Το Λιδορίκι στην παλαιότερη φωτογραφία που έχουμε στη διάθεσή μας .
Είχαμε προ καιρού δημοσιεύσει τη σχετική με το όνομα του χωριού μας , έρευνα του Γιώργου Καψάλη , που καλύπτει όλες σχεδόν τις “ κυκλοφορούσες “ εκδοχές για την προέλευσή του .
Βέβαια οι περισσότερες είναι τελείως αστήριχτες , και κάποιες υποθετικά και αναπόδεικτα δεν δίνουν απάντηση σοβαρή , όπως π.χ η εκδοχή , να μεταφέρθηκε από κάποια Πελοποννησιακή περιοχή το όνομα , που πιθανόν να προέρχεται απ’ το δέντρο λοιδοριά ή αλοιδοριά ή λιδοριά , δέντρο που εμείς στον τόπο μας δεν έχουμε , ούτε γνωρίζουμε κάτι σχετικό .
Εδώ όμως , αν τα πράγματα έγιναν έτσι , υπάρχει ένα ερώτημα , αν από απέναντι πέρασαν κάποιοι και μας έφεραν το όνομα του χωριού τους , θα έπρεπε να υπάρχει και το..μητροπολιτικό χωριό , αλλά τέτοιο χωριό , πόλη ή κωμόπολη δεν υπήρξε ούτε υπάρχει στην Πελοπόννησο , πλην του Λιδορικιού της Αχαϊας , κοντά στις Καμάρες Αχαϊας , κάτω απ’ την Αρραβωνίτσα , αυτό όμως το Λιδορίκι , όπως έχουμε γράψει , μετά από επιτόπια έρευνα που κάναμε , ήταν..αποικία του δικού μας χωριού , που ιδρύθηκε στις αρχές του 19ου αιώνα από Λιδορικιώτη φυγάδα , Χρίστο ή Θανάση Λαλαγιάννη , που κυνηγημένος απ’ τους Τούρκους΄, πέρασε απέναντι και έχτισε τον οικισμό δίνοντάς του και το όνομα του χωριού του .
Γι’ αυτό και μεγάλο μέρος των κατοίκων του εκεί Λιδορικιού , που καταστράφηκε απ’ τους σεισμούς , είχε το επίθετο Λαλαγιάννης .
Ήδη , απ’ ό,τι μαθαίνουμε , τα τελευταία χρόνια έχουν χτιστεί στο “ Λιδορίκι “ καινούργια σπίτια και η περιοχή έχει πολύ αξιοποιηθεί , υπάρχει όμως κάποιο σοβαρό πρόβλημα , αφού εκεί θέλουν να δημιουργήσουν ΧΥΤΑ ..ΧΥΤΥ , δεν ξέρουμε τι ακριβώς , αλλά κοντολογίς αυτό το πανέμορφο μέρος θέλουν να το κάνουν…χωματερή .
Οπότε απορρίπτεται ασυζητητί , η εκδοχή της μεταφοράς του ονόματος απ’ την Πελοπόννησο , αφού έγινε το ακριβώς αντίστροφο .
Παράπονο των Λιδορικιωτών της Αχαϊας , φίλοι μου , είναι το ότι δεν αξιώθηκαν να έρθουν στο Στερεοελλαδίτικο Λιδορίκι , έτσι για γνωριμία και προσκύνημα , τιμώντας τον..γεννήτορά τους και δημιουργό του χωριού .
Ακολουθώντας τη συλλογιστική , χωριανού μας ερευνητού , που έχει αποφανθεί ότι η Βίδαβη πήρε το όνομα απ’ τον αγωνιστή και οπλαρχηγό..” Βιδαβιώτη “ , ενώ συνέβη το ακίβώς αντίστροφο , θα μπορούσαμε να ισχυριστούμε , έτσι για να γίνεται κουβέντα , τυο ίδιο και για τους Λιδωρίκηδες , που όμως αποδεδειγμένα πήραν το όνομά τους απ’ το χωριό μας , όπως αναφέρει και ο Γ.Καψάλης στην έρευνά του .
Αυτό όμως που κάνει εντύπωση , είναι το γεγονός ότι μέχρι το τέλος του 19ου αιώνα αλλά και τις αρχές του 20ου , η γραφή του ονόματος του Λιδορικίου είχε ένα βασικό χαρακτηριστικό , που δυστυχώς , άγνωστο για ποιούς λόγους πέρασε απαρατήρητο . Κανένας απ’ τους ..” μελετητές “ του θέματος , δεν έσκυψε να ασχοληθεί με τις γραφές της καθημερινότητας , όπως π.χ. το “ Χρονικό του Γαλαξειδίου “ του ιερομονάχου Ευθυμίου Πενταγιώτη , ο οποίος το γράφει σε όλες , σχεδόν , τις περιπτώσεις “ Λοιδορίκι “ εκτός ελαχίστων που γράφει μεν με – οι – , αλλά το γράφει με – ω – ( Λοιδωρίκι ) κάτι βέβαια που δεν ..” ταιριάζει “ αφού το –οι – οδηγεί στο ρήμα Λοιδορώ , που μπορεί να είναι η απλούστατη εκδοχή , αλλά είναι και η ισχυρότερη .
Ακόμα , στους εκλογικούς καταλόγους του 1865 και 1867 , που δημοσιεύσαμε πρόσφατα , όλες οι αναφορές στο Λιδορίκι , είναι γραμμένες με – οι – και – ο – , ενώ κάποιες είναι με - ω – .
Στα δημοτικά τραγούδια επίσης του 21 , οι περισσότερες καταγραφές είναι με -οι- και κάποιες με – ι – αλλά αυτό πιστεύουμε πως είναι κάτι που συνηθίζεται με το χρόνο , να απλοποιούνται οι γραφές ονομάτων και τοπωνυμίων , και σήμερα έχουμε πάμπολλες λέξεις που έχασαν ..καθ΄οδόν κάποιο γράμμα τους , όπως π.χ : το αλλοιώς , έγινε αλλιώς , δηλαδή φαγώθηκε το – ο – , κάτι που κάλλιστα μπορεί να έγινε και στο όνομα του χωριού μας κι’ από Λοιδορίκι να έγινε Λιδορίκι .
Έχουμε στα χέρια μας γραπτά του αείμνηστου Λιδορικιώτη Σπύρου Σφέτσου – Καλλέρη , που σε όλες τις αναφορές του , και είναι πάμπολλες , το γράφει : Λοιδορίκι , αλλά και σε επίσημα έγγραφα του τέλους του 19ου αιώνα και των αρχών του 20ου , πάλι με - οι – γράφεται μόνο που σε κάποες , λίγες , περιπτώσεις , γράφεται με - ω –.
Όσο για την..” όψιμη “ εκδοχή των τάχαμου ..τάχαμου Λιμοδωριέων κλπ..κλπ , δεν νομίζουμε πως είναι άξια συζητήσεως , άσχετα αν με αυτό το συλλογισμό , που είναι πέρα για πέρα λάθος , αλλάξανε τη γραφή , στα ..λάθρα και ..κρύφα , κι΄από - ο – το έκαναν - ω – ισχυριζόμενοι , πως λόγω της φτώχειας μας , μας έλεγαν Λιμοδωριείς , και μετά από..παραφθορά , Λιμολιδωρικιώτες …Λιδωρικιώτες , μόνο που κάνουν ένα βασικό λάθος , ποιό ; Απλούστατα την εποχή στην οποία αναφέρονται , οι της..στοάς των..εγγραμμάτων , η περιοχή μας εδν ήταν Δωρίδα , η Δωρίδα ήταν απ’ την άλλη μεριά της Γκιώνας , Γραβιά , Μπράλλος κλπ . και ως εκ τούτου δεν ήμασταν Δωριείς αλλά …Λοκροί και μάλιστα…οζόλες …
Βέβαια λίγη σημασία έχει η γραφή του χωριού μας , εκείνο όμως που έχει σημασία και αξία , είναι η ιστορική αλή θεια , όσο και όταν αυτό είναι εφικτό .
Αναδημοσιεύουμε για ενημέρωσή σας παλιότερη ανάρτησή μας σχετικά με το Λιδορίκι της Αχαίας . Σημειώστε , πως ήρθαμε σε επαφή με την κ. Αγγελική Φωτεινού , που είναι μία απ’ τους νέους οικιστές – κατοίκους του Λιδορικιού της Αχαϊας και ελπίζουμε σύντομα να έχουμε καινούργιες φωτογραφίες απ’ το Λιδορίκι , που όπως μας είπαν έχει αλλάξει τελείως και είναι πανέμορφο
TO ΛΙΔΟΡΙΚΙ ΤΗΣ ΑΧΑΙΑΣ....
ΜΙΑ ΤΥΧΑΙΑ....ΑΝΑΚΑΛΥΨΗ
Πάνε μερικά χρόνια , που εντελώς τυχαία ανακαλύψαμε την ύπαρξη και δεύτερου...Λιδορικίου και μάλιστα στην Πελοπόννησο , στην ..Αχαία.
Βέβαια από παλιά είχαμε ακούσει γιά την ύπαρξη αυτή αλλά τελείως αόριστα , χωρίς κανένα στοιχείο , να όμως που η τύχη μας βοήθησε .
Ζητώντας , λοιπόν , ένα πρωί απ' τον ΟΤΕ τον αριθμό τηλ/νου της κοινότητας Λιδορικίου , ήταν ακόμα κοινότητα , δεχτήκαμε απ' την τηλεφωνήτρια μιά αναπάντεχη ερώτηση , ποιό απ' τα δύο Λιδορίκια θέλετε ; της Φωκίδας η της Αχαίας ; φυσικά της ζητήσαμε και τα δύο .
Έτσι άρχισε , λοιπόν , να ξετυλίγεται το κουβάρι του δεύτερου Λιδορικίου , επικοινωνήσαμε με το τηλέφωνο που μας έδωσαν και ω του θαύματος!! απ' την άλλη άκρη του τηλεφώνου ακούσαμε : εμπρός , έλα , εδώ Λιδορίκι , τηλεφωνείο Λιδορικίου , αυτό έφτανε γιά να ξεκινήσουμε την κουβέντα , εξηγήσαμε το λόγο της επικοινωνίας και ζητήσαμε τον αριθμό τηλεφώνου του Γραμματέα της κοινότητος .
Επικοινωνήσαμε αμέσως με τον Γραμματέα , δώσαμε τις απαραίτητες εξηγήσεις και τον ρωτήσαμε αν υπάρχουν στην Κοινότητα παλιά Δημοτολόγια , και αφού πήραμε θετική απάντηση , παρακαλέσαμε τον Γραμματικό να μας αναφέρει τα συνηθέστερα επίθετα του χωριού και τότε ...βγάλαμε λαγό , ο φίλος μας χωρίς καν να σκεφτεί μας απάντησε ότι οι περισσότεροι στο χωριό λέγονται Λαλαγιάννηδες , αυτό ήταν η απόδειξη ότι τα δυό Λιδορίκια πρέπει να είχαν σχέση μεταξύ τους .
Τότε ζητήσαμε να μας δώσει το τηλέφωνο κάποιου Λαλαγιάννη , και ει δυνατόν κάποιου ηλικιωμένου , γιά να μας δώσει σχετικές πληροφορίες και πρόθυμα μας έδωσε τον αριθμό του μπάρμπα Γιάννη Λαλαγιάννη , του γηραιότερου των Λαλαγιαναίων , που αργότερα μας φάνηκε πολύ χρήσιμος , επικοινωνήσαμε και με τον μπάρμπα Γιάννη , ο οποίος έδειξε πολύ συγκινημένος , και κανονίσαμε να συναντηθούμε στο Λιδορίκι της...Αχαίας .
Έτσι λοιπόν κι' έγινε , ξεκινήσαμε ένα πρωί απ' την Αθήνα και κατευθυνθήκαμε προς τις Καμάρες Αιγίου , όπου υπάγεται το Λιδορίκι και ήταν και ο τόπος συναντήσεώς μας , ο μπάρμπα Γιάννης μας περίμενε , φανερά συγκινημένος , μας καλοδέχτηκε στο καφενείο του γιού του , μας κέρασε και αφού ξεπεράσαμε τα ..τυπικά ξεκινήσαμε για το Λιδορίκι .
Ακολουθήσαμε ένα δρόμο που πηγαίνει προς τα δυτικά , διασχίζοντας τα χωράφια της περιοχής και πάντα προς την ενδοχώρα , απομακρυνόμενοι απ' την εθνική οδό , πλησιάσαμε στην κάπως ημιορεινή περιοχή της Αραβωνίτσας , που είναι χτισμένη πάνω σε ένα βουναλάκι και δεσπόζει της περιοχής. Αφού διανύσαμε απόσταση 10-12 χιλιομέτρων περίπου , πάντα δίπλα σε ένα ξεροπόταμο , συναντήσαμε επί τέλους μιά παλιά πινακίδα μισοσβυσμένη που έδειχνε προς Λιδορίκι , στρίψαμε αριστερά και περνώντας μιά παλιά γέφυρα μπήκαμε σε χωματόδρομο που μας οδηγούσε πλέον στον τελικό μας προορισμό .
Η γύρω περιοχή ήταν γεμάτη από καταπράσινους λόφους με διάφορα δέντρα και απ'ότι μας είπε ο..ξεναγός μας παλιότερα όλα τα χωράφια αυτά ήταν σταφιδάμπελα , διασχίσαμε και την καταπράσινη κοιλάδα και είδαμε στο βάθος τα σπίτια , που δυστυχώς ήταν γκρεμισμένα απ' το μεγάλο σεισμό του Αιγίου.
Φτάσαμε στο Λιδορίκι, που είναι πιά ένα χωριό-φάντασμα αφού ελάχιστα , απ'τα γκρεμισμένα απ' το σεισμό , σπίτια του ξαναχτίστηκαν , και κάτσαμε στο σπίτι το Λαλαγιανέικο που έχει μιά αυλή με μουριές και είχε δροσιά .
Αφού ξαποστάσαμε και δροσιστήκαμε , ο μπάρμπα Γιάννης μας διηγήθηκε την ιστορία του χωριού του .
Στις αρχές λοιπόν του 19 ου αιώνα , ένα παλληκάρι απ' το Λιδορίκι της Δωρίδας , το όνομά του ήταν Χρήστος η Θανάσης Λαλαγιάννης δεν είναι σίγουροι , κηνηγημένο απ' τους Τούρκους , άγνωστο γιά ποιό λόγο , έφτασε στην περιοχή και κρύφτηκε στα ριζά της Αραβωνίτσας , ήταν λεβέντης και οι κάτοικοι τον βοήθησαν δίνοντάς του δουλειά και καταφύγιο .Σιγά-σιγά γνωρίστηκε με τους ντόπιους και έγινε ένα μ' αυτούς , ήταν τίμιος , δουλευτής και ωραίο παλληκάρι και έκαιγε τις ...καρδιές των κοριτσιών , ενώ ήταν στη δούλεψη ενός μεγαλοχτηματία της περιοχής που είχε και μιά κόρη ανύπαντρη και ο οποίος εκτιμώντας τη ντομπροσύνη , τη λεβεντιά και την εργατικότητά του, τον έκανε γαμπρό του.
Έτσι , από φυγάς που κρυβόταν , ο χωριανός μας Θανάσης η Χρήστος ( ; ) Λαλαγιάννης έγινε νοικοκύρης , όλοι τον σέβονταν και τον αγαπούσαν , τα είχε όλα πιά στη ζωή , του έλειπαν όμως οι δικοί του και τοχωριό του το Λιδορίκι . Από γενιά σε γενιά όλοι το ξέρουν , ότι ο λεβεντόκορμος Λαλαγιάννης μαράζωνε στη σκέψη του χωριού του , δάκρυζε σαν κοίταγε απέναντι , στη Ρούμελη . Όταν τον έπνιγε ο καυμός ανέβαινε σ' ένα χωματοβούνι , κάτω απ' την Αραβωνίτσα κι' αγνάντευε...αγνάντευε με τις ώρες τον τόπο που τον γέννησε , μαράζι
μεγάλο τόχε....
Έτσι λοιπόν όταν παντρεύτηκε κι' απόχτησε δική του φαμελιά , έχτισε δικό του σπίτι έξω απ' το χωριό , σ'ένα καταπράσινο μέρος κι'έφτιαξε ένα καινούριο Λιδορίκι , το Λιδορίκι της Αχαίας . Κοντά σ' αυτόν κι'άλλοι άρχισαν να χτίζουν σπίτια στον καινούριο οικισμό , άλλοι για μόνιμη κατοικία κι' άλλοι μικρά αγροτόσπιτα , γιά νάναι κοντά στα χωράφια τους , έτσι και επίσημα πλέον ο οικισμός πήρε το όνομα Λιδορίκι .
Ο Λαλαγιάννης όμως δεν στάθηκε τυχερός , νιόπαντρος ακόμα , σκοτώθηκε σε μάχη με τους Τούρκους που προσπάθησαν να καταλάβουν ένα μοναστήρι , που υπάρχει ακόμα στο βουνό που είναι απέναντι απ' το Λιδορίκι .
Οι ντόπιοι διηγούνται πολλά για την παλληκαριά του Λιδορικιώτη Λαλαγιάννη , και πιστεύουν πως το μοναστήρι σώθηκε χάρις σ' αυτόν , τον έχουν ήρωά τους , και επειδή σκοτώθηκε πολύ νέος και δεν πρόλαβε να αποκτήσει παιδιά για να μείνει το όνομά του , προς το τέλος του 19 ου αιώνα , δυο-τρεις οικογένειες Λιδορικιωτών άλλαξαν το επίθετό τους και τόκαναν Λαλαγιάννης , τιμώντας με τον καλύτερο τρόπο τον ήρωα χωριανό τους .
Έτσι λοιπόν , υψίστης τιμής 'ενεκεν , δημιουργήθηκε το Λαλαγιανέικο σόι στο Λιδορίκι της Αχαίας και συνεχίζει να υπ'αρχει και ...διαιωνίζεται...
Σας δώσαμε μιά πολύ συνοπτική....σελίδα απ' την Ιστορία του Λιδορικίου της Αχαίας , σαν πρόγευση , γιατί σύντομα , πολύ σύντομα , θα σας δώσουμε όλες τις λεπτομέρειες , που έχουν βέβαια ξεχωριστή αξία και φυσικά και ..μπόλικες φωτογραφίες απ' τη Λαλαγιαννέικη ...αποικία . Ολίγη....υπομονή.....
ΑΧΑΪΚΟΥ..ΛΙΔΟΡΙΚΙΟΥ ..ΦΩΤΟΡΕΠΟΡΤΑΖ....
Εδώ με τον μπάρμπα Γιάννη , καθισμένοι στο κατώφλι της πόρτας του σπιτιού του , έχει κι' αυτός μπόλικες μουριές και κληματαριά , κι' η αυλή του είναι ολόδροση , μπορεί να μένει στις Καμάρες , βλέπεις βοηθάει και το γιό του πούχει εκεί μαγαζί , αλλά έρχεται τακτικά , παίρνει μαζί και τα εγγόνια του , το ανόιγει , πίνει το καφεδάκι του στον ίσκιο της μουριάς και αναθυμιέται...τα παλιά ...
Το πίσω μέρος απ' το σπίτι του Κ.Μπούλη , λίγο παραπέρα απ' το Λαλαγιαναίϊκο , μπροστά έχει αυλή που την ισκιώνουν πελώριες μουριές και μιά απέραντη κληματαριά , μιά κρεβατίνα καταπληκτική .
Μισοερειπωμένα τα περισσότερα Λιδορικιώτικα σπίτια , δεν τα ξανάφτιαξαν οι νοικοκυραίοι τους , βλέπεις και τα σταφιδάμπελα λιγόστεψαν , αλλά κι ο κόσμος όλο και περισσότερο τράβαγε κατά τη θάλασσα , σπάνια παραθέριζαν τώρα στα σπίτια τους στην εξοχή...
Τούτο τον τόπο διάλεξε , ο πατριώτης μας Λαλαγιάννης , γιά να φτιάξει το δεύτερο Λιδορίκι , σ' αυτούς εδώ τους χωματόλοφους , τους πνιγμένους στα δέντρα και το πράσινο , εδώ ήταν τα κτήματα του πεθερού του , που τα δούλευε παλλληκαρίσια απ' ότι διηγούνταν οι παλιοί στα παιδιά και τα εγγόνια τους , στην κορφή είναι η Αρραβωνίτσα , εκεί , όταν τον έπιανε η νοσταλγία κι' ο καυμός της ξενητειάς , ανέβαινε ο Λαλαγιάννης κι' αγνάντευε , απέναντι τη Ρούμελη και το χωριό του , το Λιδορίκι...
Τo γεφύρι που μας οδηγεί στα...Λιδορικιώτικα τόπια , περνώντας το μπαίνουμε στην περιοχή Λιδορίκι , που υπάγεται στις Καμάρες , στην κορφή του πρώτου λόφου , φαίνεται το χωριό Αρραβωνίτσα , το γεφύρι όπως βλέπετε είναι του κλασσικού τσιμέντινου τύπου , όπως ήταν και το δικό μας , το Καινούριο Γεφύρι , κάτω στ' αμπέλια , και η άλλη γέφυρα στον Κόκκινο , που είχε καταστραφεί πριν από 2-3 χρόνια .
Προχωρώντας , από Καμάρες γιά Λιδορίκι , αφήνουμε την παραλιακή Αχαία , και πάμε προς την ενδοχώρα της , που είναι γεμάτη από παλιά σταφιδάμπελα , και οπωροφόρα δέντρα , αν και κατακαλόκαιρο υπάρχει μπόλικο πράσινο , ειδικά το Λιδορίκι είναι πνιγμένο κυριολεκτικά στα δέντρα και τους θάμνους , ολόγυρα έχει μικρούς λόφους που χαίρεται το μάτι να τ0υς κοιτάζει , χάρμα οφθαλμών...
Πλησιάζοντας όμως στη διασταύρωση , μετά από μιά στροφή , κυριολεκτικά..ταράχτηκα , αντικρύζοντας μπροστά μας , αυτή την παλιά πινακίδα που δείχνει προς Λιδορίκι , τα Μαγαζά , που αναγράφονται στην πινακίδα είναι το κέντρο , θα μπορούσαμε να πούμε , του Λιδορικιού , με πλατεία και μαγαζιά , όλα όμως μισοκατεστραμμένα απ' τον σεισμό του Αιγίου , αν θυμάστε . Το Λιδορίκι ήταν , και είναι , οικισμός με σπίτια σκορπισμένα στα μικρολοφάκια που υπάρχουν και τα περισσότερα ήταν δεύτερες κατοικίες , οι κύριες ήταν στις Καμάρες , και τις χρησιμοποιούσαν το καλοκαίρι αλλά και στην περίοδο των γεωργικών τους εργασιών .
Μετά τον καταστροφικό σεισμό όμως , τα περισσότερα δεν ξαναφτιάχτηκαν , και παραμένουν μισοπεσμένα , σαν φαντάσματα στο πανέμορφο τοπίο , ένα από τα επισκευασθέντα έιναι και του μπάρμπα Γιάννη Λαλαγιάννη , ο οποίος μας υποδέχτηκε και μας ξενάγησε , στην περιοχή , υπάρχουν όμως και κάποιες οικογένειες που μένουν στο Λιδορίκι , όπως η οικογένεια του Κων.Μπούλη , που καμαρώνει λέγοντας πως είναι Λιδορικιώτης , στο σπίτι του είναι εγκατεστημένο και το τηλεφωνικό κέντρο του Λιδορικιού , μένου εκεί με τη γυναίκα και την κόρη του , που ασχολείται με τη μελισσοκομία , αλλά φτιάχνει και καταπληκτικό γλυκό Τριαντάφυλλο , ο κ. Μπούλης ασχολείται με γεωργικές εργασίες , όπως και οι περισσότεροι Λιδορικιώτες , παλιά όλος ο τόπος ήταν σταφιδάμπελα , αλλά με τις επιδοτήσεις της Ε.Ε , τα ξεπάτωσαν και έχουν κρατήσει μόνο λίγα .
΄ Καλό σας βράδυ …Κ.-
