Η..ΔΩΡΙΔΑ...ΣΤΗΝ...ΤΟΥΡΚΟΚΡΑΤΙΑ - 28ο

ΠΑΙΔΕΙΑ..ΚΑΙ..ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΗ...ΖΩΗ - 5ο .

Οι διαπιστώσεις του Κ . Πενταγιώτη μπορεί να μην απέχουν πολύ απ' την πραγματικότητα , ιδαίτερα τα πρώτα χρόνια της σκλαβιάς . Κατοπινά και κυρίως στους δύο τελευταίους αιώνες της δουλείας , αναπτύχθηκε κάποια , ελάχιστη βέβαια , ανύψωση του μορφωτικού επιπέδου , μέρους των κατοίκων της Δωρίδας , χάρη στη φροντίδα των προυχόντων να στέλνουν τα παιδιά τους σε κοντινές προς την Δωρίδα Σχολές , αλλά και των καλογέρων που εκτελούσαν και χρέη δασκάλου . Την περίοδο αυτή ο τρόπος και η διαδικασία της μόρφωσης σ' οποιαδήποτε βαθμίδα , ακόμα και την κατώτερη , δεν συνδεόταν με τις τιμωρίες που περιγράφει ο Κ.Πενταγιώτης , ίσως όμως με νηστείες , κι' άλλες , λιγότερο σκληρές .
Παράδειγμα η σχολή της Βαρνάκοβας που ανύψωσε το γόητρο της Παιδείας στην περιοχή .
Κάτω από αυτές τις οδυνηρές συνθήκες δεν ήταν δυνατό να δημιουργηθούν οι προυποθέσεις γιά την ανάδειξη στη Δωρίδα δασκάλων του Γένους . Ίσως απ' την περιοχή να καταγόταν ο Ιάκωβος Διασωρίνος που έζησε στις Βρυξέλλες και γιά λογαριασμό του βασιλιά της Ισπανίας Φιλίππου Β' αντέγραψε διάφορους κώδικες Ελληνικών χειρογράφων . Η δραστηριότητά του παρουσιάζεται το δεύτερο μισό του 16ου αιώνα κι' ίσως να μην είναι άσχετη η φυσιογνωμία και δράση του με τη σχολή της Βαρνάκοβας . Ο Σάθας αναρωτιέται γιά ποιό λόγο < ετιτλοφορείτο Κύριος της Δωρίδος > και τον χαρακτηρίζει < ουχί εκ των ευκαταφρονήτων λιγίων του Ελληνικού έθνους , προς τούτοις (ην) ποιητής ευφάνταστος και πατριώτης ένθερμος > και δεν γνωρίζει που ακριβώς γεννήθηκε .
Ωστόσο από το σπόρο της παιδείας στα χρόνια της σκλαβιάς αναφύεται δέντρο γερό , πρωτόγνωρο και πολύκλαδο , η γενιά του Τριανταφύλλου , που μας έδωσε την πολυσύνθετη φυσιογνωμία του πατριώτη και λιγοτέχνη Γιάννη Μακρυγιάννη ( Τριανταφύλλου ήταν το επώνυμο του που μετατράπηκε σε Μακρυγιάννη - πηγή το παράστημά του -μόλις μπήκε στον αγώνα ) και ο λόγιος Κωνσταντίνος Τριανταφύλλου ( 1832-1913 ) με σημαντική φιλολογική δραστηριότητα στη Βενετία , που οι ρίζες του , φαίνεται , να ξεκινούν από τη Δωρίδα .
Και γιά τους δύο δεν μπορεί να γίνει λόγος εδώ , μιά που το έργο τους τοποθετείται στην μετεπαναστατική περίοδο .
Στις σχολές της Δωρίδας που δεν έφτασαν στο μεγαλείο με εκείνο της Βαρνάκοβας , ο Τρύφων Ευαγγελίδης συμπεριλαμβάνει τη σχολή του Λιδορικίου που ιδρύθηκε στις αρχές του 19ου αιώνα και της οποίας ο πρώτος της δάσκαλος Πέτρος Βαφίδης , δολοφονήθηκε , στα 1809 , από τους Τούρκους ,και του μοναστηριού του Προδρόμου στην Αρτοτίνα που περίπου ήταν συγκροτημένη όπως οι περισσότερες σχολές , αλλά με περιορισμένη ακτινοβολία .-

Αγαπημένοι μας φίλοι θα τελειώσουμε την ...περιήγησή μας στην Τουρκοκρατούμενη Δωρίδα με κομμάτια απ' το " ΧΡΟΝΙΚΟ " του Ευθυμίου Πενταγιώτη , ιερομονάχου , που αναφέρονται σε δοκιμασίες και παλικαριές των κατοίκων της περιοχής .
Ο Ευθύμιος Πενταγιώτης ήταν καλόγερος στη μονή Σωτήρος , κοντά στο Γαλαξείδι και η ζωή του πιθανολογείται από το 1660 μέχρι το 1730 , και το " ΧΡΟΝΙΚΟ "του αποτελεί εξαίσιο κείμενο της δημοτικής πεζογραφίας μας .
Θα πρέπει εδώ να σημειώσουμε πως ο Ευθύμιος Πενταγιώτης , στο έργο του αυτό , σε όλες της αναφορές του στό Λιδορίκι , και είναι..πάμπολλες , γράφει το όνομα του Λιδορικίου με οι και ο , δηλαδή Λοιδορίκι , και όταν με το καλό διαβάσετε αυτές τις περικοπές , πιστεύουμε πως δεν θα σας μείνει καμμιά αμφιβολία πως η ρίζα του ονόματος του χωριού μας είναι το ρήμα ΛΟΙΔΟΡΩ , θάχουμε όμως μετά την ευκαιρία να θίξουμε αυτό το σοβαρό θέμα στο τέλος , γιατί δυστυχώς ..ανεύθυνα και με...επιπολαιότητα πολλοί και ..διάφοροι έχουν...γνωματεύσει ..τελεσίδικα..γιά το όνομα του χωριού μας , με ..προεξάρχοντα τον Δήμο μας , και μάλιστα επί..ετεροδημοτικής...αρχής , με αυτό το ..περιγέλαστο..Λιμοδωριείς και..Λιμολιδωρικιώτες , ας μας δείξουν Μ Ι Α , έστω και μία ιστορική καταγραφή που να..ενισχύει την άποψή τους αυτή και τότε...τα..ξαναλέμε....

Τελειώνοντας την αφήγησή μας αυτή , θα προσπαθήσουμε να σας δώσουμε μιά εικόνα των πρώτων χωριανών μας μεταναστών , αναφερόμενοι στα πρώτα χρόνια του 20ου αιώνα , και βασισμένα στα επίσημα Κρατικά αρχεία των Η.Π.Α , με συνταρακτικές λεπτομέρειες .
Πάνω σ' αυτό το θέμα , θα παρακαλούσαμε όλους σας να μας δώσετε οποιοδήποτε σχετικό στοιχείο έχετε , δίνοντάς μας έτσι σημαντική βοήθεια , επίσης οποιαδήποτε σχετική ματη μετανάστευση φωτογραφία .

Ευχαριστούμε , εκ των..προτέρων...καλό σας βράδυ .

Απ' το χωριό μας με..αγάπη............Κ.-