ΠΑΛΙΑ..ΛΙΔΟΡΙΚΙΩΤΙΚΗ ΖΩΗ..

ΟΙ ΚΑΤΑΡΕΣ ΤΟΥ ΣΑΨΑΡΗ .

Προπολεμικό Λιδορίκι , σωτήριον..έτος 1927 , ο μπάρμπα Κώστας ο Σαψαρής , μπροστά στα..Σαψαρέικα , έτοιμος γιά την αγορά , καθ' οδόν..όλο και κάποια κασκαρίκα θα σκεφτεί...

Πολλές φορές έχουμε μιλήσει γιά τον αξέχαστο μπάρμπα Κώστα Μαργέλλο , το Σαψαρή , όπως όλοι τον ήξεραν και τον έλεγαν , ήταν ο..πρωτομάστορας της πλάκας , εκεί στη..ζευζεκοπαρέα της Βαθειάς , όπου δοαδραματίζονταν , καθημερινά , πλάκες ..απείρου κάλλους , που ακόμα και σήμερα τις διηγούνται οι Λιδορικιώτες , και λύνονται στα γέλια .

Καλοσυνάτος λοιπόν ό μπάρμπα Κώστας , γλεντζές , καλαμπουρτζής , άνθρωπος της πιάτσας και της παρέας , του καλού μεζέ και του ποτηριού , με λίγα λόγια ψυχούλα , έλα όμως που κάποιες ..περίεργες , διαολεμένες συμπτώσεις , έκαναν του χωριανούς να λένε όλοι : " Ο Θεός να σε φυλάξει απ' την κατάρα του Σαψαρή " κι' όχι μόνο πίστευαν πως πιάνουν οι κατάρες του , αλλά πίστευαν πως στρέχουν..αμέσως , γρήγορα , γιατί όμως επικράτησε αυτή η άποψη ; Ας δούμε τι μας λέει ο μπάρμπα Σπύρος ο Σφέτσος , ο Καλλέρης , Θεός σχωρέστον , που άφησε καταγραμμένο , ένα πραγματικό θησαυρό ιστοριών της παλιάς , προπολεμικής , Λιδορικιώτικης ζωής , στις περισσότερες των οποίων πρωταγωνιστούσε , φυσικά ο Σαψαρής , απολαύστε :

Ο μακαρίτης ο Γ. Δούκας , ο Κατσικάδερος , όπως τον παραγκώμιαζαν , ήταν πολυφαμελίτης , καλός οικογενειάρχης , μπόλικα πρόβατα , και πολλά παιδιά , και δούλευε σκληρά γιά να τα μεγαλώσει . Μιά μέρα λοιπόν , βόσκαγε τα πρόβατά του στο Παραδείσι , σε κάτι αμπέλια , που , κατά σύμπτωση ΄ήταν του Σαψαρή , την ώρα εκείνη πέρναγε , προς Αθήνα , ένα αυτοκίνητο και μέσα ήταν ο Σαψαρής , σταμάτησε , λοιπόν το αυτοκίνητο και κατέβηκε ο μπάρμπα Κώστας , και με ύφος...αυστηρό κατακεραύνωσε τον Κατσικάδερο : " Ώστε έτσι , ε , βοσκάς τζάμπα τα χωράφια και τ' αμπέλια μας , κι' ύστερα .να 50 δρχ. το κρέας , 60 δρχ. το τυρί , 70 δρχ . το μαλλί και μείς τα κορόιδα πληρώνουμε , σα..βλάκες , και συ...τζάμπα τη βοσκή...". Ο Δούκας ο καυμένος , πικράθηκε , θύμωσε και του λέει : " Άει στο καλό ορέ , φύγε , άσε με ήσυχο " .

Τότε ήρθε η στιγμή του ρεσιτάλ...ηθποιίας του Σαψαρή , πραγματικά , σκηνή..αρχαίας τραγωδίας : Σήκωσε τα χέρια , ο Σαψαρής , προς τον ουρανό και με το κατάλληλο..ύφος έπαιξε υπέροχα το ρόλο του , λέγοντας : " Θεέ μου , αν είσαι δίκαιος ..κρούνες να γίνουν ούλαααα ..." μόνο το..οιμέ , έλειπε απ'την τραγική αυτή στιγμή , ο Σαψαρής ήταν ..τραγικά..υπέροχος . Ο καυμένος ο Δούκας , έξαλλος , όρμησε να τον χτυπήσει με τη γκλίτσα , ενώ όρμηξε και το σκυλί του πάνω στον Σαψαρή ,
ο οποίος , προφανώς γελώντας από μέσα του , έτρεξε και μπήκε στο αυτοκίνητο και έφυγαν , γρήγορα - γρήγορα .

Σκασμένος ο Κατσικάδερος , απ' την κασκαρίκα του Σαψαρή , παρέα με το πιστό του φίλο , το σκύλο του , πήγε παρά πέρα στο σπίτι του αδερφού του , του Αριστείδη , κι έκατσε να πιεί ένα καφέ , να καλμάρει λίγο γιατί είχε φουντώσει . Δεν πρόφτασε να πιεί όμως τον καφέ , γιατί ακούστηκαν φωνές παιδιών που φώναζαν δυνατά , " τρέξε μπάρμπα Γιώργη , πάνε τ' αρνιάαα..." Τι είχε γίνει ; Έλειπε ο τσοπάνης , έλειπε κι' ο σκύλος κι' ένας γυπαετός βρήκε την ευκαιρία κι άρπαξε ένα αρνί , το σήκωσε στον αέρα κι'έφυγε . Ο Δούκας , έπεσε ξερός , αλάφιασε , κι' αμέσως το μυαλό του πήγε στην κατάρα του Σαψαρή...κατάρα ..ταχείας...ενεργείας...άμεσης..δράσης , που λένε..

Το περιστατικό , όπως καταλαβαίνετε , έγινε γνωστό στο χωριό , και πως να μη γινόταν , αφού ο Δούκας , τόχε δέσει..κόμπο , πως η κατάρα του Σαψαρή ..έπιασε , και μάλιστα αμέσως..αλλά πριν καταλαγιάσει ο..θόρυβος , νάσου κι' άλλο περιστατικό , δίπλωσε το κακό , κι' άντε να το βγάλεις απ' το μυαλό του κόσμου πως φταίνε οι κατάρες του Σαψαρή , διαβάστε και τη συνέχεια ...

Πέρα στον Τραγουδάκη , κοντά στη Σκαλούλα , κάποιος Δελής , είχε ένα ωραίο αμπέλι που έκανε πολύ καλά σταφύλια αλλά ήταν πολύ όψιμο . Όταν τ' άλλα τα σταφύλια ξέβγαιναν , αυτά τότε γίνονταν , με αποτέλεσμα ο Δελής να τό 'χει μονοπώλειο και να τα ..μοσχοπουλάει στο Λιδορίκι . Μιά μέρα είχε έρθει ο Δελής με σταφύλια , στη Βαθειά , εκεί ήταν το...παζάρι , πλησιάζει ο Σαψαρής , τα καλοκοιτάει , παίρνει ένα μεγάλο τσαμπί , δοκιμάζει , κι' αφού έμεινε ..ικανοποιημένος απ' τη δοκιμή , ρωτάει το Δελή πόσο τα πουλάει , αυτός του απάντησε εφτά δραχμές την οκά .

Και γιατί ορέ , τάχεις τόσο ακριβά τα σταφύλια ; φωνάζει ο Σαψαρής , απ' τ' αμπέλι σου δεν τα 'χεις ; Ναι , του απαντάει ο Δελής , απ' τ' αμπέλι μου τα 'χω αλλά υπάρχουν τώρα άλλα σταφύλια ;δεν υπάρχουν...

Ο Σαψαρής , οργισμένος , θυμωμένος , δήθεν , άπλωσε τα χέρια του προς τον ουρανό , κοίταξε το ..Θεό και με τον..τρόπο που καλά ήξερε , είπε : " θεέ μου αν είσαι..δίκαιος , κούρβουλο να μη μείνει..." κι έφυγε . Ο Δελής , θυμωμένος , οργισμένος , φώναζε και έβριζε , ενώ ο Σαψαρής ατάραχος , ήρεμε-ήρεμα τράβηξε γιά το μαγαζί του περπατώντας αδιάφορα...

Έλα όμως που μετά από λίγο έπιασε ...χαλάζι , κατακλυσμός , πάει τ' αμπέλι του Δελή , πάνε και τα σταφύλια , καταστράφηκαν όλα , έφταιγε η δεν έφταιγε ο...Σαψαρής ; κι' από τότε όλοι λέγανε " Ο Θεός να σε φυλάξει απ' την κατάρα του Σαψαρή........

Απ' το Λιδορίκι με αγάπη.........Κ-

TO ΣΤΡΙΦΤΟ...

ΕΝΑ ΛΙΔΟΡΙΚΙΩΤΙΚΟ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΙΑΤΙΚΟ ..ΕΘΙΜΟ , ΕΤΗΣΙΑ...ΔΙΑΡΚΕΙΑΣ .

Δεν μπορώ , αδέρφια , να θυμηθώ πότε ακριβώς μπήκε αυτό το..αγνό γιορτινό ..σπορ στη Λιδορικιώτικη ζωή , πάντως , παιδί ακόμα , στη δεκαετία του 50 , ήταν σε..πλήρη..άνθιση .

Τι όμως ήταν το στριφτό ; ένα απλό..τζογαδόρικο παιχνίδι , που μπορούσε να παιχτεί οπουδήποτε , τα απαραίτητα..σύνεργα ήταν μόνο δυό κέρματα , κάπως μεγάλου μεγέθους , " στριφτάρες " τα λέγαμε , και φυσικά..πελάτες , παίχτες . Πως παιζόταν ; απλά, πολύ απλά , όπως ξέρουμε όλοι τα κέρματα έχουν δυό όψεις , απ' τη μιά , συνήθως ένα πρόσωπο , και το λέγαμε " κορώνα " , κι' απ' την άλλη μιά οποιαδήποτε παράσταση και γράμματα , τα " γράμματα " , ένας απ' τους παίχτες έκανε τη " μάνα " και οι υπόλοιποι πόνταραν , όποιο ποσό μπορούσαν , υπήρχε όμως , συνήθως , κάποιο όριο , στο ποντάρισμα , γιά να υπάρχει κάποιος έλεγχος , και τα χρήματα τα κρατούσε κάποιος κοινής εμπιστοσύνης , μάνας και παιχτών .

Η μάνα λοιπόν , αφού τέλειωνε το ποντάριοσμα , έστριβε τα νομίσματα , πετώντας τα ψηλά , κατά τέτοιο τρόπο ώστε και στην άνοδο , αλλά και την κάθοδο , να περιστρέφονται , όπως ακριβώς και όταν στρίβουμε ένα νόμισμα στο..κορώνα η γράμματα , όταν λοιπόν κι' οι δυό στριφτάρες είχαν κεφάλι , κορώνες δηλαδή , κέρδιζε η μάνα , κι' όταν έρχονταν γράμματα , κέρδιζαν οι παίχτες , όταν ερχόταν ένα κι' ένα , η μάνα επαναλάμβανε το στρίψιμο , μέχρι νάρθει η κορώνα η γράμματα .

Κατά το στρίψιμο , και πριν πέσουν οι στριφτάρες στο χώμα , μπορούσε , γιά διάφορους λόγους , να ακυρωθεί το στρίψιμο είτε απ' τη μάνα , είτε απ' τους παίχτες , κι' έφτανε γι'αυτό να να φωνάξουν : κομμένη , κι' η ριξιά , θεωρούνταν άκυρη , βέβαια πολλές φορές , η επανάληψη του : κομμένη , δημιουργούσε μικροπροβλήματα και..μικροκαυγάδες , αλλά ήταν μιά διαδικασία , κοινά αποδεκτή .

Θα πρέπει , βέβαια , εδώ να τονίσουμε , πως γύρω-γύρω απ' τη μάνα , που έστριβε , οι..παίχτες-πελάτες , είχαν κάνει ένα κύκλο και...αδημονώντας να δουν την..έκβαση του αγώνα φώναζαν πολλά και..διάφορα , που μερικά δεν ..λέγονται , αλλά αυτό που επικρατούσε ήταν , φυσικά , το..Γ Ρ Α Μ Μ Α Τ Α Α Α Α , γιατί αυτό τους..βόλευε...

Όταν λοιπόν έρχονταν κορώνες , η μάνα έπαιρνε όλα τα συγκεντρωμένα λεφτά , κάτι που βέβαια δεν άρεσε στο..κοινό , ενώ όταν έρχονταν γράμματα , ο κάθε παίχτης έπαιρνε το διπλάσιο ποσό απ' αυτό που είχε ποντάρει , και γινόταν σωστό...πανηγύρι , γρήγορο , απλό και...αποδοτικό παιχνίδι λοιπόν το στριφτό , και κυρίως προσιτό σε όλους , μιά και μπορούσαν τα παιδιά να ποντάρουν και μικροποσά , που σημειωτέον , τις μέρες εκείνες , Χριστουγέννων και Πρωτοχρονιάς , διέθεταν..κάποιο..χαρτζηλίκι , λόγω καλάντων , χαρτζηλίκι , που με το στριφτό , συνήθως , εξανεμιζόταν..γρήγορα .

Το παιχνίδι γινόταν σε..απόμερα σημεία , σε μέρη που δεν φαίνονταν απ' το δρόμο , κυρίως στο γυμναστήριο του Γυμνασίου , αλλά και στις Λάκκες , και τον Ψαλά , βέβαια παρόμοιες..εκδηλώσεις είχαμε και στις γειτονιές , Γυφτομαχαλά , Βαρούσι , αλλά το..χοντρό , το δυνατό παιχνίδι , γινόταν στο Γυμνάσιο , και μη φαντασθείτε , πως στο ...άθλημα επιδίδονταν μόνο πιτσιρικάδες , όοχι , υπήρχαν και..παιδικά..τμήματα , και..μεγάλων , αλλά και...μεικτά , μικρών και μεγάλων .

Βέβαια αυτό το παιχνίδι που ξεκίνησε σαν ένα παιχνίδι για το..καλό , που λέμε , και παιζόταν τις γιορτές , στην αρχή τουλάχιστον με..διασκεδαστική διάθεση , εξελίχθηκε , κυριολεκτικά , σε...μάστιγα , που διαρκούσε μάλιστα όλο , σχεδόν , το χρόνο , με όχι και τόσο ευχάριστα αποτελέσματα , γιά να μην πω τραγικά , μερικές φορές .

Κι' επειδή οι διαστάσεις που πήρε , με τον καιρό , ήταν ..ανεξέλεγκτες , όπως , φυσικά , και τα..αποτελέσματα , οι τζογαδόροι και φανατικοί οπαδοί του στριφτού , όταν το πράγμα είχε πιά παραγίνει και άρχισαν οι ενοχλήσεις , είτε απ' τις οικογένειές τους , είτε απ' την Αστυνομία , έλυσαν το ..πρόβλημά τους με την μεταφορά του..αγώνα εκτός ..έδρας , σε ερημικά μέρη εκτός Λιδορικίου , η σε άλλα χωριά , που δεν θα είχαν και την..παρενόχληση της Αστυνομίας .

Κάποια περίοδο μάλιστα , θυμάμαι , το πρόβλημα είχε γίνει , πιά , κοινωνική..μάστιγα και η..Αστυνομική..επιτήρηση..έντονη , οι παθιασμένοι..παίχτες , λοιπόν , πήγαιναν να παίξουν έξω απ' το..Γαλαξείδι , σε ένα έρημοκκλήσι , όπου και γινόταν πραγματική...σφαγή , μέχρι βέβαια που μαθεύτηκε το..στέκι , και πάρθηκαν τα κατάλληλα μέτρα , προς ..σωτηρίαν πολλών..Λιδορικιωτών οικογενειαρχών....

Με τα χρόνια , ατόνησε το..δραχμοφάγο αυτό..έθιμο , προς μεγάλην ανακούφισιν των..πασχουσών..οικογενειών , που ήταν..αρκετές , πολλοί , απ' τους...φανατικούς , έφυγαν απ' το χωριό , και άλλοι έφυγαν απ' τη ζωή , ας είναι αναπαυμένοι , τώρα δεν ξέρω αν εξακολουθεί να υπάρχει το..έθιμο αυτό , κι' αν υπάρχει πόσο..χρόνο διαρκεί , πάντως γιά πολλά-πολλά χρόνια ήταν αναπόσπαστο ..κομμάτι της....Λιδορικιώτικης ζωής . Βέβαια αυτό δεν σημαίνει πως..εξέλιπεν..ολοσχερώς ο..τζόγος , αλλοίμονο , απλώς υπάρχει με άλλα...ονόματα , Θανάσης..Βαγγέλης η....δεν ξέρω πως.....και παίζεται και με την άδεια της...Αστυνομίας , όπως λέμε....σε στεγασμένους...χώρους ....