Παλιότερα , είχαμε αναφερθεί στη ζωή της Δωρίδας κατά την Τουρκοκρατία , και είχαμε προσπαθήσει να περιγράψουμε , μέ όσα στοιχεία είχαμε στη διάθεσή μας , να δώσουμε την καλύτερη δυνατή εικόνα της Λιδορικιώτικης και της Δωρικής , γενικότερα , ζωής , στα ταραγμένα αυτά χρόνια , από σήμερα θα προσπαθήσουμε να δούμε την Ελληνική ζωή , γενικότερα , στην Τουρκοκρατία , ξεκινώντας απ' τα " Γράμματα και τις Τέχνες " , βοήθημά μας στην προσπάθειά μας αυτή , το ομότιτλο βιβλίο του Π.Ν.Παπαρούνη " ΤΟΥΡΚΟΚΡΑΤΙΑ ".
ΓΡΑΜΜΑΤΑ ΚΑΙ ΤΕΧΝΕΣ .
Ξεκινώντας αυτή την... περιήγησή μας , πιστεύουμε πως πρέπει ν' αναφερθούμε , πρώτα - πρώτα , στη ρήση του μεγάλου δάσκαλου Πατροκοσμά , του Κοσμά του Αιτωλού , γιά την ..μόρφωση , την παιδεία που κράτησαν αναμμένη τη φλόγα του Ελληνισμού , στα δύσκολα εκείνα χρόνια .
" Σκολειά θα φκιάξτε !
Αυτού τον λειτουργάνε το θεό , σας κρένω !
Στα φώτη , όχι στα σκότη ".
Κοσμάς ο Αιτωλός .
Οι Τούρκοι αποστρέφονταν , γενικά , τα γράμματα και τις τέχνες , δυστυχώς δεν είχαν τίποτα διδαχθεί απ' την ιστορία . Οι Ρωμαίοι , λέει ο Λεβαντόφσκι , αν και κατακτητές πολλών λαών , ωστόσο αναγνώρισαν ως ανώτερο τον πολιτισμό ενός νικημένου λαού και τον υιοθέτησαν . Οι ποιητές τους μετέφραζαν τα κυριώτερα Ελληνικά έργα , και οι Ρωμαικές οικογένειες έπαιρναν Έλληνες δασκάλους γιά τα παιδιά τους .
Οι Τούρκοι , αν και πολλά δανείστηκαν στην πορεία τους , τόσο απ'τους Βυζαντινούς όσο κι' απ' τους Ρωμαίους , αγνόησαν τελείως τους αρχαίους Έλληνες και δεν έμαθαν ποτέ ποιοί είναι οι Λατίνοι συγγραφείς . Γι' αυτούς γκιαούρηδες , δηλ. άπιστοι , ήταν κι' οι σύγχρονοι κι' οι απόγονοι : Πλάτωνας και Αριστοτέλης , Κικέρων και Σενέκας .
Πίστευαν πως όλη η σοφία ήταν συγκεντρωμένη στο Κοράνι . Το τζαμί ήταν γι' αυτούς το καλύτερο σχολείο κι' ο μιναρές το περισπόυδαστο βήμα . Σαν πήραν την Πόλη , έκαιγαν τα βιβλία γιά να ζεστάνουν το νερό των..λουτρών και πέρασαν 300 χρόνια από τότε που οι άλλοι έκαναν το πρώτο τυπογταφείο γιά να κανουν κι' αυτοί το δικό τους .
Στην Κύπρο , θυμούνται ακόμα , ένα Τούρκο στρατιώτη-σκοπό , που πριν χρόνια ( επί Χάρτιγκ ) έκανε έλεγχο στις ταυτότητες των διερχομένων . Κάποια μέρα σταμάτησε ένα επιβατηγό αυτοκίνητο με δυό Έλληνες , ρωτάει τον πρώτο :
- Όνομάν του ;
Είπε εκείνος το όνομά του, κι' ακολούθησε η δεύτερη ερώτηση :
- Δουλειάν του ;
- Καθηγητής .
- Δεν καταλαβαίνει .
- Δάσκαλος , διευκρίνισε ο επιβάτης .
Ικανοποιημένος ο Τούρκος , γύρισε και επανέλαβε τις ερωτήσεις του και στον άλλο Έλληνα . Εκείνος όταν ρωτήθηκε γιά την..δουλειάν του , απάντησε ότι είναι ζωγράφος . Στο άκουσμα αυτού του επαγγέλματος ο Τούρκος , με αγριεμένη φωνή , επανέλαβε :
- Δουλειάν του , είπα ...
- Ζωγράφος , ξανάπε , ήρεμα ο Έλληνας .
Κι' ο Τούρκος " έξω απ' τα..ρούχα του " , βρυχήθηκε :
- Δουλειάν του είπα , όχι..χούιν του !!
Χαρακτηριστική..επιβεβαίωση των όσων προαναφέραμε .
Πάντως η ευθύνη δεν ανήκε τότε μόνο στους Τούρκους , που επί τέλους , δεν ισχυρίζονταν ότι είχαν μιά-κάποια παράδοση , μιάοποιαδήποτε λογοτεχνική η άλλη κουλτούρα . Σ' ολόκληρη την Ευρώπη , τα γράμματα ήταν " αριστοκρατική " υπόθεση κι' οι Τούρκοι υιοθέτησαν τις αρχές της : " Τα γράμματα , χαλούν το κεφάλι " , κι' ο λαός θέλει " pane e bastone " , (..ψωμί και...ξύλο ) . Το άσχημο γιά τους Τούρκους , ήταν ότι το σκοτάδι τους ήταν βαθύ κι ατελείωτο και δεν μπόρεσαν να δουν τον ήλιο ούτε ανάμεσα από σύννεφα . Η " Αναγέννηση " δεν τους θέρμανε , ο " ουμανισμός " δεν τους άγγιξε κι ο διαφωτισμός ήταν γιά τους Άρχοντες - Οθωμανούς , μιά μολυσματική αρρώστια που την πρόλαβαν .
Τούτη όμως η έρευνα , δεν αφορά ούτε τους Τούρκους , ούτε τους Φράγκους , αφορά στους Έλληνες και μάλιστα εκείνους που κρατούσαν τα πνευματικά σκήπτρα , από τότε που έφτασαν μέχρι τότε που παρέδωσαν - εκείνα τα λίγα που παρέδωσαν - οι Τούρκοι .
Σ υ ν ε χ ί ζ ε τ α ι .......
No comments:
Post a Comment