Ο πεζός λόγος διαφέρει απ' τον ποιητικό , τον έμμετρο . Δεν έχει μέτρο , ούτε ομοιοκαταληξία . Δεν έχει μιά συγκεκριμένη μορφή , γεννιέται απ' τη γνώση , την παρατηρητικότητα , απ' το μυαλό . Βασικό στοιχείο έχει τη λογική , τις ιδέες χωρίς να αρνιέται τη φαντασία και το αίσθημα . Έχει δικά του εσωτερικά και εξωτερικά γνωρίσματα . Δεν είναι σαν την ποίηση έμφυτη , που δεν διδάσκεται στον άνθρωπο , που χρησιμοποιεί την έμπνευση , τη φαντασία , την καρδιά , το αίσθημα . Ο πεζός λόγος είναι η διατύπωση της ακρίβειας , της λογικότητας γιά τούτο και γράφονται μ' αυτόν η φιλοσοφία , η ιστορία και τα επιστημονικά έργα .
Το πεζογράφημα είναι η αποτυπωμένη προφορική μας ομιλία , όμως κι 'ενας τεχνικός λόγος καλλιτεχνικής έκφρασης . Τα πρώτα έργα του πεζού λόγου φανερώθηκαν μετά την ποίηση και κατά τον 6ο π.Χ. αιώνα , και τούτο γιατί η απομνημόνευσή τους δεν είναι τόσο εύκολη όσο στα ποιητικά κείμενα . Σ' αυτούς τους χρόνους καλύτερος πεζογράφος είναι ο Εκαταίος ο Μιλήσιος , ακολούθησαν ο Δημόκριτος , ο Ιπποκράτης , ο Ηρόδοτος , και αργότερα ο Θουκυδίδης , ο Πλάτωνας , ο Ξενοφώντας , ο Λυσίας , ο Αριστοτέλης κ.α . που ανέβασαν τότε την πεζογραφία στην ψηλότερη βαθμίδα .
Ματά την Αναγέννηση , ο Γαλλικός πεζός λόγος μας έδωσε αληθινά έντεχνα έργα και η Ελληνική πεζογραφία από τα 1830 καθώς πέρασε από διάφορα στάδια με την επίδραση του αττικισμού , έφτασε ως τα σήμερα με την επικράτηση της ζωντανής , της αληθινής , δημοτικής γλώσσας του λαού μας . Με την καθαρεύουσα εκφράζεται η επιστήμη , με τη δημοτική η λογοτεχνία .
Ένα πεζογράφημα γιά να λέγεται και να είναι καλό , πρέπει να έχει σωστή φραστική διάρθρωση , λογική συνέπεια , τεχνική επεξεργασία . Να χρησιμοποιούνται λέξεις ωραίες , σχήματα λόγου , εικόνες , προσωποποιήσεις , παρομοιώσεις , μεταφορές , σύνθετες λέξεις , αντίθετες , κοσμητικά επίθετα , ερωτήσεις , περιγραφές , χαρακτηρισμοί , όλα τα καλολογικά στοιχεία και να μην αποφεύγεται , όπου χρειάζεται , ο διάλογος .
Το προσωπικό ύφος του πεζογράφου και το περιεχόμενο του πεζογραφήματος διαμορφώνουν την πεζογραφία , την ξε΄χωρίζουν , την καταξιώνουν . Κάθε σημαντικός πεζογράφος έχει το δικό του ύφος , το σφραγισμένο με τον προσωπικό του τόνο , την ξεχωριστή έκφραση , το ρυθμό και τη γλώσσα . Το ύφος , όπως είπε ο Μπουφόν , είναι ο άνθρωπος .
Και το ύφος στους μεγάλους συγγραφείς είναι διαφορετικό και αλλάζει ακόμα από εποχή σε εποχή , δύσκολο είναι να κατατάξουμε απόλυτα σε κατηγορίες το ύφος . Μπορούμε όμως κάλλιστα να του δώσουμε τις ονομασίες : καλό , αφελές , αδρό , μέσο , γλαφυρό , υψηλό , μικτό , Ελληνικό , Γαλλικό κλπ, και ανάλογα με το θέμα η το είδος να το πούμε : αφηγηματικό , λυρικό , τραγικό , ρητορικό , ιστορικό , ελεγειακό .
Η δημιουργία του ύφους γιά τον καθένα είναι μιά κατάκτηση του εκφραστικού τρόπου , καλλιεργείται και πετυχαίνεται , ο Ντε Αμίτσις λέει σχετικά : μη γυρεύεις ένα ύφος ! σκέψου , μελέτα , δούλεψε , αγάπα , ζήσε ..και τότε θα το βρεις ...
ΤΑ ΕΙΔΗ ΤΟΥ ΠΕΖΟΥ ΛΟΓΟΥ
Ο πεζός λόγος , ανάλογα με το περιεχόμενο και τη μορφή του , χωρίζεται βασικά σε τρία είδη : στο διήγημα , στο μυθιστόρημα και στη νουβέλλα .
1. ΤΟ ΔΙΗΓΗΜΑ
Το διήγημα είναι η έντεχνη απόδοση κάποιας αληθινής η φανταστικής ιστορίας . Διακρίνεται γιά τη μικρή του έκταση , την πλοκή , το ύφος , την περιγραφή , και την ολοκληρωμένη του μορφή . Σκοπός του είναι να δώσει το χρήσιμο και το ωφέλιμο . Ναδημιουργήσει αισθητικές εντυπώσεις , αλλά και μιά ψυχική ευχαρίστηση .
Το διήγημα παίρνει την αρχή του από το μύθο με τη διαφορά ότι είναι μεγαλύτερη η έκτασή του από αυτόν και η υπόθεσή του φαίνεται σαν αληθινή . Στο διήγημα περιγράφονται πρόσωπα και καταστάσεις , γίνεται διήγηση γιά μιά περιπέτεια η γιά ένα επεισόδιο και χρησιμοποιούνται κύρια και δευτερεύοντα πρόσωπα μαζί με τον διάλογο . Το διήγημα έχει πολλές απαιτήσεις , δεν είναι και τόσο εύκολο και η επίδρασή του είναι μεγάλη . Ανάλογα με το θέμα του , με το σκοπό που γυρεύεται , το χρόνο και τον τόπο , διακρίνεται σε ιστορικό , φιλοσοφικό , ηθογραφικό , ψυχαναλυτικό , αστυνομικό , κοινωνικό , ερωτικό , πολεμικό , θαλασσινό , νησιώτικο , αγροτικό , σατιρικό κλπ.
Στους νεώτερους χρόνους , κύριοι εκπρόσωποι του διηγήματος απ' τους ξένους συγγραφείς είναι οι : Μπαλζάκ , Γκωτιέ , Βολταίρος , Φλωμπέρ , ( Γάλλοι ) , Γκαίτε , Τσβάιχ , Χόφμαν , ( Γερμανοί ) , Ντίκενς , Ουάιλδ , Κίπλιγκ , ( Άγγλοι ) , Ντε Αμίτσις , Ντ' Ανούτσιο , ( Ιταλοί ) , Πόε , Τουέν , ( Αμερικανοί ) , Γκόρκυ , Τσέχωφ , Αντρέγιεφ , Γκόγκολ , ( Ρώσοι ) κ.α .
Από τους Έλληνες : Παπαδιαμάντης , Καρκαβίτσας , Βουτυράς , Νιρβάνας , Εφταλιώτης , Ξενόπουλος , Χριστοβασίλης , Μυριβήλης , Βενέζης , Αιμιλία Δάφνη , Αρσινόη Παπαδοπούλου κ.α .
2 . ΤΟ ΜΥΘΙΣΤΟΡΗΜΑ
Το μυθιστόρημα είναι λογοτεχνικό έργο μεγαλύτερο στην έκτασή του απ' το διήγημα . Γιά θέματά του έχει φανταστικές περιπέτειες κι ακόμα ιστορικά γεγονότα που όλα κινούνται γύρω απ' τους ήρωες του κειμένου . Το μυθιστόρημα ξεκινάει από τη διήγηση και με την κατάλληλη πλοκή του μύθου , παρουσιάζει τη δράση των ηρώων που πρέπει να είναι ζωντανή γιά να κρατηθεί το ενδιαφέρον του αναγνώστη .
Και το μυθιστόρημα μπορούμε να το κατατάξουμε σε διάφορα είδη ανάλογα με το περιεχόμενό του και με την σημασία του , όπως : κοινωνικό , ιστορικό , θρησκευτικό , παιδαγωγικό , αστυνομικό , περιπετειών κλπ.
Μυθιστόρημα Ελληνικό στους αρχαίους χρόνους δεν υπήρχε , στις Ευρωπαικές χώρες το όνομά του ήταν ρ ο μ ά ν τ ζ ο με λατινική καταγωγή . Ρομάντζο λέμε το μυθιστόρημα που έχει συναισθηματικό περιεχόμενο , τη λέξη μυθιστόρημα , μας την έδωσε πρώτος ο Κοραής , και από τότε αυτή χρησιμοποείται .
Μ υ θ ι σ τ ο ρ ι ο γ ρ ά φ ο ς λέγεται εκείνος που γράφει το μυθιστόρημα . Κάθε μυθιστ'ορημα παρουσιάζει κι' ένα δράμα , γι' αυτό μπορεί εύκολα να γίνει καιν θεατρικό έργο .
Η νεοελληνική λογοτεχνία έχει να παρουσιάσει αρκετά καλά μυθιστορήματα και αξιόλογους συγγραφείς , τους : Εμμανουήλ Ροίδη , Γρηγόριο Ξενόπουλο , Παύλο Νιρβάνα , Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη , Ι. Κονδυλάκη κ.α.
3 . Η ΝΟΥΒΕΛΛΑ
Η νουβέλλα είναι ένα πεζό λογοτεχνικό είδος που βρίσκεται ανάμεσα στο διήγημα και το μυθιστόρημα , είναι μεγαλύτερη απ' το διήγημα και μικρότερη απ' το μυθιστόρημα . Το όνομά της είναι Γαλλικό από τη λέξη νουβέλλε που δα πει διήγημα . Και στη νουβέλλα υπάρχει πλοκή μεγαλύτερη από αυτή που έχει το διήγημα και κάθε στοιχείο λογοτεχνικό που μπορεί να ευχαριστήσει και να διδάξει . Έλληνες που έγραψαν νουβέλλες είναι ο Βιζυηνός , ο Κονδυλάκης , ο Δροσίνης , ο Παπαδιαμάντης , ο Νιρβάνας , ο Χατζόπουλος , ο Ξενόπουλος κ.α .
Καλό σας βράδυ και καλό ξημέρωμα.......Κ.-
No comments:
Post a Comment