6.9.08

ΔΩΡΙΚΑ ΛΑΟΓΡΑΦΙΚΑ ΣΗΜΕΙΩΜΑΤΑ : Ο ΤΡΥΓΟΣ..

Θέρος...τρύγος..πόλεμος..έλεγαν οι παλιότεροι..



Σε κάθε χωριό και περιοχή της επαρχίας μας , υπάρχουν τοπικές , διαφορετικές συνήθειες γύρω απ' τον τρύγο γενικά , και αναφέρονται στην καλλιέργεια και το είδος των αμπελιών , στο φύλαγμα των σταφυλιών απ' το δραγάτη , τον αγροφύλακα δηλαδή , στο χρόνο του τρύγου και ένα σωρό άλλες εργασίες γύρω απ' την αμπελοκαλλιέργεια .
Όλες όμως οι δουλειές γύρω απ' τον τρύγο γίνονταν με τον παρακάτω περίπου τρόπο .

Μπαίνοντας ο Τρυγητής , ο Σεπτέμβρης δηλαδή , άρχιζε μιά ασυνήθιστη κινητοποίηση σε κάθε σπίτι . Άλλος πλένει και ρουπώνει τα βαρέλια και την κάδη , άλλος ετοιμάζει τις κοφίνες , άλλος συγυρίζει το πατητήρι η τον κοφινέλο .

Όσοι όμως είχαν την ατυχία να τους ξυνίσουν τα κρασιά της προηγούμενης χρονιάς , έχουν τώρα παραπανήσιες δουλειές , θα πρέπει να καθαρίσουν καλά τα βαρέλια τους , κι' αυτό γίνεται μόνο με το κάψιμο , φωνάζουν λοιπόν τον βαενέ ( βαρελά ) , γιά να ξεφουντώσει και να κάψει τα βαρέλια .

Εκείνος βγάζει το φούντωμα , δηλαδή τη μιά κυκλική βάση ύστερα καίει το εσωτερικό του βαρελιού , ανάβοντας μέσα φωτιά με κοντοπούρνια ( κλάρες χαμηλών πουρναριών ) καίγοντας καλά το εσωτερικό , μέχρις ότου να μη δέχεται το χέρι ν' ακουμπήσει στην εξωτερική πλευρά του βαρελιού .

Το βγαλμένο φούντωμα , καίγεται πάνω στην πυροστιά .
Μετά το κάψιμο γίνεται ένα καλό ξύσιμο , πλύσιμο και απολύμανση με ατμούς θειαφιού .
Υπήρχαν πολλοί και καλοί βαενάδες στην επαρχία μας , που ξέραν την τέχνη , από πάπου προς πάπου , έφτιαχναν κάδες , βαρέλια , νεροβάρελα κι' άλλα ξύλινα δοχεία , ακόμα βαρέλια έφτιαχναν και οι σαμαράδες που πετάλωναν και τα άλογα .
Στο Λιδορίκι υπήρχαν δυό σαμαράδικα , ένα στις Λάκκες , το είχε ο Γιάννης ο Μποβιάτσης με τον πεθερό του τον Θανάση Χορταριά , η..Φαρμακαντέρη , και πιό πάνω κάτω απ' τα σχολεία , οι Αδελφοί , Θανάσης και Χρήστος Παλούκης , βέβαια από χρόνια έσβυσε το επάγγελμα αυτό , αφού..έφυγαν κι' οι μαστόροι .
Ένας μάστορας βαενάς κάπως έτσι " χτίζει " την κάδη και τα βαρέλια , που γίνονται με ξύλα " δέντρινα " ( δρύινα ) και ξύλα καστανιάς .
Ετοιμάζει καλά τις δούγες ( μπλάνισμα , γράδιασμα ) , καρφώνει τα ξύλα της βάσης , καλά μπλανισμένα και ταιριασμένα , πάνω σε δυό άλλα , ώστε να μένουν σταθερά . Ύστερα μετράει το συνολικό μήκος , που έχουν οι γράδοι ( αυλακιές ) στις δούγες , μ' ένα σπάγγο , διπλώνει το σπάγγο στα έξι και μ' ένα κέντρο στα ξύλα της βάσης και ακτίνα το έκτο τπου σπάγγου γράφει περιφέρεια κύκλου , που θα είναι και η περιφέρεια της βάσης της κάδης .
Σ' αυτή κόβονται τα ξύλα της βάσης , η πρώτη δούγα τοποθετείται και καρφώνεται . Δένεται στην κορυφή ένα στεφάνι πό μέσα κι' ένα απ' έξω , ενώ ένα άλλο περνάει απ' έξω και καταλήγει στη βάση .
Οι δούγες έχουν πλάτος από εφτά μέχρι δέκα εκατοστά .
Το τελικό σφίξιμο γίνεται από τα στεφάνια και μιά εφεδρική δούγα , που προστίθεται πέρα απ' τις μετρημένες .
Τη μέρα του τρύγου , όλοι του σπιτιού είναι σε κίνηση , ορόσημο γιά το μεγάλο πανηγύρι του τρύγου θεωρούνταν η μέρα του Σταυρού , στις 14 Σεπτεμβρίου .

Σ υ ν ε χ ί ζ ε τ α ι.......

No comments: