ENA AΛΗΘΙΝΟ ΓΕΓΟΝΟΣ.....

Ήταν 8 Απριλίου, Μεγάλο Σάββατο του 1950.

Ήταν 8 Απριλίου, Μεγάλο Σάββατο του 1950.
Ο τότε δάσκαλος Κοσκινάς Ευστάθιος είχε λάβει την πληροφορία ότι θα επισκεπτόταν το χωριό ο στρατηγός Τσακαλώτος και ως δάσκαλος του χωριού ήθελε να του κάνει κάποια υποδοχή.
Έστειλε τα παιδιά στον Άη Μηνά, να αγναντέψουν στο Παλιοχώρι αν έρχεται ο στρατηγός. Ήταν παιδιά της πέμπτης και της έκτης τάξης του Δημοτικού. Μεταξύ αυτών ήταν κι ο Βύρωνας Βαζούκης.
Εκεί τα παιδιά βρήκαν διάφορους κάλυκες μέσα στα κέδρα, υπολείμματα από τον Εμφύλιο του 1947-49. Ήθελαν να βγάλουν το μπαρούτι να το έχουν για την Ανάσταση. Ήρθαν στο χωριό από τον Άη Μηνά κοντά στο μεσημέρι.
Ο στρατηγός δεν φαινόταν να ΄ρχεται.   Στο Δημοτικό Σχολείο τα αγκωνάρια της σκάλας ήταν κάπως ξεχαρβαλωμένα από τον Εμφύλιο.Εκεί ο Βύρωνας έβαλε τον κάλυκα σε μια τρύπα ενός σκαλοπατιού, τον πίεσε προς τα κάτω να αφαιρέσει το μολύβι για να βγει το μπαρούτι.
Ο κάλυκας ήταν από τροχιοδεικτικό  βλήμα μυδράλιου. Εκεί έγινε η έκρηξη. Το Βύρωνα τον πήραν τα βλήματα στο πρόσωπο. Πιάνοντας από την μαρκίζα του σχολείου, έφτασε μέχρι τη γωνία στο καφενείο του Παναγιώτη Σουρέλη.
Εκεί ήταν όλοι οι άνδρες του χωριού μας. Έπαιζαν χαρτιά και τάβλι. Μεταξύ αυτών ο Σπύρος Βαζούκης. Σύσσωμοι ήρθαν όλοι στο σχολείο. Ο Σπύρος φορούσε μια στρατιωτική χλαίνη, την οποία έστρωσε κάτω για να βάλει τον Βύρωνα και να τον μεταφέρει στο σπίτι.
Εκεί, στην πόρτα την Μπασκάτικη, ξεψύχησε.     Ο Βύρωνας ήταν ένα ζωηρό παιδί, που την ημέρα των ΒαΪων είχε πάρει ένα στρατιωτικό όχημα τριών τετάρτων και το οδηγούσε στην πλατεία του σχολείου.
Το δεύτερο θύμα ήμουν εγώ. Την ώρα της έκρηξης βρισκόμουν στην πλατεία του σχολείου, κοντά στην οικεία Μανούση.
Αμέσως ήρθε η Ελευθερία Παπαχρήστου και η Μερόπη Μανούση. Τους είπα : «πηγαίνετε στον Βύρωνα». Με πήραν να με πάνε στο σπίτι.
Στο δρόμο αποκαλύφθηκε ότι είχα τραύμα στο δεξί πόδι γιατί έτρεχε το αίμα. Στο σπίτι είδαν το παντελόνι τρύπιο. Είχα κοιλιακό τραύμα.
Αμέσως έφτιαξαν ένα φορείο με πρωτοβουλία του εξαδέλφου μου Νικόλαου Βαρδάκη και με κατέβασαν στο Παλιοχώρι για την Κόνιτσα. Η μητέρα τα είχε χάσει. Κατέβηκε στο Παλιοχώρι αρκετός κόσμος, μεταξύ αυτών και η Ανδρονίκη Ρούσση του Δημητρίου, θεία μου.
Η δε θεία Αγαθή Τσάνου με συνόδευσαν με την μητέρα μου στην Κόνιτσα. Με πήγαν αμέσως στο στρατιωτικό νοσοκομείο(1) στην Κόνιτσα, στην Αναγνωστοπούλειο Σχολή. Εκεί με βάλανε κατευθείαν στο χειρουργείο, μου κάνανε μια ένεση και μέτρησα μέχρι το 13.
Στις 4 η ώρα το πρωί(2), με ξύπνησε ο Διευθυντής του Νοσοκομείου. Με δύο αυγά στο χέρι μου ευχήθηκε χρόνια πολλά και μου είπε ότι αναστήθηκα μαζί με τον Χριστό! Κάθισα 23 μέρες στο νοσοκομείο. Την πρώτη εβδομάδα την πέρασα μόνο με ορό. Την 8^η μέρα έφαγα μακαρονάδα.
Το 3^ο θύμα ήταν ο Αποστόλης Παπαγιάννης, ο οποίος ήταν τραυματισμένος στο πόδι και κάθισε αρκετές ημέρες στο νοσοκομείο.
Το 4^ο θύμα ήταν ο Χαράλαμπος Κοσκινάς, τον οποίο περιέθαλψε ο γιατρός Σιωτόπουλος στην Κόνιτσα.
Πέμπτο θύμα ήταν ο Σπύρος Ρούσσης, ο οποίος έγινε καλά.
Αυτή ήταν η τραγωδία. Ήταν ό τι χειρότερο για το χωριό μας. Λύπη, πένθος και στεναχώρια. Πάσχα πένθους.
Μεταξύ των επτά γιατρών που ήταν στην εγχείριση, ήταν κι ο γιατρός Βανδέρας από την Αρίστη Ζαγορίου, γνωστός σε όλους μας.
Την δεκαετία του 1950, αρρώστησε η Ανδρέαινα Παπαχρήστου.«Ποιος θα πάει να φέρει τον γιατρό από το ΜπελέΪ; Ο Σπύρος » , είπαν. 
Παίρνω την γκέσα του Στάθη Ταμπάκη και κατευθείαν στο ΜπελέΪ, να φέρω τον γιατρό. Ήταν ο γιατρός Βανδέρας.Στον δρόμο που ερχόμασταν για το χωριό στην ανηφόρα Στάρας-Μάρμαρο, ο γιατρός με ρώτησε:
«Τι κάνει ένα παιδί από το χωριό σας, ονόματι Σπύρος, ζει; ». Του απάντησα : «εγώ είμαι γιατρέ! ».
Υποσημείωση:

1. Ο δρόμος τότε για την Κόνιτσα ήταν χωματόδρομος και το στρατιωτικό όχημα ΤΖΕΙΜΣ που με μετέφερε ταρακουνιόταν στις λακκούβες και υπέφερα στον πόνο από τα τραύματα που είχαν αρχίσει να κρυώνουν.
   
2. Έγινε η επέμβαση στα τραύματα και βγάλανε τα βλήματα. Ήταν παρόντες επτά γιατροί. Κανείς τους δεν πήγε στην Ανάσταση εκείνη την νύχτα.

Μαρτυρία του Σπύρου Παπαχρήστου
Φωτ.: Ο Σπύρος Παπαχρήστος  (δεξιά στη φωτογραφία) στο Στρατωτικό Νοσοκομείο Κόνιτσας, Πάσχα 1950
 πισω στα  παλια

.