ΛΑΟΓΡΑΦΙΚΑ ΣΗΜΕΙΩΜΑΤΑ : Ο ΔΩΡΙΚΟΣ ΓΑΜΟΣ ΤΟΥ...ΧΘΕΣ...

Το πλύσιμο των προικιών , αυτόματα...χειροκίνητα ..πλυντήρια αναλάμβαναν την διεκπεραίωση της εργασίας , αδερφές , ξαδέρφες , συγγενείς γενικά , φίλες και..γειτονοπούλες ετοίμαζαν τα προικιά της νυφούλας , κοινωνική...συνοχή , αγάπη και..αλληλεγγύη , βασικ'ά χαρακτηριστικά της παλιάς Λιδορικιώτικης ζωής...

Τώρα που ο πολιτικός γάμος είναι μιά πραγματικότητα και τα όνειρα των νέων μας σφραγίζονται μέσα σε κάποια αίθουσα Δημαρχείου η Κοινοτικού γραφείου , ο νους γυρίζει αρκετά χρόνια πίσω...

Τότε που οι γάμοι των νέων δεν ήταν μόνο δική τους υπόθεση αλλά υπόθεση όλου του χωριού . Τότε που οι γάμοι ξεκινούσαν πολλές μέρες πριν απ' την ημερομηνία που είχε ορισθεί να γίνουν . Στο σπίτι που υπήρχε κόρη αρραβωνιασμένη , πριν δέκα πέντε μέρες άρχιζε η διαδικασία του γάμου .

Τα ρούχα έβγαιναν απ' τα μπαούλα και κανόνιζαν την πλύση . Πρωί πρωί τη μέρα που οριζόταν , έφταναν οι φιλενάδες της νύφης , οι συγγενείς - συνήθως νέες κοπέλλες - με διάφορα γλυκά ( χαλβάδες , τηγανίτες , ρυζοριβανί ) και άρχιζαν το πλύσιμο . Οι σκάφες στη σειρά , τα μπουγαδοκόφινα έτοιμα να δεχτούν τα σεντόνια , τα μαξιλάρια , τα τραπεζομάνδηλα , τα πιό πολλά υφαντά .

Τα ζεματοκάκαβα , πάνω στις σιδερωστιές άχνιζαν και τα πουρνάρια τριτσοβολούσαν τροφοδοτώντας τις φωτιές . Όλα τα ρούχα ήταν υφαμένα από την κοπέλλα του σπιτιού . Έριχναν τις μπουγάδες με τη στάχτη , τα έπλεναν , τα λουλάκιαζαν , τα άπλωναν . Πανηγύρι στο σπίτι της νύφης , γλυκά , τραγούδια , χοροί , γέλια...

Μετά ήταν το σιδέρωμα . Τα τοποθετούσαν στα μπαούλα αφού τα έραιναν με ρύζι...

Οχτώ μέρες πριν το γάμο , οι γονείς των μελλονύμφων έστελναν τα " μπουλέτα " ( μπιλιέτα ) . Μ' αυτά καλούσαν συγγενείς , φίλους , κουμπάρους που θα λάβαιναν μέρος " καθ' όλην την διάρκειαν " όπως έγραφαν , κι' όχι μόνο γιά το δώρο , όπως γίνεται σήμερα .

Τη Δευτέρα , έπρεπε να σκουπιστούν όλα τα σοκάκια και τα γκαλντερίμια που ήταν κοντά στα σπίτια των μελλονύμφων και να ασπριστούν τα σπίτια κι'οι αυλές η τα αλώνια που θα χόρευαν . Την Τρίτη , ετοίμαζαν και γέμιζαν τα στρώματα και τα μαξιλάρια της νύφης με " κ θ ά ρ ι α ". Την Τετάρτη το βράδυ έπιαναν τα προζύμια . Σε μιά σκάφη με αλεύρι έλυωναν το προζύμι . Έβαζαν παιδιά - συνήθως αγόρια ( γιά νάναι το πρώτο παιδί του ζευγαριού αγόρι ) - με τα χέρια τους να το " αναπιάσουν " , όπως το έλεγαν , και γιά να έχει ενδιαφέρον έριχναν μέσα κέρματα , τα οποία μετά μανίας τα παιδικά χέρια έψαχναν να βρουν μέσα στο ζυμάρι . Αυτό ήταν και το προζύμι γιά τα ψωμιά του γάμου - τις πρεβέντες - που θα ζύμωναν την άλλη μέρα . Πέμτη πρωί , νύχτα ακόμα , ζύμωναν τις πρεβέντες , τις έβαζαν σε μεγάλα ταψιά , τις κεντούσαν με το πηρούνι , με πολύ ωραία σχέδια και τις έψηναν στο φούρνο του σπιτιού .

Όταν έβγαιναν τις πασπάλιζαν με ζάχαρη άχνη , και τις στόλιζαν με κουφέτα . Μαζί με τις πρεβέντες είχε γίνει και η κουλούρα - στολισμένη και κείνη ωραία - που θα έδινε η νύφη σε ένα αρσενικό παιδί από το σόι του γαμπρού όταν θα πήγαινε μετά τη στέψη στο σπίτι του .

Την Παρασκευή , γοίκιαζαν τα προικιά - βελέντζες , φλοκάτες , μπατανίες , καραμελωτές . Τα έκαναν γοίκους και τα στόλιζαν με δαντέλλες . Όλα τα κεντητά ήταν απλωμένα σε σκοινιά στερεωμένα στους τοίχους , γιά νάρθουν οι συγγενείς και οι φίλοι να τα θαυμάσουν , να παινέψουν τη νοικοκυροσύνη της νύφης και να τα ράνουν με ρύζι , λουλούδια και κουφέτα . Έριχναν και χρήματα .

Το απόγευμα , έρχονταν τα κορίτσια του χωριού , έραιναν τα προικιά , χόρευαν και έπαιρναν κοτφέτα . Την ίδια μέρα - την Παρασκευή - το πρωί , έβγαινε η καλέστρα η ο καλεστής ( συνήθως καλέστρα ) , κρατούσε μιά τσίτσα με κρασί , είχε ένα ποτήρι και κερνώντας καλούσε όλο το χωριό στη στέψη και το χορό που θα επακολουθούσε .

Μαζί με την τσίτσα , είχε και μιά τσάντα με άλλου είδους καλέσματα : δυό - τρία κόκκινα κουφέτα ανακατεμένα με κανελλογαρύφαλα και τυλιγμένα όλα σε κόκκινη κόλα " κατσαρού " χαρτιού στην οποία κάρφωναν και ένα λουλούδι . Στην Κατοχή , καλούσαν μόνο με λουλούδια , αφού έλειπαν όλα τ' άλλα . Με το κρασί , φυσικά καλούσαν τους άντρες και με τα κουφέτα τις γυναίκες . Υπήρχαν ακόμα και τα " μπουλέτα " που καλούσαν γιά όλη τη διάρκεια , τραπέζι κλπ .

Το Σάββατο το πρωί , από το σπίτι του γαμπρού , έφευγαν οι φίλοι του και πήγαιναν να πάρουν τα προικιά και να τα φέρουν σ' αυτόν . Οι συγγενείς της νύφης κάθονταν επάνω στα προικιά - στους μπόγους και στα φορτσέρια ( μπαούλα ) - κι αν δεν πληρώνονταν απ' τους φίλους του γαμπρού , δεν άφηναν να τα πάρουν . Το Σάββατο το πρωί επίσης , όλοι όσοι είχαν πάρει μπουλιέτο , έστελναν στα σπίτια των μελλονύμφων μιά ομορφοστόλιστη πρεβέντα κι ένα μεγάλο κομμάτι κρέας , συνήθως μπούτι . Όλα μέσα σε κεντητό καρπιδωτό σακκούλι . Αυτά τα συνόδευαν με μιά νταμιζάνα κρασί , ενώ παλιότερα έστελναν μακαρόνια κλπ .

Το Σάββατο έκλεινε με γλέντι στο σπίτι της νύφης , μόνο γιά το σόι της . Αν πήγαινε κανείς απ' το σόι του γαμπρού , τον μουτζούρωναν με μουτζούρα παό τηγάνι . Το φαγοπότι κι ο χορός κράταγαν όλη τη νύχτα .

Κατά συνήθεια , στους γάμους , μαγείρευε ο μπάρμπας μου ο Θανάσης ο Καφέτσης ( Σκατής ) , σπεσιαλιτέ του τι στιφάδο , στο οποίο τα κρεμμύδια ήταν τόσο μεγάλα που έκαναν και γιά..λιθοπάτημα....

Σ υ ν ε χ ί ζ ε τ α ι......

ΣΗΜΕΙΩΣΗ : Ο Δωρικός Γάμος του χθες , είναι μιά Λιδορικιώτικη ανάμνηση της αγαπημένης χωριανής και φίλης Τασίας Κατσώνη - Μαραγκού , που δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα " ΛΙΔΟΡΙΚΙ " το 1983 .