ΨΩΜΟΤΥΡΙ ..ΦΑΣΟΛΑΔΕΣ..ΠΑΤΑΤΕΣ ΤΗΓΑΝΙΤΕΣ ...ΤΡΑΧΑΝΑΣ ...ΒΡΑΣΤΕΣ ΚΟΤΕΣ ΚΑΙ..ΤΣΙΓΑΡΑΚΙ ΧΥΜΑ !!!

 

  ΟΣΑ  ΘΥΜΑΜΑΙ...

   Το  Λιδορίκι όπως ήταν το 1953 , αραιοχτισμένο με υπαρκτά ακόμα τα σημάδια της καταστροφής , χωρίς το καινούριο Γυμνάσιο , το Αλωνάκι μισο..άδειο και το Καψαλαίϊκο , που ήταν τότε η Αστυνομία , με ξεχασμένο στην ταράτσα του ένα πολυβολείο , απομεινάρι ακόμα του ανταρτοπόλεμου...Η φωτογραφία είναι βγαλμένη απ' το Σερεντέλη .

   ΞΕΓΝΟΙΑΣΤΗ (!) ΜΑΘΗΤΙΚΗ  ΖΩΗ ..

   Θέλω , δεν θέλω αγαπημένοι μου φίλοι , ο νους μου στριφογυρνάει όλο σ'εκείνη την εποχή , σε κείνα τα όμορφα μα και..σκληρά και δύσκολα χρόνια , της παιδικής αθωότητας , τα μαθητικά..

   Στην εποχή που το Γυμνάσιό μας , είχε 500 μαθητές απ' όλα τα χωριά της Δωρίδας , και ήταν πάρα πολλά , και που ο κόσμος μόλις και είχε πάρει λίγη ανάσα απ΄τις πολύχρονες ταλαιπωρείες της Κατοχής και του ανταρτοπόλεμου ...

 

Παρέλαση  προσκόπων σε κάποια Εθνική  γιορτή .

   Στο χωριό μας , κουτσά - στραβά , είχαν χτιστεί τα περισσότερα καμένα σπίτια , αλλά έβλεπες που και που , και τα απομεινάρια της συμφοράς , τα καμένα σπίτια , φαντάσματα του θλιβερού παρελθόντος ..

    Θα μπορούσαμε να διακρίνουμε , χωρίς συγκεκριμένα επιστημονικά κριτήρια , τον τότε  πληθυσμό  του Λιδορικιού , σε τρεις , κυρίως , κατηγορίες , τους γεωργοκτηνοτρόφους , που ήταν και οι περισσότεροι , στους εμπόρους - επαγγελματοβιοτέχνες και τους δημοσίους υπαλλήλους , που ήταν τότε αρκετοί και λόγω των τότε , συνθηκών , ανυπαρξία ι.χ αυτοκινήτων και υποτυπώδους εξυπηρέτησης η συγκοινωνία , ελλείψει και καλών δρόμων , αλλά και καλών λεωφορείων .

Κατάθεση  στεφάνων ..

   Γιατί απ' όσο θυμάμαι , το κάθε καινούργιο λεωφορείο , ΄και μιλάμε φυσικά για τα περίφημα 24αρια , που ερχόταν γυαλιστερό και φρεσκοχρωματισμένο , στο 12ο Κ.Τ.Ε.Λ Φωκίδος , όπως έγραφαν στο μέτωπό τους , ήταν αποσυρμένο λόγω..ηλικίας , από κάποιο άλλο Κ.Τ.Ε.Λ , είχαν δηλαδή φάει τα ψωμιά τους και έφευγαν απ' την..πρώτη κατηγορία και έρχονταν στη..δεύτερη , στην οποία προφανώς ανήκε το ΚΤΕΛ Φωκίδας .

   Πέρα λοιπόν απ' τις τρεις κατηγορίες που αναφέραμε , Γεωργοκτηνοτρόφους , Εμποροεπαγγελματοβιοτέχνες και Δημόσιους υπάλληλους , υπήρχε και μια άλλη κατηγορία , που συγκέντρωνε , ίσως , και τα περισσότερα μέλη , η κατηγορία των μαθητών του Γυμνασίου , που πολλές φορές έφτανε και ξεπερνούσε τα 500 άτομα , όλοι βέβαια μαθητές από όλα τα γύρω, και όχι μόνον , χωριά .

   Οι μαθητές , χωρις να΄έχουν συγκεκριμένο ρόλο στην κοινωνική Λιδορικιώτικη ζωή , έπαιζαν εντούτοις σημαντικό ρόλο , άτυπα βέβαια , σ΄αυτή και κυρίως στην οικονομική ζωή του χωριού μας , αφού το μεγαλύτερο μέρος των μαθητών προέρχονταν από άλλα χωριά , και ως εκ τούτου , νοίκιαζαν δωμάτια , ανά δύο , τρεις και..τέσσερις καμιά φορά και έμεναν στο Λιδορίκι , αφού δεν υπήρχε , συγκοινωνιακά  , η δυνατότητα να έρχονται το πρωί και να φεύγουν το απόγευμα . Ύστερα οι σημερινές διαδρομές ,  ήταν τότε χρονικά πολλαπλάσιες , αφού και τα αυτοκίνητα ήταν της..πυρκαγιάς , αλλά και οι δρόμοι ακόμα  χειρότεροι...

  

  Παρέλαση των μαθητών του Γυμνασίου μας ..

   Κάποια παιδιά από κοντινά γυρω χωριά , Πεντάπολη , Λεύκα ίσως και Μαλανδρίνο , ίσως να πηγαινοέρχονταν , με τα πόδια φυσικά , αλλά όλα τα ξένα παιδιά νοίκιαζαν δωμάτια σε σπίτια και όπως προείπαμε έμεναν δυο και τρία μαζί . Θα πρέπει εδώ να ξεκαθαρίσουμε πως το Γυμνάσιο Λιδορικίου ήταν το μοναδικό ση Δωρίδα , αργότερα έγινε στο Ευπάλιο ένα παράρτημά του και πολύ πρόσφατα και στην Ερατεινή .

    Την εποχή όμως , για την οποία μιλάμε , δεκαετίες 1950 και 60 , το γυμνάσιό μας κάλυπτε ολόκληρη τη Δωρίδα , απ' τα Παλιοξάρια μέχρι Αρτοτίνα και Γραμμένη Οξυά , και μέχρι την παραλία , Καλλιθέα , Βελενίκο , Δαφνοχώρι , Βιτρινίτσα , Ερατεινή , Κίσελη , Βίδαβη και απ' την άλλη , την ορεινή πλευρά , Κροκύλειο , Πενταγιού , Τρίστενο , Κερασιά , Ψηλό χωριό , Δάφνο , Διχώρι , Άβορο , Περιθιώτισσα , Στύλια , Σώταινα , Μακρυνή , Μηλιά , επίσης και προς τα Βαρδούσια , Λευκαδίτι , Κονιάκος , Συκιά , Μουσουνίτσες , Στρώμη ,  Μαυρολιθάρι κ.α .

   Τώρα η μαθητική ζωή είχε ορισμένους κανόνες , όπως π.χ κατά κανόνα τα παιδιά απ' το ίδιο χωριό , έμεναν μαζί και επίσης ψώνιζαν απ' το ίδιο μαγαζί , και λέω ψώνιζαν γιατί τα παιδιά όλα σχεδόν μαγείρευαν στο δωμάτιο μόνα τους , ΄τώρα το τι , και πως..μαγείρευαν δεν χρειάζεται να το εξηγήσουμε , το καταλαβαίνετε όλοι , πως μπορεί να μαγειρέψει ένα παιδί 12-13-15 χρόνων , ύστερα δεν μιλάμε για..υψηλή μαγειρική , αλλά για ..τηγανιτές πατάτες , τραχανά , φασολάδα , φακές , καμιά μακαρονάδα και αυγά τηγανιτά , απλά πράγματα και κυρίως φαγητά από προϊόντα του σπιτιού τους .

   Γιατί π.χ φασόλια είχαν τα παιδιά απ' τα ορεινά χωριά , αυγά είχαν όλα , απ' τα σπίτια τους , το τυρί βέβαια δεν έλειπε από κανένα σπίτι , πατάτες , τα μόνα δηλαδή που αγόραζαν ήταν τα μακαρόνια , λάδι , ελιές , οι ..ορεινοί , όσο για κρέας , κι' αυτό συνήθως καλύπτονταν απ' τα σπίτια , που κάποτε ..πότε έσφαζαν και κανένα ζβντανό , πούλαγαν για να πάρουν κανένα μετρητό , αλλά κρατούσαν κι για το σπίτι αλλά και για τα παιδιά της..ξενητειάς ..

   Τα παιδιά , νοίκιαζαν δωμάτια σε , ακραίες συνήθως , γειτονιές , μακριά δηλαδή απ' τον κεντρικό δρόμο , που είναι και ο μοναδικός , για να μπορούν να έχουν..ελευθερία κίνησης , αφού τις εποχές εκείνες , η κυκλοφορία μαθητών και μαθητριών , απογορευόταν μετά τη δύση του ηλίου , τόοοσο χαλαρά ήταν τα πράγματα . Έτσι λοιπόν στον Ψαλά , στις Λάκκες , στο Γυφτομαχαλά υπήρχαν μαθητικές.." σφηκοφωλιές " που ζούσαν εκτός καταπίεσης , αφού στις άκρες που έμεναν , ποιός θα τους έβλεπε αν κυκλοφορούσαν σε απογορευμένη ώρα ; Αν και κατά καιρούς , καθηγητές έκαναν εφόδους σε ..κονάκια μαθητών και πολλές φορές είχαν τσιμπήσει παιδιά να παίζουν..πρέφα και φυσικά να ..καπνίζουν ..

   Ήταν ονομαστά τα ..σεμινάρια πρέφας , της εποχής εκείνης και στις Λάκκες αλλά και το Ψαλά , εκεί στα Ντελενικαίϊκα , κοντά στο .." σούπερ μάρκετ " του αεόμνηστου Κλάκη , που είχε κάτι σαν ...κυλικείο , ένα καλυβάκι 1χ 0,50 , δίπλα στο Γυμνάσιο , και είχε ψιλοπράγματα , καραμέλες , κανένα μπισκότο , σάμαλι και φυσικά ..τσιγάρα ..χύμα , κούτα , Ματσάγγο ,Παπαστράτο ,  Καρέλια και  Κεράνη ( Έθνος ) , που έλυναν τα μαθητικά καπνιστικά προβλήματα .

         

  Ο παλιόφιλος Γιάννης Μπραούνος , εξ..Αρτοτίνης ..παρακαλώ..

   Κάτω στις Λάκκες , στο Τσωναίϊκο , του Κοκκαλιά και το ΓεροδημαίΙκο και παρακάτω , στο Τριωταίϊκο , του Γιάννη Γκόλφη , και της Ζουμοαργυρής  , έμεναν συμμαθητές μας αλά και αγαπημέμοι φίλοι , οΓιάννης Μπραούνος με τον Τάσο Κουλό ,απ' την Αρτοτίνα ,  ανώτατος άξιωματικός ε.α ο πρώτος , Δάσκαλος ο δεύτερος , τα Σπυροπουλάκια , απ' την Περιθιώτισσα , επιτυχημένοι επιχειρηματίες στις Η.Π.Α ΄ΠΌ ΧΡΌΝΙΑ ,  και εκεί πολλές φορές μαζευόμαστε  και..ρεφενάροντας..τρώγαμε ..πλουσιοπάτροχα , φασολάδα , συνήθως , αλλά και καμιά πατάτα τηγανιτή . Το ίδιο γινόταν και από άλλες παρέες σε άλλα στέκια , όπως στου Χαϊδόγιαννου του Ανδρέα  στον Ψαλά , δίπλα στου Μαρδώνη , όπου συμμετείχαν όλοι οι..λεβεντοσυμμαθητές μας , από Μηλιά , Σώταινα , Μάκρυση , Πλέσσα και Μπραϊλα , πίσω απ' την εκκλησία την Παναγία , στου Βζωνολιά , αλλά και σε διπλανά δωματιάκια ..

Ο Σωτ.Βοβόλης και η τααπεινότητά μου σε κάποια εκδρομή .

   Προσωπικά , δεν είχα και πολύ χρόνο για σουλάτσο , ένεκα το...μαγαζί βλέπεις , αλλά κάτω απ' το μαγαζί μας , στο Αλωνάκι , όπου σήμερα το μαγαζί του Παναγιωτόπουλου , στο σπίτι το Υφανταίϊκο , του Κατροδαύλη , όπως τον λέγαμε , έμενε ένα καλός φίλος και συμμαθητής , ο Μπάμπης ο Γεωργακάς , απ' το Μαλανδρίνο , στον οποίο κάμποσες φορές φτιάξαμε πατάτες και φασολάδα , αλλά μέχρι εκεί , πιό..αρτύσιμο μενού δεν υπήρχε ..

   Κάθε  " τσιμπούσι "  , προγραμματιζόταν και γινόταν με ..ρεφενέ , σε είδος , κυρίως , και σπανίως σε ..χρήμα , που ήταν..άφαντο τότε , ο καθένας μας έπαιρνε απ' το σπίτι του ότι μπορούσε να..ξεκλέψει , δυό πατάτες , ένα κραμμύδι , λίγο λάδι , ό,τι τέλος πάντων μπορούσε , άϊντε και κανένα σβόλο τυρί ή πεντέξι ..ελιές και το δείπνο ήταν πια πραγματικότητα ..ά..να μη ξεχάσουμε , και η  μαγειρική..ρεφενε ήταν , όλοι κάναμε τον μάγειρα , οπότε καταλαβαίνετε τι φαγητό γινόταν , ποιός όμως νοιαζόταν για ..υψηλή μαγειρική...

Ο φίλος Τάσος Κουλός τσολιάς , και η αφεντιά μου στο ηρώο μας .

  Υπήρχε όμως και ένα άλλο πρόβλημα , το πρόβλημα των ξύλων για το τζάκι , για τη φωτιά του μαγειρέματος , βέβαια και αυτό , όπως και όλα τα άλλα , λυνόταν δια της ..συνεισφοράς , αν και οι ξένοι μαθητές , είδικα όταν είχαμε χιόνια και πολύ κρύο , έκαναν νυχτερινές...." εφόδους " στους φράχτες των γειτονικών σπιτιών , και βέβαια την επομένη το πρωί άκουγαν τα σχετικά απ' τις νοικοκυράδες .

   Πολλές επίσης , απόπειρες , είχαν γίνει για να φκιάξουμε χαλβά , αυτόν με το αλεύρι ή το σιμιγδάλι , και όπως ήταν φυσικό , οι πρώτες πήγαν στον...βρόντο , τζάμπα τα..κλεμένα απ' τα σπίτια μας υλικά , αλλά προς το τέλος ήρθε και η ..επιτυχία , άρχισε να έχει όψη και..γεύση  χαλβά.., τι να κάνουμε βλέπετε , θέλαμε και το..γλυκάκι μας ..

  Με το Χρήστο Ευσταθίου , στο Αλωνάκι .

   Έτσι λοιπόν πέρναγε ο καιρός , το ..μενού μας , πάντα το ίδιο , και πως να αλλάξει ; Και να οι..φασολάδες , να οι..τραχανάδες και οι τηγανιτές πατάτες , αλλά πάντα μέχρισ..εκεί..΄Ωσπου μια μέρα έπεσε..κεραυνός  !! Έπεσε σύρμα , πως στόν Μπάμπη έχει..κότα βραστή , τα χάσαμε όλοι , Κότα ; από που κι' ως που ; Βέβαια όλοι το πήραμε για πλάκα , αλλά φροντίσαμε να ενημερωθούμε απ' τον ίδιο τον οικοδεσπότη , που μας επιβεβαίωσε την πληροφορία , λέγοντάς μας , πως του'φεραν εκτός των άλλων , ψωμί , τυρί , ελιές κλπ και μια κότα ..

Με τον Ανδρέα Κάππο , σε κάποιο γλέντι .

   Μας φάνηκε πολύ παράξενο , γιατί τόσα χρόνια τέτοιο..είδος δεν ξανάχε μπει στο σπίτι το Κατροδαυλαίϊκο , περίεργα πράγματα ..

   Κανονίστηκε λοιπόν το μαγείρεμα μαζευτήκαμε και στην ώρα μας , η συνήθης παρέα , Τάκης Ανδρίτσος , Μίμης Πίτσιος , η αφεντιά μου και κάποια άλλα παιδιά , και όπως ήταν φυσικό και..αναμενόμενο ξεκοκκαλίσαμε την κοτούλα , πίνοντας και το σχετικό κρασάκι μας ..

Ο αξέχαστος , για μένα τουλάχιστον , φίλος Λάκης Παλούκης , η αφεντιά μου κι' ο Χρήστος Πέτρου .  Δυστυχώς , ο αγαπημένος φίλος Λάκης έφυγε..πολύ-πολύ..νωρίς..

   Ομολογουμένως , ήταν εξαιρετικο το φαγητό , το φχαριστηθήκαμε , αλλά περισσότερο χαρήκαμε όταν ο φίλος μας ο Μπάμπης , μας δήλωσε σοβαρά ..σοβαρά , πως , απ' ότι υου είπε η μάνα του , θα του ξαναστείλει σύντομα ΄κι'άλλη κότα , γιατί ξέκοψαν και δεν γεννούσαν , οπότε θα τις έσφαζε για το σπίτι , και όλο και θα τσιμπούσαμε και μεις...

   Πράγματι , μετά από λίγες μέρες  ..ήρθε κι' άλλη κότα , η οποία και..θυσιάστηκε κατά τον ίδιο τρόπο , απ' την ίδια παλιο..παρέα , προς μεγάλην φυσικά ικανοποίησή μας ...

   Δεν πέρασαν όμως δυο-τρεις μέρες και μας ήρθαν τα μαντάτα και για ..τρίτη κότα , οπότε αρχίσαμε να σκεφτόμαστε όλοι , πως κάτι δεν πάει καλά , τόσα χρόνια δεν είχε ...περάσει κότα ούτε για δείγμα , και τώρα,,,σουλατσάρουν σχεδόν κάθε μέρα ; Περίεργον...

Ο γνωστός χειρουργός Ηλίας Κωστοπαναγιώτου , η ταπεινότητά μου κι' ο Γιάννης Ανέστος στο ηρώον..

   Τα κακά μαντάτα , όμως , λέει ο λαός νας , δεν αργού να 'ρθούνε , γιατί αφου το βραδάκι καλοφάγαμε και καλοήπιαμε , σαν ξημέρωσε ήρθαν τα..χαμπέρια ...

   Πρώι-πρωί , στο μαγαζί που ήμουνα , ακούω φωνές από κάτω , δίπλα απ' το σπίτι του Μπάμπη , είναι το σπίτι του Γιαλαμά του Σωτήρη , και η γυναίκα του η Χρυσούλα , είχε πλησιάσει στη μάντρα του Μπάμπη και κάτι έλεγε για κότες,,,κλπ..κλπ..

  Εδώ σε κάποια εκδρομή με τον παλιόφιλο Σπύρο Παπαγεωργίου (..Μπούκα ) απ' την Πενταγιού...

   Βγήκα και γω κι' η μάνα μου , που άκουγε για τις κότες που τρώγαμε , και είδαμε μια εξαγριωμένη Χρυσούλα να λέει παλιόπαιδα ,  σκοτώνετε και τρώτε τις κότες μου ,  και άλλα πολλά και διάφορα ..απειλώντας πως θα πάει στο Γυμνάσιο και την Αστυνομία , κάτι που τελικά δεν έγινε , μετά από..παρεμβάσεις ψυχραιμοτέρων..

...Και  οι..." κότες "....

 

   Βέβαια η όλη ...φασαρία , είχε σαν αποτέλεσμα , να κοπεί.." αυτομάτως " η.." κοτοφαγία " , και παράλληλα ο Μπάμπης να πάει στο Γυμνάσιο Γαλαξειδίου , που τότε θεωρούνταν...αναρρωτήριο και καταφύγιο..κατατρεγμένων ...μαθητών...

        Καλό  σας  βράδυ  να περνάτε  καλά ...Κ.Κ.-