30.1.08

ΤΣΟΠΑΝΙΚΕΣ ΔΕΙΣΙΔΑΙΜΟΝΙΕΣ....

πρόβατα

Συνεχίζουμε τις..τσοπάνικες δεισιδαιμονίες του Δημ .Λουκόπουλου , που όπως γράψαμε και χθες δημοσιεύτηκαν γιά πρώτη φορά το 1930 .

                                    5

Σφαχτό δεν κάνει να σφάξει η γυναίκα με το χέρι της , γιατί το πράμα πάει θράσιο . Επίσης άμα γυναίκα τύχει και σκοτώσει σκυλί , γάτα , ό,τι ζώο , τα καμωτά τα ρούχα δεν γένονται , αν τα πάει σε μαντάνι , σε ντριστίλα . Λειτουργιά επίσης δεν γένεται ( δεν ζυμούται ) ζυμωμένη απ' τα χέρια της . Μαγαρίζει λοιπόν η γυναίκα από το αίμα , και γι΄αυτό φυλάγεται από τέτοια πράματα .

                                    6

Έχουν την ιδέα οι τσοπαναραίοι , πως ο δαίμονας φυλάει τα πράματα από κάθε κακό και τ' αυγαταίνει κιόλας , φτάνει να τα βελονιάσουν . Βελόνιασμα είναι : Σουβλερεύουν σκύλινο κόκκαλο .Το ξυούν , λιαναίνει και γίνεται ίσια με βελόνι . Τρυπούν το μπούτι του κριαριού απ' το πίσω ποδάρι και το μπήγουν βαθειά στο κρέας , να μη φαίνεται . 'Ύστερα παραδίνουν το νταμάρι . Λένε δηλαδή : να σε πάρει ο διάολος  ! Να σου πάρει ο διάολος τον κούτουλα σ' !  τον κόφτη σου ! την καρδάρα ! όλα όσα έχει το βλαχοκόνακο , τα παραδίνουν στο Δαίμονα .

Έρχεται ο καιρός στο μαρκάλο . Το βελονιασμένο περάει τις προβατίνες .Όλα τ' αρνιά που γεννιόνται, βγαίνουν βελονιασμένα στο μπούτι . Έχουν δηλαδή κι' αυτά στο μπούτι το σκυλοκοκκαλάκι , πόχει το κριάρι . Μαγαρισμένα είναι , σου λένε , τα φυλάει ο Δαίμονας .

Όλες οι αστένιες και τ'΄΄αλλα κακά τα διώχνει ο Δαίμονας , που φυλάει τα βελονιασμένα .Ένα μονάχα ελάττωμα έχουν αυτά τα πράματα , είναι το κρέας τους άνοστο .

Το παραδέχονται γιά σωστόν αυτόν τον μύθο οι τσοπαναραίοι , ώστε ένας τσοπάνης μου διηγήθηκε , πως καθώς έτρωγε ψητό κρέας , του μπήκε ανάμεσα στα δόντια το κοκκαλάκι . Από μαγαρισμένο πράμα ήταν το κρέας !

                                        7

Οι καθ' αυτό βλάχοι έχουν κι ένα ζακόνι . Φέρνοντας μιά καινούργια νύφη στα τσαρδιά τους , την τυφλοπανιάζουν και της λένε .

- Βλέπεις νύφη ;

- Βλέπω' λέει .

- Του χρόνου να μην ιδείς , η λίπα να μη σου λείψει . Τα μαλλιά να μη σου λείψουνε . Το κλωτσοτύρι να μη σου λείψει .

                                        8

Άμα οι γίδες είναι γκαστρωμένες , σφαχτό δικό τους δεν ψαίνουν οι γιδαραίοι γιά να φάνε . Έχουν την ιδέα , πως αν σφάξουν και ψήσουν , απορίχνουν τα γκαστρωμένα . Κρέας ωμό όμως δεν τόχουν σε κακό , τρώνε .  

                                         9

Κάποτε ο σκαρπιάς τσιμπάει τα πράματα εκεί που βόσκουνε . Πρίσκεται το μέρος και γιά να περάσει ο πόνος , το γητεύουνε .

Το γήτεμα :

                    Πέρα δώ στον αγραπδόκαμπο

                    τρία καρδάρια κρέμουνται,

                    τόνα μέλι τ' άλλο γάλα

                    τ' άλλο του σκαρπιά το αίμα .

                                         10

Ποιός ξέρει από τι , βλέπεις καμιά φορά και πρήσκονται των πραματιών τα τσαούλια σαν απ' ανεμικό , σαν από μπλούτισμα . Περνάει με γήτεμα :

                      Το ζωνό το κουτσοκέρατο,

                      η Κυρά  η  Κάλλω ,

                      Η Παναγιά  η Δέσποινα ,

                      κι ο Αι Γιάννης ο Πρόδρομος .

Λέγοντας το σταυρώνει τον πόνο ο τσοπάνης και περνάει .

                                         11

Τη λαμπάδα της Ανάστασης την πάνε αναμένη ως το σπίτι οι τσοπάνηδες . Εκεί τη σβούνε και την κρύβουν κάπου . Είναι καλά να την ανάβουν , αν τύχει αβασκαμός σε πράμα περνάει . Κι αν δεν πήζει το γάλα , να γίνει τυρί , στάζουν μέσα και πήζει ύστερα .

                                         12

Τη μέρα της Λαμπρής κόκκινα αυγά δεν μαλάζουν , όσοι έχουν πράματα , κι' άσπρα ακόμα δεν κάνει να μαλάξουν . Αν τύχει και το κάμουν , τα πράματα βγάζουν γλίθρες η λιθοβόλια , κάτι σπυράκια στο κορμί τους .   

                                         13

Επίσης γάλα δεν τρώνε τη Λαμπρή οι πραματαραίοι . Λένε , πως , αν φας μυιγοχέζει στο στόμα τ' ανθρώπου η σκουληκόμυιγα . Και τότε πρήσκεται και υποφέρεις όσο να ειπείς .

                                          14

Παραδέχονται πως η προβατίνα έχει στην κοιλιά της άτεκνο , κάτι σαν κοκκαλάκι . Γίνεται αυτό , όντας γκαστρωμένη χωνέψει τ' αρνί . Τοβρίσκουν λοιπόν , άμα σφάξουν το πράμα και το φυλάνε . Τρίβοντας απ' αυτό σε λίγο νερό και πίνοντας γυναίκα , κόβει τα παιδιά , δεν ξαναγεννάει .

ΑΓΝΩΣΤΕΣ..ΛΕΞΕΙΣ .

Ζακόνι = έθιμο

Λίπα  =   Λίπος γουρουνιού .

Τσαούλια  =  σαγόνια .

Σ υ ν ε χ ί ζ ε τ α ι........

No comments: