Κατά την οθωνική περίοδο μια από τις σημαντικότερες πλατείες της Αθήνας ήταν αυτή του Αγίου Παντελεήμονος, στη συμβολή των οδών Αιόλου και Μητροπόλεως. Το βασικό «αξιοθέατό» της ήταν η πλειάδα των καφενείων που λειτουργούσαν εκεί. Το κυριότερο ήταν το καφενείο των «Αγωνιστών», στο οποίο συγκεντρώνονταν οι τελευταίοι γηραιοί πολεμιστές του απελευθερωτικού αγώνα του 1821 και συζητούσαν για τα περασμένα «μεγαλεία».
Σε μια γωνιά της πλατείας βρισκόταν η οικία του στρατηγού Κίτσου Τζαβέλα. Μετά το θάνατό του χρησιμοποιήθηκε για κάποιο διάστημα ως στρατιωτική λέσχη (ως το 1875) και αργότερα ως χαρτοπαικτικό κέντρο. Άλλωστε στην πλατεία του Αγίου Παντελεήμονος λειτουργούσαν οι περισσότερες χαρτοπαικτικές λέσχες της πρωτεύουσας (εφημερίδα ΕΜΠΡΟΣ, φύλλο της 2ας Οκτωβρίου 1925).
Αργότερα η πλατεία Αγ. Παντελεήμονος μετονομάστηκε σε πλατεία Δημοπρατηρίου. Αιτία της μετονομασίας ήταν το γεγονός ότι εκεί άρχισε να λειτουργεί παζάρι, όπου γίνονταν δημοπρασίες παλιών αντικειμένων. Ο επισκέπτης μπορούσε να βρει σε τιμές ευκαιρίας λ.χ. σπασμένες λάμπες, φθαρμένα ρολόγια, ορειχάλκινα μαγκάλια, γυαλικά, παλιές εκδόσεις βιβλίων, έπιπλα κάθε λογής κ.ά. (εφημερίδα ΕΜΠΡΟΣ, φύλλα της 17ης Ιουλίου 1907 και της 2ας Οκτωβρίου 1925). Στα τέλη του 19ου και στις αρχές του 20ου αιώνα τις Κυριακές γίνονταν και πλειστηριασμοί ακινήτων (εφημερίδα ΕΜΠΡΟΣ, φύλλο της 24ης Απριλίου 1902). Μάλιστα είχε κατασκευαστεί τέντα, για να προστατεύονται από τις δυσμενείς καιρικές συνθήκες οι συμβολαιογράφοι, οι οποίοι συνέτασσαν τα πωλητήρια συμβόλαια.
Τα κυριακάτικα πρωινά χιλιάδες Αθηναίοι κατέκλυζαν την πλατεία για να αγοράσουν διάφορα μεταχειρισμένα αντικείμενα ή για να παρακολουθήσουν επιδείξεις παλαιστών και παραστάσεις Καραγκιόζη ή για να απολαύσουν τον καφέ τους σ’ ένα από τα καφενεία που λειτουργούσαν εκεί. Η κοσμοπλημμύρα στην περιοχή του Δημοπρατηρίου είχε ως αποτέλεσμα να μεταβληθεί η πλατεία σε εμπορικό κέντρο. Άνοιξαν σ’ αυτήν εμπορικά κάθε λογής, όπως λουκουματζίδικα, τσαρουχάδικα (εφημερίδα ΕΜΠΡΟΣ, φύλλο της 14ης Οκτωβρίου 1897), καταστήματα ειδών ένδυσης, επιπλοποιεία(εφημερίδα ΕΜΠΡΟΣ, φύλλο της 2ας Ιουνίου 1900) κ.ά..
Παράλληλα άρχισε να αναπτύσσεται το παραεμπόριο. Πλανόδιοι πωλητές έστηναν τα καροτσάκια τους στην πλατεία και πουλούσαν σε χαμηλές τιμές μικροπράγματα αλλά και μεταχειρισμένα ρούχα, γεγονός που προκαλούσε την αντίδραση των καταστηματαρχών. Είναι ενδεικτική η ακόλουθη διαμαρτυρία του Εμπορικού Συλλόγου Αθηνών, η οποία δημοσιεύτηκε στις εφημερίδες στα τέλη του 19ου αιώνα: «Φοβερόν αδίκημα […] προσγίγνεται εις μέγιστον αριθμόν των εμπόρων μας. Πρόκειται περί των εν τω Δημοπρατηρίω καταστηματαρχών ετοίμων ενδυμάτων, οίτινες αδυνατούντες οι ατυχείς να συναγωνισθώσι προς τα παρατεταγμένα εν τη πλατεία του Δημοπρατηρίου δίκην καλυβών άπειρα καροτσάκια και τραπέζια, εφ’ ων πωλούνται έτοιμα επίσης ενδύματα, ευρίσκονται εις την φρικώδη θέσιν, λόγω της αστυνομικής ανοχής, να κλείσωσι τα καταστήματά των» (εφημερίδα ΣΚΡΙΠ, φύλλο της 25ης Ιανουαρίου 1898).
Παρά τις προσπάθειες του αστυνομικού διευθυντή Αθηνών Μπαϊρακτάρη και των διαδόχων του Μανουσογιαννάκη και Γενήσαρλη για πάταξη του παραεμπορίου, αυτό καλά κρατούσε. Για δεκαετίες οι μικροπωλητές και οι παλαιοπώλες είχαν «κατασκηνώσει» στην πλατεία του Δημοπρατηρίου. Γι΄ αυτό το 1908 ο Εμπορικός Σύλλογος Αθηνών και ο πρόεδρος του Συλλόγου των Εμποροϋπαλλήλων έστειλαν έγγραφο στο υπουργείο των Εσωτερικών και στη Διεύθυνση της Αστυνομίας, με το οποίο ζητούσαν να τεθεί σε ισχύ παλιά διαταγή του υπουργείου για μεταφορά του Δημοπρατηρίου στην πλατεία Αβησσυνίας (εφημερίδα ΣΚΡΙΠ, φύλλο της 5ης Ιουνίου 1908). Το αίτημα των καταστηματαρχών υλοποιήθηκε δυο χρόνια αργότερα (το 1910) όχι χάρη σε επέμβαση αρμόδιων κρατικών φορέων, αλλά λόγω πυρκαγιάς που αποτέφρωσε όλο το τετράγωνο της πλατείας Δημοπρατηρίου (εφημερίδα ΕΜΠΡΟΣ, φύλλο της 2ας Οκτωβρίου 1925). Έτσι η Αθήνα έχασε μια από τις πλατείες που της έδιναν ένα ιδιαίτερο «χρώμα».
No comments:
Post a Comment