ΛΑΟΓΡΑΦΙΚΑ ΣΗΜΕΙΩΜΑΤΑ - ΓΙΟΡΤΕΣ ΤΟΥ ΠΑΣΧΑ - Γ.’

ΜΕΓΑΛΟΒΔΟΜΑΔΟ - ΜΕΓΑΛΟ ΣΑΒΒΑΤΟ ΚΑΙ Η ΑΝΑΣΤΑΣΗ .

Δεύτε..λάβετε φως....

Μεγάλο Σαββάτο ,

ο Χριστός στον τάφο .

   Απ' τα ξημερώματα του Μ.Σαββάτου , οι καμπάνες χτυπάνε χαρμόσυνα πιά , γιά να αναγγέιλουν την πρώτη Ανάσταση , όπως τη λένε , του Χριστού . Ο νοικοκύρης του σπιτιού ανασκουμπώνεται να σφάξει το " λαμπριώτη " , το καλοθρεμμένο αρνί , που θα έχει την κυρίαρχη θέση στο πσχαλινό τραπέζι . Με το αίμα του αρνιού έκανε . άλλοτε , ένα σταυρό στην πόρτα του σπιτιού και στα μάγουλα των παιδιών " γιά το καλό ". Οι νοικοκυρές καθαρίζουν και στολίζουν το σπίτιο , φτιάχνουν τυρόπιτες , γαλατόπιτες κι' άλλες πασχαλιάτικες πίτες . Τέτιοα μέρα δεν ξεχνούν τους συγγενείς και χωριανούς που πενθούν και τους στέλνουν κόκκινα αυγά , κουλούρια , κι' ό,τι άλλο έχουν , μιά και σ' εκείνους το έθιμο δεν επιτρέπει να φτιάξουν . Κι αφού όλα τελειώσουν με το καλό , περιμένουν με λαχτάρα τη μεγάλη νύχτα της Ανάστασης .

   Πριν από τα μεσάνυχτα οι καμπάνες ξυπνούν τον κόσμο να τρέξει στην εκκλησιά , που είναι καταστόλιστη με δεντρολίβανα . Μόνο οι χήρες κι όσοι πενθούν δεν πρέπει να πάνε . Όλοι φορούν τα γιορτινά τους ρούχα , καινούρια αν είναι δυνατόν , κι είναι τα πρόσωπά τους χαρούμενα , έστω κι αγουροξυπνημένoι με άγιο φως και ψέλνοντας το " Δεύτε λάβετε φως ". Όλοι τρέχουν , ποιός να πρωτανάψει τη δική του λαμπάδα με το άγιο φως . Οι πιστοί μέσα κι 'εξω στην εκκλησιά δίνουν μεταξύ τους το φιλί της Αγάπης που δίδαξε ο Χριστός . Τσουγκρίζουν κι από ένα κόκκινο αυγό μύτη με μύτη , ποιός θα σπάσει του αλλουνού , γιατί τό 'χουν σε καλό . Ο παπάς κι οι ψαλτάδες βγαίνουν στην αυλή της εκκλησίας . Στις πόλεις ανεβαίνουν πάνω σε μιά στημένη εξέδρα . Τότε πιά γίνεται χαλασμός κόσμου , βαρελότα και χαλκούνια , τρακατρούκες , πυροτεχνήματα και βεγγαλικά στραφταλίζουν και κροτούν και βροντάνε και τρέχουν ανάμεσα στα πόδια των πιστών , κάτω απ' τις ασταμάτητες κωδωνοκρουσίες των παιδιών , που συναγωνίζονται ποιό θα χτυπήσει δυνατότερα και γρηγορότερα την καμπάνα .

   Σε μερικά μέρη , όπως στη Φθιώτιδα , γιά να προφυλάξουν τον τόπο απ' το χαλάζι , ανάβουν ένα δαυλί με το άγιο φως κι όσο τόπο φωτίσει τριγύρω , θα γλιτώσει απ' το χαλάζι . Αλλού πάλι , ανάβουν φωυιά γιά τον ίδιο λόγο και το έθιμο αυτό απορρέει από την πίστη του λαού στην εξαγνιστική δύναμη της φωτιάς . Μόλις τελειώσει η φασαρία , αρκετοί παραμένουν στην εκκλησίά μέχρι που να τελειώσει η λειτουργία . Οι περισσότεροι όμως , παρά τις διαμαρτυρίες των παπάδων , φεύγουν κρατώντας αναμμένες τις λαμπάδες τους η φαναράκια με τ' άγιο φως , γυρίζουν , τρέχουν ανυπόμονοι στα σπίτια τους . Με τον καπνό της λαμπάδας σχηματίζουν ένα μαύρο σταυρό στο ανώφλι της εξώπορτας κι ανάβουν με το νέο φως το καντήλι που καίει στο εικονοστάσι . Ποιά στη χάρη αυτωνών που θα κρατήσει όλο το χρόνο χωρίς να σβήσει !

   Ύστερα , η νοικοκυρά ετοιμάζει το τραπέζι , ενώ οι υπόλοιποι όλο και τσουγκρίζουν και τρώνε κόκκινα αυγά . Στο τραπέζι σερβίρεται ο πατσάς κι η μαγειρίτσα , φτιαγμένη απ' τα εντόσθια και τα ποδαράκια του αρνιού , τυρόπιτες , γαλατόπιτες και άλλα φαγητά ανάλογα με τον τόπο . Μετά από τόσο φαγητό πέφτουν γιά ύπνο .

   Πρωί -πρωί , ο νοικοκύρης θα ετοιμάσει φωτιά και τις σούβλες , γιά το αρνί και το κοκορέτσι . Αλλού , ιδίως στην Πελοπόννησο , κάθε σπίτι ανάβει το φούρνο του και το ψήνει εκεί . Στην αυλή λοιπόν , κάθε σπιτιού , γίνεται μεγάλο γλέντι με το γύρισμα της σούβλας . Τα πιτσιρίκια συναγωνίζονται στο γύρισμα κι ο τόπος μοσχοβολάει απ' την τσίκνα , που ανεβαίνει στον ουρανό και ευφραίνει τις καρδιές των ανθρώπων . Στη Ρούμελη , μαζεύονται παρέες -παρέες , 5-6 γείτονες η και περισσότεροι , και ψήνουν τ' αρνιά τους όλοι μαζί και πίνουν και γλεντούν σε κοινό τραπέζι . Οι περαστικοί κι' οι ξένοι έχουν κι' αυτοί το μεζέ τους , μερικοί νοικοκυραίοι δεν παραλείπουν να κοιτάξουν την ωμοπλάτη του αρνιού , γιά να δουν ευχάριστα η δυσάρεστα σημάδια γιά τη χρονιά .

 

Σ υ ν ε χ ί ζ ε τ α ι .......