«Αποψη της Αδριανούπολης με ατμομηχανή σε πρώτο πλάνο», τέλη 19ου αιώνα. Για την ελληνική και την οθωμανική αγορά. Συλλογή Νίκης Ελευθεριάδη
Στα νιάτα τους φιλοξενούσαν σερμπέτια και καφέδες, γλυκά του κουταλιού και λικεράκια. Σχεδόν ενάμιση αιώνα μετά τη γέννησή τους, όμως, αλλάζουν θέση. Και από τα ντουλάπια και τα ράφια της κουζίνας μπαίνουν σε προθήκες, στέκονται κάτω από τους προβολείς και μεταμορφώνονται σε έργα τέχνης.
Είναι 105 δίσκοι σερβιρίσματος του 19ου αιώνα από την Ελλάδα και την Τουρκία, διακοσμημένοι με την τεχνική που μιμείται τη δημοφιλή τεχνική της λάκας στην Απω Ανατολή, οι οποίοι αποτελούν τον καμβά της πρώτης φθινοπωρινής έκθεσης του Μουσείου Μπενάκη υπό τον τίτλο «Η τέχνη της φιλοξενίας. Ζωγραφισμένοι δίσκοι του 19ου αιώνα από την Ελλάδα και την Τουρκία». Αντικείμενα ιδιαίτερα αγαπητά στους συλλέκτες, τα οποία εμπλουτίζουν σήμερα πολλές ιδιωτικές και μουσειακές συλλογές στην Ελλάδα και στην Τουρκία και παρ' όλα αυτά παραμένουν «μυστηριώδη».
Τι μπορεί να αποκαλύψει όμως ένας δίσκος σερβιρίσματος; Ποια μυστικά κρύβει ώστε να αξίζει μια θέση στην αίθουσα ενός μουσείου; Πολλά, είναι η απάντηση από την πλευρά του Μουσείου Μπενάκη, δεδομένου ότι «τα αντικείμενα αυτά, αδημοσίευτα και ανεπαρκώς μελετημένα, αποτελούν τεκμήρια της σύνθετης κοινωνικής και πολιτιστικής ιστορίας της εποχής τους».
Δεν είναι μόνο τα φορτωμένα έντονα χρώματα θέματά τους - με τις νεκρές φύσεις και τα τοπία, τους βασιλείς και τις όμορφες κοπέλες, που πρωταγωνιστούν στην επιφάνειά τους. Και μόνο ο τρόπος κατασκευής και το γεγονός ότι ήταν δημοφιλείς αρκούν για να μιλήσουν για τη μείξη των πολιτισμών σε μια μεταβατική περίοδο, για την παρακμή οτιδήποτε χειροποίητου και την άνοδο των προϊόντων της βιομηχανίας, αλλά ακόμη και για τις αλλαγές στην κοινωνία και στην πολιτική, σε μια διαδρομή που αρχίζει από το 1730 και απλώνεται σε πολλές γωνιές της Ελλάδας και της τότε Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, χωρίς να λείπουν οι στάσεις στα εργαστήρια κατασκευής και στην αγορά στην οποία απευθύνονταν. Για να συμπληρωθεί η εικόνα οι πρωταγωνιστές της έκθεσης, οι δίσκοι, συνοδεύονται από κουταλάκια, πιατάκια, βεντάλιες, κοσμήματα, ακόμη και ρούχα που συνδέονται με την τέχνη της φιλοξενίας, ενώ ακόμη μία πινελιά προσθέτουν τα σχόλια και οι παρατηρήσεις που έκαναν οι επισκέπτες που έφταναν από τη Δύση και δεν είχαν συνηθίσει ούτε τους τρόπους ούτε τις γεύσεις της Ανατολής.
No comments:
Post a Comment