Οι εκπρόσωποι των Γραμμάτων και των Τεχνών της τελευταίας περιόδου της Βυζαντινής αυτοκρατορίας έκαναν κάμποσα βήματα..μπροστά , κι όπως ειπώθηκε από κάποιον ξένο ιστορικό με διεθνή προβολή , το 13ο και 14ο αιώνα " η αναβίωση των τεχνών ήταν τόσο έκδηλη , όσο και η αναζωογόνηση των γραμμάτων ".
Και πράγματι , παρά τη θρησκοληπτική αντίδραση , που κράτησε αιώνες , στους πνευματικούς κύκλους της Πόλης , στην τελευταία αναλαμπή της , είχαν φτάσει οι " ειδωλολάτρες " της Αρχαίας Ελλάδας και γιά λίγο η πολύ , προπάντων ο Πλάτων κι' ο Αριστοτέλης , βρήκαν φιλόξενη θαλπωρή .
Στα χρόνι αυτά όμως , εκτός απ' αυτή τη διαίρεση σε ενωτικούς και " ανθενωτικούς " , εκείνους δηλαδή που επέμεναν να ενωθούν οι Εκκλησίες και σε εκείνους που αρνούνταν και δεν άλλαζαν την " ορθοδοξία " τους , ακόμα κι' όταν ο Τουρκος κροτάλιζε τις πύλες της Κωνσταντινούπολης , και μιά άλλη διαίρεση έκαμε την εμφάνισή της : χωρίστηκαν οι Έλληνες των Γραμμάτων σε " πλατωνικούς " και " αριστοτελιστές " και μάχονταν , σκληρά και ανελέητα . Στην πόλη οι Τούρκοι τους έκοψαν την αμάχη . Όσα βιβλία τους δεν έκαψαν , τα φόρτωσαν σε καράβια κι " αραμπάδες " και τα πουλούσαν σ' Ανατολή και Δύση , σε " παζάρια " και μπεζεστένια" . Μ' ένα ασημένιο νόμισμα , πωλούνταν δέκα τόμοι του Πλάτωνα , του Αριστοτέλη και άλλων ενδόξων συγγραφέων .
Γεγονός όμως είναι πως , οι Έλληνες της τελευταίας περιόδου της Βυζαντινής αυτοκρατορίας , πέρα απ' τη μεταστροφή τους στους αρχαίους συγγραφείς , δεν έχουν να παρουσιάσουν ούτε ένα δικό τους αξιόλογο έργο . Την εποχή αυτή , το μόνο έργο που γράφτηκε , από άγνωστο η άγνωστους ποιητές , ήταν ο " Επιτάφιος θρήνος " , έργο με απαράμιλλο λυρισμό .
Πέρα όμως απ' τους " ενωτικούς " και " ανθενωτικούς " , τους " πλατωνιστές " και " αριστοτελιστές " , οι άνθρωποι οι πνευματικοί , χωρίζονταν σε .. " δυνατούς " και " πένητες ", σε " πνευματικό κατεστημένο " και σε " φτωχοπρόδρομους ", η άνθιση των γραμμάτων , στην Πρωτεύουσα , τουλάχιστον , ήταν σε αντίστροφη πορεία με την πορεία της αυτοκρατορίας , τα γράμματα άνθιζαν όταν η αυτοκρατορία ..μαραινόταν , και οι εγγράμματοι έμεναν άνεργοι ...
Ο Ιουστινιανός με το κλείσιμο του Πανεπιστημίου της Αθήνας , το 529 μ.Χ , είχε ανάψει το κόκκινο φως γιά τις επιστήμες ( τον " κόσμο της γνώσεως " όπως τις αποκαλούσαν τότε ) κι' οι " Ελληνίζοντες " ακόμα και το 14ο αιώνα καταδικάζονταν στην " εσχάτη τιμωρία " . Όταν ήρθαν οι Τούρκοι , ούτε πήραν ούτε έδωσαν , δεν είχαν να δώσουν , εκκλησίες βρήκαν και τις έκαμαν τζαμιά , αλλά σχολεία δεν κατάργησαν , γιατί και να 'θελαν , δεν βρήκαν να καταργήσουν .
Οι λίγοι δάσκαλοι που περιφέρονταν " ιδιωτικώς ', σαν έφτασαν οι Τούρκοι , μπήκαν σε καράβια κι 'άραξαν οι περισσότεροι στην Ιταλία . Οι ελάχιστοι που έμειναν , έσκυψαν το κεφάλι και προσκύνησαν το σουλτάνο , και κάποιοι ύμνησαν , ύμνησαν πολύ , τόσο πολύ , που ούτε γιά δείγμα δεν χωράνε εδώ οι ύμνοι τους . Και το σκοτάδι έπηξε , κι ' η χαραυγή ..άργησε , άλλους τρεις , περίπου , αιώνες , κι ούτε τότε θα ερχόταν , αν οι " Μεγάλοι " δεν έκαναν ένα θανάσιμο λάθος . Δεν πρόλαβαν να ανακαλύψουν τον Γουτεμβέργιο , προτού ανακαλύψει την ...τυπογραφία .
1453 , μιά σημαντική χρονολογία , ένας σταθμός γιά όλο τον κόσμο , μα προπαντός γιά τους Έλληνες και τους άλλους Ευρωπαίους . Γιά μας άρχιζε η Τουρκοκρατία και γιά τους άλλους η Αναγέννηση . Γιά μας το ρολόι χτυπούσε...μεσάνυχτα και γιά τους άλλους , γλυκοχάραζε...σε μας ερχόταν ..βαρυχειμωνιά , ενώ στους άλλους..άνοιξη .
Σ υ ν ε χ ί ζ ε τ α ι .....
No comments:
Post a Comment