Ο ΛΙΔΟΡΙΚΙΩΤΙΚΟΣ ΓΑΜΟΣ .
Ας δούμε , αδέρφια , όλη τη...διαδικασία του , προπολεμικού , Λιδορικιώτικου γάμου , όπως , τουλάχιστον , τη θυμάται η αγαπητή χωριανή μας , η Σοφία Παλαιολόγου , έχουν..προηγηθεί φυσικά οι...αρρεβώνες...
- " Αφού οριζόταν η ημερομηνία του γάμου , έπρεπε η νύφη , να ετοιμάσει την προίκα της , συνήθως ρούχα μάλλινα , φτιαγμένα , απ' τη μητέρα της νύφης η από την ίδια , στον παραδοσιακό αργαλειό . Ύφαιναν επίσης στον αργαλειό , χαλιά , και κουβέρτες , βελέντζες . Τις πετσ'ετες , τα σεντόνια και τα εσώρουχα τα έραβαν με νήμα αγοραστό , αφού έτοιμα δεν υπήρχαν .
Την Δευτέρα πριν το γάμο έπρεπε να πλύνουν τα ρούχα , τα εσώρουχα , τις πετσέτες και τα σεντόνια της νύφης . Ο γαμπρός έπρεπε να φέρει μιά η δυό οκάδες σαπούνι στο σπίτι της νύφης , όπου μαζεύονταν οι συγγενείς να βοηθήσουν στο πλύσιμο . Έβραζαν , λοιπόν , νερό σε ένα μεγάλο καζάνι και στήνανε πέντε-έξι σκάφες στη σειρά και τραγουδώντας έπλεναν τα ρούχα . Στη συνέχεια τα άπλωναν και όταν στέγνωναν τα σιδέρωναν και τα έβαζαν σε ένα μπαούλο , διότι οπωσδήποτε έπρεπε η νύφη να έχει ένα μπαούλο , να βάλει τα ρούχα της και κανένα ποτήρι η φλιτζάνι , καμιά κατσαρόλα . Αυτά ήταν τα υπάρχοντα της εποχής .
Την Τετάρτη , ετοίμαζαν το προζύμι γιά τα ψωμιά του γάμου , αυτό το έλεγαν " να αναπιάσουμε τα προζύμια ". Το βράδυ της ίδιας μέρας , μαζεύονταν οι συγγενείς και οι φίλοι και ξαρίζανε το αλεύρι που αντιστοιχούσε στο προζύμι , μέσα σε μιά ξύλινη σκάφη . Όταν τελείωναν , πέταγαν μέσα στο αλεύρι κέρματα και η ..μαρίδα , η νεολαία του χωριού , βούταγε με το στόμα μέσα στη σκάφη γιά να πάρει τα λεφτά . Αυτό έκανε τους μεγάλους να ξεκαρδίζονται στα γέλια .
Την Πέμτη ζύμωναν τα ψωμιά και τα έβαζαν στα ταψιά γιά να ψηθούν . Τα ψωμιά τα κεντάγανε από πάνω , έκαναν δηλαδή διάφορα σχέδια . Όταν έβγαιναν τα ψωμιά από το φούρνο , τους έριχναν από πάνω ζάχαρη και τα ονόμαζαν " πρεβέντες ".
Την Παρασκευή , έπρεπε να καλέσουν στο γάμο τους συγγενείς και φίλους . Ξεκινούσαν τότε , ένας άντρας και μιά γυναίκα με τα καλέσματα , κάτι κόκκινα χαρτάκια μέσα στα οποία ήταν τυλιγμένα : δύο γαριφαλάκια , ένα κομμάτι κανέλας και δύο κουφέτα . Τα καλέσματα τα είχε η γυναίκα μέσα σε μιά τσάντα κεντημένη στον αργαλειό , που την έλεγαν " μαρούδα " και πήγαιναν έτσι από σπίτι σε σπίτι και καλούσαν τον κόσμο . Ο δε άντρας είχε ένα μικρό ξύλινο βαρελάκι με κρασί που το έλεγαν " τσίτσα " και κερνούσε α[' αυτό τους καλεσμένους με ένα μικρό ποτηράκι , δίνοντάς τους και το κάλεσμα .
Την ίδια μέρα έπρεπε να πάρουν τα προικιά της νύφης και να τα πάνε στο σπίτι του γαμπρού . Άν ο γαμπρός ήταν από άλλο χωριό , τα κουβαλούσαν με τα μουλάρια και όταν έφταναν εκεί τα τοποθετούσαν όλα μαζί φτιάχνοντας ένα σωρό , " γοίκο " , που τον στόλιζαν με δαντέλες λευκές , σκορπώντας πάνω του ρύζι . Άν ο γαμπρός ήταν από το χωριό , τότε τα προικιά τα κουβαλούσαν τα παιδιά , τα οποία κουβαλούσαν τα μαξιλάρια της νύφης στο κεφάλι τους .
Το Σάββατο ήταν υποχρεωμένοι οι καλεσμένοι να ετοιμάσουν το δώρο τους , που δεν ήταν τίποτε άλλο παρά μιά πρεβέντα , ένα κομμάτι κρέας και μιά νταμιτζάνα κρασί γιά το γλέντι του γάμου !
Την Κυριακή γινόταν ο γάμος . Σε περίπτωση που η νύφη ήταν από άλλο χωριό , έπρεπε να πάνε με τα μουλάρια να την φέρουνε. Τ αμουλάρια τα στόλιζαν λευκά σεντόνια κεντητά . Αυτόν που έφτανε πρώτος στο σπίτι της νύφης με το μουλάρι του , τον έλεγαν " συγχαρηκιάρη " , γιατί πήγαινε τα συγχαρήκια , είδηση πως έρχονται οι άλλοι να πάρουν τη νύφη γιά την εκκλησία . Στο μουλάρι του συγχαρηκιάρη έβαζαν ένα μαντήλι λευκό στην καπιστράνα , ώστε να φαίνεται πως αυτό έφτασε πρώτο . Μετά το γάμο γύριζαν γιά το γλέντι στο σπίτι του γαμπρού .
Όταν έφταναν στο σπίτι , η νύφη πέταγε μήλα στον αέρα και όποιος κατόρθωνε να πιάσει ένα απ' αυτά το είχανε γιά γούρι , σήμαινε πως θα παντρευτεί σύντομα .Τα χρόνια εκείνα είχανε έθιμο να στεφανώνονται νωρίς , πριν πέσει ο ήλιος , γιά να προκόψει το νιόπαντρο ζευγάρι .
Εάν τώρα η νύφη ήταν απ' το χωριό μας , ο κουμπάρος έπρεπε ήδη να έχει στείλει τα στέφανα και ένα κομμάτι λευκό ύφασμα γιά να ράψει απ' αυτό το νυφικό της πριν το γάμο . Τα στέφανα και ένα κομμάτι που περίσσευε από το ύφασμα του νυφικού , τα έβαζαν σε ένα χάλκινο δίσκο με χερούλια και όταν ξεκινούσαν γιά την εκκλησία το κουβαλούσε ένα αγόρι στο κεφάλι του , ώστε να τα φορέσει ο κουμπάρος στο κεφάλι του γαμπρού και της νύφης την ώρα του σταφανώματος .
Όταν ερχόταν η ώρα του γάμου , ξεκινούσε ο γαμπρός γιά το σπίτι του κουμπάρου , απ' όπου μαζί και οι δυό , με τη συνοδεία μουσικών οργάνων πήγαιναν στη εκκλησία . Στη συνέχεια τα όργανα πήγαιναν να φέρουν τη νύφη και τους δικούς της στην εκκλησία όπου γινόταν το μυστήριο του γάμου . Τα χρόνια εκείνα έριχναν τα λεφτά στο Ευαγγέλιο , ως αμοιβή του ιερέα .
Αφού τελείωνε ο γάμος , γύριζαν όλοι μαζί , με τη συνοδεία των οργάνων , στο σπίτι του γαμπρού , όπου άρχιζε το γλέντι και ο χορός . Συνήθως χόρευαν σε κάποιο αλώνι όπου ο χώρος ήταν αρκετός και άνοιγαν κάτι ξύλινες κάσες με λουκούμια και κερνούσαν τους καλεσμένους .
Το γλέντι κρατούσε ως το πρωί , αλλά τη νύχτα είχαν φροντίσει να έχουν έτοιμες τις κρεματές λάμπες , του πετρελαίου γιά να μπορούν να διασκεδάσουν με φως . Οι καρέκλες και τα τραπέζια ήταν δανεικά από τα καφενεία και τις ταβέρνες , ενώ τα ποτήρια από τα εμπορικά καταστήματα , στα οποία τα επέστρεφαν τις επόμενες μέρες . Μεγάλη φτώχεια τότε...Το τραπέζι του γάμου είχε πάνω άφθονο κρέας , ψητό η βραστό και κρασί που έστελναν οι καλεσμένοι .
Την επομένη μέρα του γάμου , έπρεπε η νύφη να αποδείξει την παρθενιά της στην πεθερά . Αλίμονο αν η νύφη δεν ήταν παρθένα πριν την πρώτη νύχτα του γάμου . Έπρεπε τότε ο γαμπρός να τη στείλει πίσω στον πατέρα της η να ζητήσει περισσότερη προίκα ώστε να μη γίνει γνωστό στο χωριό και προσβληθεί η τιμή της οικογένειάς της . Αυτό το ονόμαζαν " πανωπροίκι " και ο πεθερός αναγκαζόταν να δώσει ό,τι του ζητούσε ο γαμπρός ώστε να μην προεκταθεί το σκάνδαλο .
Στις 15 μέρες από το γάμο έπρεπε οι νεόνυμφοι να πάνε στην εκκλησία να τους ευλογήσει και πάλι ο παπάς . Μετά την εκκλησία πήγαιναν στα σπίτια των συγγενών και του κουμπάρου και τους βκερνούσαν χαλβά και τηγανίτες , τα οποία κουβα λούσε ένα παιδί , που είχανε μαζί τους ".-----
'Ετσι λοιπόν...θυμάται η αγαπητή μας Σοφία , το Λιδορικιώτικο γάμο , των όμορφων εκείνων χρόνων , με τη φτώχεια , τις τόσες δυσκολίες , το..λιγοστό ψωμί , μα με την περίσσια..ανθρωπιά κι' αγάπη , μ' όσα μας διηγείται η φίλη μας Σοφία , μπορούμε πολύ καλά να νοιώσουμε , έστω και εκ των ..υστέρων , το..κλίμα και το..πνεύμα της εποχής , και διαβάζοντας και..προχωρώντας και ..πίσω απ' τα..γράμματα , να δούμε ..ανάγλυφη τη..Λιδορικιώτικη ζωή , την ..τότε , και να κάνουμε και τη σύγκρισή μας με την..τωρινή....
Στο επόμενο , θα προσπαθήσουμε να..διαβάσουμε μία-μία και..πολύ προσεκτικά , κομματάκι-κομματάκι , όλες τις λεπτομέρειες της..Λιδορικιώτικης..γαμήλιας...ηθογραφίας , κι' έχουμε πολλά , πάρα..πολλά να πούμε...και..ίσως η..μάλλον θάχουμε και κάποιο..σχετικό φωτογραφικό..υλικό.......
Καλό σας βράδυ , με αγάπη.........Κ.-
No comments:
Post a Comment