ΤΟ ΠΟΛΕΜΙΚΟ ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ 1919 - 1922 , ΤΟΥ ΑΕΙΜΝΗΣΤΟΥ ΛΙΔΟΡΙΚΙΩΤΗ ΔΗΜ. ΚΡΙΚΕΛΑ

( ΕΝΟΠΟΙΗΜΕΝΟ )

Με πολύ..κόπο , απο..κρυπτογραφούμε , αγαπημένοι μας φίλοι , το ημερολόγιο του αξέχαστου μπάρμπα Μήτσου , και σας το δίνουμε , βεβαιώνοντάς σας , πως γίνεται όσο πιό..πιστή μεταφορά είναι μπορετή . Θα πρέπει ακόμα να πούμε πως κάποιες " ιδιωματικές " φράσεις που , συχνά , συναντάμε δεν τις προσπερνάμε , ούτε τις.." μεταφράζουμε " , σας τις δίνουμε όπως έχουν , έχει κι' αυτό τη σημασία του .

Η διακοπή δημοσίευσής του οφειλόταν σε ..τεχνικούς λόγους , οι οποίοι εξέλιπαν πλέον , οπότε δημοσιεύουμε σήμερα τα μέχρι τώρα δημοσιευθέντα κομμάτια , ενοποιημένα , και θα συνεχίσουμε , μέχρις ολοκληρώσεώς του .

Να ληφθεί υπόψη , πως το ημερολόγιο έχει περίπου 130 σελίδες , κουραστικό μεν , αλλά αξίζει τον κόπο .

ΠΟΛΕΜΙΚΟ ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ ΔΗΜ . ΚΡΙΚΈΛΑ

“ Μάρτιος 1919

Τον Μάρτιον του 1919 και 12 του μηνός , εκατετάγην στρατιώτης εις το 5/22 Σύνταγμα Χαλκίδος , και εις Χαλκίδαν εμείναμε μέχρι τας 18 Απριλίου , όπου αναχωρήσαμε ατμοπλοϊκώς δια Θεσσαλονίκην . Εις Θεσσαλονίκην επήγαμε και μείναμε εις την θέσην Αγίας Παρασκευής , υπό αντισκήνων .

Εις Θεσσαλονίκην εμείναμε μέχρι την 11η Ιουνίου , που μας έστειλαν σε διάφορα Συντάγματα όπου με άλλους συναδελφούς μου και πατριώτας μας έστείλανε εις την 9ην Μεραρχίαν και εις το 26ον Σύνταγμα πεζικού οπού έμεινε εις το Κιλκίς . Από Θεσσαλονίκην εφύγαμε σιδηροδρομικώς και την ιδίαν ημέραν εφθάσαμεν εις Κιλκίς , εις μίαν ωραίαν κωμόπολην .

Εις το Κιλκίς εμείναμεν μέχρι αρχάς Ιουλίου όπου εφύγαμε πορεία διά Δοϊράνη και μετά δύο ημερών πορεία εφθάσαμεν εις ένα χωρίον εις την παραλίαν της λίμνης Δοϊράνης , ονομαζόμενον Σούρλοβο . Εις το Σούρλοβο εμείναμε μέχρι την 20 Αυγούστου καθ’ ότι αναχωρήσαμε πορευόμενοι διά την Δυτικήν Θράκην , καθ’ οδόν περάσαμε από διάφορα χωριά , Άνω Πορόϊα και κάτω Πορόϊα .

Μεσημέρι εφθάσαμε εις Δεμίρ Ισάρ διελθόντες την γέφυραν του Στρυμώνος και φθλασαμε εις Μπούκια τας 26 Αυγούστου όπου και κατασκηνωθήκαμε και τα άλλα Συντάγματα της 9ης Μεραρχίας επήγαμε εις διάφορα φυλάκια Βουλγαρικά , εις Μπούκια το Σύνταγμά μου έμεινε μέχρι τας 14 Σεπτεμβρίου όπου έφυγε διά Ξάνθη , εγώ δε ασθένησα και έμεινα εις αναρρωτήριον και μετά πήγα εις Νοσοκομείον Δράμας και πήρα άδεια 40 ημέρες και την 18 Οκτωβρίου ήλθα εις την Πατρίδα μου γερός , τας 18 Οκτωμβρίου επήγα εις το χωριό μου και μετά λήξην επήγα εις Λαμίαν εις το Φρουραρχείον και απο εκεί με έστειλανε εις Χαλκίδα όπου μετά από 4 ημέρες έφυγα δια Θεσσαλονίκην σιδηροδρομικώς και εις τα έμπεδα Θεσσαλονίκης έμεινα άλλες 4 ημέρες εις τα έμπεδα και μετά έφυγα διά το Σύνταγμά μου όπου έμεινε εις Δράμα , αλλά από το 26ο Σύνταγμα έγιναν μεταθέσεις και επειδή εμείς ανήκαμε εις τα Ευζωνικά μας εστείλανε εις το 3/40 Σύνταγμα Ευζώνων της ιδίας Μεραρχίας όπου έμεινε εις το χωρίον Γενί –κιοϊ , έξω της Ξάνθης .

“ Προσκολληθής εις το 3/40 Ευζώνων τας 10 Ιανουαρίου 1920 εις την 3ην Πολυβολαρχίαν εις το Γενί –κιοϊ εμέναμε εις τα οικήματα . Εις το Γενί-κιοϊ εμείναμε μέχρι τας 7 Μαρτίου , όπου τας 7 Μαρτίου εφύγαμεν δια φυλάκια της σιδηροδρομικής γραμμής από Γενί-κιοϊ μέχρι Δράμας και ο λόχος μου έτυχε εις το φυλάκιον έξωθεν της Δράμας εις το χωρίον Τσατάλτσα .

Αλλά και εις τα φυλάκια δεν εμείναμε και πολλές ημέρες , τας 15 Μαρτίου μας αντικαταστήσανε από την Μεραρχία Σερρών και εμείς εφύγαμε πάλι δια τα μπούκια και μετά 10 ημέρες , τας 25 Μαρτίου , του Ευαγγελισμού εφύγαμε δια την Ξάνθην και μετα δυο ημέρες εφθάσαμε εις Ξάνθην και εστρατονιστήκαμε εις τα δύο μεγάλα Μοναστήρια , που υπάρχουν δεξιά κι’ αριστερά της Ξάνθης .

Εκεί εμείναμε ολίγας ημέρας με τους καλογήρους και μετά επήγαμε και κατασκηνώσαμε εις το άκρον της πόλεως και περάσαμε και το Πάσχα εκεί .

Τας 15 Μαίου έρχεται διαταγή να φύγουμε δια την Ανατολικήν Θράκην οπού την ίδιαν ημέραν εμπήκαμε εις το τραίνον δια Θράκην , από Ξάνθης μέχρι της αποβιβάσεως περάσαμε τους διάφορους σταθμούς – Ρισάκιον , Λαρδίκιον , Γκιμολτζήνη , Γεσήμονζή , Κιορτά-κιοϊ , Δέδιαγατ , Φεραντζίκ , Ουσκούρ , Σουφλί , Διδυμότειχον και αποβιβαστήκαμε εις ένα χωρίον στο σταθμό Καρασακλή .

Την πρωίαν της 16ης Μαϊου έγινε η αποβίβασις και μετά δύο ώρας αναχωρήσμε και το βράδυ εφθάσαμε εις το χωρίον Δεμερνιές , μισή ώρα έξωθεν εις Καραγάτσιον , δεν κάτσαμε δε εις τα φυλάκια , προχωρήσαμε 2,5 χιλιόμετρα , αλλά εις τον τομέα αυτόν δεν είχαμε προς ώρας μάχες , μόνον κατά τας νύκτας ακούγοντο αραιοί πυροβολισμοί .

Εις Δεμερνιές , εμείναμε το βράδυ τας 16 , και την επομένην της 17ης σηκωθήκαμε δυό τρεις ώρες νύχτα για να κάνουμε διαφόρους ελιγμούς , διά να νομίζουν οι Τούρκοι , πως είμεθα μεγάλη δύναμη , ήλθαμε πίσω , και με τα χαράματα , το γεύμα πάλι εις το Καραγάτσι και εστρατωνίσθημεν εις τους εκεί στρατώνας , απο τα φυλάκια οπούχαμε , περί τα δύο χιλιόμετρα , μας διαχώριζαν απ’ την Ανδριανούπολην , τα δύο τάγματα του Συντάγματος επήγαν και εγκατέστησαν φυλάκια , το δε τρίτον έμεινε εις τους στρατώνας .

Την 21 Μαίου , έφυγε και το τάγμα μου , το τρίτον , που ανήκον και εγώ , δια τα Βουλγαρικά φυλάκια της Ανδριανοθυπόλεως , περάσαμε τον Άρδα , ποταμό και με τις βάρκες , και το βράδυ εφθάσαμε εις τον σταθμόν Καδίκιοϊ και την επομένην αναχωρήσαμε , και το βράδυ εφθάσαμε εις ένα χωριαδάκι Ελληνικόν , ονομαζόμενον Πεστεπή (;) ή Πεντάλοφος .

Μας υποδέχθηκαν δε οι κάτοικοι με μεγάλην χαράν , εις το χωρίον αυτό είχαμε ησυχία , κάπου – κάπου , μας θυμόντουσαν οι Κομιτατζήδες , αλλά όχι και σοβαρά πράγματα .

Εις το χωρίον Πεστεπή εμείναμε μέχρι τις 15 Ιουνίου όπου εφύγαμε πάλι δια Καραγάτσι , αλλά τα πράγματα λάβανε τροπή από αρχάς Ιουνίου , αρχίσανε μικροεπιθέσεις , και κάπου ακούγεταν και η φωνή του όπλου και κανονιού .

Παραλείψανε τα γυμνάσια και την μεν νύχτα εργαζόμασταν εις οχυρωματικά έργα την δε ημέραν καθόμασταν μέσα στις κρυψώνες . Την 7 Ιουλίου το βράδυ έγινε μιά εξόρμησης αλλά μάταια , , εχάσαμε και ολίγους στρατιώτες . Την άλλην ημέραν στις 8 το πρωί , μόλις συγκεντρωθήκαμε διά να πάρουμε το ρόφημά μας , μας έρχεται μιά συστημένη οβίδα ακριβώς εις το μαγειρείον αλλά δυστυχώς και δευτέρα και τρίτη απάνω εις τους στρατώνες , γκρεμίζουν την μία πλευράν της στρατώνας , , οι στρατιώτες διασκορπίστηκαν , εφύγαμε απ’ τους στρατώνες και καταφύγαμε κάτω απ’ τα βαγόνια του σταθμού , αλλά μετά παρέλευση ενός τετάρτου , άρχισε το δικό μας το πυροβόλον εναντίον της φρουράς Ανδριανουπόλεως , απαντώντας όλα τα πυροβολεία μας πεδινού ορειβατικού .

Ήταν η πρώτη μάχη που μας έτυχε και τα πρόσωπα των στρατιωτών άλλαξε το χρώμα τους . Τας 9 Ιουλίου το βράδυ , επήγε το τάγμα το δικό μας προς αντικατάστασην του δευτέρου τάγματος από την πρώτη γραμμή , και εις το διάστημα 3 ημερών , μέχρι τις 12 του μηνός , δεν ακουγόταν τίποτας άλλο από νύχτα εις νύχτα .

Την πρωίαν της 12ης Ιουλίου ήλθε απεσταλμένος του Τουρκικού Στρατηγείου να παραδοθή η πόλις διότι εις Ρεδαιστόμ αποβιβάσθηκαν Ελληνικά στρατεύματα και ως εκ τούτου η πόλις και ολόκληρη η Ανατολική Θράκη ήτο υπό την κυριαρχίαν μας .

Ο Στρατηγός της Τούρκικης στρατειάς Θράκης Τσαφέρ Ταγιάρ , εζήτησε προθεσμίαν δια να εκκενώσει την πόλιν 24 ώρας , αλλά εις απάντηση δεν τπυ εδόθη ούτε 2 ώρες , τα δε πυροβόλα μας έβαζαν ακαταπαύστως πυρά φραγμού εις διαφόρους δρόμους έξωθεν της πόλεως και την ιδίαν ημέραν , την 12ην , έγινε η προέλασις εις την ωραίαν Ανδριανούπολιν , όπου οι κάτοικοι μας υπεδέχθησαν με δάκρυα και ανοιχτάς αγκάλας , όπου υπήρχον το πλείστον Έλληνες τα δε Τουρκικά φυλάκια μη δυνηθέντα να ειδοποιηθούν , παρέμειναν εις τα φυλάκιά τους και αιχμαλωτίσθηκαν .

Ως και μετά από 3 ημέρες αιχμαλωτίσθη όλη η Τουρκική στρατιά καθώς και ο στρατηγός Ταγιάρ καθώς και πολύ υλικό έμεινε εις χείρας μας . Εις Ανδριανούπολιν εμείναμε μέχρι τας 16 Αυγούστου και την αυτήν ημέραν , την πρωίαν , αναχωρήσαμε πορεία διά την Ρεδαιστόν , βαδίζοντες καθ' όλην την ημέραν το βράδυ εφτάσαμε εις ένα χωρίον Χατζά και την επομένην 17 Αυγούστου εξακολούθησε η πορεία , την μεσημβρίαν εμείναμε εις Κούλελι επί τρεις ώρας και το απόγευμα αναχωρήσαμε , και το βράδυ εφτάσαμε εις χωρίον Βαβά -εσκή και εμείναμε δια να αναπα'επρεπε μα υθούμε και τας 19 Αυγούστου την πρωίαν αναχωρήσαμε την μεσημβρίαν εφθάσαμε εις Σταθμόν Αλπουκλού και το απόγευμα εξακολουθήσαμε την πορείαν μας και το βράδυ εφθάσαμε εις την Χαριούπολιν και την επομένην 20 Αυγούστου αναχωρήσαμε και το βράδυ εφτάσαμε εις Ρεδαιστό , μια ωραία κωμ΄πολιν και παραλιακήν .

Στη Ρεδαιστό στρατοπεδεύσαμε ένα τέταρτον έξωθεν της πόλεως , αλλά και εις την Ρεδαιστό δεν εμείναμε και πολύν καιρόν μόνο 5 ημέρες και τας 25 Αυγούστου και ώρα 3 μ.μ επιβιβασθήκαμε εις δύο πλοία και με προορισμόν την Μικράν Ασίαν , αλλά εις το διάστημα του ταξιδίου μας ελάβαμε ραδιοτηλεγράφημα όπως επιστρέψουμε δια Θεσσαλονίκην και ούω και εγένετο , αλλά το εν εκ των πλοίων μας ( Μαργαρίτα ) είχε τα αυτοκίνητα προορισμένα δια Μουδανιά και κατ' ανάγκην 'επρεπε να πάει εις Μουδανιά να εκφορτώσει και μετά να βαδίσει δια Θεσσαλονίκην .

Τέλος την 26 την πρωίαν εφθάσαμε εις Μουδανιά με μίαν μεγάλην θαλασσοταραχήν , αλλά εις Μουδανιά δεν μας άφηνε η τρικυμία να εκφορτωθούν τα αυτοκίνητα και μείναμε όλην την ημέραν εκεί και επειδή είχε τρικυμία αναγκάσθηκε το πλοίο να βαδίσει δια την Κίο όπου υπήρχε και λιμάνι καταλληλότερον δια να εκφορτωθούν τα αυτοκίνητα . Και εις την Κίο με μεγάλη δυσκολία έγινε η εκφόρτωση , εμείναμε όλη την ημέρα εκεί και το βράδυ τας 9 η ώρα εφύγαμε και εμείς δια Θεσσαλονίκην .

Την 28 Αυγούστου την πρωίαν περάσαμε τα στενά και το Τσανά-καλέ και ώσπου να φθάσουμε εις Θεσσαλονίκην , εις τα παράλια αντικρύζαμε 2 πλοία βυθισμένα , διακ΄ρίνονταν αλλά μόνο οι καπνοδόχοι , αλλά τα μισά εις την επιφάνειαν καθώς εις το μεγάλο Καραμπουρνού ήταν το μεγάλο Τουρκικόν Χαμιδιέ ημιβυθισμένον .

Την 29 Αυγούστου την μεσημβρίαν εφθάσαμε εις Θεσσαλονίκην , αποβιβασθήκαμε και επήγαμε και εστρατωνίσθημεν εις την Τούμπα , ολίγον καιρόν και μετά επήγαμε εις το Πεδίον του Άρεως όπου διήλθομεν τας εκλογάς της 27 Νοεμβρίου 1920 , όπου επανήλθεν πάλι ο Βασιλεύς Κωνσταντίνος .

Εις Θεσσαλονίκην εμείναμε ακριβώς τρεις μήνες , όπου τας 29 Νοεμβρίου εφύγαμε σιδηροδρομικώς δια τας Αθήνας και το βράδυ τας 8 η ώρα εφθάσαμε εις Λάρισα και διανυκτερεύσαμε και την επομένην 30 Νοεμβρίου εφύγαμε και το βράδυ εφθασαμε εις Αθήνας και πήγαμε εις τους στρατώνας Ρουφ και αναλάβαμε και την φρούρησιν της πόλεως , τας 12 Δεκεμβρίου 1920 ήλθε και ο Βασιλεύς εις Αθήνας .

Εις τους στρατώνας του Ρουφ , εμείναμε μέχρι τας 30 Δεκεμβρίου και μετά επήγαμε εις τα παραπήγματα εις Αθήνας περάσαμε πολύ ευχάριστα και όλο το διάστημα εμείναμε αλλά εις τα άλλα μέρη που ήταν τα στρατεύματα εμάχοντο και εμείς είχαμε τα εσωτερικά ταξίδια αλλά έληξε και η δική μας αποστολή εις το εσωτερικό και τώρα ετοιμαζόμαστε για άλλες ταλαιπωρίες που μας περίμεναν της Μικράς Άσίας .

Την 15 Μαρτίου 1921 , ημέραν Δευτέραν πρωίαν και ώραν 10ην π.μ έπρεπε να είμεθα καθ' όλα έτοιμοι προς εκκίνησιν δια Μικράν Ασίαν , ούτω και εγένετο , η ώρα 10 έτοιμοι κατευθυνόμενοι προς την οδόν Κ.Διαδόχου λεωφόρον Συγγρού φθάσαντες εις Πειραιά η ώρα 2 μ.μ. ε[ιβιβαστήκαμε εις πλοίον Αντιγόνη και τας 6 η ώρα αποχαιρετήσαμε την παλιά μας Πατρίδα άλλοι προσωρινά και άλλοι παντοτινά μη γνωρίζοντας κανείς εάν θα ξαναατενίσει ΄πάλι τα παράλια του Πειραιά ή δια τελευταία φορά τα βλέπει και με δάκρυα εις τους οφθαλμούς τας 6 η ώρα αποχωριζόμαστε απ' την παλιά φωλιά μας και κατευθυνόμαστε δια το μοιραίον και κατόπιν 52 ωρών ταξίδι εφθάσαμε εις Μουδανιά την 17 Μαρτίου και ώραν 4 μ.μ , όπου κατόπιν ολιγοώρου αναπαύσεως αποχωρήσαμε πορεία και το βράδυ μείναμε εις ένα χωρίον Ελληνικόν , Μισόπολις , και την επομένην τας 18 εφύγαμε και κατόπιν 6 ώρου πορείας εφθάσαμε εις Προύσα .

Προύσσα ή Προύσα , Μπούρσα στην Τουρκική .

Την επομένην τας 19 Μαρτίου κατόπιν διαταγής αναχωρήσαμε δια το μέτωπον του Εσκί - Σεχήρ , την ιδίαν ημέραν εφύγαμε 10 το βράδυ εμείναμε εις ένα βαλτώδες μέρος και την επομένην αναχωρήσαμεν δια το προοριζόμενον μέρος και το βράδυ τας 10 η ώρα νύχτα εφθάσαμε εις ένα χωρίον ονομαζόμενον Ινιγκιόλ και διανυχτερεύσαμε . Αλλά κατά τας 12 το μεσονύχτιον βλέπομε άλλον στρατό δικόν μας να οπισθοχωρούν , εμείς δε ανύποπτοι τι γίνεται , αλλά όσον η ώρα περνούσε η φάλαγγα δυνάμωνε - Πυροβολικά - πεδινά - βαρέα οπισθοχωρούν μέχρι πρωίας , η φάλαγγα δεν σταματά , την πρωίαν καταλάβαμε πως υπάρχουν άσχημα πράγματα , πως μας φέρνουν οι Τούρκοι κατά πόδι και κυνηγώντας .

Την πρωίαν της 21ης Μαρτίου εσήμανε εγερτήριον ετοιμάσαμε τα πράγματά μας και είμεθα έτοιμοι δια εκκίνησιν , ακούετο και κάνας αραιός πυροβολισμός , περί τς 10 η ώρα αναλάβαμε και εμείς τους γυλιούς μας και αναχωρήσαμε με κατεύθυνσιν τον άλλον σχηματισμόν εξελθόντες έξω του Ινιγκιόλ μία ώρα , σταματήσαμε εις ένα Τούρκικον νεκροταφείον και σταματήσαμε επί μισή ώρα , μετά το ένα τάγμα ανέλαβε κάτι υψώματα δια να διευκολύνει την οπισθοχώρησιν το δε καλύπτον Σύνταγμα συγκεντρωμένον εις φάλαγγας βάδιζε κανονικώς , αλλά εις ολίγον διάστημα μας έρχονταν και από καμιά σφαίρα συστημένη και μάλιστα ετραυματίσθηκαν και δυό στρατιώτες αλλά η πορεία μας εξακολουθούσε εις φάλαγγα κατά τετράδας , επεράσαμε μια γέφυρα και εις την απέναντι της γεφύρας υπήρχε ένα χωρίον Τουρκικό όταν ακόμη ήτο εις το μέσον η φάλαγγα σχεδόν του χωριού , μας επετέθηκαν οι Τούρκοι από τα παράθυρα , συνάμα δε μας πλησίασε και το πυροβολικό το Τούρκικο .μας βάζει το πυροβολικό μιά οβίδα εις την πρώτην φάλαγγα , άλλη εις το μέσον , φόβος και τρόμος μας εκατέλαβε . Διασκορπιστήκαμε και αναγκασθήκαμε να πετάξουμε τους γυλιούς και να κόψουμε δρόμο όσον και αν μπορούσαμε και εως ότου ανεβούμε το ύψωμα αυτό μαρτυρήσαμε , εις τας κορυφάς του υψώματος παρατάχθηκε λόχος του 5 Συντάγματος δια να οπισθοχωρήσουμε , εμείς οπισθοχωρώντα διασκορπισμένοι οι στρατιώτες το βράδυ τας 7 η ώρα συγκεντρωθήκαμε εις τας προτέρας γραμμάς και εγκαταστήσαμε φυλάκια και τας 23 Μαρτίου μας αντικατέστησαν από εκεί και εμείς εφύγαμε και ήλθαμε εις ένα μέρος Μύλους ονομαζόμενον και στρατοπεδεύσαμε , αλλά που αντίσχοινα και εξ ανάγκης φκιάχναμε καλύβια με διάφοτρα κλαδιά .

Τας 27 Μαρτίου , ήλθαμε εις Προύσαν , και εις Προύσαν αναλάβαμε την φρούρησιν και τας 31 Μαρτίου τα δύο Τάγματα έφυγαν δια τα φυλάκια εις τας κορυφάς του Ολύμπου εις το χωρίον Τσόγκαρα και αντικαταστήσαμε το 5 Σύνταγμα . Κατ' αρχάς είχαμε ησυχία , αλλά τας 12 Απριλίου κάπου ενεφανίσησαν Τουρκικές περιπολίες και κατόπιν μικροσυμπλοκών ετράπηκαν εις φυγήν .

Την 17 Απριλίου του Μεγάλου Σαββάτου κατόπιν διαταγής του 3ου Σ.Σ , τα δύο τάγματα των προφυλακών να προελάσουν εμπρός εις το εχθρικόν έδαφος 3-4 ώρας ενισχυθήκαμε δια μιας ορειβατικής πυροβολαρχίας και εκκινήσαμε , βαδίσαμε 2-3 ώρας βρήκαμε αντίσταση Τουρκικού στρατού , άρχισε η μάχη , και οι Τούρκοι κι' αυτοί παρασκευασμένοι , εξακολουθεί η μάχη όλη τη νύχτα 17-18 και όλην την ημέραν της 18ης του Πάσχα και την επομένην τας 19 , ο Τουρκικός στρατός αναγκάσθηκε να οπισθοχωρήσει και εμείς δε , ήλθαμε πάλι εις τας προτέρας γραμμάς με 3 τραυματίες .

Την επομένην τας 20 Απριλίου , μας αντικατέστησαν εκ του 12ου Συντάγματος και τας 22 εφύγαμε από το Τσόγκαρα και το βράδυ εφθάσαμε εις το χωρίον Δεμερντές έξωθεν της Προύσας , το χωρίον ήτο Χριστιανικό και φιλόξενον υπέρ άλλου , τας 23 Απριλίου , του Αγίου Γεωργίου εφύγαμε και πορευόμεθα δια Κίο όπου κατόπιν 8 ωρών πορείαν εφθάσαμε εις Κίον .

Τας 24 Απριλίου επιβιβασθήκαμεν εις το πλοίον " Συμεών " ταξιεύοντες δια Σμύρνην και κατόπιν 56 ώρας ταξίδιον εφθάσαμε εις Σμύρνην αφού προτίστως επεράσαμε δια τρίτην φοράν τα στενά των Δαρδανελίων φθάσαντες εις Σμύρνην τας 26 Απριλίου και ώραν 4 μ.μ , αποβιβασθήκαμε και καταυλισθήκαμε εις συνοικίαν " Χιώτικα " της Σμύρνης , εμείναμε εκεί 7 ημέρας και αυτές τις περάσαμε θαυμάσια .

Τας 3 Μαίου άλλη νεωτέρα διαταγή να φύγουμε δια τον τομέα του Μαιάνδρου και την ιδίαν ημέραν και ώραν 8 π.μ επιβιβασθήκαμε εις το τραίνο και ολοταχώς δια Μαίανδρον . Αναχωρήσαμε εκ του σταθμού Σμύρνης περάσαμε διαφόρους στάσεις και σταθμούς μέχρις αποβιβάσεως , ο πρώτος σταθμός από Σμύρνης Παράδεισος και Παράδεισος είναι ωραία αμπέλια , δενδροφυτείες , συκιές άφθονες , Καξιμίρ , Τσιμόβα , Δεμερλίτσι , Ραγίας , Τριατά , Τούρβαλη , Τσίλας , Κουσβουνάρ , Κουτλού , Αλιζιέρ , Βαλαντσίκ , Δεμερτζίκ , Καραμπαχάρ , Αίδίνιον , Όμορλου , Κιοσκ , Τσεφτέ καφέ , Σουλτάνχισα , Ναζλί , και εις το Ναζλί διανυκτερεύσαμε και την επομένην τας 4 Μαίου αναχωρήσαμε δια της ιδίας αμαξοστοιχίας και κατόπιν 3ώρου εφθάσαμεν εις ένα σταθμόν Ουρτάντζα όπου και αποβιβασθήκαμε και παραμείναμε επί 36 ώρας και τας 5 Μαίου ώραν 9ην μ.μ αναχωρήσαμε τα μεν 2 τάγματα βαδίσαμε δια το Μπουλαντάν το δε 3ο δια ένα χωρίον Ντουσουλάρ προς αντικατάστασιν του 1/38 Σύνταγμα ευζώνων .

Το μέρος αυτό που έμεινε το τάγμα μας ήταν κάμπος και εις το μέσον του κάμπου διήρχετο και ο ποταμός Μαίανδρος , αλλά ε'ιχαμε μεγάλες ζέστες , το μέρος άνυδρον χωρίς δενδροφυτεία και κουνούπια , ούτε και πουθενά στον κόσμο , περισσότερα , μόλις βράδιαζε έβλεπες πως πέφτει το..σύννεφο η αντάρα φαινότανε . Δεν μπορούσαμε να κοιμηθούμε τη νύχτα ούτε ώρα . Νερό επίναμε από το ποτάμι , θελό και αυτό .

Τας 19 Μαίου εφύγαμε από το Ντουσουλάρ και επήγαμε εις άλλο χωρίον μια ώρα μακριά το Τεπέ - τσιφλίκ και εκεί έμεινε η έδρα του Τάγματος οι δε λόχοι εις διάφορα φυλάκια και η διμοιρία εις αυτήν που ανήκον εγώ , επήγαμε εις ένα χωρίον πέραν του Μαιάνδρου Ακμετή ονομαζόμενον και εκεί εργαζόμαστε και φτιάσαμε χαρακώματα και αμπριά προσωρινά σχεδόν .

Τας 27 Μαίου ημέραν της Αναλήψεως και ώραν 4 π.μ εχθρικόν απόσπασμα συνεπλάκη μετά μιας περιπόλου του 11ου λόχου απαρτιζομένη από 8 άνδρες και έναν αξιωματικόν , η Τουρκική περιπολία είδε πρώτη την δικιά μας και προκαλύφθηκαν και μόλις εις ολίγα μέτρα απόσταση κάναν μια επίθεση φονεύσαντες τους 3 στρατιώτες , οι δε λοιποί προλαβόντες οχυρώθηκαν καλώς και ανάγκασαν τους Τούρκους να υποχωρήσουν , εκ της αφορμής αυτής έκαυσαν τα σπαρτά και ένα χωρίον μεγάλο Τουρκικό Τιρεμπόλ .

Τας 4 Ιουνίου , ημέραν Κυριακήν και ώραν 9ην ενεφανίσθησαν και εις τα δικά μας φυλάκια Τουρκικές περιπολίες απαρτιζόμενες από ιππείς και πεζούς , αφήσαντς τους Τούρκους να πλησιάσουν και περί τα 800 μέτρα και κατόπιν συνεννοήσεως όλων των φυλακίων να τους βάλουν θεριστική βολή μόνο τα πολυβόλα και οπλοπολυβόλα και εις μίαν στιγμήν άκουγες τα πολυβόλα εις ενέργειαν και ηναγκάσθη ο Τουρκος να τραπεί εις άτακτον φυγήν , αφήσαντες και περί τους δέκα θανόντες και τραυματίας τους οποίους τους περισυλλέξαμε εμείς και μετά τους μεν θανόντες εδώσαμε εις τους Τούρκους να τους ενταφιάσουν .

Τας 18 Ιουλίου ημέραν Κυριακήν μας αντικατέστησαν από το φυλάκιον το 1ον Σύνταγμα μετόπισθεν και την ιδίαν ημέραν εφύγαμε και επήγαμε εις την έδρα του Τάγματος εις Καζ - γενητζί και τας 7 η ώρα το βράδυ εφύγαμε δια Μπουλαντάν που έδρευε το Σύνταγμα .

Τας 24 Ιουλίου ημέραν Σάββατον και ώραν 4 π.μ αναχωρήσαμε εκ Μπουλαντάν και 11 η ώρα φτασαμε εις το χωρίον Αϊντά και μέιναμε όλην την ημέραν και την επομένην τας 25 την πρωίαν αναχωρήσαμε και τας 11 ώρα εφθάσαμε εις χωρίον Κιουλού , εις Κιουλού συναντήσαμε και τον 9ον λόχον και την επομένην τας 26 ιδίου , αναχωρήσαμε και καθ' οδόν δεν ευρίσκαμε νερό πουθενά και υποφέραμε πολύ από δίψα και περί ώραν 11ην π.μ. εφθάσαμε εις την κωμόπολιν Ενάϊ και κατασκηνώσαμε , συνάμα δε παραδώσαμε και τους γυλιούς και με το φαινόμενον αυτό καταλάβαμε πως προμηνύεται μεγάλη πορεία .

Την 27 Ιουλίου την πρωίαν , αναχωρήσαμε από το Ενάϊ όπου περι τα μεσάνυχτα εφθάσαμεν εις ένα χωρίον Τουρκικόν Κιλέρ και εκεί εμείναμε μέχρι την επομένην , και την επομένην τας 28 και ώραν 4 μ.μ , διότι εβαδίζαμεν μόνον από τας 4 η ώρα το απόγευμα μέχρι τας 12 το μεσονύχτιον για στρατηγικούς λόγους , αναχωρήσαμε εκ του Κιλέρ τας 11 μεσονύκτιον εφθάσαμε εις Κακακλάρ και εμείναμε προς ανάπαυσιν και της επομένης το απόγευμα ώρα 4 μ.μ αναχωρήσαμε και περί ώρα 2 μετά μεσονύκτιον εφθάσαμε εις το σταθμό Μπανάζ και παραμείναμε μέχρι την επομένην τας 30 Ιουλίου απόγευμα και ώραν 4 μ.μ αναχωρήσαμε και τας 12 το μεσονύκτιον εφθάσαμε εις Τουλού - μπανάρ και εμείναμε και την επομένην 1ην Αυγούστου πρωία και ώραν 7ην, αναχωρήσαμεν την μεσημβρίαν αναπαύθήκαμε εις ένα Τουρκικόν χωρίον και τη επομένην τας 2 Αυγούστου αναχωρήσαμεν και περί τας 12 την μεσημβρίαν εφθάσαμε εις το χωρίον Σενίρκιοϊ και παραμείναμε εκεί και την επομένην τας 5 Αυγούστου και ώραν 5ην π.μ αναχωρήσαμε και περί ώραν 1 μ.μ εφθάσαμε εις Αφιόν Καραχισάρ , διελθόντες την πόλιν δια παρελάσεως και εξελθόντες έξωθεν της πόλεως , εμείναμε προς ανάπαυσιν .

Μέχρι Αφιόν Καραχισάρ είχαμε ημέρες πορείας 10 και ο Θεός βοηθός νομίζοντες θα τελειώσουν εδώ , αλλά δυστυχώς θα εξακολουθήσει ακόμα , τας 4 Αυγούστου πρωίαν ώραν 5 π.μ αναχωρήσαμε ανατολικώς του Αφιόν και περί τας 12 η ώρα την μεσημβρίαν εφθάσαμεν εις τινα έρημον και αναπαύθημεν και την επομένην τας 5 Αυγούστου αναχωρήσαμε την συνηθισμένην ώραν και πορευόμεθα εις μέρη σχεδόν έρημα , χωριά πουθενά , την μεσημβρίαν και ώραν 11 εφθάσαμε εις ένα μέρος που υπήρχε και μιά βρύση και κατασκηνώσαμεν και την επομένην τας 6 Αυγούστου αναχωρήσαμεν πάλι και περί ώραν 11ην φθάσαμε εις ένα χωρίον Τουρκικό , ονόματι Κουρούκιοϊ αναπαύθημεν και το απόγευμα και ώραν 4 μ.μ εφύγαμε και περί ώραν 8ην μ.μ εφθάσαμε εις μίαν κωμόπολιν Αζιζιέ διελθόντες δια παρελάσεως , υπήρχαν δε και πολλοί Χριστιανοί εις αυτήν την κωμόπολιν μας υπεδέχθεισαν με μεγάλας ευχαριστίας .

7η Αυγούστου ώρα 4 π.μ εγερτήριον 4,30 ' ρόφημα , πέντε παρά τέταρτο προσκλητήριον ώρα 5 αναχώρησις ολόκληρης αυτής της φάλαγγας , απαρτιζομένης εκ του 3/60 Συντάγματος 9η Μοίρα ορειβατικού πυροβολικού , Λόχος Μηχανικού , χειρουργείο και επιτελείο 9ης Μεραρχίας .

Εις όλον αυτό το μεικτό απόσπασμα έμεναι πάντα ένας λόχος ως οπισθοφυλακή διότι από το Αζιζιέ άρχεται η " αρμυρά " έρημος ονομαζομένη .

Τέλος εκκίνησε η πρώτη φάλαγγα την πορεία της αλλά εις το τέλος που ήτο ο λόχος οπισθοφυλακή ενεφανίσθη μια ίλη ιππικού Τουρκικού , και επιτέθηκε εναντίον της οπισθοφυλακής , άρχισε σφοδρά μάχη εναντίον του ιππικού , τέλος έως ότου επιστρέψει η πρώτη φάλαγγα έγινε μεγάλη μάχη .

Εις την μάχην αυτήν απώλειες Τουρκικές άγνωστες , δικές μας ένας αξιωματικός και 16 νεκροί στρατιώτες και τραυματίες άνω των 30 , μας επήρε δε και ο Τουρκικός στρατός αιχμάλωτους 16 στρατιώτες της μοίρας κλιβάνων του εφοδιασμού μας με τις καμήλες που είχαμε . Τέλος λίγο ήταν το κακό αλλά μας εκόστισε πολύ διότι από αυτήν την ημέραν αρχίζει νέα ταλαιπωρία , της πείνας , διότι ναζί τους επήραν και τις γαλέτες που είχαμε και λίγες κουραμάνες και δεν υπήρχον πουθενά από αυτά , ίσως είχαμε 3 - 4 μέρες γαλέτα , ύστερα με τι θα τροφοδοτούμαστε ;

Τας 8 Αυγούστου αναχωρήσαμε εκ του Αζιζιέ , διότι επήγαμε πάλι και διανυκτερεύσαμε εκεί , αναχωρήσαμε και καθ' οδόν εκαύσαμε πολλά χωριά και σπαρτά και παν ότι ευρίσκαμε εμπρός μας το παίρναμε , πρόβατα , κότες , βόδια , δεν αφήναμε τίποτα . Το βράδυ εφθάσαμε εις ένα χωριό Τουρκικό Μπαπ-υμετλή όπου και διανυκτερεύσαμε και όλοι οιστρατιώτες είχαν , άλλος ένα πρόβατο , άλλος 3-4 κότες , γάλους , χήνες , και ψήνανε όλη τη νύχτα .

Τας 9 Αυγούστου την πρωίαν αναχωρήσαμε αλλά καθ' οδόν δεν υπήρχε και νερό και έπρεπε να γεμίσουμε τα παγούρια μας νερό να περάσουμε , έστω , μέχρι την μεσημβρίαν ή και το βράδυ που θα ξαναβρούμε , την μεσημβρίας εφθάσαμε εις ένα χωρίον Παζαρτζίκ και αναπαυθήκαμε και τας 4 ώραν μ.μ αναχωρήσαμε και τας 11 το μεσονύχτιον εφθάσαμε εις ένα χωρίον Ουσκίοϊ και διανυχτερεύσαμε και την επομένην τας 10 Αυγούστου αναχωρήσαμε και περί την μεσημβρίαν εφθάσαμε εις μίαν έρημον όπου επήγαζε ωραίο νερό , η πηγή σχεδόν του ποταμού Μαίανδρου , και εκεί μείναμε όλην την ημέραν .

Τας 11 Αυγούστου αναχωρήσαμε και τας 11 η ώρα π.μ. εις το χωρίον Ουζούμπεη όπου έμεινε και η Στρατιά καθώς και ο Διάδοχος Γεώργιος , εις το Ουζούμπεη την προηγούμενη ημέρα , έγινε μια επίθεσις από Τούρκους αντάρτες και παρ' ολίγον θα αιχμαλωτόζοντο ο Διάδοχος με το επιτελείο της Στρατιάς . Εδώ μας έδωσαν και από ένα λουκούμι σε όλους τους στρατιώτες , μα όση γλύκα έχει το λουκούμι τόσα φαρμάκια μας περιμένουν .

Την επομένην 12 Αυγούστου αναχωρήσαμε από το Ουζούμπεη και καθ' οδόν συναντήσαμε 6 αυτοκίνητα Ελληνικά τα οποία μετέφεραν τραυματίες , αλλά καθ'οδόν τα κατέλαβαν οι Τούρκοι , τα μεν αυτοκίνητα τα έκαψαν , με τους βαρέως τραυματίας , τους δε ελαφρά τραυματίας αγνοείται η τύχη τους καθώς μας είπε ένας εξ αυτών ο οποίος προσποιήθηκε τον νεκρό και γλύτωσε , και περί τας 2 η ώρα μ.μ εφθάσαμε εις ένα χωρίον Κύρκογλου ευρισκόμενον εντός μιας χαράδρας , εκεί υπήρχον Τουρκικά εφόδια , στο χωριό λοιπόν αυτό βγάλαμε τους κατοίκους έξω και το πυρπολήσαμε το λεηλετήσαμε μέχρι τα κοτέτσια .

Τας 13 Αυγούστου , αναχωρήσαμε από το μέρος αυτό και περί ώραν 7 μ.μ εφθάσαμε εις ένα μέρος βαλτώδες και ολίγον αριστερά από εμάς εμάχετο η ΧΙΙΙ μεραρχία .

Τας 14 Αυγούστου την πρωίαν αναχωρήσαμε περί ώραν 7 π.μ , βαδίζοντας καθ' οδόν συναντήσαμε και την έδραν του 3ου Σώματος Στρατού .

Στερούμαστε τον άρτον από τας 10 Αυγούστου , η τροφή μας ήτο μια μερίδα κρέας και ζωμός του κρέατος , ρόφημα καθόλου , τέλος βαδίζοντας καθ' όλην την ημέραν τας 5 η ώρα εφθάσαμε εις ένα μέρος και εμείναμε και την επομένην .

Τας 15 Αυγούστου ημέραν της Παναγίας και περί ώραν 7ην πρωινήν αναχωρήσαμε και κατόπιν μιας ώρας πορεία εφθάσαμε εις ένα χωρίον Τουρκικόν Μπίτλατλίκογλου , εκεί δε έμενε το χειρουργείον του 2ου Σώματος Στρατού , ο εχθρός δεν απέχει και πολύ , περί τα 8 χιλιόμετρα . Καλυμμένοι από τον εχθρό σε διάφορα καλύμματα παραμείναμε καθ' όλην την ημέραν και το απόγευμα τας 5 η ώρα ήλθαμε στο αριστερόν του χωριού και κατασκηνώσαμε , άλλοι δε σχηματισμοί δεξιά μας και αριστερά μας εμάχοντο . Της Παναγίας το βράδυ μας έδωσαν τον κανονικόν άρτον και συσσίτιον κρέας , τον δε ζωμόν του κρέατος μας τον φτιάξανε κουρκούτι και μας το προσφέρανε ως γλύκισμα , αλλά η πείνα που είχαμε μας εφάνη πράγματι ως γλύκισμα , αλλά μήπως είναι μόνον η πείνα που μας θερίζει ;ή ο φόβος , είχαμε και τις αιώνιες συντρόφισσες τις ψείρες , εις το διάστημα της πορείας δεν μας απαρνήθηκαν καθόλου .

Τέλος αναπαυθήκαμε το βράδυ και την επομένηντας 16 Αυγούστου πρωίαν επήραμε το ρόφημά μας , μια κουταλιά κουρκούτι και μνιά μερίδα κρέας δια όλην την ημέραν και περί ώραν 8ην π.μ. καθ' ότι είμεθα έτοιμοι προς εκκίνησιν και μέχρι ώραν 3 μ.μ. ελαμβάναμε και μάχην , ήλθεν ο Διοικητής Μεραρχιακού Πεζικού και μας είπε : Παιδιά , και μας έδειχνε το ύψωμα του Καλλικρότου ,βλέπετε ; σ' αυτό το ύψωμα θέλω τας 12 η ώρα να κυματίσει η φούστα του τσολιά εκεί απάνω και η κυανόλευκος Σημαία , υποδεικνύοντας ότι αυτή είναι η θύρα της Άγκυρας , καθώς λέγει εκεί όπισθεν του υψώματος υπάρχουν και κουραμάνες ..στοίβες (..φουκαρά τσολιά ..)που να ξέρεις πως θα σου τις στείλει ο Κεμάλ τις κουραμάνες συστημένες με το πυροβόλο των 8-19 .

Αλλά ο δυστυχής στρατιώτης αψηφώντας τον θάνατον και με όλες τις κακουχίες αναχωρήσαμε η ώρα 9 π.μ και περί ώραν 11ην εφθάσαμε εις τους πρόποδες του υψώματος και μετά μιας ώρας , τας 12 ακριβώς εκκινήσαμεν δια το θανατηφόρον ύψωμα όπου έπί 5 ημέρας η 5η Μεραρχία απολέμησε αλλά αδύνατον να καταλειφθή , ώρα 12 παραταγμένο όλο το Σύνταγμα το 3/40 πρώτη γραμμή 26 , δευτέρα γραμμή ειςτο αριστερό μας η ΧΙΙΙ Μεραρχία αναμέναμε το σύνθημα της γενικής επίθεσης ώραν 3ην μ.μ εδόθη το ιερόν σύνθημα δια της σάλπιγγος , το προχωρείτε , όλες οι σάλπιγγες της Μεραρχίας εσάλπιζον το " προχωρείτε " και τον θούριον του Αητού ο γιός , οι στρατιώτες αψηφούντες τον θάνατον εξόρμησαν ωσάν λέοντες εναντίον του εχθρού και μέσα εις το πυρ του πυροβόλου , του όπλου και του νανονιού όπου άκουγες μια βοή , αλαλαγμούς , φωνές , κλάματα , σε 20 λεπτά της ώρας κατελήφθη το ύψωμα αλλά και εις τα 20 λεπτά της ώρας είχαμε και τόσες απώλειες , χιλιάδες σκοτωμένοι και χιλιάδες τραυματίες οι οποίοι έμειναν εις το πεδίον της μάχης , από το 3/40 ήταν μόνο 12 αξιωματικοί νεκροί και πολλοί τραυματίες , 120 στρατιώτες και πλέον νεκροί , 500 - 600 τραυματίες και τη νύχτα εγένοντο αντεπιθέσεις εκ των Τούρκων , αλλά εις μάτην , και εμείς χάσαμε τόσους στρατιώτες διότι πριν ακόμα ξημερώσει εγκαταλείψαμε πάλι τα υψώματα του Καλέ-κράτο , τας 17 Αυγούστου αναλάβανε την γραμμήν το 33ον Σύνταγμα πεζικού και εμείς οπισθοχωρήσαμε προς ανάπαυσιν και η πρώτη ημέρα από τις 10 Αυγούστου που στερούμεθα τον άρτον , αυτήν την ημέραν μας έδωσαν έν τέταρτον της κουραμάνας και ..πιάστηκε η καρδιά μας .

Τας 19 Αυγούστου άλλη διαταγή να φύγουμε και να έλθουμε εις το αριστερόν της όλης παρατάξεως της στρατιάς το 3ο Σώμα Στρατού , αναχωρήσαμε την 8ην μμ και βαδίζοντες καθ' όλην την νύχτα και με μεγάλην πειφυλακτικότητα , ούτε τσιγάρο να μην ανάψουμε τη νύχτα , την πρωίαν με τα χαράματα σταματήσαμε εις ένα μέρος ξηρόν και άνυδρον , δεν υπήρχε νερό , μια μικρή πηγή υπήρχε και αυτή με πολύ βρώμικο νερό , την ημέραν μας μαγειρεύσανε κρέας και τον ζωμό μας τον φτιάξανε με σιτάρι , και μας δώσανε μια μερίδα κρέας και ένα κύπελο σιτάρι ενώ προτίστως τον ζωμό τον πίναμε για όρεξη εφ' όσον κουραμάνα δεν υπήρχε .

Τας 20 Αυγούστου το βράδυ μόλις βασίλεψε ο ήλιος αναχωρήσαμε και την πρωίαν σταματήσαμε εις ένα χωρίον Καρακουγιού , όπου έμενε και το 2ο Σώμα Στρατού , και μείναμε εκεί μέχρι το βράδυ .

Εσπέρα 21ης Αυγούστου αναχωρήσαμε και τας 12 η ώρα το μεσονύκτιον εφθάσαμε εις ένα χωρίον και μείναμε μέχρι την πρωίαν της 22 Αυγούστου όπου τας 7 η ώρα π.μ αναχωρήσαμε βαδίζοντες δια το 3ο Σώμα Στρατού . Καθ' οδόν δε συναντούσαμε πολλά πτώματα εις το ύπαιθρον , Ελληνικά και Τουρκικά , αλλού πόδια , αλλού κεφάλια , η φρίκη σε έπιανε αυτή την ώρα εις κάποιοχωρίον Τουρκικόν διότι Ελληνικά χωριά δεν υπήρχον πουθενά εις το διάστημα απ' το Αζιζιέ και εντεύθεν , ευρήκαμε την έδρα της 3ης Μεραρχίας , εμείς δε προχωρήσαμε εφθάσαμε εις ένα χωριαδάκι Εσκί - Μπουλατλή , εφθάσαμε δε και εις το μέρος που προοριζόμεθα να λάβουμε και δεύτερη μάχη , εις το χωριαδάκι αυτό εκαθίσαμε ολίγον αναπαυθήκαμε πήραμε νερό , που είχαμε σκάσει , και εμπρός απ' το χωριό αυτό υπήρχε ένας καμπίσκος , έπρεπε να περάσουμε τον καμπίσκο αυτόν και να καταλάβουμε τα απέναντι υψώματα , αλλά ο εχθρός δεν απείχε καιν πολύ , τα πυροβόλα του μας έφθαναν , τέλος ακροβολισθήκαμε κάναμε και τον σταυρό μας και ότι τύχει , βαδίσαμε και μόλις φθάσαμε στο μέσον του καμπίσκου , μας ήρθαν οι πρώτες συστημένες και εγκαοροφλεγείς μάλιστα , εις την διμοιρίαν που ήμουν εγώ , διότι με τους άλλους είμεθα εις απόστασιν είμεθα εις απόστασιν και δεν γνωρίζαμε τι συνέβη , αφήσαμε δύο μουλάρια τραυματισμένα και 3 στρατιώτες , αυτή τη στιγμή κατάλαβα τον μεγαλύτερον κίνδυνον , εσήκωσα τα μάτια μου προς τον ουρανόν και βλέπω εις τον αέρα που σκάγανε οι οβίδες , θυμήθηκα τη μάνα μου , αναστέναξα και με δάκρυα εις τα μάτια μου έσκυψα πάλι το κεφάλι μου και είπα : Αν έχεις τύχει διάβαινε και ριζικό περπάτει , αν είναι η δική μου ας έλθει , αλλά να μη με τυραγνήσει , και εξακολούθησα την πορεία , και δευτέρα εξόρμησις εκαταλάβαμε τα υψώματα του τραπεζοειδούς λόφου , μάλιστα έτσι ονομάζοντο .

Εις το μέρος αυτό εμείναμε επί πέντε ημέρες , και αυτές τις 5 ημέρες υποφέραμε πολύ , πρώτον η τροφή μας ήτο μι μερίδα κρέας και ένα κύπελο σιτάρι , το οποίον σιτάρι κάναμε επίταξη από διάφορα χωριά όπου νερό δεν υπήρχε , εις ένα μέρος μόνο έβγαζε τόσο ολίγον , που επήγα μια φορά με τρία παγούρια και τα γέμιζα με το κουτάλι και έκανα μισή μέρα να τα γεμίσω , ζέστη ανυπόφορη , ψείρα , βρώμα αιωνία , πείνα , δίψα και τα χάλια μας .

Τας 28 Αυγούστου αφήσαμε αυτά τα υψώματα εις τους Τούρκπυς πάλι ΄οπισθοχωρήσαμε ολίγον αριστερότερα και αντικαταστήσαμε Τάγμα του 22ου Συντάγματος , από τα υψώματα αυτά η Άγκυρα απείχε περί τας 12 ώρας ενώ από Καλλικρότο ήτο μόνον 8 ώρας , εις το μέρος αυτό προς ώραν είχαμε ησυχίαν , ολίγον αριστερότερα άπό εμάς εμάχετο η 7η Μεραρχία λυσσωδώς ημέρα και νύχτα .

Τας 30 Αυγούστου , ήλθε η διαταγή της γενικής οπισθοχωρήσεως από όλα τα μέτωπα της εκστρατείας Αγκύρας και τας 10 η ώρα εγκαταλείψαμε τας θέσεις μας και ολνυκτίως οπισθοχωρούμε μέχρι τα χαράματα . Την 31 Αυγούστου εφθάσαμε εις τον ποταμόν Τσαγγάριον ( προφανώς εννοεί τον Σαγγάριον ) και επεράσαμε με τις βάρκες . Εις το διάστημα της ολονυκτίου οπισθοχωρήσεως όπου ευρίσκετο χωρίον το έκαιγον και ότι ευρίσκετο εμπρός μας το καταστρέφαμε . Επεράσαμε τον Σαγγάριον και βαδίζοντες περί τας 26 ώρας και καθ' όλην την διάρκειαν δεν ευρίσκετο νερό , πο ύπνος , και υποφέραμε πολύ , τέλος περί τας 6 η ώρα το βράδυ εφθάσαμε εις ένα ποταμό και καταυλισθήκαμε , εκεί μέιναμε 4 μέρες .

Εις το διάστημα που εμείναμε εκεί , μας φέρανε και ένα ψωμί για να φάμε πολύ ακατάλληλο , μαύρο ωσάν μελάνη , άνοστον το τρώγαμε και επρίσκετο η κοιλιά μας , ούτε χάμω ημπορούσαμε να καθίσουμε ούτε και όρθιοι , υποφέραμε , αρρωστήσαμε όλοι σχεδόν .

Εις τας 4 Σεπτεμβρίου εφύγαμε από το μέρος αυτό οπισθοχωρώντας εκαταστρέφαμε το παν ό,τι ευρίσκετο εμπρός μας , χωριά τα καίγαμε τα δε γιδοπρόβατα , βόδια και βουβάλια τα κατασχίζαμε σαν λύκοι και βαδίζοντας καθ' όλην την ημέραν το μεσονύκτιον εσταματήσαμεν εις ένα χωρίον Σεχερτζίκιοϊ και αναπαύθημεν μέχρι την πρωίαν , και την πρωίαν ήλθε διαταγή να μείνουμε εκεί και τας 6 Σεπτεμβρίου εφύγαμε και βαδίζοντας καθ' οδόν τας 5 η ώρα μ.μ μία ομάς Τσέτες μας έπετέθησαν και κατόπιν ολίγης μάχης τους διασκορπίσαμε και διανυκτερεύσαμε εις τα εκεί υψώματα και την επομένην 7 Σεπτεμβρίου ανασυνετάχθη το Σύνταγμα και ένα χωρίον Μαχμοδίλ το εκαύσαμε και περί ΄ώραν 7 π.μ αναχωρήσαμε και το βράδυ εφθάσαμε εις τας προτέρας γραμμάς ειςτο χωρίον Αραστρέν και εκεί εγκαταστήσαμε τα φυλάκιά μας .

19 Σεπτεμβρίου , μας αντικατέστησαν από αυτά τα φυλάκια το 26ον Σύνταγμα και εμείς επήγαμε δεξιότερα και αντικαταστήσαμε την 5ην Μεραρχίαν και τα υψώματα Κέρκ 'κιξ Καγ ( σαράντα κοριτσιών βουνό ) και εις το μέρος αυτό δεν μείναμε πολλές ημέρες , η τροφή μας δε εξακολουθεί η ίδια , κρέας και μπουλουγούρι .

Τας 22 Σεπτεμβρίου αντικατασταθήκαμε παρά του 28ου Συντάγματος και περί ώραν 8ην μ.μ εφύγαμε και κατά το μεσονύκτιον εσταματήσαμε εις ένα μέρος μέχρι πρωίας και την επομ΄πενην 23 Σεπτεμβρίου αναχωρήσαμε και περί ώραν 10ην μ.μ εσταματήσαμε εις ένα ποταμίσκο και εκεί παραμείναμε επί 3 ημέρας , τας δε 25 Σεπτεμβρίου ετελέσθη μνημόσυνον υπέρ των πεσόντων εις την μάχην του Καλλικρότου .

Τας 26 του ιδίου μηνός το τάγμα που υπηρετούσα αναχώρησε δια φυλάκια 3 ώρας περίπου μακράν του Συντάγματος εις κάτι υψώματα και δασώδη μέρη , εις τας 4 Οκτωβρίου κατόπιν διαταγής της Μετραρχίας το τάγμα μας να προβεί εις αναγνώρισιν εις το μέρος αυτό και την εδίαν ημέραν και ώραν 9 π.μ αναχωρήσαμε και καθ' οδόν συναντήσαμε ένα χωρίον Τουρκικόν και εις τα πέριξ αυτού υπήρχον Τσέτες και εκδιωχθέντες ετράπησαν εις φυγήν , προχωρώντας μέσα εις το δάσος συναντήσαμε χιλιάδες Τουρκικά γιδοπρόβατα και βόδια τα οποία τα συνέλαβον οι δικοί μας στρατιώται , εκ των οποίων λίγα έμειναν , τα κατασπάραξαν οι στρατιώται σαν λύκοι από την πείναν που είχαμε πως δεν εφάγαμε και τα δέρματα .Τέλος εγκαταστήσαμε προσωρινά φυλάκια εις το μέρος αυτό όπου τας 7 Οκτωβρίου αντικαταστήσαμε το 26ον Σύνταγμα και την ιδίαν ημέραν εφύγαμε και περί τας 4 η ώρα μ.μ εφθάσαμε εις Μοναστήρκιοϊ και την επομένην τας 8 του ιδίου μηνός , εγκατασταθήκαμε μέσα εις το χωρίον και εις οικήματα , εις το χωρίον αυτό υπήρχον και Έλληνες . Εις το χωρίον αυτό δεν εμείναμε και πολλάς ημέρας .

Τας 19 Οκτωβρίου και περί ώραν 11ην π.μ αναχωρήσαμε και τας 7 η ώρα το βράδυ εσταματήσαμε εις μίαν έρημον και την επομένην τας 20 του μηνός αναχωρήσαμε και βαδίζομτες εντός μιας μεγάλης χαράδρας καθ΄όλην την ημέραν και περί ώραν 6ην το βράδυ καταυλισθήκαμε και την επομένην τας 21 και ώραν 8 π.μ αναχωρήσαμε και καθ' οδόν εσυναντήσαμε αρχαία αγάλματα επι Μεγάλου Αλεξάνδρου και το εσπέρας εσταματήσαμε εις μίαν έρημον μέχρι την επομένην .

22 Οκτωβρίου και περί ώραν 11ην αναχωρήσαμε και τας 4 η ώρα μ.μ εφθάσαμε εις τον σταθμόν Ντουγέρ , από Εσκί Σεχίρ που είμεθα και μετά εις διαφόρους γραμμάς , τώρα βαδίζομε όλο προς το δεξιόν μέτωπον προς Αφιόν Καραχισάρ . Εις το Ντουγέρ εδέησεν ο Θεός να μας δώσουν κουραμάνα όπου στερούμεθα από τας 10 Αυγούστου και έχομε ως εδώ , 22 Οκτωβρίου , δύο μήνες και 12 ημέρες στερούμεθα τον άρτον και η τροφή μας ήτο , όπως γράφω και εις προηγούμενα φύλλα , κρέας άφθονον , ένα κύπελο σιτάρι ή μία κουταλιά ζουμό και άλλοτε τον ζουμόν τον κάναμε με μπουλουγούρι , ετρώγαμε δε και ένα είδος για ..κουραμάνα , αλλά κατάμαυρο .

23 Οκτωβρίου αναχωρήσαμε από το Ντουγέρ διελθόντες εις ένα χωρίον που έμενε το 2ον Σώμα Στρατού και περί ώραν 4ην μ.μ ήλθομεν έξωθι του Αφιόν Καραχισάρ , εις ένα χωριουδάκι και εμείναμε μέχρι τας 27 Οκτωβρίου .

27 Οκτωβρίου αναχωρήσαμε απ' το μέρος αυτό και κατόπιν 6ώρου πορείας εφθάσαμε εις ένα χωρίον Τουρκικόν Καγιά-τεπε και εκεί παραμείναμε εντός οικημάτων μέχρι τας 13 Νοεμβρίου .

13 Νοεμβρίου αναχωρήσαμε από το χωρίον Καγιά-τεπε και περί ώραν 4ην μ.μ εφθάσαμε εις έτερον χωρίον και ευρήκαμε καταλύμματα δια να μείνομε ένεκα του χειμώνος και την επομένην τας 14 Νοεμβρίου ημέραν αποκριάς εξακολούθησε η πορεία μας και το βράδυ ελλείψει οικημάτων εμείναμε εις το ύπαιθρον .

15 Νοεμβρίου αναχωρήσαμε πάλι την πορείαν μας και περί ώραν 2 μ.μ εφθάσαμε εις το χωρίον Σουσού έξωθεν του σταθμού Μπανάζ και εις το χωρίον Σουσού εστρατωνίσθημεν εις τα οικήματα όπου εμείναμε και περάσαμε και τας εορτάς των Χριστουγέννων και του νεου έτους 1922 , εις το διάστημα που εμείναμε εις το χωρίον αυτό περάσαμε ευχάριστα .

7 Ιανουαρίου 1922, την ημέραν του Αγίου Ιωάννου αναχωρήσαμε από το χωρίον Σουσού βαδίζοντες το βράδυ τας 8 μ.μ εφθάσαμε εις το χωρίον Ουρτάκ-κιοϊ όπου διανυκτερεύσαμε εντός οικημάτων .

8 Ιανουαρίου και ώραν 10 π.μ ναχωρήσαμεν και περί ώραν 4 μ.μ εμείναμε εις το χωρίον Χοντσιλάρ ντός οικημάτων και την επομένην 9ην Ιανουαρίου αναχωρήσαμε βαδίζοντες όλο προς το δεξιόν του μετώπου δηλαδή εις τα μέρη αυτά που διέρχόμεθα είχομεν ξαναπεράσει από Μπουλαντάν δια Άγκυρα .

9 Ιανουαρίου αναχωρήσαμε από το Χοντσιλάρ και το εσπέρας την 4ην μ.μ εφθάσαμε ις Τεπέ-κιοϊ μιά κωμόπολη και διανυχτερεύσαμε και την επομένην 10 Ιανουαρίου και ώραν 8ην π.μ αναχωρήσαμε και το εσπέρας καιπερί ώραν 5ην μ.μ εφθάσαμε εις το χωρίον Κιολού και διανυκτερεύσαμε και την επομένην 11 Ιανουαρίου αναχωρήσαμε και κατόπιν 5ώρου πορείας εφθλασαμε εις το χωρίον Εντσιλάρ όπου εμείναμε μέχρι τας 14 ιδλιου μηνός εντός οικημάτων .

Την 14ην Ιανουαρίου ημλεραν Παρασκευήν μάλιστα , αναχωρήσαμε και κατόπιν τριώρου πορείας εφθάσαμεν εις το χωρίον Γκιούνεϊ όπου αντικαταστήσαμε τάγμα του 31 ου Συντάγματος Μετόπισθεν εκ των προφυλακών . Εις Γκιουνέϊ αναλάβαμε τα φυλάκια , είχαμε σχεδόν ησυχία μετους Τούρκους αλλά και εις αυτό το μέρος δεν μας άφησαν και πολύ καιρόν , τας 11 Φεβρουαρίου μας αντικατέστησαν εκ των φυλακίων μας παρά του 56 Συντάγματος και εμείς συγκεντρωθήκαμε και την επομένην αναχωρήσαμε πάλι δια το Αφιόν Κραχισάρ .

12 Φεβρουαρίου ημέραν Σαββάτο και ώραν 8 π.μ αναχωρήσαμε εκ του Γκιουνέϊ καιπερί ώραν 1 μ.μ εφθάσαμε εις το χωρίον Καϊιαμπουνάρ και καταλύσαμε εις οικήματα ένεκα του ψύχους και εις Καϊαμπουνάρ εμείναμε μέχρι τας 14 Μαρτίου επεράσαμε ευχάριστα .

Τας 14 Μαρτίου και ημέραν Δευτέραν και ώραν 7 :30' π.μ αναχωρήσαμεν πάλι δια Αφιόν Καραχισάρ και το απόγευμα τας 6 η ώρα εφθάσαμε εις το χωρίον Κιοπέκ-κιοϊ και διανυκτερεύσαμε εντός οικημάτων και την επομένην 15 Μαρτίου και ώραν 8:30' π.μ αναχωρήσαμε και τας 3 μ.μ εκατευλίσθημεν εις τι χωρίον και την επομένην 16 Μαρτίου αναχωρήσαμε και τας 3 η ώρα μ.μ εφθάσαμε εις το χωρίον Συνίρκιοϊ και καταυλισθήκαμε μέχρι την επομένην τας 17 Μαρτίου όπου αναχωρήσαμε περί ώραν 9ην και τας 2 μ.μ εφθάσαμε εις το χωρίον Ισλάμ - κιοϊ και εμείναμε σε οικήματα και την επομένην εκεί .

Τας 19 Μαρτίου και ώραν 8ην αναχωρήσαμε από Ισλαμ-κιοϊ και τας 1:3ο' μ.μ εφθάσαμε εις τον σταθμόν Τουράκ , από εκεί εφύγαμε την επομένην και εφθάσαμε εις τον σταθμόν Κουτσού-κιοϊ , απ'όπου εφύγαμε την επομένην και το απόγευμα εφθάσαμε εις χωρίον Μπάσκιμζα και εμείναμε και την επομένην εκεί , και τας 23 Μαρτίου το απόγευμα τας 2 η ώρα αναχωρήσαμε από την Μπάσκιμζα και επήγαμε πάλι εις τον σταθμόν Κουτσού-κιοϊ και μείναμε εκεί το βράδυ και την επομένην τας 24 Μαρτίου και ώραν 7ην π.μ επιβιβασθήκαμε εις το τραίνο και αναχωρήσαμε σιδηροδρομικώς δια τον σταθμόν Ντουγέρ , διελθόντες πρωτίστως από σταθμούς : Μπαλμαχμούτ' αφιόν , Χαμαμ Ισχανέ , και αποβιβασθήκαμε εις Ντουγέρ .

Εις Ντουγέρ καταυλισθήκαμε και μείναμε μέχρι τας 26 Μαρίου όπου την ιδίαν ημέραν τας 26 , αναχωρήσαμε και κατόπιν 2ώρου πορείας εφθάσαμε εις το χωρίον Μορατλάρ , εκεί εμείναμε μέχρι τας 30 Μαρτίου .

Τας 30 Μαρτίου μεγάλη Τετάρτη και ώραν 7ην αναχωρήσαμε από Μορατλάρ και κατόπιν 3ώρου πορείας εφθάσαμε εις το χωρίον Καβανλάρ , όπου εμείναμε το Πάσχα και περάσαμε πολύ θαυμάσια , τας 9 Ιουνίου όλοι μετακομίσαμε από Καβανλάρ πάλι δια τον σταθμόν Ντουγέρ όπου το μεν 1ον και 2ον τάγμα επήγαν φυλάκια το δε τρίτον έμεινε εις εφεδρίαν , εις το διάστημα που εμείναμε εις Ντουγέρ είχαμε και καμιά φορά και καμιά έφοδο από Τουρκικά αεροπλάνα .

Τας 27 Ιουνίου ήλθε διαταγή να στείλει το Σύνταγμά μας ένα Τάγμα δια την ανατολική Θράκη όπου τας 28 Ιουνίου εφύγαμε εκ του καταυλισμού , το Τάγμα αυτό , το δε υπόλοιπον Σύνταγμα έμεινε εις την θέσιν του και εμείς επήγαμε εις τον Σταθμόν Ντουγέρ και επιβιβασθήκαμε εις το τραίνο κατευθυνόμενον προς Καρά-κιοϊ , τας 3:30' η ώρα αναχωρήσαμε εκ του σταθμού Ντουγέρ , περάσαμε τους σταθμούς Τσικουρλέρ , λαγιούν , Σαπουντζί -μπουνάρ , Κουκτσέκ , Ουσί και τας 7 το εσπέρας εφθάσαμε εις Δορύλαιον και παραμείναμε μέσα εις τα βαγόνια μέχρι τας 12 το μεσονύκτιον όπου εφύγαμε και τας 3 η ώρα την πρωίαν εις τον σταθμόν Καρά-κιοϊ και αποβιβασθήκαμε και καταυλισθήκαμε και μείναμε μέχρι την Ιην Ιουλίου .

Την 1ην Ιουλίου αναχωρήσαμε από Καρά-κιοϊ πορευόμενοι δια Μουδανιά όπου εβαδίζομεν όλη την ημέραν , το βράδυ και ώρα 8μ.μ εφθάσαμεν εις τα υψώματα του Ινιγγιόλ όπου την 21 Μαρτίου είχαμε λάβει μέρος εις την οπισθοχώρησιν καθώς γράφω εις τα προηγούμενα .

Tας 2 Ιουλίου και ώραν 4ην αναχωρήσαμε και πεί ώραν 8ην π.μ εσταματήσαμε εις ένα ποταμίσκο προς ανάπαυσιν και το απόγευμα και ώραν 4ην μ.μ αναχωρήσαμε , περάσαμε το Ίνιγκιόλ και βαδίσαμε και μια ώρα περαν του Ινιγκιόλ και διανυχτερεύσαμε και την επομένην 3 Ιουλίου αναχωρήσαμε και καθ' οδόν εσταματήσαμε και κάναμε μεσημέρι το δε εσπέρας και περί ώραν 5ην μ.μ εφθάσαμε εις το χωρίον Αξού και παραμείναμε και την επομένην εκεί .

Τας 5 Ιουλίου και περί ώραν 5ην πρωινήν ανχωρήσαμε και επεράσαμε από την Προύσαν και τας 9 η ώρα το βράδυ εφθάσαμε εις Μουδανιά , όπου και εμείναμε επί δύο ημέρας και τας 8 Ιουλίου επιβιβαστήκαμε εις το πλοίον " ΕΛΣΗ " και τας 12 το μεσονύκτιο αναχωρήσαμε κατευθυνόμενοι διά Ρεδαιστό όπου , κατόπιν 8 ωρών ταξίδιον εφθάσαμε και αποβιβασθήκαμε και εξελθόντες της πόλης καταυλισθήκαμε . Από Ρεδαιστό είχαμε περάσει πάλι τας 20 με 25 Αυγούστου το 1921 .

Εις Ρεδαιστόν εμείναμε μέχρι τας 11 Ιουλίου όπου το απόγευμα τας 5 η ώρα μ.μ αναχωρήσαμε κατευθυνόμενοι δια Μπεκτσιλάρ όπου έμενε η Μεραρχία Ανδριανουπόλεως και το βράδυ τας 11 του μηνός εφθάσαμε εις κάποιο σημείο και διανυκτερεύσαμε και την επομένην τας 12 Ιουλίου αναχωρήσαμε και τας 9 π.μ εφθάσαμε έξωθεν του χωρίου Τιρολόϊ και ώραν 4 μ.μ ναχωρήσαμε μέχρι τας 8 η ώρα όπου εσταματήσαμε και διανυκτερεύσαμε και την επομένην την 13ην Ιουλίου εξακολούθησε η πορεία μας και κατόπιν 8ώρου πορείας εφθάσαμε εις το μέρος που έμενε η Μεραρχία και προσκολληθήκαμε και εμείς στην δύναμίν της .

Την 15ην Ιουλίου προετοιμάσθηκε η Μεραρχία δια να κάνουμε μια εξόρμηση προς την Κωνσταντινούπολιν και έγινε η εκκίνησις την πρωίαν τας 15 και βαδίσαμε επί 9 ώρες ούτε βρήκαμε πουθενά κανιά αντίσταση εχθρικιά , εις διάφορα χωριά μόνο ευρίσκοντο τσιανταρμάδες ( χωροφυλάκοι ) και λαμβάνουμε άλλη διαταγή να οπισθοχωρήσουμε πάλι δια τας πρώτας γραμμάς , επήγαμε εις το μέρος όπου είμαστε πριν και παραμείναμε μέχρι τας 22 Ιουλίου όπου αυτήν την ημέραν και ώραν 3 μ.μ αναχωρήσαμε και κατόπιν 4ώρου πορείας εφθάσαμε εις τον σταθμόν Τσερκέσκιοϊ και διανυκτερεύσαμε , την επομένην τας 23 και περί ώραν 5ην π.μ αναχωρήσαμε και περί ώραν 11 π.μ εφθάσαμε εις το χωρίον Μανούκα και κατόπιν 9ώρου αναπαύσεως αναχωρήσαμε και το βράδυ τας 7 η ώρα εφθάσαμε εις Ανακτόριον ή Σαράϊ και εκεί παραμείναμε μέχρι τας 23 Αυγούστου , αλλά από 1ης Αυγούστου τα πράγματα δεν εφαίνοντο καλά και οι στρατιώτες δεν γνωρίζαμε τίποτα , εις Μικράν Ασίαν τα πράγματα άλλαξαν , ο στρατός μας οπισθοχωρεί , καταστροφές , διωγμοί , πρόσφυγες ήλθαν εις Θράκην , κανείς δεν δύναται να μάθει την αλήθειαν , οι αξιωματικοί που εγνώριζον κάτι είχον τόσο απογοητευθεί που κανέις δεν μίλαγε , χρώμα ανθρώπου δεν είχε κανείς .

Τας 23 Αυγούστου αναχωρήσαμε από το Ανακτόριον και κατόπιν 5ώρου πορείας εφθάσαμε εις τον σταθμόν Σερκέσκιοϊ και τας 2 η ώρα το μεσονύκτιον επιβιβασθήκαμε εις το τραίνον κατευθυνόμενοι προς Καραγάτση και κατόπιν 9ώρου ταξιδίου εφθάσαμε εις Καραγάτση , επεράσαμε τους σταθμούς Τιρόλόγιον , Αρκαδιούπολις , Κούλελι-Βουργάζ , Αλπουκλι , Ουρλί και εις το Καραγάτσι όπου αποβιβασθήκαμε και στρατωνισθήκαμε εις τους στρατώνας και παραμείναμε μέχρι τας 18 Σεπτεμβρίου όπου αυτήν την ημέραν εφύγαμε και επήγαμε εις το χωρίον Νίκη και την επομένην ήλθαμε πάλι εις την Ανδριανούπολιν και εμείναμε εις τους στρατώνας και αναλάβαμε και την φρούρησιν της πόλεως έως ότου την επαραδώσαμε εις τους Γάλλους και Έλληνες και η εγκατάλειψις από τους Έλληνες κατοίκους της Ανατολικής Θράκης και επί δώδεκα ημέρες συνέχεια οι διάφοροι δρόμοι δεν εσταμάτησαν από τους αραμπάδες από τα διάφορα χωριά και τα γυναικόπαιδα μεγάλη φρίκη και κλάμα εις τους δυστυχείς κατοίκους της Ανατολικής Θράκης .

Τέλος τας 13 Οκτωβρίου εγκαταλείψαμε και εμείς την Ανδριανούπολιν και ναχωρήσαμε δια το Διδυμότειχον , το βράδυ τας 13 εφθάσαμε εις το χωρίον Γενίκιοϊ και την επομένην τας 14 Οκτωβρίου επήγαμε εις το Διδυμότειχον και εγκατασταθήκαμε εις διάφορα σχολεία και οικήματα , μείναμε μέχρι τας 2 Νοεμβρίου όπου αυτήν την ημέραν εφύγαμε διά Σέρρας σιδηροδρομικώς , εις τον σταθμόν Μπάντικα εφθάσαμε την πρωίαν τας 3 του μηνός ,αλλά εις κάποιο σημείον της περιοχής αυτής μας χαλάσανε τη γραμμή οι Κομιταζτήδες και παραμείναμε μέχρι τας 2 η ώρα μ.μ οπότε επιδιορθώθηκε η γραμμή και αναχωρήσαμε .

Αλλά εις τον έτερον σταθμόν Κουρλάκ -κιοϊ αποβιβασθήκαμε και επήγαμε εις το χωρίον Κυρκάς και εμείναμε εις τα οικήματα τρεις ημέρες και ο λόχος μας επήγε εις το χωρίον Τσουπάνγ-κιόϊ και παραμείναμε εις τα οικήματα όπου τας 14 Νοεμβρίου εφύγαμε σιδηροδρομικώς διά τας Σέρρας όπου προοριζόμασταν από Κιορτεκί-κιοϊ , μέχρι την αποβίβασίν μας επεράσαμε από διάφορους σταθμούς , που ξαναπεράσαμε κατά την διαδρομή μας από Ξάνθη προς Ανδριανούπολη τας 15 Μαρτίου το 1919 , Γκιμορζίνα , Ναρδίκιον , Ρισάκιον , Ξάνθη . Βατσιλάρ , Μπούκια , εις Μπούκια εφθάσαμε τας 15 την πρωίαν , Κουζκού-κιοϊ Νουστρακλή , Δράμα , Στέλεγος , Αγγίστα , Πόρνα και εις τον σταθμόν Τοπόλιανης , έξωθεν Σερρών , αποβιβασθήκαμε και επήγαμε εις το χωρίον Δοβίστα όπου έδρευε το Σύνταγμά μας το οποίον είχαμε εγκαταλέιψει από την Μικρα Ασίαν και εμείναμε εις τα οικήματα .

Εις Δοβίστα εμείναμε μέχρι τας 13 Μαρτίου όπου την ημέραν αυτήν και ώραν 8ην π.μ αναχωρήσαμε ν και περί ώραν 3ην μ.μ εφθάσαμε εις το χωρίον Ζιλιάχωβα και εμείναμε εκεί μέχρι την επομένην , τας 20 του ιδίου αναχωρήσαμε και τας 4 η ώρα μ.μ εφθάσαμε εις το χωρίον Τσετσεπλιέν και διανυκτερεύσαμε και την επομένην αναχωρήσαμε και κατόπιν 6ώρου πορείας εφθάσαμε εις το χωρίον Σταυρός , κατασκηνώσαμε και εκεί παραμείναμε .

Έτσι τελειώνει αγαπημένοι μας φίλοι το " Πολεμικό ημερολόγιο 1919-1922 " του αείμνηστου χωριανού μας Δημητρίου Κρικέλα . Προσωπικά συγκλονίσθηκα από μερικά κομμάτια της αφήγησής του , που είναι δοσμένα τελείως..ρεαλιστικά , βέβαια δεν σας κρύβω πως έννοιωσα μια..κάποια μικρή απογοήτευση , γιατί περίμενα , ίσως , κάποια σχόλια του μπάρμπα Μήτσου , για τα όσα θλιβερά συνέβησαν στη Μικρά Ασία κατά και μετά την οπισθοχώρηση , αλλά είναι απολύτως ορθή η τακτική του αφηγητού , ο οποίος με μοναδική αμεσότηταβ και ρεαλισμό , μας μετέφερε μέσα στις 87 , 86,5 για την ακρίβεια , σελίδες , όλη τη φρίκη και τις ταλαιπωρείες που πέρασαν οι Έλληνες στρατιώτες στην Μικρασιατική εκστρατεία , με την τόσο θλιβερή κατάληξη . Ο μπάρμπα Μήτσος ενήργησε , λες , σαν ευσυνείδητος πολεμικός ανταποκριτής , που μετέδωσε " ότι ακριβώς είδε και έζησε " και μάλιστα με φοβερή ακρίβεια και γλαφυρότητα , κάτι που μπορεί να θεωρηθεί σαν κατόρθωμα , αν λάβει κανένας υπόψη του τις συνθήκες κάτω απ' τις οποίες γράφτηκαν όλα αυτά , και μάλιστα με ξεχωριστή ακρίβεια και αξιοπιστία , και να σκεφτείτε αγαπημένοι μου φίλοι , πως ο αξέχαστος μπάρμπα Μήτσος , δεν είχε κάνει κάποιες ιδιαίτερες ..σπουδές , όχι βέβαια , σχολαρχείο πήγε και δεν γνωρίζουμε κι' αν το..τελείωσε κιόλας .

Διαβάζοντας προσεκτικά κάθε σειρά απ' την αφήγησή του , αμέσως έρχονταν στο νού μου , άλλοι χωριανοί μας αλλά και κοντοπατριώτες , που έζησαν αυτή τη φρικτή περιπέτεια , αυτόν τομ...εφιάλτη , και γύρισαν με έντονα ψυχικά προβλήματα , που τους στιγμάτισαν για όλη τους τη ζωή , και έχουμε πολλές τέτοιες περιπτώσεις , που όλοι τις γνωρίζουμε , αυτά όμως όλα , όπως και κάποιες σκέψεις και παρατηρήσεις μας , πάνω στην τραγική αυτή αφήγηση , θα τα πούμε κάποιο άλλο βράδυ . Παράλληλα όμως , θα προσπαθήσουμε να βρούμε και να δημοσιεύσουμε μια αξιόπιστη αφήγηση για την κορυφαία στιγμή της τραγικής αυτής εκστρατείας , που είναι η Καταστροφή της Σμύρνης και ο θάνατος χιλιάδων Ελλήνων .

Επίσης θα προσπαθήσουμε να συγκεντρώσουμε και να αναρτήσουμε σχετικό φωτογραφικό υλικό , όπως επίσης και βίντεο , της εποχής .

Καλό σας ξημέρωμα .....Κ.-