Ο "Μικρός Ήρως" υπήρξε το σημαντικότερο εικονογραφημένο ανάγνωσμα της μεταπολεμικής Ελλάδας. Συγγραφέας των ιστοριών του ήταν ο Στέλιος Ανεμοδούρας, ενώ τα σκίτσα φτιάχνονταν από τονΒύρωνα Απτόσογλου. Το περιοδικό κυκλοφορούσε σε εβδομαδιαία βάση, μεταξύ 1953 και 1968, οπότε και η κυκλοφορία του διακόπηκε εξαιτίας της λογοκρισίας του δικτατορικού καθεστώτος.
Στον "Μικρό Ήρωα" περιγράφονται με τον πιο γλαφυρό τρόπο οι περιπέτειες τριών ηρωϊκών Ελληνόπουλων (του Γιώργου Θαλάσση, της Κατερίνας και του "Σπίθα") κατά τη διάρκεια της Κατοχής και του αγώνα τους απέναντι σε Γερμανούς, Ιταλούς και Βουλγάρους φασίστες.
Το περιοδικό αγαπήθηκε όσο κανένα άλλο από την πρώτη μεταπολεμική γενιά. Η κυκλοφορία του, λίγα μόλις χρόνια μετά τη λήξη του Β' Παγκόσμιου Πολέμου, ήταν μια προσπάθεια να αμβλυνθούν οι οδυνηρές συνέπειες των γεγονότων της δεκαετίας του 1940: του πολέμου, της Κατοχής και του Εμφυλίου.
Ένας από τους λόγους που ο Μικρός Ήρωας λατρεύθηκε από όλες τις ηλικίες, οφειλόταν στο ότι ο συγγραφέας δεν έκανε χρήση υψηλών λογοτεχνικών εκφράσεων, όσο μιας λιτής και κατανοητής γλώσσας. Επίσης απέφευγε συστηματικά διχαστικές αναφορές, ούτως ώστε να επιτύχει την ανάδειξη ενός νέου αισθήματος εθνικής υπερηφάνειας και ενότητας, κάτι που πιστευόταν ότι είχε τόσο ανάγκη η "φουρνιά" των νεαρών κυρίως αναγνωστών εκείνη τη δύσκολη εποχή.
Το θρυλικό παραλογοτεχνικό περιοδικό που μεγάλωσε γενιές και γενιές επανεκδόθηκε αρκετές φορές, είτε υπό μορφή ολοκληρωμένου κόμικ πλήρους εικογράφησης (1968-1971), είτε υπό μορφή εικονογραφημένου κειμένου με εικόνες (1975), είτε υπό μορφή συλλεκτικών τόμων (1986).
Ο Γιώργος Θαλάσσης αντιπροσωπεύει τον μυθοποιημένο ιδεότυπο του αγωνιστή της ελευθερίας που ρίχνεται στον κίνδυνο για το κοινό καλό. Στο πρόσωπο αυτού και των φίλων του συνοψίζεται η αντίσταση των εφήβων και νεολαίων, από αυτούς που κατά χιλιάδες πύκνωσαν τις τάξεις των αντιστασιακών κινημάτων της περιόδου της Κατοχής, με πιο τρανταχτό παράδειγμα την ΕΠΟΝ.
Βέβαια, επειδή οι ιστορίες του Μικρού Ήρωα διαδραματίζονται κατ' εξοχήν στο αστικό τοπίο της Αθήνας, μας παραπέμπουν περισσότερο στη νεολαία της ΠΕΑΝ, τη θρυλική οργάνωση αστικού-φιλελεύθερου προσανατολισμού, που έμεινε στην ιστορία για τα σαμποτάζ κατά εχθρικών στόχων, με αποκορύφωση την ανατίναξη της ναζιστικής ο ΕΣΠΟ στην Ομόνοια, στις 26/9/1942.
Οι νεολαίοι των Ανεμοδούρα και Απτόσογλου, μας θυμίζουν την περίφημη γενιά της δεκαετίας του '20, που χειραφετήθηκε, κοινωνικοποιήθηκε και ανδρώθηκε μέσα από τις περιπέτειες της Κατοχής και της Αντίστασης. Η δράση τους, στα πανεπιστήμια, στις διαδηλώσεις και στις επικίνδυνες επιχειρήσεις κατά των κατακτητών, μυθοποιήθηκε και ενέπνευσε θρύλους σαν αυτούς του "Μικρού Ήρωα".
Ο Γιώργος Θαλάσσης παραπέμπει περισσότερο στο πρότυπο του "νεαρού τιμωρού και εκδικητή", από εκείνους που μας έχει συνηθίσει η αμερικανική σκηνή κόμικς. Μόνο που, στην περίπτωση της Ελλάδας, το πρότυπο αυτό δεν ήταν ιδεατό, αλλά πραγματικό. Από τα νεολαιΐστικα ταράτσα-πάρτυ της κατοχικής Αθήνας, μέχρι την καθημερινή αντιστασιακή δράση και τα εκτελεστικά αποσπάσματα των Γερμανών, οι χιλιάδες "μικροί ήρωες" της ελληνικής πρωτεύουσας πότισαν με τον ιδρώτα και το αίμα τους το δέντρο της ελευθερίας -μιας ελευθερίας που "κάηκε" αμέσως μετά στις φλόγες του εμφύλιου διχασμού και σπαραγμού.
Την εποχή που άρχισε να κυκλοφορεί ο "Μικρός Ήρως", έντονη ήταν στην ελληνική κοινωνία -ανεξαρτήτως τάξεων και παρατάξεων- η ανάγκη για κοινωνική δικαιοσύνη, μια δικαιοσύνη που δεν έφτασε ποτέ. Οι χάρτινοι ήρωες προέβαλλαν τις αξίες που βρίσκονταν σε προτεραιότητα για τη μεγάλη μάζα του λαού, όπως η αλληλεγγύη, η εθνική συμφιλίωση, η αγάπη για την ελευθερία και την πατρίδα, το μίσος κατά της τυρρανίας και η ανθρώπινη αξιοπρέπεια.
Επιλεγμένα αποσπάσματα
από τα τεύχη του "Μικρού Ήρωα"
α. Ο ΟΡΚΟΣ ΤΟΥ ΓΙΩΡΓΟΥ ΘΑΛΑΣΣΗ.
(τεύχος 1: "Ελεύθερος Σκλάβος", σελ.9)
Πάνω στο άψυχο σώμα Έλληνα πατριώτη ο Γιώργος Θαλάσσης δίνει όρκο, ότι από εκείνη τη στιγμή, θα πολεμά ασταμάτητα για την απελευθέρωση της πατρίδας του. Τον όρκο, εκείνο τον ανακάλεσε στο νου του, στις λίγες φορές που λιποψύχησε.
"Εγώ, ο Γιώργος Θαλάσσης ορκίζομαι να αφιερώσω τη ζωή μου στην υπηρεσία της πατρίδας μου! Ορκίζομαι να κάνω ό,τι μπορέσω για να προστατεύσω τους συμπατριώτες μου από τους απάνθρωπους τυράννους, ορκίζομαι να πολεμήσω εναντίον των βαρβάρων επιδρομέων, ώσπου να δω την Ελλάδα ελεύθερη και ευτυχισμένη!"
β. Από το τεύχος 1: "Ελεύθερος Σκλάβος", σελ. 1-2
Οι πρώτες παράγραφοι του αναγνώσματος, που δίνουν το στίγμα της εποχής.
" Είναι νύχτα. Μια ξάστερη γλυκιά ανοιξιάτικη νύχτα. Χιλιάδες ασημένια άστρα τρεμοπαίζουν γλυκά πάνω από την κοιμισμένη Αθήνα, σαν να προκαλούν τους κατοίκους της να βγουν έξω και να χαρούν την ομορφιά της νύχτας.
Μα οι κάτοικοι της Αθήνας δεν βγαίνουν από τα σπίτια τους. Ξέρουν ότι μέσα στη γλυκιά νύχτα παραμονεύει ο θάνατος!
Δεν είναι ελεύθεροι! Είναι σκλάβοι που στενάζουν κάτω από τη μπότα του σκληρού Γερμανού και το μαστίγιο του νικημένου Ιταλού!
Είναι κλεισμένοι στα σπίτια τους και περιμένουν. Περιμένουν με αγωνία μήπως ακούσουν το χτύπημα του θανάτου, το χτύπημα των Γερμανών στην πόρτα τους!
Και περιμένουν με λαχτάρα τη Μεγάλη Στιγμή όταν πίσω από τα μαύρα σύννεφα της σκλαβιάς θα ξεπηδήσει ο ήλιος της Ελευθερίας…".
γ. Από το τεύχος 120: "Ο Εφιάλτης πρόδωσε", σελ. 3-4
Το επεισόδιο αναφέρεται στο μεγάλο μπλόκο των Γερμανών και των ευζωνικών ταγμάτων Ασφαλείας στην Καλλιθέα τον Αύγουστο του '44.
"…Το σκοτάδι που τυλίγει την Καλλιθέα, το μεγάλο προάστιο της Αθήνας είναι γεμάτο τρόμο και φρίκη. Ολόκληρη η Καλλιθέα.
Από τον Ιλισσό έως τη λεωφόρο Συγγρού και από τα Σφαγεία έως τις Τζιτζιφιές είναι ζωσμένη από ισχυρές μονάδες Γερμανών και Ιταλών στρατιωτών και από πολυάριθμους πράκτορες του τυράννου. Μεγάλα αυτοκίνητα φορτωμένα πάνοπλους στρατιώτες κυκλοφορούν στους δρόμους και τα μεγάφωνα μεταδίδουν διαταγές στους τρομαγμένους κατοίκους. ''Προσοχή… Προσοχή!..
Όλοι οι άντρες από ηλικίας δεκαέξι ετών και πάνω να συγκεντρωθούν στην κεντρική πλατεία!. Όσοι δεν υπακούσουν θα τουφεκισθούν επί τόπου, χωρίς καμία διαδικασία!'' Μέσα στα σπίτια, μητέρες και γυναίκες δακρύζουν και αγκαλιάζουν με λαχτάρα τους άντρες τους και τα παιδιά τους. Ξέρουν τι θα πει γερμανικό μπλόκο. Ξέρουν ότι πολλοί από εκείνους που θα πάνε στην πλατεία δεν θα γυρίσουν στα σπίτια τους.
Σπαραχτικές σκηνές αποχωρισμού διαδραματίζονται μέσα σε όλα σχεδόν τα σπίτια και οι άντρες από δεκαέξι χρονών και πάνω βγαίνουν στους δρόμους και κατευθύνονται προς την κεντρική πλατεία, όπου έχει κιόλας εγκατασταθεί μια ισχυρή δύναμη των γερμανικών Ταγμάτων Εφόδου, των τρομερών Ες-Ες.
Στην πλατεία οι Έλληνες παρατάσσονται σε μια ατέλειωτη γραμμή κάτω από την απειλή των αυτομάτων και περιμένουν. Περιμένουν με καρτερία να ακούσουν την καταδίκη τους. Περιμένουν σφίγγοντας τα δόντια τους και προσπαθούν να παρηγορηθούν με τη σκέψη ότι μια μέρα ο ελληνικός λαός θα διώξει για πάντα τους τυράννους από τα ιερά ελληνικά χώματα, όπου γεννήθηκε για πρώτη φορά η ιδέα της ελευθερίας...".
Διαβάστε περισσότερα αποσπάσματα εδώ.
No comments:
Post a Comment