ΤΟ “ ΠΑΡΑΔΕΙΣΕΝΙΟ “ ΒΕΛΟΥΧΙ ΚΑΙ ΟΙ..ΜΑΝΑΒΗΔΕΣ ΤΟΥ ..

 

   Δημοσιεύοντας παλιότερα  , αγαπημένοι  μου  φίλοι , ένα  κείμενο αφιερωμένο  στους  παλιούς “  πλανόδιους  μανάβηδες “ , που  γύριζαν στις  γειτονιές των  της  Αθήνας , αλλά  και  όλων  των πόλεων πιστεύω , άθελά  μου  το  μυαλό μου  ταξίδεψε μερικές  δεκαετίες  πίσω , κι’ απ’ πέρασαν  από  μπροστά  μου λες , οι  δικοί  μας  πλανόδιοι  μανάβηδες της  εποχής  εκείνης .

   Βέβαια , για  να  είμαστε ..ειλικρινείς , οι  μανάβηδες  αυτοί  δεν ήταν ακριβώς ..Λιδορικιώτες , γιατί  κακά  τα  ψέματα , εκείνο  τον  καιρό  το  Λιδορίκι δεν  είχε  νερό  ούτε  για  να  πιεί , όχι  να  ποτίσει  και  κήπια ..

   Οι  μανάβηδες  αυτοί  λοιπόν  ήταν απ’ το  παραδεισένιο Βελούχι  και  το  Λούτσοβο , αλλά  καλλιεργούσαν  και  διέθεταν  τα  προϊόντα  τους  αποκλειστικά  και  μόνο  στο  Λιδορίκι , όπου  καταφτάνανε κάθε  πρωί

  Σαν  έμπαινε λοιπόν  ο  Αύγουστος , κι’ άρχιζαν  να..ροδίζουνε  οι  ντομάτες , κάθε  πρωί κατέφθαναν  οι  πλανόδιοι  μανάβηδες , απ’το  Βελούχι   και  το Λούτσοβο , με  τα  μουλάρια  φορτωμένα , κι’απ’ τις  δυο  μεριές , με κοφίνια  μεγάλα ή  ξύλινα  βαθιά κασόνια , γεμάτα με  όλων  των  ειδών, ολόφρεσκα , λαχταριστά  ..ζαρζαβατικά .

   Βέβαια , η  δουλειά  αυτή  γινόταν  χειμώνα  καλοκαίρι , αλλά  προσωπικά  λόγω..ιδιαίτερου “ ντοματο..πάθους “ , γνωστό  άλλωστε  στο  σόι  μας , έχω  το  νου  καρφωμένο  σε  κείνο  τον  καιρό , που  οι  ντομάτες  ήταν σαν..” καρπούζια “ , χωρίς  υπερβολή …

   Χόρταινε  το  μάτι  σου , κι’ ευχαριστιόταν  η ψυχή  σου , βλέποντας τα  καλούδια  απ’ το  παραδεισένιο  Βελούχι , αλλά  κι’ απ’ το  Λούτσοβο  , όπως  είπαμε .

   Πρωί – πρωί  λοιπόν κατέφθαναν με  τις  πραμάτειες  τους , ντομάτες , μελιτζάνες , πιπεριές , αγγούρια , κολοκυθάκια , χορταρικά , μυριστικά , ό,τι  τράβαγε  η  ψυχή  σου , οι  μανάβηδες , που  ξεκίναγαν , αναγκαστικά  , απ’ τις  Λάκκες και  τράβαγαν  το  δρόμο , μέχρι  να  ξεπουλήσουν , κάτι  βέβαια  που  γινόταν  συνήθως  πολύ  γρήγορα , και  σπάνια  έφταναν μέχρι  τη  Βαθιά .

    Οι  κυριότεροι  τακτικοί  μανάβηδες ήταν : Λουκάς Καράντζαλος , Θυμιος  Καραπιστόλης  , Ασημακογιάνναινα , απ’ το  Βλούχι , και  Μήτσος  Καραμπέτσος  απ’ το  Λούτσοβο . Βέβαια  ευκαιριακά  έρχονταν και  άλλοι , αλλά  αυτοί  ήταν  οι  τακτικοί , οι..σταθεροί , κι’ ο  καθένας  τους  είχε φυσικά  την  πελατεία  του , αλλά  και  ξεχωριστή  ποιότητα στα  ζαρζαβατικά  του , ιδιαίτερα  στις  ντομάτες , που  λόγω σπόρου , είχαν διαφορετική  γεύση  αλλά  και  όψη .

  Αν θυμάμαι  καλά , ο  πρώτος  που  έβγαλε τις  ροζέ  μεγάλες  ντομάτες , ήταν  ο  Μήτσος  ο  Καραμπέτσος , και  ενώ  στην αρχή , οι  πελάτες  ήταν  λίγο  επιφυλακτικοί , γιατί  δεν  τις  ξέραμε  ακόμα , σιγά – σιγά γίνονταν  ..¨ανάρπαστες “  , κι’ έτσι  οι  μανάβηδες  κάναν  το  κουμάντο  τους και  κράταγαν καβάντζα για  τους  τακτικούς  πελάτες  τους ..

    Βέβαια , όπως  είπαμε  και  πριν , οι  ντόπιες  ντομάτες , Βελουχοβιώτικες  και Λουτσοβιώτικες , “ γίνονταν “ τον Αύγουστο , θυμάμαι  μάλιστα στις   6  Αυγούστου , που  πηγαίναμε  στο  πανηγύρι  του “ Σωτήρος “ κάτω  στη  ποταμιά  στο  Λουτσοβιώτικο , και  ως  γνωστόν  ήταν , τότε  τουλάχιστον , νηστεία , η  ντοματοσαλάτες  με  τα  ολόφρεσκα  αγγούρια , τις  πιπεριές  και  το  κρεμμυδάκι  τους  έδιναν  και  έπαιρναν , κάποιες μάλιστα  παρέες , που  είχαν  και..” αλιευτικές “ ικανότητες , έπιαναν στο  ποτάμι  ψάρια , κάτι  μικρά  ψαράκια , δρομίτσες  και ..χαμοσύρτια και  έτσι  το  γεύμα  τους  γινόταν πιο..πλούσιο .

Η  αφεντιά  μου , σεσημασμένος..” ντοματάς “ , πέρναγα το  ποτάμι  κάθετα , την  εποχή  εκείνη  είχε  ελάχιστο  νερό , και  πήγαινα  ακριβώς  απέναντι , όπου  ήταν  το  χ’ανι  του  μπάρμπα  Μήτσου Καραπιστόλη , του  Ντακουίνου , όπως  τον  λέγαμε , με  τον  οποίο  είχαμε  συγγένεια , και  με  το  θάρρος  αυτό  λοιπόν πήγαινα ( ο  μπάρμπα  Μήτσος  βέβαια  ήξερε  το  σκοπό  της  επίσκεψής  μου ) και  αφού  με  καλωσόριζε  ο  μπάρμπα  Μήτσος , μου ‘ λεγε  μόνος  του να  πάω  να  μαζέψω  ντομάτες  και  αγγούρια , κι’ έτσι  και γινόταν .

Για  να  πάρετε  μια  ..γεύση , απ’ τα  προϊόντα της  εποχής  εκείνης , δημοσιεύουμε  μια  φωτογραφία , που  ναι  μεν  εικονίζει  Λιδορικιώτικα , ντόπια  πράγματα , αλλά σύγχρονα , και  μάλιστα  απ’ τον κήπο της  κυρίας  Μαρίας Χαρ. Χούσου , που  είχε  την  καλοσύνη  να  μας τα  προσφέρει  το καλοκαίρι , κάπως  έτσι  λοιπόν  ήταν και  οι  ντομάτες  των  μανάβηδων  της  εποχής , και  κυρίως  του  Μήτσου  Καραμπέτσου .

   Μετά , πέρναγα  πάλι  απέναντι , κουβαλώντας   το..πολύτιμο  φορτίο  μου , σε  κοφίνι που  κουβαλούσα  μαζί μου , γιατί  τότε δεν  είχαν  ακόμα  ανακαλυφθεί οι…πλαστικές  τσάντες , γι’ αυτό  και  τα  τόπια  μας  ήταν καθαρότερα ..

   Οι  ίδιοι  σχεδόν  Βελουχοβιώτες  μανάβηδες , έφερναν  και στο  τέλος  της  άνοιξης , τα  περίφημα  κεράσια , μόνο  που  προστίθονταν και  κάποιοι  άλλοι , κυρίως  η παπαδιά του  παπα Καράντζαλου , αδελφού  του  Λουκά , που  είχε  μπόλικες  κερασιές , ενώ  τις  περισσότερες , αν θυμάμαι  καλά , τις  είχε ο  Κώστα Παπανδρέου , ο Λαζοκώστας με  το  γιο  του  το  Γιάννη .

   Τελειώνοντας  λοιπόν  τα  κεράσια , άρχιζαν  τα  βύσσινα , και οι  κερνοικοκυράδες ( ..υπήρχαν..τότε ) , αφού  είχαν φκιάξει  το  γλυκό  τους  το  κεράσι , άρχιζαν το  βύσσινο  και  τη  βυσσινάδα .Είναι πολύ  δύσκολο αγαπημένοι  μου  φίλοι , να μπορέσω  να  σας  περιγράψω με  λόγια , τις  γεύσεις  εκείνες , των  γλυκών του  κουταλιού  , αλλά  και της βυσσινάδας , που  οι  νοικοκυράδες την  είχαν “ πρώτο  παραχέρι “ και  φίλευαν τους  μουσαφίρηδες αλλά και  τους απλούς  επισκέπτες .

    Πρόπερσι το καλοκαιράκι , φίλοι  μου , είχα  την  μεγάλη  τύχη , να  ματαξαναφάω..Βελουχοβιώτικα  κεράσια , μάλιστα  όπως  το  ακούτε , χάρη  στην  ευγενική  καλοσύνη  της  χήρας  του  αείμνηστου  Λουκά  Καράντζαλου , που  νου  έφερε  μια  τσάντα  απ’ τα  δικά  της .

Κάθε  σχόλιο φυσικά  είναι  τελείως..περιττό

  Aξίζει  όμως , για  τους  μη..γνωρίζοντες και  φυσικά  τους  νεότερους , να  δώσουμε  μια  εικόνα του  Βελουχιού για  να  πάρετε  νια  γεύση , αν  και ο ..” παράδεισος “ δύσκολα  μπορεί  να  περιγραφτεί , ας  το  αποτολμήσουμε  όμως…

Για  να  πας  τότε  στο  Βελούχι , κατέβαινες κάτω  απ’ τις  δυο  γέφυρες , απολάμβανες  τη  θέα  και  την  ομορφιά  του  παλιού πέτρινου θολωτού γεφυριού , του  γεφυριού του  Μακρυγιάννη , όπως το  λέγαμε , και  παίρνοντας ένα  χωματόδρομο αγνάντευες τον..” παράδεισο “ που  άρχιζε  ένα  χιλιόμετρο  πιο  πάνω .

Πλησιάζοντας , ένοιωθες ..περίεργα , ολόγυρα  ο  τόπος  καταπράσινος , ένας  απέραντος  κήπος , θα  μπορούσαμε  να  πούμε  πως  ήταν  το  Βελούχι , και άκουγες  το…γλυκο..κελάρυσμα του  νερού , που  έτρεχε από  παντού  καθώς  κατέβαινε  απ’ την πηγή , που  ήταν  πάνω απ’ το  χωριό στα  ριζά  του  Βαρδουσιού .

  Η πηγή  βέβαια , μη  νομίσετε  πως  είχε  τίποτα ..καταρράκτες και..λιμνούλες , όχι  , ήταν  μια  μεγάλη  σχισμή  στο  βράχο , ένα  πελώριο   “ Δ “ , όπως  φαίνεται  και  στη  φωτογραφία , απ΄’οπου το  χεμώνα  πετάγονταν  νερά , μέχρι  κάτω  χαμηλά  στο  χωρίο .

   Μέσα  στη  σπηλιά αυτή , την  πηγή  δηλαδή , υπήρχε  ένα σκοτεινό  μονοπατάκι , που ,  απ’ ό,τι λένε  οι  γνωρίζοντας , οδηγούσε στα…σπλάχνα  του  Βαρδουσιού  όπου  υπήρχε και  μια  λίμνη , απ’ τα  νερά  που συγκεντώνονταν . Το  καλοκαίρι , ό χώρος μέσα  στην  πηγή , ήταν  πολύ  δροσερός , αναψυκτήριο  δηλαδή , και  εκεί  κατέφευγαν Βελουχοβιώτες  αλλά  και  και Λιδορικιώτες  τις  μέρες  που  είχε  καύσωνα , ακόμα  , όταν  πηγαίναμε  καμιά  εκδρομή  στην  πηγή , στα  αυλάκια  της  παγώναμε  τα  φρούτα  και  τα  αναψυκτικά  μας .

Μια  παρέα  , του  παλιού  καλού..καιρού , καμαρώνει  στην  είσοδο  της  πηγής , σε  κάποια  εκδρομή  τους .

  Μπαίνοντας  μέσα  στο  χωριό , άρχιζες  να  νοιώθεις..αλλιώτικα , παντού  δέντρα , κάθε  είδους , περιβόλια , κήποι , κι’ αυλές γεμάτες  λουλούδια , τριανταφυλλιές , ντάλιες , γαρυφαλλιές , ό,τι είδος  λουλουδιού  μπορεί  να  βάλει  ο  νους  σου , και  την απέραντη  αυτή οπτική  ομορφιά , τη  συνόδευαν  , τα  γλυκοκελαηδήματα των  πουλιών με  σιγόντο  εκείνο  το διαρκές βουητό , το…κελάρυσμα  των  νερών που  σκορπίζονταν  με  αυλάκια  σε όλο  το  χωριό ..

    Κάθε  σπίτι είχε  τα  ..” ιδιωτικά “ του  αυλάκια , με  γάργαρο  κρύο  νερό  της  πηγής , κι’ έτσι το  πράσινο , τα  φρούτα  και  τα  λαχανο..ζαρζαβατικά , δεν  έλειπαν  ποτέ , απ’ τα  Βελουχοβιώτικα  σπίτια..

Ονειρεμένος  κι’ ευλογημένος  τόπος , είχε  τα  πάντα και  φυσικά  εφοδίαζε  και  το  Λιδορίκι , ήταν το  “ περιβόλι του  Λιδορικιού “ .

  Προχωρώντας λοιπόν στο  δρόμο , πέρναγες  τα  πρώτα  σπίτια , Παναίϊκα κλπ και  έφτανες  στο  σημείο  που  κατέβαιναν  τα  νερά , σε  μια  ρεματιά , εκεί  υπήρχε   νερόμυλος και  νεροτριβή , ντρεστήλα τη  λέγαμε  τότε . Αυτά  τα  κουμαντάριζε , τα  τελευταία  χρόνια ο Κώστας  Κούτρας , ο Κουτροκώτσιος για  τους  χωριανούς και  τους  γνωρίζοντες , με  την  οικογένειά  του .

Στη  φωτογραφία παίρνετε  μια  ..γεύση  απ’ το  μύλο , στη  φωτογραφία είναι  μάλλον  η  Κούτραινα και δυο  Λιδορικιώτες ,( μάλλον )  ο αείμνηστος Σωκράτης Ταμβάκης , το  γελαστό  παιδί  του  χωριού  μας και  ένας  ξάδερφός  του , ενώ  περιεργάζονται το  νερόμυλο .

   Εκεί λοιπόν  στο  μικρό  ρεματάκι , υπήρχε  και  ένα  ξύλινο γεφυράκι , απ’ το  οποίο  ξεκίναγαν δύο  δρόμοι , ο  ένας , δεξιά , σε πήγαινε  στο  άλλο , το  μεγάλο  κομμάτι  του  χωριού , όπου  ήταν  η “ αγορά “ τα  μαγαζάκια  δηλαδή , η  εκκλησία με  την πλαταιϊτσα  της ,  το  κέντρο  του  χωριού  δηλαδή .

   Ο  δρόμος ήταν “ καλιγωμένος “ και  πάντα  καθαρός , απ’ όσο  θυμάμαι , όπως ανέβαινες  τη  μικρή  ανηφορίτσα συναντούσες  στα  αριστερά  σου , π΄ρωτα – πρώτα , το  Σεπεντζαίϊκο σπίτι , πνιγμένο  στα  λουλούδια , με  το  όμορφο  χαγιάτι  του και  την  κυρά  Λεμονιά , να  σε  καλωσορίζει  στο  χωριό , μ’ εκείνο  το  απέραντο μ γεμάτο  καλοσύνη  , χαμόγελό  της .

Πιο  κάτω , ήταν  τα  μαγαζιά , αριστερά  το  πρώτο  του  αείμνηστου  ξάδερφου Χρήστου Σίδερη , όπου  μπορούσες  να  φας  ΄,τι  ήθελες  φκιαγμένο  απ’ τα..” θαυματουργά “ χέρια της  Ιουλίας  της  γυναίκας του  Χρήστου .

Το  “ κεντρικό “ Νελουχοβιώτικο μαγαζί  του  Χρήστπυ , με  την  κληματαριά  του , τα  δέντρα ολόγυρά  του και  φυσικά την αυλή του  , που  το  Δεκαπενταύγουστο , στο  παμηγύρι , γινόταν πελώρια  πίστα και  χάλαγε  ο  κόσμος .

Ο αξέχαστος Χρήστος , αριστερά , με ένα  χωριανό .

Στο  Σιδεραίϊκο μαγαζί μαζεύονταν  οι  Βελουχοβιώτες και  τα  λέγανε , εδώ  ένας  αγαπημένος  ξάδερφος , ο  Γιώργος Σίδερης , ο αγροφύλακας , όπως  τον  λέγαμε , παρέα .

Όπως  θα  έχετε  ακούσει αγαπημένοι μου  φίλοι , εκεί  πάνω , στον  Παράδεισο , δεν  υπάρχει  ηλεκτρικό  φως , ε…το  ίδιο

 

   Καλό  σας  βράδυ….Κ.Κ.-