ΕΔΩ..ΛΙΔΟΡΙΚΙ…ΕΔΩ..ΛΙΔΟΡΙΚΙ…

Καλημέρα αδέρφια Λιδορικιώτες ..

Καλημέρα Greece , United States , Cyprus , Switzerland , Germany , Netherlands , United Kingdom , Spain , Turkey , France , Ireland , Singapore , Lithuania , Malaysia , Bhutan

Καλημέρα ..

Athens , Thessaloniki , Patrai , Nicosia , Ioannina , Iraklion , Ostermundigen , Larisa , Chicago Ridge , Nea Ionia , Kavala , Chalandri , Sparti , Zakinthos , Xanthi , Madrid , Ecatepec de Morelos , London , Vilnius , Singapore , Kastoria , Arta , Birmingham , Komotini , Zaragoza , Stuttgart , Lake Jackson , Aurora , Antalya , Kozani , Dublin , Barnegat , Mokena , Petaling Jaya , Norman , Seattle , Paris , Thimphu , Herford .

Μέρα θλίψης η σημερινή

Η ΠΟΛΙΣ ΕΑΛΩ…

ΠAΡΑΣΚΕΥΗ 29 ΜΑΙΟΥ

· Μνήμη μαρτύρων Θεοδοσίας και Ολβιανού.

ΣΑΝ ΣΗΜΕΡΑ….

1453 : Άλωση της Κωνσταντινούπολης - Τέλος του Βυζαντίου. Τα τουρκικά στρατεύματα του Μωάμεθ Β' μετά από γενική έφοδο, κυρίως στην πύλη του Αγίου Ρωμανού, μπαίνουν στην Κωνσταντινούπολη από αφύλακτη πύλη, την Κερκόπορτα. Ο ηρωικός θάνατος του Κωνσταντίνου ΙΑ' Παλαιολόγου, του τελευταίου Αυτοκράτορα του Βυζαντίου, επισφραγίζει την άλωση της Βασιλίδας από το Μωάμεθ τον Πορθητή, όπως αυτός επονομάστηκε έκτοτε. Η πτώση της ιστορικής πόλης και η ηρωική και ιερή μορφή του τελευταίου υπερασπιστή Αυτοκράτορα, σημειώνουν και το τέλος του Βυζαντίου με την υπερχιλιετή, ένδοξη και σκληρή πολεμική ιστορία του για την πίστη και τον πολιτισμό.

1564 : Σφάζεται στην Κωνσταντινούπολη ο Ανδρέας ο Χίος, από τους πρώτους νεομάρτυρες.

1802 : Ο νεομάρτυρας Ιωάννης Νάννος, από τη Θεσσαλονίκη, αποκεφαλίζεται στη Σμύρνη από τους Τούρκους.

1821 : Ο Χασάν πασάς της Άρτας, όταν πληροφορείται την έκρηξη της επανάστασης στην Αιτωλοακαρνανία, αποκεφαλίζει τους ομήρους της Βονίτσης και πολλούς άλλους που τους θεώρησε ύποπτους.

1822 : Οι Τούρκοι, υπό τους Ομέρ Βρυώνη και Άγα Μουχουδάρη, επιτίθενται κατά του Ναβαρίκου Σουλίου που το υπερασπίζονται περίπου 300 αγωνιστές. Οι Έλληνες στη αρχή ήταν σε κρίσιμη θέση, αλλά μετά ενισχύονται από 500 άντρες του Νότη Μπότσαρη, Γιώτη Δαγκλή και Νάση Φωτομάρα και πετυχαίνουν μεγάλη νίκη κατά των Τούρκων στους οποίους επιφέρουν σημαντικές απώλειες.

1824 : Αιγυπτιακός Στόλος, υπό το Ναύαρχο Ισμαήλ και το Γενικό Αρχηγό Χουσείν, μετά από πολιορκία δύο ημερών της νήσου Κάσου, αποβιβάζεται στην απόκρημνη περιοχή του Αντιπεράτου και προσβάλλει από τα νώτα τους υπερασπιστές της (Κάσιους και Κρήτες), που μπροστά στην αριθμητική υπεροχή των Τούρκων υποκύπτουν. Στη συνέχεια επακολούθησαν σφαγές, λεηλασίες και καταστροφή του ηρωικού νησιού.

1828 : Σφακιανοί και Ριζίτες επαναστάτες επιτίθενται εναντίον των δυνάμεων του Μουσταφά Πασά στο Ακασταρέ Χανίων και τον αναγκάζουν να τραπεί σε άτακτη υποχώρηση προς τα Χανιά.

1906 : Τα ανταρτικά σώματα Βολάνη, Γύπαρη και Κανελλόπουλου που βρίσκονταν στο ύψωμα Χωράφι Μήτρου, ανάμεσα στο Λέχοβο και τα Απρόγεια της Δυτικής Μακεδονίας, δέχονται επίθεση από υπέρτερες τουρκικές δυνάμεις. Η μάχη που κράτησε δώδεκα ώρες ήταν πολύ σφοδρή, με απώλειες και για τους δύο αντιπάλους σοβαρές και η απήχησή της, έντονη ακόμη και στους προξένους και στρατιωτικούς ακολούθους των ξένων κρατών.

1941 : Τα βρετανικά τμήματα του Ηρακλείου επιβιβάζονται σε 8 πολεμικά πλοία, χωρίς αυτό να γίνει αντιληπτό από τους Γερμανούς και αναχωρούν για την Αίγυπτο. Ι Γερμανοί καταλαμβάνουν το Ηράκλειο. Τα ελληνικά τμήματα, αγνοώντας την αποχώρηση των Βρετανών, αφού δεν ειδοποιήθηκαν σχετικά απ'αυτούς, παραδίνονται στους Γερμανούς.

Οι Γερμανοί καταλαμβάνουν το Ρέθυμνο. Οι ελληνοβρετανικές δυνάμεις, επειδή δεν πήραν διαταγή εκκένωσης του νησιού, άλλες παραδίνονται στους Γερμανούς, και άλλες τρέπονται προς τα βουνά.

1943 : Το υποβρύχιο «Κατσώνης» βυθίζει, κοντά στη Σκιάθο γερμανικό μεταγωγικό σκάφος.

Η Κωνσταντινούπολη

θέση της Κωνσταντινούπολης ήταν μοναδική για τον τότε γνωστό κόσμο, ενώ ακόμη και σήμερα αποτελεί ένα από τα πιο στρατηγικά σημεία στον πλανήτη μας. Βρίσκεται στο σημείο που ενώνονται οι δυο ήπειροι, η Ευρώπη και η Ασία, ενώ ταυτόχρονα ελέγχει τους στρατιωτικούς δρόμους από τη Μαύρη θάλασσα προς τη Μεσόγειο.

Η θέση της ίδιας της πόλης ήταν εξαιρετικά οχυρή. Από τις τρεις πλευρές περικλείεται από θάλασσα (Προποντίδα, Βόσπορος, Κεράτιος κόλπος), ενώ από την τέταρτη μπορούσε να οχυρωθεί εύκολα με τείχος.

Επίσης βρισκόταν στο σταυροδρόμι των εμπορικών οδών της εποχής, του οδικού, που ξεκινούσε από την Ευρώπη και κατέληγε στη Μεσοποταμία και μέσω του δρόμου του μεταξιού στην Κίνα, αλλά και του θαλάσσιου που ξεκινούσε από τις ιταλικές πόλεις και έφθανε στη Μαύρη θάλασσα. Επίσης διέθετε ένα καλό φυσικό λιμάνι, τον Κεράτιο κόλπο.

Η Μακεδονία και η εξάπλωση των Οθωμανών Τούρκων (1404).
Κάντε κλικ στο χάρτη για να δείτε μια μεγαλύτερη έκδοσή του

Χάρις στα απόρθητα τείχη της και στην ισχύ του βυζαντινού κράτους η Κωνσταντινούπολη έμεινε απόρθητη για σχεδόν 1000 χρόνια. Γνώρισε πολλές πολιορκίες από τους Αβάρους, τους Αραβες, τους Ρώσους, τους Βουλγάρους, αλλά έμελλε να πέσει για πρώτη φορά το 1204 στα χέρια των Σταυροφόρων, οι οποίοι κατευθύνονταν προς την Παλαιστίνη για να ελευθερώσουν τους Αγίους Τόπους.

Κατάληψη Κων/πολης από Σταυροφόρους,
Παρίσι βιβλιοθήκη Ναυστάθμου

Οι Βυζαντινοί ξαναπήραν στην κατοχή τους την Κωνσταντινούπολη το 1261 και τη διατήρησαν για σχεδόν 200 χρόνια ακόμη. Παρά την αδυναμία τους οι Βυζαντινοί θα αποκρούσουν και άλλες πολιορκίες μέχρι να φθάσει η αποφράδα μέρα του 1453.

Εάλω η Πόλις

Οι θέσεις Βυζάντινών και Τούρκων στην πολιορκία της Κωνσταντινοπόλεως.
Κάντε κλικ στο χάρτη για να δείτε μια μεγαλύτερη έκδοσή του

πολιορκία της Κωνσταντινούπολης άρχισε επίσημα στις 7 Απριλίου του 1453. Όμως οι προετοιμασίες είχαν αρχίσει τον Ιανουάριο του ίδιου έτους με την μεταφορά των κανονιών και τον Μάρτιο με την έλευση του οθωμανικού στρατού κάτω από τα τείχη της Πόλης.

Οι πολιορκητές ανέρχονταν σε 150.000 στρατιώτες και πλαισιώνονταν από τεχνίτες, εργάτες, υπηρέτες, κλπ. και μεγάλο πλήθος ατάκτων. Ηταν άριστα οργανωμένος και εκπαιδευμένος και φανατισμένος από τους δερβίσηδες (Τούρκους μοναχούς), που κυκλοφορούσαν στο στρατόπεδο και τόνωναν την πολεμική ορμή του πλήθους. Ο πολεμικός στόλος αποτελούμενος από 400 πλοία έφθασε στο Βόσπορο στις 12 Απριλίου.

Ο Μωάμεθ έστησε τη σκηνή του απέναντι από την Πύλη του Αγίου Ρωμανού. Για τον αποκλεισμό της πόλης χρησιμοποίησαν τα κάστρα που είχαν χτίσει στις δυο πλευρές του Βοσπόρου, το Ανατολού και το Ρούμελη.

H Κωνσταντινούπολη το 1450

Μέσα από τα τείχη η κατάσταση ήταν πολύ διαφορετική. Η Κωνσταντινούπολη είχε χάσει όλη τη λάμψη του παρελθόντος. Ηταν μια ερειπωμένη πόλη, που μόνο το Παλάτι, ο Ιππόδρομος, και οι μεγάλες εκκλησίες θύμιζαν το λαμπρό παρελθόν. Ο πληθυσμός της δεν ξεπερνούσε τα 50.000 άτομα. Οι Βυζαντινοί στρατιώτες ανέρχονταν σε 5.000 και 2.000 οι ξένοι, κυρίως Γενουάτες και Βενετοί. Μάλιστα 700 Γενουάτες είχαν φθάσει με δυο καράβια στις 26 Ιανουαρίου 1453 και αρχηγό τον έμπειρο Ιωάννη Ιουστινιάνη. Τα τείχη είχαν επισκευαστεί βιαστικά, και εκβαθύνθηκε η τάφρος. Συγκεντρώθηκαν τρόφιμα, ενώ τα κειμήλια των εκκλησιών δόθηκαν για να κοπούν νομίσματα και να πληρωθούν οι στρατιώτες. Επίσης είχαν σταλεί επιστολές βοήθειας σε όλους τους χριστιανούς ηγεμόνες. Οι Γενουάτες στα τείχη του Γαλατά έμειναν ουδέτεροι και δεν βοήθησαν καθόλου στην άμυνα της πολης.

Η τουρκική επίθεση άρχισε με βολές πυροβολικού, που άνοιγαν τρύπες στα τείχη, τις οποίες όμως κατάφερναν να κλείσουν οι αμυνόμενοι. Οι Τούρκοι προσπάθησαν να σπάσουν την αλυσίδα του Κερατίου κόλπου, αλλά δεν τα κατάφεραν . Μάλιστα στις 20 Απριλίου κατόρθωσαν να περάσουν ένα βυζαντινό και τρία γενουατικά καράβια με αρχηγό τον Φλαντανελλά διαλύοντας την αντίσταση των Τούρκων. Δυο μέρες αργότερα οι Οθωμανοί κατασκεύασαν διόλκο δώδεκα χλμ. από τον Βόσπορο στον Κεράτιο και πέρασαν με αυτό τον τρόπο 70 πλοία στον Κεράτιο κόλπο.

Κωνσταντίνος Παλαιολόγος εις μάχην 1453,
Μυτιλήνη μουσείο Θεόφιλου

Στις 21 Μαίου ο Μωάμεθ ζήτησε την παράδοση της πόλης και υπόσχονταν στον Κωνσταντίνο και σε όσους ήθελαν ότι θα μπορούσαν να φύγουν ελεύθεροι από την πόλη. Ο Κωνσταντίνος πρότεινε να πληρώσει υψηλότερους φόρους υποτέλειας -πλήρωνε 300.000 ασημένια νομίσματα ετησίως-, αλλά να κρατήσει υπό την κατοχή του την Κωνσταντινούπολη: "Το δε την πόλιν σοι δούναι, ούτ' εμόν έστιν ούτ' άλλου των κατοικούντων εν ταύτη. Κοινή γαρ γνώμη πάντες αυτοπροαιρέτως αποθανούμεν και ου φεισόμεθα της ζωής ημών".

Στις 27 Μαίου άρχισε σφοδρός βομβαρδισμός. Δυο μέρες αργότερα ξεκίνησε η τελική επίθεση σε πολλά μέρη των τειχών, αλλά με επίκεντρο την Πύλη του Αγίου Ρωμανού, διότι εκεί το τείχος είχε σχεδόν καταπέσει. Στην τρίτη τουρκική έφοδο, ο Ιουστινιάνης τραυματίστηκε και αποσύρθηκε από τη μάχη. Η αποχώρησή του έφερε σύγχυση στους αμυνόμενους και οι Τούρκοι μπήκαν στην Πόλη. Ο αυτοκράτορας Κωνσταντίνος ΙΑ', ο τελευταίος αυτοκράτορας του Βυζαντίου, έπεσε στα τείχη σαν απλός στρατιώτης. Η Πόλις εάλω!

Μετά την ’λωση

Υποδοχή και ενθρόνηση Μωάμεθ,
Κωνσταντινούπολη Τοπ Καπί

ις τρεις πρώτες ημέρες μετά την Αλωση οι Τούρκοι στρατιώτες κατέστρεφαν και λεηλατούσαν την Πόλη. Ολοι οι χριστιανοί εξανδραποδίστηκαν. Μόνον λίγοι Κωνσταντινουπολίτες κατόρθωσαν να διαφύγουν με πλοία από τον Κεράτιο κόλπο, διότι οι ναύτες των οθωμανικών πλοίων μετείχαν στη λεηλασία της πόλης.

Ο Μωάμεθ μπήκε στην Πόλη και προσευχήθηκε στην Αγία Σοφία, τον κύριο χριστιανικό ναό της πόλης, που είχε χτιστεί από τον αυτοκράτορα Ιουστιανιανό το έτος 532. Η Αγία Σοφία μετατράπηκε σε τζαμί. Την ίδια ημέρα οι Γενουάτες του Γαλατά δήλωσαν υποταγή στον Μωάμεθ και εκείνος για να τους ανταμείψει τους παραχώρησε προνόμια.

Τις επόμενες ημέρες ο Μωάμεθ διευθέτησε τα σημαντικότερα προβλήματα που είχαν ανακύψει μετά την Αλωση. Εκτέλεσε όλους τους επιφανείς Βυζαντινούς, ακόμη και τον μέγα δούκα Λουκά Νοταρά, που είχε δηλώσει πριν την Αλωση ότι προτιμούσε τους Οθωμανούς από τους Λατίνους, διόρισε ένα προσωρινό διοικητή (σούμπαση) της πόλης και ηγέτες σε όλες τις θρησκευτικές κοινότητες του κράτους του.

Ο Γεννάδιος συνομιλεί με το Μωάμεθ

Νέος Πατριάρχης Κωνσταντινούπολης εκλέχθηκε ο Γεώργιος Σχολάριος (ως Γεννάδιος Β'), ο μέχρι τότε αρχηγός των ανθενωτικών, στον οποίο ο Μωάμεθ έδωσε τόσα προνόμια, ώστε ουσιαστικά τον κατέστησε και πολιτικό ηγέτη των χριστιανών ορθοδόξων της Οθωμανικής αυτοκρατορίας.

Όταν επέστρεψε στην Αδριανούπολη εκτέλεσε και τον βεζίρη Τσανταρλί Χαλίλ, που είχε αντιταχθεί στην πολιορκία της Πόλης και τον αντικατέστησε με τον Ζαγάνο Μεχμέτ πασά.

Από την Πόλη στην Ισταμπούλ

ετά την Αλωση ο Μωάμεθ μετέφερε την πρωτεύουσα του Οθωμανικού κράτους από την Αδριανούπολη στην Κωνσταντινούπολη.

Όμως η πόλη ήταν ερειπωμένη και ερημωμένη, αφού τα δυο 24ωρα μετά την Αλωση σφαγιάστηκαν περίπου 30.000 κάτοικοί της. Ετσι μια από τις πρώτες ενέργειες του Μωάμεθ Β' ήταν να φέρει εποίκους στη νέα πρωτεύουσα από άλλες περιοχές του κράτους.

Αποψη Κωνσταντινούπολης από οδοιπορικό Τούρκου Νατουχή Ματρακσή 1537

Πρώτα έφερε Τούρκους κυρίως από την περιοχή της Προύσας και αμέσως μετά Ελληνες από τη Θράκη. Οι Ελληνες συγκεντρώθηκε στις συνοικίες Φανάρι, Πύλη της Αδριανούπολης και Ψαμαθιά.

Έλλην ευγενής Κων/πολης (αριστερά), Έλλην έμπορος Κων/πολης (κέντρο),
Καραμανήτισσα Κων/πολης (δεξιά)

Όμως εκτός από Ελληνες και Τούρκους στην Κωνσταντινούπολη εγκαταστάθηκαν με τη βία Αρμένιοι, δόθηκαν κίνητρα στους Εβραίους της Ευρώπης και της Ισπανίας να μετοικίσουν στην Κων/πολη, ενώ οι Γενουάτες παρέμειναν εγκατεστημένοι στη συνοικία του Γαλατά. Ετσι η Κωνσταντινούπολη απέκτησε ένα πολυεθνικό χαρακτήρα.

Εβραίοι Κων/πολης 16ος αιώνας

Το 1477 η απογραφή πληθυσμού έδειξε ότι 9.486 σπίτια κατοικούνταν από Τούρκους, 3.743 από Ελληνες, 1.647 από Εβραίους, 434 από Αρμένιους, 384 από Αρμένιους, 332 από Φράγκους (κυρίως Γενουάτες), 267 από Χριστιανούς της Κριμέας και 31 από τσιγγάνους.

Συνολικά οι κάτοικοι της Κωνσταντινούπολης εκείνη την εποχή υπολογίζονταν σε 80.000 άτομα.

Ο Μωάμεθ στόλισε την Κωνσταντινούπολη όπως άρμοζε σε μια πρωτεύουσα.

Στο κέντρο έχτισε το ανάκτορό του (το Εσκί Σαράι, που κατεδαφίστηκε στη δεκαετία 1870-1880 για να χτιστεί το Υπουργείο Πολέμου και που στεγάζει πλέον το Πανεπιστήμιο).

Αρμένης έμπορος Κων/πολης

Αργότερα έχτισε άλλο ανάκτορο στη συμβολή του Βοσπόρου με τον Κεράτιο κόλπο (το Γενί σαράι, που αργότερα ονομάστηκε Τοπ Καπί), το τζαμί Φατίχ στη θέση της Εκκλησίας των Αγίων Αποστόλων (Χτίστηκε το 1463 από τον Μωάμεθ Β' τον Πορθητή (Φατίχ). Πρόκειται για κτίσμα χωρίς επιδράσεις από τη βυζαντινή αρχιτεκτονική, αντίθετα ενσωματώνει τα περισσότερα στοιχεία της ισλαμικής αρχιτεκτονικής. Με το Φατίχ τζαμί ήταν συνδεδεμένοι οκτώ μεντρεσέδες, οι καλύτερες θεολογικές σχολές της οθωμανικής αυτοκρατορίας. Καταστράφηκε από πυρκαιά το 1766) και πολλά δημόσια ιδρύματα.

Ετσι μετά την Αλωση η Κωνσταντινούπολη γνώρισε και πάλι μια εποχή ευημερίας.

Εγινε η πρωτεύουσα μιας λαμπρής αυτοκρατορίας, της οθωμανικής, μόνο που τώρα πια δεν έλαμπε στο χριστιανικό κόσμο, αλλά στον οθωμανικό, ο οποίος άπλωσε την κυριαρχία του σε δυο ηπείρους, την Ευρώπη και την Ασία για τέσσερις αιώνες. Η Κωνσταντινούπολη ήταν το φυσικό κέντρο της.

Οι Πρωταγωνιστές

Κωνσταντίνος ΙΑ' Παλαιολόγος

Τελευταίος αυτοκράτορας του Βυζαντίου, στο πρόσωπο του οποίου η λαική παράδοση έπλασε το μύθο του Μαρμαρωμένου Βασιλιά, που θα ξαναζωντανέψει, όταν η Κωνσταντινούπολη θα ξαναγυρίσει στην κατοχή των Ελλήνων.

Γεννήθηκε το 1405. Ηταν ο τέταρτος γιος του Μανουήλ Β' Παλαιολόγου και της Ελένης Δραγάση, πριγκίπισσας της Σερβίας. Όταν ήταν ακόμη νεαρός, ο πατέρας του Μανουήλ του είχε αναθέσει τη διοίκηση πόλεων του Ευξείνου Πόντου. Ξαναγύρισε στην Ελλάδα το 1427 όπου ανέλαβε με επιτυχία της δεσποτεία της Βοστίτσας. Η δεσποτεία του ήταν ένας διαρκής αγώνας κατά των Φράγκων και των Τούρκων. Στο διάστημα 1435-1441 μετέβη στην Ιταλία, όπου μετείχε στις επιτροπές των Βυζαντινών, που προσπαθούσαν να πετύχουν την ένωση των Εκκλησιών (Ορθοδόξων-Καθολικών).

Τον Οκτώβριο του 1443 ανέλαβε δεσπότης του Μιστρά. Σκοπός του ήταν να δημιουργήσει ένα ισχυρό κράτος με κέντρο την Πελοπόννησο και πρωτεύουσα τον Μιστρά. Οικοδόμησε τα τείχη του Εξαμιλίου στον Ισθμό της Πελοποννήσου, και επέκτεινε το δεσποτάτο του κατακτώντας τη Βοιωτία και τη Φωκίδα. Όμως ο Μουράτ Β' οργάνωσε μια μεγάλη εκστρατεία εναντίον του. Κατέστρεψε το φρούριο στο Εξαμίλιο, την Κόρινθο και την Πάτρα. Ο Κωνσταντίνος αναγκάστηκε να ζητήσει ειρήνη και να γίνει φόρου υποτελής στον Τούρκο σουλτάνο.

Τον Οκτώβριο του 1448 ο Βυζαντινός αυτοκράτορας Ιωάννης Η' πέθανε και ο λαός και η εκκλησία εξέλεξαν νέο αυτοκράτορα τον Κωνσταντίνο. Το βυζαντινό κράτος που παρέλαβε αποτελούνταν ουσιαστικά από την ίδια την Πόλη, κάποιες πόλεις στον Εύξεινο Πόντο και κάποια νησιά του Αιγαίου. Ο Κωνσταντίνος κατανοώντας ότι ο νέος Οθωμανός σουλτάνος, Μωάμεθ, επιζητούσε την κατάληψη της Πόλης, περίμενε βοήθεια από τη Δύση υπενθυμίζοντας την ένωση των Εκκλησιών. Όμως σημαντική βοήθεια δεν έφτασε ποτέ.

Επισκεύασε βιαστικά τα τείχη της Πόλης, από τα οποία περίμενε ότι θα αποκρούσουν και αυτή τη φορά την επίθεση των εισβολέων. Όμως το βαρύ πυροβολικό του Μωάμεθ προξένησε μεγάλα ρήγματα στα τείχη. Η Πόλη έπεσε στις 29 Μαίου 1453 και ο Κωνσταντίνος ΙΑ' προτίμησε να πέσει ως απλός στρατιώτης στο πεδίο της μάχης, παρά να διαφύγει.

Οι Πρωταγωνιστές

Μωάμεθ Β' ο Πορθητής (1432-1481)

ουλτάνος της Οθωμανικής αυτοκρατορίας, έμεινε στην ιστορία ως ο Πορθητής της Κωνσταντινούπολης και της κατάλυσης της Βυζαντινής αυτοκρατορίας.

Διαδέχθηκε τον πατέρα του Μουράτ Β' σε ηλικία 12 ετών το 1444. Όμως τα χριστιανικά κράτη της Ευρώπης, η Ουγγαρία, η Βλαχία, η Βενετία, βλέποντας την παρουσία ενός άπειρου σουλτάνου επικεφαλής των Οθωμανών δημιούργησαν στρατιωτικό συνασπισμό και ξεκίνησαν πολεμικές επιχειρήσεις εναντίον του. Ο Μεγάλος Βεζύρης Τσανταρλί Χαλίλ επεδίωξε και πέτυχε την επάνοδο του πατέρα του Μουράτ Β', ο οποίος και νίκησε το χριστιανικό στρατό. Όταν ο Μουράτ πέθανε το 1451, ανέβηκε και πάλι στο θρόνο ο Μωάμεθ.

Ονειρο του νεαρού σουλτάνου ήταν η δημιουργία μιας αυτοκρατορίας παρόμοιας με εκείνη των Ρωμαίων. Αλλωστε το Οθωμανικό κράτος χρειαζόταν μια πρωτεύουσα αντάξια της έκτασης και της δύναμής της. Επίσης στην πόλη αυτή είχαν βρει καταφύγιο πολλοί διεκδικητές του οθωμανικού θρόνου. Ετσι έθεσε στόχο του την άλωση της Κωνσταντινούπολης.

Εκλεισε συνθήκη με την Ουγγαρία και τη Βενετία και έχτισε οχυρό για τον έλεγχο του Βοσπόρου, το Ρούμελι Χισσάρ, ενώ έφερε στόλο και κανόνια. Η πολιορκία ξεκίνησε στις 6 Απριλίου 1453. Ο μεγάλος βεζύρης Τσανταρλί Χαλίλ ήταν αντίθετος στην άλωση της Πόλης.

Η Κωνσταντινούπολη έπεσε στα χέρια των Οθωμανών στις 29 Μαίου 1453 ύστερα από γενική επίθεση και λεηλατήθηκε σκληρά. Ο σουλτάνος εισήλθε στην Πόλη την επόμενη ημέρα, πήρε τον τίτλο του Πορθητή (Fatih) και μετέτρεψε την Αγιά Σοφιά σε τζαμί. Προσπάθησε να ξαναδώσει στην Κωνσταντινούπολη (την οποία μετονόμασε σε Ισταμπούλ, από το ελληνικό "Εις την Πόλιν") την χαμένη της αίγλη κατασκευάζοντας παλάτια, τζαμιά, αγορές και εποικίζοντάς της με πληθυσμό από τις άλλες πόλεις που καταλάμβανε.

Πρόσθεσε στους τίτλους του αυτόν του Ρωμαίου Καίσαρα. τα επόμενα χρόνια έκανε πολλούς πολέμους, κατέλαβε και τα τελευταία υπολείμματα της Βυζαντινής αυτοκρατορίας και πολλά εδάφη από τα γειτονικά κράτη.

Αναδιοργάνωσε τη διοίκηση του κράτους τοποθετώντας δικούς του ανθρώπους σε όλες τις θέσεις κλειδιά. Ετσι όρισε Μεγάλο Βεζύρη τον Ζαγάνο Μεχμέτ πασά, υποστήριξε ως Οικουμενικό Πατριάρχη τον ανθενωτικό Γεώργιο Σχολάριο -Γεννάδιο Β'-, εγκατέστησε Εβραίο μεγάλο ραβίνο και Αρμένιο πατριάρχη. Δεν διακρινόταν για την ευσέβειά του στην ισλαμική πίστη, αντίθετα θαύμαζε την τέχνη της δυτικής Ευρώπης και συγκέντρωσε στην αυλή του πλήθος Ευρωπαίων καλλιτεχνών. Δήμευσε πολλά εκκλησιαστικά κτήματα και τα έδωσε σε αξιωματικούς -τους σπαχήδες-. Επέβαλλε σειρά νέων φόρων στο εξωτερικό εμπόριο με αποτέλεσμα να περάσει το μεγαλύτερο μέρος του στα χέρια των Οθωμανών.

Πέθανε το 1481 σε ηλικία 49 ετών και τον διαδέχθηκε ο γιος του Βαγιαζήτ Β'.

Κείμενα - Μαρτυρίες

"Εάλω η Πόλις..."
Λαόνικος Χαλκοκονδύλης, "Απόδειξις ιστοριών"

.... Οι Ελληνες μόλις διέτρεξε η φήμη πως έπεσε η Πόλη, άλλοι άρχισαν να τρέχουν προς το λιμάνι στα πλοία των Βενετσιάνων και των Γενοβέζων και καθώς ορμούσαν πολλοί πάνω στα πλοία βιαστικά και με ακαταστασία χάνονταν, γιατί βούλιαζαν τα πλοία. Και έγινε εκείνο που συνήθως γίνεται σε τέτοιες καταστάσεις. Με θόρυβο, φωνές και χωρίς καμιά τάξη έτρεχαν να σωθεί ο καθένας μέσα σε σύγχυση...

.... Ένα μεγάλο πλήθος άνδρες και γυναίκες, που όλο και μεγάλωνε από τους κυνηγημένους, στράφηκε προς τον πιο μεγάλο ναό της Πόλης, που ονομάζεται Αγια Σοφιά. Μαζεύτηκαν εδώ άνδρες, γυναίκες και παιδιά. Σε λίγο όμως πιάστηκαν από τους Τούρκους χωρίς αντίσταση. Πολλοί άνδρες σκοτώθηκαν μέσα στο ναό από τους Τούρκους. Αλλοι πάλι σ' άλλα μέρη της Πόλης πήραν τους δρόμους χωρίς να ξέρουν για που. Σε λίγο άλλοι σκοτώθηκαν, άλλοι πιάστηκαν και πολλοί όμως από τους Ελληνες φάνηκαν γενναίοι° αντιστάθηκαν και σκοτώθηκαν, για να μη δουν τις γυναίκες και τα παιδιά τους σκλάβους.

Σε όλη την Πόλη τίποτε άλλο δεν έβλεπες παρά αυτούς που σκότωναν και αυτούς που σκοτώνονταν° αυτούς που κυνηγούσαν και κείνους που έφευγαν".

Κείμενα - Μαρτυρίες

Βαρβερινός κώδικας, κείμενο από το πρωτότυπο

"Η κακή τύχη ηθέλησε και ελαβώθη ο καπετάνιος Γιουστουνιάς [Ιουστινιάνης] με μια σαϊτέα εις τα σαγόνια και έτρεχε το αίμα εισέ όλο του το κορμί, και εσκιάχθη να μην αποθάνη, και δεν εμίλησε λόγον να βάλη άλλον εις τον τόπον του, μόνε άφησε τον πόλεμον και έφυγε κρυφά, δια να μη τζακιστούνε οι σύντροφοί του. Και εμπήκαν οι εχθροί μέσα. Οπού αν ήθελε αφήσει άλλον εις τον τόπον του, δεν ηθέλανε εμπή, οι εχθροί και ήθελε κρατεί τον πόλεμον και δεν ήθελε χάσει την χώραν, τόσο ότι ακόμα αντιστέκανε οι Ρωμαίοι και δεν πολεμούσανε ανδρείως° και εσκλήρυνε πολλά ο πόλεμος. Και ο βασιλεύς ωσάν έμαθε ότι ελαβώθη ο καπετάνιος και έφυγε, τότε επήγαινε με αναστεναγμόν να τον ευρύ, και ερωτά που να τον ευρή. Και οι πολεμιστάδες, οι σύντροφοί του, επολεμούσανε χωρίς καπετάνιο° αμή αρχίσανε και αυτοί και αφήναν τον πόλεμον και εφεύγανε. Τότε επήρανε οι Τούρκοι θάρρος πολύ και οι Ρωμαίοι εδειλιάσανε πολλά. Και ετούτα εγίνησαν διατί έφυγε ο καπετάνιος, οπού έκμνε χρειά να στέκη και να πολεμά έως να αποθάνη εις την τιμήν του, και ήθελε να δίδει θάρρος και των συντρόφων του, διατί όλη η δύναμη του Τούρκου ήτανε εις εκείνην την μερέα. Και οι ελεεινοί Ρωμαίοι αμή ελιγοστεύανε και δεν ημπορούσανε να αντισταθούνε εισέ τόσο πλήθος Τούρκων..."

Κείμενα - Μαρτυρίες

Γεώργιος Σφραντζής Χρονικό -μορφή majus-

Μωάμεθ

"Και να και από μας σκοτωθούν μερικοί, όπως συνήθως γίνεται στους πολέμους, κατά το γραφτό του καθενός, ξέρετε καλά από το Κοράνι μας τι λέει ο προφήτης, ότι αυτός που πεθαίνει σε τέτοια περίπτωση ολόσωμος στον παράδεισο θα πάει και θα πιεί με το Μωάμεθ, και θα αναπαυτεί με παιδία και με γυναίκες ωραίες και παρθένες σε τόπο χλοερό και ευωδιαστό από άνθη, και θα λουστεί σε ωραιότατα λουτρά, και σε εκείνο τον τόπο αυτά θα έχει από τον θεό. Εδώ πάλι από μένα, όλος ο στρατός μου και οι άρχοντες της αυλής μου, αν νικήσουμε, ο μισθός που θα πάρουν από μένα θα είναι, ανάλογα με τον καθένα, διπλάσιος από αυτός που παίρνουν τώρα, και θα αρχίζει από τώρα ως το τέλος της ζωής τους. Κι αν βρείτε και αρπάξετε τίποτε χρυσαφικό ή ασημικό και ρουχισμό, αιχμαλώτους και άντρες και γυναίκες, μικρούς και μεγάλους, κανένας δεν θα μπορεί να σας τους πάρει ή να σας ενοχλήσει σε τίποτε".

Κωνσταντίνος

"Και σεις, ευγενέστατοι άρχοντες και ενδοξότατοι δήμαρχοι και στρατηγοί και γενναιότατοι συστρατιώτες και όλος ο πιστός και τίμιος λαός, ξέρετε καλά πως έφθασε η ώρα και ο εχθρός της πίστης μας θέλει με κάθε τρόπο και μηχανικό μέσο να μας πιέσει σφροδρότερα και να κάνει ορμητικό πόλεμο με μεγάλη συμπλοκή και σύγκρουση από στεριά και θάλασσα με όλες του τις δυνάμεις, για να χύσει σαν φίδι το δηλητήριο και να μας καταβροχθίσει σαν ανήμερο λιοντάρι. Γι αυτό σας λέω και σας παρακαλώ να σταθείτε παλικαρίσια και με γενναία ψυχή, όπως κάνατε πάντοτε ως τώρα, ενάντια στους εχθρούς της πίστης μας. Σας παραδίδω αυτή την ενδοξότατη και περίφημη πόλη και πατρίδα μας και βασίλισσα των πόλεων. Ξέρετε λοιπόν καλά, αδελφοί, ότι για τέσσερα πράγματα έχουμε κοινή υποχρέωση όλοι να προτιμήσουμε να πεθάνουμε παρά να ζούμε° πρώτα για την πίστη και την ευσέβειά μας, δεύτερο για την πατρίδα, τρίτο για τον βασιλιά που έλαβε την εξουσία με χρίσμα και τέταρτο για συγγενείς και φίλους. Λοιπόν, αδελφοί, αν έχουμε καθήκον να αγωνιζόμαστε μέχρι θανάτου για ένα από τα τέσσερα αυτά, πολύ περισσότερο έχουμε για όλα αυτά, όπως καθαρά βλέπετε, και όλα πρόκειται να τα χάσουμε. Αν για τις δικές μου αμαρτίες ο Θεός παραχωρήσει τη νίκη στους ασεβείς, ριχνόμαστε στον κίνδυνο για την πίστη μας την αγία, την οποία ο Χριστός μας χάρισε με το δικό του αίμα° και αυτό είναι το κυριότερο από όλα. Γιατί, αν κερδίσει κανείς τον κόσμο όλο και χάσει την ψυχή του, ποιο είναι το όφελος; Δεύτερο, με τον τρόπο αυτό στερούμαστε περίφημη πατρίδα και τη λευτεριά μας. Τρίτο, η βασιλεία την άλλοτε σπουδαία και τώρα ταπεινωμένη και ντροπιασμένη και εξουθενωμένη θα τη χάσουμε και θα εξουσιάζεται από τύραννο και ασεβή. Τέταρτο, θα στερηθούμε και τα πολυαγαπημένα μας παιδιά και τις γυναίκες και τους συγγενείς μας".

Θρήνοι

Της Αγια-Σοφιάς

Σημαίνει ο Θιός, σημαίνει η γης, σημαίνουν τα επουράνια,
σημαίνει κι η Αγια Σοφιά, το μέγα μοναστήρι,
με τετρακόσια σήμαντρα κι εξηνταδυό καμπάνες,
κάθε καμπάνα και παπάς, κάθε παπάς και διάκος.
Ψάλλει ζερβά ο βασιλιάς, δεξιά ο πατριάρχης,
κι απ΄την πολλήν την ψαλμουδιά εσειόντανε οι κολόνες.
Να μπούνε στο χερουβικό και να 'βγει ο βασιλέας,
φωνή τους ήρθε εξ ουρανού κι απ' αρχαγγέλου στόμα:
"Πάψετε το χερουβικό κι ας χαμηλώσουν τα 'αγια,
παπάδες πάρτε τα γιερά και σεις κεριά σβηστήτε,
γιατί είναι θέλημα Θεού η Πόλη να τουρκέψει.
Μόν' στείλτε λόγο στη Φραγκιά, να 'ρτουνε τρία καράβια°
το 'να να πάρει το σταυρό και τ' άλλο το βαγγέλιο,
το τρίτο το καλύτερο, την άγια τράπεζά μας,
μη μας την πάρουν τα σκυλιά και μας τη μαγαρίσουν".
Η Δέσποινα ταράχτηκε και δάκρυσαν οι εικόνες.
"Σώπασε κυρά Δέσποινα, και μη πολυδακρύζεις,
πάλι με χρόνους, με καιρούς, πάλι δικά μας είναι".

(δημοτικό)

Πάρθεν η Ρωμανία

Έναν πουλίν, καλόν πουλίν εβγαίν' από την Πόλην°
ουδέ στ' αμπέλια κόνεψεν ουδέ στα περιβόλια,
επήγεν και-ν εκόνεψεν α σου Ηλί' τον κάστρον.
Εσείξεν τ' έναν το φτερόν σο αίμα βουτεμένον,
εσείξεν τ' άλλο το φτερόν, χαρτίν έχει γραμμένον,
Ατό κανείς κι ανέγνωσεν, ουδ' ο μητροπολίτης°
έναν παιδίν, καλόν παιδίν, έρχεται κι αναγνώθει.
Σίτ' αναγνώθ' σίτε κλαίγει, σίτε κρούει την καρδίαν.
"Αλί εμάς και βάι εμάς, πάρθεν η Ρωμανία!"
Μοιρολογούν τα εκκλησιάς, κλαίγνε τα μοναστήρια
κι ο Γιάννες ο Χρυσόστομον κλαίει, δερνοκοπιέται,
-Μη κλαίς, μη κλαίς Αϊ-Γιάννε μου, και δερνοκοπισκάσαι
-Η Ρωμανία πέρασε, η Ρωμανία 'πάρθεν.
-Η Ρωμανία κι αν πέρασεν, ανθεί και φέρει κι άλλο.

(Δημοτικό τραγούδι του Πόντου)

Το ανακάλημα της Κωνσταντινούπολης

Θρήνος κλαυθμός και οδυρμός και στεναγμός και λύπη,
Θλίψις απαραμύθητος έπεσεν τοις Ρωμαίοις.
Εχάσασιν το σπίτιν τους, την Πόλιν την αγία,
το θάρρος και το καύχημα και την απαντοχήν τους.
Τις το 'πεν; Τις το μήνυσε; Πότε 'λθεν το μαντάτο;
Καράβιν εκατέβαινε στα μέρη της Τενέδου
και κάτεργον το υπάντησε, στέκει και αναρωτά το:
-"Καράβιν, πόθεν έρκεσαι και πόθεν κατεβαίνεις;"
-"Ερκομαι ακ τα' ανάθεμα κι εκ το βαρύν το σκότος,
ακ την αστραποχάλαζην, ακ την ανεμοζάλην°
απέ την Πόλην έρχομαι την αστραποκαμένην.
Εγώ γομάριν Δε βαστώ, αμέ μαντάτα φέρνω
κακά δια τους χριστιανούς, πικρά και δολωμένα.

(δημοτικό, απόσπασμα)

Kαλημέρα αδέρφια , να περνάτε καλά

Απ' το χωριό μας το πεντάμορφο με αγάπη.........Κ.-