Κοντεύει το Πάσχα , αδέρφια , όλοι μας έχουμε να θυμόμαστε όμορφες Λιδορικιώτικες Πασχαλιές , κι' εμείς οι ..παλιότεροι ακόμα περισσότερο , κακά τα ψέματα , άλλο πράμα το Πάσχα στο χωριό και τα παλιότερα χρόνια ήταν πραγματικά ονειρεμένο..
Με τις γλυκιές αναμνήσεις του αξέχαστου Καφτανιαλέκου , θα κάνουμε ένα...ονειροτάξειδο στο χρόνο και θα ονειρευτούμε το παλιό Λιδορικιώτικο Πάσχα , αξίζει τον κόπο....
Έγραφε ο αγαπημένος φίλος ο Αλέκος το Μάρτη του 1982 στο " ΛΙΔΩΡΙΚΙ " :
" Τούτες τις χρονιάρες μέρες , η σκέψη γυρνάει με νοσταλγία στα παλιά , τα παιδικά μας χρόνια . Τότε , που ναι μεν είχαμε σχεδόν άδεια την κοιλιά μας , αλλ' είχαμε γεμάτη την ψυχή μας από αγάπη , σεβασμό στην παράδοση , πίστη στην πατρίδα και τη θρησκεία και λατρεία πολλή γιά το χωριό μας .
Τότε , που δεν είχαμε ακόμα εκμοντερνιστεί κι' είμασταν αμόλυντοι από το γελοίο σημερινό κοσμοπολιτισμό μας . Τότε , που ο μακαρίτης παπα - Τσονάκας - Θεός ν' αναπαύει την ψυχή του - την Ανάσταση την άρχιζε στις 3 τη νύχτα και την τελείωνε το πρωί ! Κι' όχι όπως τώρα στις 12 - μην κουραστούνε οι χορτάτοι ..Νεοέλληνες - που " προγκάνε " όλοι πριν ακούσουν καλά - καλά το " Χριστός Ανέστη " και τρέχουν στα σπίτια τους να φάνε τη μαγειρίτσα τους , λες και δεν θα ξαναδούν ποτέ φαγητό στη ζωή τους !
Ήταν σαν όνειρο , να ξεκινάς στις 3 και στις 4 γιά την Ανάσταση , μέσα στο βαθ΄τ σκοτάδι , με τις μεθυστικές μοσχοβολιές των ανθισμένων δέντρων , τα γλυκοκελαηδήματα των αηδονιών , που το λέγαν , ξάγρυπνα όλη νύχτα , στο ρουμάνι και στον Παλιόραγκο , το πρωινό ανοιξιάτικο μυρωμένο αεράκι να σου τρυπάει τη μύτη . Κι εσύ παιδί , με τα καλά σου ρούχα , να παίρνεις τ' ανηφόρι γιά την εκκλησιά . Ήθελες δεν ήθελες ένιωθες στη βαθειά νύχτα το κρυφό μυστήριο της Ανάστασης , ανακατεμένο στο παιδικό σου μυαλό με την Ανάσταση της Πατρίδας . ( Έτσι τουλάχιστον μας έκαναν να νιώθουμε οι δάσκαλοί μας , αείμνηστοι Κάγκαλος , Σφέτσος , και Μίχος κι ας μην είχαν βγάλει Πανεπιστημιακές Σχολές κι'΄ούτε σπούδασαν μοντέρνα ..Παιδαγωγική ) .
Αξέχαστα χρόνια , αλησμόνητοι καιροί γεμάτοι γλυκιές θύμισες !
Τα προεόρτια άρχιζαν από την παραμονή του Λαζάρου . Ο μπάρμπα Γιάννης Αναγνωστόπουλος ( Σιουκαράς ) σχημάτιζε γκρουπ από κοπέλες κι' έλεγαν τα " λάζαρα " . Ντυμένος φουστανελάς , μ' ένα ανθοστόλιστο καλάθι , γιά τα φιλοδωρήματα , γύριζε όλο το χωριό . Επικεφαλής των κοριτσιών ήταν η Ταρανοκατίνα , η οποία , με την απίθανη φωνή της , έλεγε ξεχωριστά γιά τον καθένα παινέματα . Ήταν ολόκληρο λαογραφικό αρχείο , και χαιρόσουν να την ακούς .
Τα παιδιά , ΄ποτισμένα από το προπολεμικό δυναμικό πνεύμα , ετοίμαζαν τα πυρομαχικά τους . Αγοράζοντας μπαρούτες , σκαλίζοντας ροζιάρες αγκορτσιές γιά ξυλοκούμπουρα , ισιώνοντας σωλήνες γιά χαλκούνια . Πρώτοι σ' αυτά ο Κανναβούλας ( Γ.Καραγιώργος ) , ο Γιωργάκης της Τραμποβάσως , ο Μαλαμοχρήστος , κι' οι μακαρίτες Π.Μαντάς , Ζησιμοθάνος και Σκουτοθανάσης . Καθένας τους και μάστορας στην κατασκευή πυροκροτημάτων , που γκρέμιζαν και σπίτι όταν έπεφταν . Κι' όταν ερχόταν η Μ.Παρασκευή χάλαγε ο κόσμος . Γινόταν τέτοιος σαματάς που κι' ο ίδιος ο Χριστός , θέλοντας και μη , ανέβαινε στους ουρανούς , μη υποφέροντας τη φασαρία της..λεβεντιάς και της..αντρειοσύνης των Γυφτομαχαλιωτών και Ψαλιωτών ασ'ικηδων !
Κι αυτή η αστυνομία τι έκανε ; Τίποτε , έκλεινε τ' αυτιά κι' έκανε πως δεν έβλεπε , ποιόν να πρωτοπιάσει ;
Μιά ωραία εικόνα ήταν οι νυχτερινές ακολουθίες του Μεγαλοβδόμαδου . Δεν υπήρχε ηλεκτρικό και τα παιδιά , γιά να φωτιζόμαστε στο δρόμο γιά την εκκλησιά , φτιάχναμε τα λεγόμενα " κυραλέησα " . Παίρναμε ένα άδειο κονσερβοκούτι , του περνούσαμε ένα σύρμα και το κρατάγαμε σα θυμιατό . Του βάζαμε μέσα ρετσίνι , το ανάβαμε και το κουνούσαμε πέρα - δώθε , ψέλνοντας όλοι μαζί : " Κύριε ελέησον , Κύριε ελέησον , Κύυυυριεεε ελέεεεηηηηησσσοοον .Φτάναμε στην εκκλησιά και πιάναμε δίπλα στους ψαλτάδες Παπαπαναγιώτου και Κολοβό . Όσα ξέραμε , σιγοψέλναμε κι' εμείς ιδίως τα " Εγκώμια " . Μερικές φορές , ιδίως τη Μ.Πέμτη με τα δώδεκα Ευαγγέλια , τα πιό πολλά παιδιά δεν άντεχαν ως το τέλος κι αποκοιμούνταν στα σκαλιά της Ωραίας Πύλης , έχοντας την αθωότητα της παιδικής ψυχής ζωγραφισμένη στα προσωπά τους . Άλλοι όμως έμεναν ξάγρυπνοι και παρακολουθούσαν ψάχνοντας που έλεγε εκείνη την ώρα ο παπάς , μέσα σε κάτι βιβλιαράκια , που πουλούσε ο Π.Μπήλιος στο βιβλιοπωλείο ένα φράγκο . Ήταν όμως και μερικές " κάλτσες " , που περίμεναν τον παπά Τσονάκα να πη σε κάποιο Ευαγγέλιο τη μετοχή του αορίστου πονηρού πήματος ...Αλλά εκείνος , αποφεύγοντας το φραστικό σκόπελο , έλεγε " υπανδρευθείς " προς μεγάλη λύπη των..." καλτσών ! "
Που να τα θυμηθείς όλα ! Αλλά και πως να ξεχάσεις τα εκατοντάδες λαμπριάτικα αρνάκια , που έφερναν γιά πούλημα οι τσοπάνηδες των γύρω χωριών ; Ποιός να τα πάρει , αφού όλοι σχεδόν οι Λιδορικιώτες είχαν κατσίκια από τις μανάρες τους ; 'Ο,τι έπαιρναν οι ξένοι . Τάφερναν μπροστά στα Σαψαρέικα , πίσω απ' την εκκλησιά , βαμμένα στη ράχη τους να μη μπλέκονται με τα ξένα κι' εκεί οι αγοραστές τα 'ψαχναν στη ράχη τους , τα σήκωναν ψηλά , να δουν αν είναι παχιά , αντίθετα δηλαδή απ' ότι γίνεται σήμερα , που όλοι κυνηγούν τα φανάρια .
Ανήμερα της Λαμπρής άναβαν φωτιές γιά τα κοκορέτσια και τ' αρνιά , αλλά και οι κουμπούρες .Προπαντός αυτές . Όλο το αρνίφιλο μένος της Λιδορικιώτικης νεολαίας εκδηλωνόταν στα σοκάκια και στ' αλώνια με χαλκούνια , τρίγωνα , ξυλοκούμπουρα , αλλά και...δυναμίτες ακόμα .Έπρεπε το αρνί , που ψενόταν , να γιορταστεί .
Ο κόσμος χαιρόταν , ένιωθε Πάσχα . Γιόρταζε ανυπόκριτα , ξεφάντωνε , ξέδινε μ' όλη του την ψυχή . Όλοι ευφραίνονταν , πλούσιοι και φτωχοί . Οι τσοπάνηδες έπηζαν καρδάρες και βεδούρες γιαούρτι και μοίραζαν στους φτωχούς , σ' όσους δεν είχαν . Κάποιος θά 'δινε κρέας σ' έναν που δεν είχε . Μιά συκωταριά να φτιάξει τις γαρδούμπες του . Υπήρχε αγάπη , αλληλεγγύη .
Πέρναγες στα σοκάκια και στις αυλές και λιγωνόσουν από την κνίσσα του κοκορετσιού και του αρνιού η της γαρδούμπας . Μέχρι να ψηθεί το αρνί , θα ήταν έτοιμο το κοκορέτσι γιά ένα κρασάκι στον επισκέπτη . Μιά πατσιούλα , ένα γλυκάδι στα κάρβουνα , ένα αυγό , λίγο φρεσκόπηχτο τυρί .
Κι' όταν ψηνόταν τ' αρνί , και κρύωνε λίγο να στραγγίσει , άρχιζε το ντουφεκίδι ξανά , που χάλαγε ο κόσμος . Μετά στρωνόταν το τραπέζι κι' άρχιζε το φαγοπότι . όποιος ήξερε , διάβαζε και την πλάτη του αρνιού .Άν δεν ήξεραν θα τους την εξηγούσε ο Αρπάλης , ο Κορδοπλής , ο Κλωσσοθανάσης , ο Πουρναλέξης κι' άλλοι οιωνοσκόποι του χωριού , που κρατούσαν την παράδοση της οιωνοσκοπίας από τον καιρό των αρματωλών και της κλεφτουριάς .
Τ' απόγευμα , όταν σήμαινε η καμπάνα γιά την " Αγάπη " ανέβαιναν όλοι συν γυναιξί και τέκνοις , με τ' άσπρα τους παπούτσια και τα καλά τους ρούχα , στην εκκλησιά . Άκουγαν με κατάνυξη την απογευματινή λειτουργία κι ύστερα το 'πιαναν στο χορό , που κράταγε ως το βράδυ .
Τώρα αυτά - ιδίως τα παιδιά - φαίνονται απόκοσμα και παράξενα , άλλαξαν κι' αυτά , ποιό παιδί , σήμερα , θα συγκινηθεί με τη λαμπροκουλούρα της νονάς του , όπως εμείς στον καιρό μας ; Όταν εμείς παίρναμε την κουλούρα μας , που είχε μέσα της συνήθως ένα αυγό , η μιά " κοκόσια " η - σπάνια - ένα δίφραγκο , μας φαινόταν πως μας χάριζαν τον ουρανό με τ' άστρα . Τώρα όμως ;
Τώρα είπαμε : Γεμίσαμε την άδεια μας κοιλιά κι' αδειάσαμε την ψυχή μας !!!
Αυτά θυμόταν ο αγαπημένος κι' αξέχαστος φίλος ο Αλέκος Κωστάκης , ένας παθιασμένος Λιδορικιώτης , έργοις...και όχι μόνο ..λόγοις , πουάφησε ένα ..θησαυρό , πραγματικό , γύρω απ' τη Λιδορικιώτικη προπολεμική, ιδιάιτερα , ζωή , πολλά του χρωστάμε...ας είναι αναπαυμένος , έκανε το χρέος του προς το χωριό μας και με το ..παραπάνω , αξέχαστε...Καφτανιαλέκο...
No comments:
Post a Comment