ΤΑ ΕΠΑΘΛΑ ΤΩΝ ΑΘΛΗΤΙΚΩΝ ΑΓΩΝΩΝ..

 

 

Κότινος, έπαθλο των Ολυμπιακών Αγώνων

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

    Σύμφωνα με την μυθολογία , ο εφευρέτης του αθλητισμού και ο θεμελιωτής των Ολυμπιακών Αγώνων ήταν ο Ιδαίος Ηρακλής, ο οποίος φύτεψε για πρώτη φορά αγριελιά στην Ολυμπία. Ο Κρητικός Κουρήτης ή Ιδαίος Δάκτυλος Ηρακλής , είχε φέρει την αγριελιά από τον Βορρά ή από την πατρίδα του, την Κρήτη.

   Ο Ιδαίος Ηρακλής είχε τέσσερα αδέρφια, τον Παιωναίο, τον Επιμίδη, τον Ιάσιο και τον Ίδα. Ο μεγαλύτερος αδερφός τους πήγε κάποια μέρα στην Ολυμπία για να τρέξουν. Ήταν ο πρώτος αγώνας δρόμου που έγινε στον κόσμο! Ο Ηρακλής στεφάνωσε τον νικητή με ένα κλαδί από την ελιά που είχε ο ίδιος φυτέψει εκεί. Κι από τότε έμεινε η συνήθεια να στεφανώνουν με κλαδιά � στεφάνια αγριελιάς τους νικητές των Ολυμπιακών αγώνων. Πράγματι, το μοναδικό βραβείο («άθλον») για τους νικητές των Ολυμπιακών Αγώνων ήταν ένα στεφάνι φτιαγμένο από τον «κότινο», δηλαδή την άγρια ελιά.

   Ο κότινος καθιερώθηκε, ως έπαθλο, από τον Ίφιτο, ύστερα από χρησμό του Μαντείου των Δελφών, την έκοβε πάντα δε από την «Καλλιστέφανο» ελιά ένα μικρό αγόρι (του οποίου ζούσαν και οι δυο γονείς του). Το παιδί αυτό πήγαινε στην ελιά και έκοβε με χρυσό ψαλίδι τόσα ακριβώς κλαδιά όσα και τα αγωνίσματα των Ολυμπιακών.  

  Έπειτα το πήγαινε στο ναό της θεάς Ήρας, όπου και τα τοποθετούσε πάνω σε χρυσελεφάντινη τράπεζα.

    Οι ελλανοδίκες έπαιρναν από εκεί τα κλαδιά, έφτιαχναν στεφάνια και τα πρόσφεραν ως έπαθλο στους αθλητές. Οι νικητές θεωρούνταν πρόσωπα σεβαστά, τα οποία η θεία χάρη και η εύνοια των θεών τους βοήθησε να κερδίσουν. Επίσης δια του στεφανιού της ελιάς μεταβιβάζονταν σε αυτούς όλες οι θεϊκές δυνάμεις. Τον ίδιο ακριβώς συμβολισμό είχαν και οι κόκκινες μάλλινες κορδέλες που στόλιζαν το μέτωπο ή τα μπράτσα των αθλητών.

   Το στεφάνι της ελιάς ήταν η μεγαλύτερη διάκριση για κάθε αθλητή αλλά και για κάθε απλό πολίτη (το ρήμα «στέφω» ήταν συνώνυμο του αμείβω).Σε κανέναν άλλο λαό το στεφάνι της νίκης δεν θεωρήθηκε το υπέρτατο αγαθό που θα μπορούσαν να χαρίσουν οι θεοί στον άνθρωπο.

   Πηγή έμπνευσης αποτελεί και στις μέρες μας ο κότινος, το στεφάνι της ελιάς, αφού επιλέχθηκε να είναι το σύμβολο της Ολυμπιάδας του 2004 στην Αθήνα. Σύμβολο ειρήνης και συμφιλίωσης των λαών.

 

   Έτσι λοιπόν , καθιερώθηκε , η επιβράβευση , των νικητών στους Ολυμπιακούς αγώνες , με τον “ κότινο “ , το στεφάνι , δηλαδή , από κλαδί αγριελιάς , και διατηρείτα μέχρι σήμερα , το δε ..βραβείο , ονομάζεται και “ έπαθλον “.

   Βέβαια , σε πολλά μέρη , στα νεότερα χρόνια , εκτός του..κότινου , υπήρχαν και άλλα , διάφορα , έπαθλα , με την εξέλιξη μάλιστα του αθλητισμού και την επαγγελματοποίησή του , μάλλον κανένας επαγγελματίας αθλητής ,δεν αγωνίζεται πια γιά το..στεφάνι της αγριελιάς , καθόσον υπάρχει…” ρευστόν “ έπαθλον ..

   Στα μέρη μας , σε διάφορους αγώνες , που γίνονταν  σε γιορτές και  πανηγύρια , τα συνηθισμένα έπαθλα , ήταν ..αρνιά , και μάλιστα ..ζωντανά , όπως π.χ. στο πανηγύρι τ’ Άι Γιωργιού , στο χωριό μας , που γίνεται στο Βαρούσι , στ’ αλώνι πίσω απ’ την εκκλησία , και έβλεπες μετά το τέλος του πανηγυριού , το νικητή του αγωνίσματος του λιθαριού , που ήταν συνήθως , ο Μπάμπης ο Βελλίας , να φεύγει έχοντας στους ώμους του , γύρω απ’ το λαιμό του , και το..” έπαθλον “ , ένα όμορφο αρνάκι , και μάλιστα του…γάλακτος ..

   Το ίδιο έπαθλο , έπαιρνε και ίσως και ακόμα να παίρνει , ο νικητής του  “ δρόμου των γερόντων “ , που γίνεται στην Αράχωβα , πάλι τ’ Άι Γιωργιού , μόνο που στο αγώνισμα αυτό , παίρνουν μέρος μόνο υπερήλικες ..σε πολλά όμως μέρη της Πατρίδας μας , σε τέτοιου είδους αγώνες , δεν ήταν , και είναι , λίγες οι φορές που τα  “ έπαθλα “ , ήταν εκτός από..αρνάκια , και άλλα..φαγώσιμα , κότες , τυρί κλπ ..

   Μιλάμε , βέβαια , πάντα , για  “ έπαθλα “ στους πρώτους νικητές , στα διάφορα αγωνίσματα , οι άλλοι αρκούνταν στο..κλαδί ελιάς , στο χωριό μας όμως είχαμε και μιά..παγκόσμια , πιστεύω , πρωτοτυπία , βραβεύονταν οι..” δευτεραθλητές “ , μάλιστα , όχι όμως με..αρνιά και κότες , όοοχι , αλλά με…πάστες και κανταϊφια , διαβάστε παρακάτω μιά ..γλαφυρότατη , σχετική , αφήγηση , του αξέχαστου Γιώργου Καψάλη , την οποία , βεβαίως..βεβαίως , επιβεβαιώνω κι’ εγώ , παρά τη μικρή , τότε , ηλικία μου..

“ Γιά τους πρώτους νικητές αθλοθετούσαν όλοι οι καταστηματάρχες - φτωχοί και καταστραμμένοι και οι ίδιοι - διάφορα μικροπράγματα .

  Ο πατέρας μου - και μου είχε κάνει εντύπωση αυτό - έδινε από μιά κάρτα με σφραγίδα του Ζαχαροπλαστείου του - κάθε κάρτα αντιπροσώπευε γλυκά - στους δεύτερους των αγωνιζομένων . " Γιατί κι' αυτοί βάζουν δύναμη " μου είχε πει " και τους ξεχνάμε αμέσως ".

  Τα γλυκά ήταν μιά η δυό πάστες ή ..κανταίφια , γιά τον καθένα -αστεία πράγματα γιά τους σημερινούς " κουλτουριάρηδες ", αλλά υπήρχαν μαθητές από χωριά , που έβαλαν πάστα στο στόμα τους , όσα χρόνια πήγαιναν στο Γυμνάσιο , μόνο όταν αξιώθηκαν να πάρουν δεύτερη θέση σε αγώνισμα ! “

  

   Το θέμα “γλυκό “ , είναι ένα π’ τα πιό..πικρά , των παιδικών μου , εκείνων , χρόνων , και μακάρι αυτές τις ..όποιες αναμνήσεις , να μπορούσα να τις διαγράψω ..οριστικά και αμετάκλητα , απ’ το..σκληρό δίσκο της μνήμης μου , αλλά αυτό είναι μια άλλη ιστορία , που μάλλον δεν έχει ..θέση στην αποψινή μας ανάμνηση..

  Ακολουθώντας όμως , ο Γιώργος , τα ..βήματα του πατέρα μας , προχώρησε και λίγο..παραπέρα , καθιέρωσε , τους ..άτυπους παιδικούς απογευματινούς , συνήθως , αγώνες , δρόμου ..μόνο , που είχαν εξαιρετικό ενδιαφέρον ..θα μου πείτε , πως και Κυριακατικο..βραδιάτικα , θυμήθηκα τους καλοκαιρινούς , συνήθως , απογευματινούς παιδικούς αγώνες δρόμου , έχει κι’ αυτό την ..εξήγησή του ..

   Πριν από λίγες μέρες , που ήμουνα στο χωριό μας , ηρθε για 2-3 μέρες μαζί με τη γυναίκα του , ένας παλιός καλός κι’ αγαπημένος φίλος , και κουμπάρος μάλιστα , γιατί τους έχω στεφανώσει , ο Ηλίας Γεωργακόπουλος , και επειδή αυτό ίσως δεν σας λέει και πολλά ..πράγματα , τον αναφέρω και με το…γνωστότερο όνομά του , το μικρότερο Σαψαραγγόνι ..ο μικρός εγγονός , λοιπόν , του αείμνηστου Κώστα Μαργέλλου – Σαψαρή ..

      

  Ο αγαπημένος φίλος Ηλίας , γρατζουνώντας την κιθάρα μου , στη πόρτα του σπιτιού μας , η φωτογραφία βέβαια , είναι , μεταγενέστερη , προς το τέλος της δεκαετίας του ‘60..

 

   Ήταν τις μέρες του χιονιού , και κάναμε μιά βόλτα μέχρι το Διάκο , φάγαμε τα μεζεδάκια μας , ήπιαμε και το κρασάκι μας , και μας φίλεψαν και γλυκό , άμα λοιπόν , τη..εμφανίσει του γλυκού , ο Ηλίας , θυμήθηκε τους ..περίφημους αυτούς αγώνες , στους οποίους συμμετείχε , σχεδόν , πάντα , όπως και πάντα σχεδόν ήταν και νικητής , λόγω..ταχύτητος ..

  Ο αγώνας , λοιπόν , ήταν ταχύτητος , με ορισμένη διαδρομή , Αλωνάκι – Λάκκες – Αλωνάκι , και ο πρώτος νικητής ..τσάκιζε ένα ολόκληρο..κανταίφι..

   Αυτό βέβαια , γινόταν τακτικά , μόνο που , συνήθως , δεν ήταν όλες τις φορές τα ίδια παιδιά , γιατί οι αγώνες δεν ήταν..προγραμματισμένοι , και μάλλον τους ..προκαλούσαν τα παιδιά ..

  Μαζεύονταν , στο μαγαζί μας , απογεύματα , συνήθως που κάναμε ..βάρδια εμείς , και όταν ήταν πάνω από 2-3 , έριχναν την ιδέα των..αγώνων , ε..κι’ ο Γιώργος δεν τους χαλούσε χατίρι , εύκολο ήταν ;

   Βέβαια στην εκκίνηση και τον τερματισμό , υπήρχε πάντα..ελανόδικος επιτροπή , απ’ τους μεγαλύτερους , που έκαναν ..χάζι , φαντασθείτε, τους πιτσιρικάδες , να τρέχουν , κατακαλόκαιρο , απ’ τ’ Αλωνάκι στις Λάκκες , μετ’ επιστροφής παρακαλώ ..τους περίμενε όμως το…. “ ..έπαθλον “…και τι ..έπαθλον…

   Καλό  σας  Κυριακό..βραδο ….Κ΄-