  λοιπόν στο..” κολυμβητήριο “, τα’χασα , όταν  αντίκρισα το  μέρος  που  θα  κολυμπούσαμε , ήταν μια  “ γούρνα “ με  θολωμένο  νερό , απ’ τα πιτσιλίσματα  άλλων  παιδιών , που είχαν  πάει  πριν από  μας  και  είχαν  κάνει..κατάληψη  στο..” κολυμβητήριο “.. 
   Εκτός  όμως  απ’ τα  παιδιά ..έπαιρναν το  μπάνιο  τους στη..” λασπόγουρνα “ ( ..περισσότερη λάσπη παρά,,νερό ) και  άλλα  πλάσματα  του  …Θεού , μπακακάκια ( βατραχάκια ) , νεροφίδες  και πολλά  άλλα . Ακόμα  ο συνωστισμός ήταν  τέτοιος που  μόνο  μπάνιο  δεν  μπορούσες  μα  κάνεις .
  Μόλις  λοιπόν  φτάσαμε , τα  παιδιά  έβγαλαν  τα..μπλέ  σωβρακάκια με  το  λάστιχο , που  αποτελούσαν  το καλοκαιρινό  μας  εσω..εξώρουχο και  άρχισαν  τα…” μακροβούτια “.
  Η  αφεντιά  μου   δεν  ξέρω  αλλά δεν  φάνηκε να συγκινείται με  την  όλη  κατάσταση , όλη  εκείνη  η  λαχτάρα για μπάνο  στην  Μπελεσίτσ , είχε  μάλλον..ξεθυμάνει.. και  σε λίγο , πήρα  το  δρόμο  της  επιστροφής , αφού τελικά  ο  θησαυρός  του  μπάνιου ήταν…μάπα …
  Αυτή  λοιπόν ήταν  η πρώτη  μα  και  τελευταία φορά  που  σκέφτηκα  να  πάω  στην  Μπελεσίτσα  για  μπάνιο , όλα  αυτά  βλεβαια  γίνονταν στα  μέσα  της  δεκαετίας  του  ‘50 .
   ΤΑ  ΜΠΑΝΙΑ  ΤΗΣ  ΔΕΚΑΕΤΙΑΣ  ΤΟΥ  ‘60 .
  Πέρασαν  από  τότε κάμποσα  χρόνια , η  οικογένειά  μου  γύρω  στα  1962 , μετακομίσαμε  στην  Αθήνα αλλά το  1965 , τον  Φεβρουάριο , αφού  πέτυχα  σε  διαγωνισμό  πρόσληψης  υπαλλήλων  στην  ΑΤΕ , τοποθετήθηκα  στο  χωριό  μας , προς  το  τέλος  του  χειμώνα .
Σε λίγο  ήλθε  και  ο  αδελφός  μου  ο  ο  Γιώργος , που  είχε  πετύχει τέταρτος στον  ίδιο  διαγωνισμό  , ενώ  εγώ  35ος  ενώ  έπαιρναν  50 .
   Στο  Λιδορίκι  λοιπόν δημιουργήσαμε  ωραία  παρέα  με  συναδέλφους , Δημήτρη  Κοράκη και  τη  σύζυγό  του  Καίτη , Κώστα  Ζέρβα , Τέτα  Καγκάλου , καθηγητές , Θοδ.Σταύρου , Δημ Θεοδώρου κ.α .
   Μόλις  έπιασε  λοιπόν  το  καλοκαιράκι , αποφασίσαμε  όλοι  να  κατεβαίνουμε τα  Σάββατα το  μεσημέρι  στην Ερατεινή , να  κάνουμε  τα  μπάνια  μα  και  Δευτέρα  πρωί πρωί , γυρνούσαμε  στο  Λιδορίκι . Κατεβήκαμε  λοιπόν και  εγκατασταθήκαμε  στο “  ξενοδοχείο ύπνου “   η  “ ΑΜΕΡΙΚΗ “ του Γιάννη  Πάζα , μπροστά  στην παραλία , τακτοποιηθήκαμε , ξεκουραστήκαμε  λίγο  και  το  απογευματάκι , φορέσαμε  τα  μαγιό  μας  και  κατεβήκαμε να  πάμε  στη  θάλασσα , που  απείχε  20  μέτρα  απ’ το  ξενοδοχείο , αφού  περνούσαμε  τον  παραλιακό  δρόμο και..βουτούσαμε ..
   Ατυχήσαμε  όμως γιατί την ώρα  που  περνούσαμε το  δρόμο , με  τα  μαγιό  όπως  είπαμε , να ‘σου  και  καταφτάνει  ένας  νεαρός  χωροφύλακας , ο  Μήτσος και μας  απαγόρευσε  να  περάσουμε  χωρίς…ρούχα λέγοντάς  μας  να  γυρίσουμε  να  ντυθούμε  και  να  ξεντυθούμε  στη..θάλασσα ..όλα  αυτά  το  καλοκαίρι  του  1965 !!!

Ερατεινή , καλοκαίρι  1965 ή  1966 , η  αφεντιά  μου  , δεξιά , με  τον  πρωτοξάδερφο Κώστα  Χονδρονίκο
                              ************************
   Κάπως  έτσι  και  έγινε , γυρίσαμε  ντυθήκαμε κατεβήκαμε  και  ..ξεντυθήκαμε στην  θάλασσα  στην  αμμουδιά ..
   Να  σημειώσουμε  εδώ , πως εκείνες τις  εποχές , ο  κόσμος δεν  έκανε  μπάνια , ούτε  και  οι  Ερατεινιώτες , και  τους  μόνους  που  έβλεπες  στην  παραλία  ήταν κάποιοι μεσόκοποι που  ψάρευαν καθισμένοι  στα  σκαμνάκια  τους και  πρώτος  και  καλύτερος  ο  Δρομαζόγιαννος ..
   Βέβαια , αργότερα  το  οργανώσαμε  καλύτερα  το  θέμα  των..θαλασσόλουτρών  μας , και  κατόπιν  συνεννόησης  με  το  ΚΤΕΛ , αποφασίστηκε  μα  βάζουν  λεωφορεία που  έφευγαν  απ’ το  Λιδορίκι το  απογευματάκι και επέστρεφαν  το βραδάκι , και  έτσι κάναμε  καθημερινά  μπάνια χωρίς  ταλαιπωρίες ..
  Βέβαια στην  πρώτη  κάθοδό  μας , που  ήταν  Σάββατο , όπως  κατεβήκαμε  τακτοποιηθήκαμε  ανά  δύο  σε  κάθε  δωμάτιο και  εγώ  ήμουνα  στο  ίδιο  δωμάτιο  με  το  Θόδωρο τον  Σταύρου , ο  οποίος  κάπνιζε  διαρκώς  σαν  …αράπης . Πέσαμε  λίγο  να  ξεκουραστούμε , γιατί  είχαμε  φύγει  κατευθείαν απ’ τις  δουλειές  μας και επανέλαβα  πολλές ..πολλές  φορές  στο  Θόδωρο να  σταματήσει  να καπνίζει  στο  κρεβάτι  γιατί  θα…καούμε ,
   Τι  ήθελα  και  το’ λεγα , κάποια  στιγμή , στον  ύπνο  ένιωσα να..πνίγομαι , και  ξυπνώντας  είδα  πως  το  δωμάτιο είχε ..πνιγεί  στους  καπνούς  απ’ το  στρώμα  και  το  σεντόνι  του Θόδωρου που  καίγονταν ..Βάλαμε  τις  φωνές  , και  ανέβηκαν οι  ξενοδόχοι , ο  Γιάννης και  η  Κατίνα  Πάζα και  έλυσαν  το  πρόβλημα ..και  βέβαια  αποκαταστάθηκαν  και  οι  ζημιές ..
   Τα  δρομολόγια  αυτά , για  τα μπάνια , συνεχίστηκαν  για  πολλά  χρόνια , μέχρι  που  άρχισαν  να  ..πυκνώνουν τα  ι.χ και  σιγά ..σιγά ..καταργήθηκαν …
   Πάντως , τα  καθημερινά  μας ..ταξίδια , για  μπάνιο  στην  Ερατεινή , ήταν πολύ όμορφα γιατί  όλοι  σχεδόν ήμασταν  μια  παρέα και  το διασκεδάζαμε …
Καλή σας  μέρα

www.lidoriki.com