ΠΑΛΙΑ ΛΙΔΟΡΙΚΙΩΤΙΚΗ ΖΩΗ
ΟΣΑ ΘΥΜΑΜΑΙ
Κάποια Εθνική Γιορτή στο χωριό μας , στο Ηρώον στ' Αλωνάκι , φαίνεται καθαρά το πως ήταν , περιφραγμένο , λουλουδοφυτεμένο ..μοικοκυρεμένο , όχι..σκαλάκια για να παίζουν τα παιδιά , να ..κατουράνε τα σκυλιά και να σκουμπάνε οι..θεριακλήδες τα φραπεδάκια και τις μπύρες τους ....θέλουμε να δούμε μεθαύριο τις καταθέσεις στεφάνων , μετά τη γιορτή τα στεφάνια θα μείνουν εκεί εκτεθειμένα , σαν τις αφίσες απ’ τα καλοκαιριάτικα τζερελοπανήγυρα ; για να...δούμε...
Το..Ζαχαροπλαστείο του χωριού μας στ' Αλωνάκι , αρχή της δεκαετίας του 50..οικογενειακό το μαγαζί , κι' η οικογένεια Ε. Καψάλη...παρούσα...
Το Ζαχαροπλαστείο όταν πρωτάνοιξε , το 1930 , στο κτίριο που είναι τώρα κάποιες Υπηρεσίες του Δήμου Δωρίδας , Τάσος Καντάς και Ευθύμιος Καψάλης , νεαροί 25ρηδες , που είχαν μαθητεύσει στο Ζαχαροπλαστείο" Ζαβορίτη " , στο Σύνταγμα , στην Αθήνα , και για πολλά-πολλά χρόνια αγαπημένοι , δούλεψαν πλάι-πλάι...κάποια μέρα θα σας διηγηθούμε τα πρώτα ..Χριστούγεννα του μαγαζιού , στο Λιδορίκι και την ιστορία του πρώτου...Χριστουγεννιάτικου..δέντρου....
********
Τ' Αι Δημητριού αύριο αδέρφια , κανονικά έπρεπε να έχουν αρχίσει τα ..πρωτοβρόχια , έτσι..όπως συνηθιζόταν ..παλιά , όταν οι εποχές ήταν ...διακριτές , τ' Αη Δημητριού , λοιπόν , εν αναμονή ..και της 28ης Οκτωβρίου , παρελάσεις κλπ , φοράγαμε τα χειμωνιάτικα , γιατί , κακά τα ψέματα , έτσουζε και το κρύο ...κι είχαμε και μπόλικες ...βροχάδες ...
Τώρα βέβαια , τα πράγματα έχουν..αλλάξει , και οι εποχές είναι...δυσδιάκριτες , και η γιορτή της 28ης Οκτωβρίου , περνάει στο...ντούκου , που λένε , αλλά πολύ φοβάμαι , δεν το γνωρίζω , ότι και η όλη ..οικιακή..εορταστική...διαδικασία έχει διαφοροποιηθεί , αν δεν έχει...διαγραφεί τελείως , πάνε οι συγγενο..φιλικο..γειτονικές..συνάξεις , τα γλέντια στα σπίτια , τις γιορτές , αυτή η κοινωνική σχέση που υπήρχε , σαν κάτι δεδομένο , φοβάμαι πως δεν υπάρχει πια , ο κοινωνικός ιστός του χωριού μας δεν έχει πια..συνοχή , κι' αν υπάρχει είναι πολύ..εξειδικευμένη , και με κριτήρια ..περίεργα , πάντως διαφορετικά από παλιά ....πολύ διαφορετικά ...
Το τι και ποιός φταίει γι' αυτή τη...θλιβερή διαφοροποίηση , δεν είναι και τόσο εύκολο , να το εξηγήσει κανείς , αλλά κι' αν ακόμα πει κανείς την άποψή του , φοβάμαι πως θα..πυροβοληθεί , από κάποιους γι' αυτό λοιπόν ας το ξεπεράσουμε , δεν θα ξεπεράσουμε όμως και το γεγονός , αδιαμφισβήτητο , πως η..αλλοίωση του κοινωνικού Λιδορικιώτικου ιστού μαζί επέφερε , όπως ήταν φυσικό , και την διατάραξη της ..ισορροπίας μεταξύ των κατοίκων του χωριού μας .
Τ' Αι Δημητριού λοιπόν , παραμονές Εθνικής Γιορτής , εκτός απ' τις οικογενειακές προετοιμασίες , είχαμε και τις..Σχολικές , στολισμοί , παρέλαση , καταθέσεις στεφάνων , και γιατί όχι ; και ..όργανα στα μαγαζιά...
Επειδή όμως στο χωριό μας υπάρχουν πολλοί..Τάκηδες , κι' εδώ θα πρέπει να τονίσουμε πως στο Λιδορίκι , σε..πανελλαδική..πρωτοτυπία ίσως , όταν ακούς ..Τάκης , σημαίνει όοοοχι Παναγιώτης , όοοχι , αλλά Μήτσος , Μήτρος ..Δημήτρης , εκτός ελαχίστων ..περιπτώσεων , επειδή πολλά σπίτια λοιπόν γιόρταζαν , γίνονταν και πολύ όμορφα... σπιτίσια οικογενειακά γλέντια , μετά..των φίλων , βεβαίως..βεβαίως .
Οι νοικοκυράδες , από νωρίς είχαν φροντίσει για όλα τα..γαστριμαργικά..καλούδια , να οι..σαρμάδες , οι πίτες , τ' αρνάκι με τις πατατούλες στο φούρνο , για να μην..προχωρήσουμε σε ..εξειδικευμένες.. Λιδορικιώτικες ..λιχουδιές , γαρδούμπες , κοκορέτσι κλπ , και τι δεν είχε , αδέρφια , το γιορτινό τραπέζι , και το μπακλαβά του , τους κουραμπιέδες του , και τα..σοκολατάκια του , και τα φοντανάκια του αλλά και το λουκουμάκι και τη..ρυζοριβανή του , έχουμε το σκοπό μας που τ' αναφέρουμε ..απ' ούλα τα..καλούδια ...δόξα τω Θεώ .
Τώρα βέβαια , τα πράγματα έχουν..αλλάξει , και οι εποχές είναι...δυσδιάκριτες , και η γιορτή της 28ης Οκτωβρίου , περνάει στο...ντούκου , που λένε , αλλά πολύ φοβάμαι , δεν το γνωρίζω , ότι και η όλη ..οικιακή..εορταστική...διαδικασία έχει διαφοροποιηθεί , αν δεν έχει...διαγραφεί τελείως , πάνε οι συγγενο..φιλικο..γειτονικές..συνάξεις , τα γλέντια στα σπίτια , τις γιορτές , αυτή η κοινωνική σχέση που υπήρχε , σαν κάτι δεδομένο , φοβάμαι πως δεν υπάρχει πια , ο κοινωνικός ιστός του χωριού μας δεν έχει πια..συνοχή , κι' αν υπάρχει είναι πολύ..εξειδικευμένη , και με κριτήρια ..περίεργα , πάντως διαφορετικά από παλιά ....πολύ διαφορετικά ...
Το τι και ποιός φταίει γι' αυτή τη...θλιβερή διαφοροποίηση , δεν είναι και τόσο εύκολο , να το εξηγήσει κανείς , αλλά κι' αν ακόμα πει κανείς την άποψή του , φοβάμαι πως θα..πυροβοληθεί , από κάποιους γι' αυτό λοιπόν ας το ξεπεράσουμε , δεν θα ξεπεράσουμε όμως και το γεγονός , αδιαμφισβήτητο , πως η..αλλοίωση του κοινωνικού Λιδορικιώτικου ιστού μαζί επέφερε , όπως ήταν φυσικό , και την διατάραξη της ..ισορροπίας μεταξύ των κατοίκων του χωριού μας .
Τ' Αι Δημητριού λοιπόν , παραμονές Εθνικής Γιορτής , εκτός απ' τις οικογενειακές προετοιμασίες , είχαμε και τις..Σχολικές , στολισμοί , παρέλαση , καταθέσεις στεφάνων , και γιατί όχι ; και ..όργανα στα μαγαζιά...
Επειδή όμως στο χωριό μας υπάρχουν πολλοί..Τάκηδες , κι' εδώ θα πρέπει να τονίσουμε πως στο Λιδορίκι , σε..πανελλαδική..πρωτοτυπία ίσως , όταν ακούς ..Τάκης , σημαίνει όοοοχι Παναγιώτης , όοοχι , αλλά Μήτσος , Μήτρος ..Δημήτρης , εκτός ελαχίστων ..περιπτώσεων , επειδή πολλά σπίτια λοιπόν γιόρταζαν , γίνονταν και πολύ όμορφα... σπιτίσια οικογενειακά γλέντια , μετά..των φίλων , βεβαίως..βεβαίως .
Οι νοικοκυράδες , από νωρίς είχαν φροντίσει για όλα τα..γαστριμαργικά..καλούδια , να οι..σαρμάδες , οι πίτες , τ' αρνάκι με τις πατατούλες στο φούρνο , για να μην..προχωρήσουμε σε ..εξειδικευμένες.. Λιδορικιώτικες ..λιχουδιές , γαρδούμπες , κοκορέτσι κλπ , και τι δεν είχε , αδέρφια , το γιορτινό τραπέζι , και το μπακλαβά του , τους κουραμπιέδες του , και τα..σοκολατάκια του , και τα φοντανάκια του αλλά και το λουκουμάκι και τη..ρυζοριβανή του , έχουμε το σκοπό μας που τ' αναφέρουμε ..απ' ούλα τα..καλούδια ...δόξα τω Θεώ .
Βέβαια απ' τα...χαράματα , η νοικοκυρά ήταν στο ποδάρι , δουλειές ..δουλειές , τα πάντα έπρεπε να ‘ναι στην εντέλεια , τα φαγητά , οι πίτες , τα γλυκά , τ' Αι Δημήτρια στα βάζα , το ..φρεσκοφτιαγμένο κυδώνι , μοσχοβόλαγε..μοσχομολόχα , κι΄η οικοδέσποινα λαμποκόπαγε από χαρά , η πάστρα δε του σπιτιού και της αυλής έβγαζε...μάτια , κι εκείνη η ..αξέχαστη , για τους παλιούς , περίεργη μυρωδιά του ασβέστη..να πλανιέται στις..γειτονιές και τα σοκάκια .
Βλέπεις , τότε , ήταν ..έθιμο , αλλά κα εκ των..τοπικών αρχών..επιβεβλημένο , το ασβέστωμα των πεζοδρομίων τα Σαββατοκύριακα και τις Γιορτές , και κατ' επέκτασιν και των αυλών και των..τενεκεδο..γλαστρών....η νοικοκυρά λοιπόν απ' το πρωί στο πόδι , να γίνουν όλες οι δουλειές , γιατί τ' απόγευμα , από νωρίς , άρχιζαν οι πρώτες επισκέψεις , οι...παιδικές , τα παιδιά είχαν..οργανωμένο..σχέδιο , καταγράφανε τους εορτάζοντες , κατά..γειτονιά , εξαιρούσαν..τους..πενθούντες και μη..εορτάζοντες , και παρέες , παρέες , άρχιζαν , από νωρίς , την..γύρα , προς..άγραν..γλυκισμάτων....
Όσον αφορά δε στο ασβέστωμα πεζοδρομίων κλπ , πρόσφατα , έγινε κάποια σχετική προσπάθεια απ' κάποιον χωριανό μας , που δυστυχώς ..μάλλον γελοιοποίησε παρά αναβίωσε το όμορφο αυτό 'εθιμο ..
‘Ισως σε πολλούς , νέους κυρίως , να φανεί περίεργο αυτό , όμως αγαπημένοι μου φίλοι , είναι μια ..πραγματικότητα , πολύ...σκληρή ίσως αλλά πραγματικότητα , και δεν το αναφέρω ..έτσι στον ..βρόντο , στον ..αέρα , μια βαθειά πληγή στο βάθος της παιδικής μου , τότε , ψυχής , ήταν το γεγονός ότι πολλά παιδιά , γειτονάκια , συμμαθητές , φίλοι μου αγαπημένοι Λιδορικιωτόπουλα αλλά και από άλλα χωριά , παιδιά που καθημερινά ήμασταν όλη μέρα ..μαζί , έρχονταν τ' απογεύματα , που έκανα...εγώ βάρδια , στο μαγαζί μας , Ζαχαροπλαστείο στ' Αλωνάκι , και με ρωτούσαν αν υπάρχουν ταψιά , από κανταίφια , μπακλαβάδες κλπ , για καθάρισμα , να τα..ξύσουν και να..γλυκαθούν...όπως το διαβάζετε , αδέρφια ...
Θα πρέπει , βέβαια , να τονίσουμε και να θυμίσουμε , πως τα πρώτα μεταπολεμικά χρόνια , η ζωή στο χωριό μας , αλλά και σ' όλη την Ελλάδα , ήταν..πολύ..πολύ..δύσκολη , οι Λιδορικιώτες μόλις και μετά βίας ...επιβίωναν , και φυσικά τα..γλυκά δεν αποτελούσαν και την πρώτη..προτεραιότητα σε μια οικογένεια , ο πατέρας αγωνιζόταν στον επαγγελματικό του χώρο , κι' η μάνα η..τρυγόνα , προσπαθούσε με..νύχια και με..δόντια , να..κουμαντάρει τα λιγοστά..λεφτά , αν υπήρχαν κι' αυτά , για να τα φέρει βόλτα , οικονομολόγος με πολλά...μάστερ , η Ελληνίδα μάνα και νοικοκυρά , ειδικά της εποχής εκείνης ....
Έφτιαχνε λοιπόν τα..πρεπούμενα , φαγητά και γλυκά , αλλά και κατά την.. επικρατούσα τακτική , είχε και τις ...εναλλακτικές της λύσεις , είχε το μπακλαβά και τους κουραμπιέδες της , τα σοκολατάκια της , αλλά..και το ..φοντανάκι και τη..ρυζοριβανή και φυσικά το πιο..οικονομικό..λουκουμάκι , είχε κι' αυτή το πρόγραμμά της , ήξερε , πάνω-κάτω , ποιοί και πόσοι , περίπου , θα ‘ρθουν , μεγάλοι μικροί , τους έβαζε σε..κατηγορίες , τους..αξιολογούσε δηλαδή , με τα δικά της..αντικειμενικά..κριτήρια , βαθμό συγγενείας , κοινωνική..θέση , φιλική σχέση , κουμπαριές κλπ , και ήξερε περίπου τι θ' αντιμετώπιζε , τι..ζήτηση θα υπήρχε δηλαδή .
Στα παιδιά..επισκέπτες , τα ..πρώτης κατηγορίας , έδινε σοκολατάκι , συνήθως , η και γλυκό..τυλιχτό , στα άλλα..τα δευτερότερα , φοντανάκι η..λουκουμάκι , δεν είναι δε τυχαίο αυτό που λέγεται στο χωριό μας , ειδικά γι 'αυτές τις περιπτώσεις :
‘Ισως σε πολλούς , νέους κυρίως , να φανεί περίεργο αυτό , όμως αγαπημένοι μου φίλοι , είναι μια ..πραγματικότητα , πολύ...σκληρή ίσως αλλά πραγματικότητα , και δεν το αναφέρω ..έτσι στον ..βρόντο , στον ..αέρα , μια βαθειά πληγή στο βάθος της παιδικής μου , τότε , ψυχής , ήταν το γεγονός ότι πολλά παιδιά , γειτονάκια , συμμαθητές , φίλοι μου αγαπημένοι Λιδορικιωτόπουλα αλλά και από άλλα χωριά , παιδιά που καθημερινά ήμασταν όλη μέρα ..μαζί , έρχονταν τ' απογεύματα , που έκανα...εγώ βάρδια , στο μαγαζί μας , Ζαχαροπλαστείο στ' Αλωνάκι , και με ρωτούσαν αν υπάρχουν ταψιά , από κανταίφια , μπακλαβάδες κλπ , για καθάρισμα , να τα..ξύσουν και να..γλυκαθούν...όπως το διαβάζετε , αδέρφια ...
Θα πρέπει , βέβαια , να τονίσουμε και να θυμίσουμε , πως τα πρώτα μεταπολεμικά χρόνια , η ζωή στο χωριό μας , αλλά και σ' όλη την Ελλάδα , ήταν..πολύ..πολύ..δύσκολη , οι Λιδορικιώτες μόλις και μετά βίας ...επιβίωναν , και φυσικά τα..γλυκά δεν αποτελούσαν και την πρώτη..προτεραιότητα σε μια οικογένεια , ο πατέρας αγωνιζόταν στον επαγγελματικό του χώρο , κι' η μάνα η..τρυγόνα , προσπαθούσε με..νύχια και με..δόντια , να..κουμαντάρει τα λιγοστά..λεφτά , αν υπήρχαν κι' αυτά , για να τα φέρει βόλτα , οικονομολόγος με πολλά...μάστερ , η Ελληνίδα μάνα και νοικοκυρά , ειδικά της εποχής εκείνης ....
Έφτιαχνε λοιπόν τα..πρεπούμενα , φαγητά και γλυκά , αλλά και κατά την.. επικρατούσα τακτική , είχε και τις ...εναλλακτικές της λύσεις , είχε το μπακλαβά και τους κουραμπιέδες της , τα σοκολατάκια της , αλλά..και το ..φοντανάκι και τη..ρυζοριβανή και φυσικά το πιο..οικονομικό..λουκουμάκι , είχε κι' αυτή το πρόγραμμά της , ήξερε , πάνω-κάτω , ποιοί και πόσοι , περίπου , θα ‘ρθουν , μεγάλοι μικροί , τους έβαζε σε..κατηγορίες , τους..αξιολογούσε δηλαδή , με τα δικά της..αντικειμενικά..κριτήρια , βαθμό συγγενείας , κοινωνική..θέση , φιλική σχέση , κουμπαριές κλπ , και ήξερε περίπου τι θ' αντιμετώπιζε , τι..ζήτηση θα υπήρχε δηλαδή .
Στα παιδιά..επισκέπτες , τα ..πρώτης κατηγορίας , έδινε σοκολατάκι , συνήθως , η και γλυκό..τυλιχτό , στα άλλα..τα δευτερότερα , φοντανάκι η..λουκουμάκι , δεν είναι δε τυχαίο αυτό που λέγεται στο χωριό μας , ειδικά γι 'αυτές τις περιπτώσεις :
Στα καλά-καλά πιδιά...κουραμπιέ κι.. μπακλαβά
,κουμουντούρου Σαψαρή..μαλαχόζι κι..ριβανή ,
και...ερμηνεύω τις..άγνωστες λέξεις , μαλαχόζι είναι αδέρφια , ο γνωστός μας χαλβάς , ο σπιτικός με το αλεύρι ή το σιμιγδάλι , όσο για τη “ ρυζοριβανή “, δεν έχει καμιά απολύτως σχέση με το γνωστό “ ραβανί “ που μάλλον έχει ανατολίτικη προέλευση , η δική μας ριβανή , είναι ένα.¨.” οικονομικό “ γλυκό , που φτιάχνεται από κομμένο ρύζι , ζάχαρη και νερό , γι’ αυτό και ανήκε στην κατηγορία των..” δευτερότερων “ γλυκών , νομίζω λοιπόν πως αυτή η Λιδορικιώτικη ρήση , σας δίνει πλήρη εικόνα και λύνει κάθε..απορία σας...ο μπάρμπα Κώστας ο Σαψαρής ( και η παρέα του ) , θεός σχωρέστον , ζευζέκης ...ηξαπανέκαθιν , δεν ..καλοπερνούσε φαίνεται στις..γιορτάδες ..
Υπέροχη Λιδορικιώτικη " ρυζοριβανή " , φτιαγμένη απ' τα χέρια της αγαπητής φίλης Χαραλαμπίας Γεροδήμου
Αφού τελείωνε λοιπόν η παιδική ...παρέλαση , το βραδάκι πια άρχιζαν να ‘ ρχονται οι μεγάλοι , οι οποίοι , όμως ήταν...μπασμένοι στο ..κόλπο , και ...εξηγούμαι , η όλη γιορτινή ..διαδικασία , είχε αδέρφια , το..τελετουργικό της , τα..τερτίπια της , οι στενοί..στενοί συγγενείς και..φίλοι , οι...κολλητοί , που λέμε , πήγαιναν κάπως αργά , και κάθονταν μετά στο..τραπέζωμα , γι' αυτό και δεν πολυκάθονταν στον χώρο..υποδοχής , πέρναγαν , συνήθως κατ' ευθείαν στην κουζίνα , οι..περαστικοί , κάθονταν στο ..καλό δωμάτιο , τρώγαν το γλυκό τους , πίναν και το..πίπερμαν ή το τριαντάφυλλό τους , λικέρια..ήταν αυτά , λέγανε και τα σχετικά και συνεχίζαν γι' αλλού , βέβαια αν κάποιοι απ' αυτούς ήταν στο..πρόγραμμα της...συνέχειας , φρόντιζε η νοικοκυρά η ο νοικοκύρης να τους το..ψιθυρίσει στο αυτί , και φυσικά πέρναγαν στο...βάθος , όπως λέμε..στο βάθος..κήπος .
Αφού λοιπόν πέρναγε το..επισκεπτικό...ωράριο , στηνόταν τραπέζι μ' όλα τα καλούδια , και το σπιτικό κρασάκι , και γινόταν το έλα...να δεις , φέρναμε και τις στροφούλες μας , ας είναι καλά τα..γραμμόφωνα , λέγαμε και τα τραγουδάκια μας , τ' τραπιζιού , π' λένι , και το γλέντι κράταγε μέχρι το πρωί , ε..μια φορά γιορτάζει κανείς.... εμείς βέβαια , που μέναμε κατ’ αντικρύ στον Γυφτομαχαλά , το γλεντάγαμε ..” ακουστικώς “ τουλάχιστον , πολλές φορές το χρόνο , είτε σε γιορτάδες , είτε σε Κυριακάδες , γιατί ακριβώς απέναντί μας , είναι η Ταρααναίϊκη , γειτονιά , η Γεωργουσοπουλαίϊκη δηλαδή , που το γραμμόφωνο , το πικάπ και το κασετόφωνο , ήταν πρώτο παραχέρι , και έχοντας και στην οικογένεια το αηδόνι του Γυφτομαχαλά , την αξέχαστη Τουρκοκατίνα ή Ταρανοκατίνα , κατά κόσμον Κατίνα Μάρκου – Γεωργουσοπούλου , που ..τράνταζε τη ρεματιά με την υπέροχη φωνή της , βαλαντώνοντάς μας όλους ..
Αναφερθήκαμε , πιο πάνω φίλοι μου στο τι..τράβαγε η δόλια η νοικοκυρά , η μάνα , να τα βολέψει , να μπαλώσει τα..αμπάλωτα , κάποια στιγμή θα μπορέσουμε να θίξουμε το θέμα αυτό , με όλες του τις...προεκτάσεις , για το ρόλο της νοικοκυράς στη..λειτουργία της Λιδορικιώτικης οικογένειας , το ρόλο της μάνας στην οικογενειακή ζωή , που πιστεύω πως ήταν ...πρωταγωνιστικός , εκ των πραγμάτων , άλλο το τι...λέμε , κι' άλλο τι..γίνεται...
Να περνάτε καλά , καλό σας βράδυ , ευχές απ' την καρδιά μας σε όσους και όσες γιορτάζουν αύριο και , παρά τις..απαγορεύσεις της Μέρκελ , του Σόϊμπλε ( τι συμπαθητικούλικο που είναι το …σκασμένο ) ξεκινήστε από απόψε το γλέντι μέχρι...πρωίας ..
Τις πιο θερμές και ειλικρινείς ευχές μας στο Δημήτρη , Μήτσο , Μήτρο , Μίμη , Δημητρούλα , Τούλα και όλα τα..παράγωγα ..που γιορτάζουν αύριο , τώρα αν περισσέψει και κανένα κομμάτι…μπακλαβάς , δεκτόν , το τηλέφωνό μας το έχετε …και μη ξεχνάτε , υπάρχουν και …κούριερ !!
Απ’ το “ Λιδωρίκι “ , παραμονή τ΄Αι Δημητριού , με αγάπη…
Κωνσταντίνος Ευθ.Καψάλης
www.lidoriki.com
No comments:
Post a Comment