ΤΟ ΞΕΚΙΝΗΜΑ ΤΟΥ '21 , ΣΤΟ ΛΙΔΩΡΙΚΙ ΚΑΙ ΤΗ ΒΑΡΝΑΚΟΒΑ .

Ψεύτικα , αφανέρωτα όνειρα νωθρής καλοκαιριάς , βάφτιζαν τα ψιθυρίσματα των παράτολμων γιά την Εθνική λύτρωση , οι συνετοί κι' οι φρόνιμοι . Και , πάντα , κρίναν τα χρόνια τα άγουρα , τον καιρό ακατάλληλο και πρόωρη κάθε κίνηση .Όμως , οι αποφασισμένοι δεν ψυχραίνονταν . Δεν τους ψυχοπλάκωνε το ριζικό , το λογικό . Τ' απόδιωχναν κι' αφουγκράζονταν την καρδιά τους , μονάχα .Και κείνη , Ελληνική , συμβουλάτορας θεικός , μαγεύτρα , ένας σεισμός , μιά έκρηξη , τους διάταζε : Τώρα !...Τώρα είναι η στιγμή γιά τη Ρωμιοσύνη !...Τώρα !...Κι' αυτή η πρσταγή , αυτό το κάλεσμα , βάσταξε τέσσερις αιώνες , σάρκωσε τις ελπίδες τόσων γενιών , τις θέριεψε , τις ψήλωσε κορφουρανίς του μύθου !Τούτη η μαρτυρική , καρτερική Δωρική γη , π'αντιφεγγίζεται απ' τους δυό φάρους - το Λιδορίκι και τη Βαρνάκοβα , με την Επισκοπή Λιδορικιού γέφυρα μαλαματένια - οργώθηκε όσο καμμιά άλλη από προφητείες γιά λευτεριά . Οργώθηκε βαθειά κι΄επίπονα . Οργώθηκε μ' αίματα και προσδοκίες και δάκρυα...Θρησκευτικοπολιτιστικό κέντρο η Βαρνάκοβα , πολιτικοστρατιωτικό το Λιδορίκι , συνειδητιποίησαν την ιερή και απαράβατη φωνή της πατρίδας , κράτησαν άσβεστη τη δάδα της φυλής και την έστειλαν σε φαράγγια και γυρογιάλια , μεγαλειώδη λαμπαδηφορία που προμηνούσε την ανάσταση .Ήταν οι άνθρωποί της οι δρομείς . Οι ανήσυχοι . Οι ανήσυχοι ξωμάχοι της . Οι σκληροί βουνήσιοι της . Οι γαλήνιοι θαλασσινοί της .Με το σταυρωτικό άγγελμα - Εάλω η πόλις - δεν γονάτισαν . Δεν κιότεψαν . Δεν λύγισαν ...Περιορίστηκαν ! Περιορίστηκαν και μείναν γιά λίγο μουδιασμένοι ...Γιά λίγο .Ύστερα ...Ύστερα , φτέρωσαν ξανά και σκόρπισαν όπως κι' όπου μπορούσαν τη ζωτικότητά τους .- Η Βαρνάκοβα , καλλιεργεί τα γράμματα και βγάζει και όσιο , τον Δαυίδ .- Ένας απλός , ένας ελάχιστος Λιδορικιώτης παπάς - ο Μιχαήλ - γιγαντώνεται κήρυκας του Γένους και φτάνει το 1586 , ως τη μακρυνή Γερμανική Τυβίγγη , ζητώντας βοήθεια γιά τη θρησκεία που σβυνόταν .- Άλλος ξεχασμένος , ο Γιάννης Κάψης - ίσως ο τολμηρότερος Λιδορικιώτης - αναταράζει το Αιγαίο , περιφρονεί την πανίσχυρη Τούρκικη αρμάδα , κάνει μόλογο την αντριοσύνη και την τιμιότητά του , γίνεται - στα 1677 - βασιλιάς της Μήλου και μένει δυό χρόνια στο θρόνο .- Ένας τρίτος Λιδορικιώτης , ο Λωρής , υψώνει επαναστατική σημαία , δω μέσα , το Μάρτη του 1770 , όταν όλα τάσκιαζε η φιβέρα και τα πλάκωνε η σκλαβιά .- Τέταρτος , ο Θανάσης Λιδωρίκης , ονομάζεται σφραγιδοφύλακας - δηλαδή Πρωθυπουργός - του παντοδύναμου Αλή Πασά και συντράμει παληκαρίσια τους τρισάθλιους συμπατριώτες του .....Και τόσοι άλλοι , γνωστοί και άγνωστοι , επώνυμοι και ανώνυμοι , τιμημένοι η παραμελημένοι !Εκείνο που ξέσπασε το Μάρτη του 21 , δεν βρήκε το Λιδορίκι ανέτοιμο . Οι εθνεγέρτες πλόκαμοι της Φιλικής Εταιρείας είχαν δεθή στον αμάραντο κορμό της λαικής και θρησκευτικής παράδοσης και κράτησαν ξυπνό τον Έλληνα , με δυνατό και ενεργό , μέσα του , όλο το παρελθόν κι' όλη την πίστη κι' όλη την αρετή της δύστυχης ζωής του .Ένας Λιδορικιώτης έμπορας - ο Γιάννης Παπαλέξης - ωρκίστηκε στο υπέροχο μυστικό , στη Σεβαστούπολη , το 1820 . Οι ξακουστές οικογένειες του τόπου - Λιδωρίκηδες , Μαργελλαίοι , Καρμαίοι , Παπαπολίτηδες - κι' οι καπεταναίοι - Σκαλτσάς , Σαφάκας , Αποκουρίτης , Μαστραπάς - κατηχήθηκαν κι' αυτοί . Πλέξαν τη θέληση όλοι , κυρίως - όμως - τρεις ήταν οι αποσταλμένοι της Ανωτάτης Αρχής στη Επαρχία : Ο Λειβαδίτης Θανάσης Ζαρίφης , ο Κώστας Σακελλίων κι' ο Παναγιωτάκης Λιδωρίκης - αδελφός του Θανάση . Σε τούτους , είχε ανατεθή το μπουρλότιασμα των ψυχών , ο βρασμός κι' η ορμή .Παιδευμένοι του λόγου τους , οραματιστές , πραγματοποιοί , ξέροντας να οργανώσουν , ξέροντας να κινητοποιήσουν , περνοδιαβαίνουν και οιστρηλατούν .Το Λιδορίκι , τότε , είχε κοντά 400 οικογένειες , κάπου δυό χιλιάδες νομάτους , μισούς Χριστιανούς και Μωαμεθανούς , που μίλαγαν ελληνικά όλοι γιατί - όπως σημειώνει ο Γάλλος Πουκεβίλ - 0ι Τούρκοι δεν ήταν παρά αλλαξοπιστεμένοι ντόπιοι .Στο γειτονικό Μαλαντρίνο , τα πράγματα χειροτέρευαν : Απ' τις 100 φαμιλιές του , μόνο 5-10 ήταν Ελληνικές . Στα γύρω χωριά , ζήτημα είναι αν κατοικούσαν Τούρκοι .Με τον ερχομό του 21 , η Φιλική συνδαύλιζε τη φωτιά πούχε ανάψει και πύρωνε τα αίματα που τόσο υπομόνεψαν . Οι κεφαλές της , μαζεύονταν δω - κει και σκέπτονταν . Σκέπτονταν και χάραζαν πηδήματα χορού . Χορού πρωτόγνωρου . Πηδήματα πελώρια , που θα πέρναγαν το Γένος απ΄το σκοτάδι στο φως , απ' τις αλυσίδες στη λευτεριά .Στις εικοσιδυό του Μάρτη , ο λιοντόκαρδος Οδυσσέας , ο γιός τ' Αντρούτσου , έστειλε γραφή στους προύχοντες του Γαλαξειδιού και τους παρακίναγε ." Αγαπητοί μου Γαλαξειδιώται " , έλεγε ," Ήτανε βέβαια από το Θεό γραμμένο να δράξωμε τα άρματα μία ημέρα , και να χυθούμε καταπάνω στους τυράννους μας , που τόσα χρόνια ανελεήμονα μας τυραγνεύουν . Τι τη θέλουμε , βρε αδέρφια , αυτή τη πολυπικραμένη ζωή , να ζούμε αποκάτω στη σκλαβιά , και το σπαθί των Τούρκων να ακονιέται εις τα κεφάλια μας ; δεν τηράτε που τίποτα δεν μας απόμεινε ; αι εκκλησίαι μας γενήκανε τζαμιά και αχούρια των Τούρκων , κανένας δεν μπορεί να πή πως τάχα έχει τίποτα εδικό του , γιατί το ταχύ βρίσκεται φτωχός σα διακονιάρης στη στράτα , οι φαμίλιες μας και τα παιδιά μας είναι στα χέρια και στη διάκριση των Τούρκων . Τίποτα αδέρφια , δεν μας έμεινε , δεν είναι πρέπον να σταυρώσωμε τα χέρια , και να τηράμε τον ουρανό , ο Θεός μας έδωκε χέρια , γνώσι και νου , ας ΄ρωτήσωμε την καρδιά μας και ό,τι μας απαντηχαίνει ας το βάλωμε γρήγορα σε πράξιν , και ας είμεθα αδέλφια , βέβαιοι το πως ο Χριστός μας ο πολυαγαπημένος θα βάλη το χέρι απάνω μας . Ότι θα κάμωμε , πρέποντας είναι να το κάνωμε μίαν ώραν αρχίτερα , γιατί ύστερα θα κτυπάμε το κεφάλι μας . Τώρα η Τουρκιά είναι μπερδεμένη σε πολέμους και δεν έχει ασκέρια να στείλη καταπάνου μας .Ας ωφεληθούμε από την περίστασι , οπού ο Θεός , ακούοντας τα δίκαια παράπονά μας έστειλε διά ελόγου μας . Μιά ώρα πρέποντας είναι να ξεσπάση αυτό το μαράζι , οπού μας τρώγει την καρδιά . Στα άρματα αδέρφια , η να ξεσκλαβωθούμε , η να πεθάνωμε , και βέβαια καλλίτερο θάνατον δεν μπορεί να προτιμήση κάθε χριστιανός και Έλληνας .Εγώ , καθώς το γνωρίζετε καλλότατα , αγαπητοί μου Γαλαξειδιώται , εμπορώ να ζήσω βασιλικά , με πλούτη , τιμαίς και δόξαις . Οι Τούρκοι ό,τι και αν ζητήσω μου το δίνουνε παρακαλώντας , γιατί το σπαθί του Οδυσσέα δεν χωρατεύει . Έπειτα , κοντά στα άλλα , ενθυμούνται τον πατέρα μου που τους εζεμάτισε . Μα σας λέγω την πάσαν αλήθειαν αδέλφια , δεν θέλω εγώ μονάχα να καλοπερνώ και το γένος μου και βιγκά στη σκλαβιά , μου καίεται η καρδιά μου , σα βλέπω να στλλογιούμαι πως ακόμα οι Τούρκοι μας τυραγνεύουν .Από το Μωριά μου στείλανε γράμματα πως είναι τα πάντα έτοιμα . Εγώ είμαι στο ποδάρι με τα παλληκάρια μου , μα θέλω πρώτα να είμαι βέβαιος το πως θα με ακολουθήσετε και σεις ".

Σ υ ν ε χ ί ζ ε τ α ι....