ΟΣΑ ΕΣΒΥΣΕ Ο..ΧΡΟΝΟΣ
Η όμορφη..λάκκα , στον Άι Νικόλα , όπου εκτός απ’ το όμορφο πανηγύρι , γίνονταν και οι περισσότερες σχολικές..ημερήσιες εκδρομές , από κάποια είναι και η φωτογραφία μας , Τάσος Τσώνος , Μίμης Πέτρου , Γιώργος Καψάλης , Μίμης Παπαγεωρίου , δεκαετία του..’50 , φυσικά…
ΛΙΔΟΡΙΚΙΩΤΙΚΕΣ ΓΛΥΚΕΣ..ΑΝΑΜΝΗΣΕΙΣ ..
Κοντο..φτάνει ο Μάης και ψάχνοντας ..νοσταλγικά , στο τεφτεράκι του νου , όλο κι’ αναθυμιέμαι παλιές Λιδορικιώτικες “ ομορφιές “ , που δυστυχώς έσβησαν , ή μάλλον τις …” σβήσαμε “ εμείς , χωρίς λόγο , με το πέρασμα του χρόνου , υποκαθιστώντας τις , όπως μας…βολεύει , με δήθεν ..παραδοσιακά “ εφευρήματα “ , ακολουθώντας τη φιλοσοφία , τι χαρτί υγείας , τι…γυαλόχαρτο .
Βέβαια , είναι σε όλους γνωστό πως το βελούδο και το ..ντρίλι , είναι και τα δυο..υφάσματα , αλλά άλλο το ένα , άλλο το…άλλο !! Και το λέμε αυτό γιατί κάποιοι προσπαθούν να “ περάσουν “ σας παραδοσιακά , κάποια ..φτηνοκατασκευάσματα , μπερδεύοντας χρόνια και ..καιρούς και κυρίως , πραγματικότητες με..φαντασιώσεις και ..παραμύθια ..
Θυμάμαι , παλιότερα , εκεί στο εκκλησάκι τ' Αι Νικόλα , πού ‘ναι κοντά στη λίμνη , γινόταν , τέτοια εποχή , το πρώτο Σαββατοκύριακο του Μάη , μια ονειρεμένη γιορτή-πανηγύρι που σίγουρα όσοι την έζησαν θα την νοσταλγούν .
Οοοχι μην πάει το μυαλό σας στα φανταχτερά...τωρινά τζερτζελοπανήγυρα , με τις πολύωρες.. παρουσιάσεις και τις αλληλο...φιλοφρονήσεις , όχι , μιλάμε για μια πραγματική γιορτή κατάνυξης και αγάπης ΟΛΩΝ ΤΩΝ ΛΙΔΟΡΙΚΙΩΤΩΝ , μια σεμνή λειτουργία , χωρίς μεγάφωνα , φωνητικές κορώνες και επίσημες....ενδυμασίες και μετά την λειτουργία...ακολουθούσε ένα πραγματικό λαϊκό γιορτοπανήγυρο .
Ξεκινάγαμε , λοιπόν , χαράματα όλοι οι χωριανοί με τα...τετράποδα Ι.Χ μας , είχαμε κάνει και το κουμάντο μας , το κάτι τις μας στο κοφίνι , και παρέες-παρέες περπατάγαμε καλαμπουρί ζοντας , ξένοιαστοι και καλοδιάθετοι , ανακατεμένοι χωρίς...χρωματικές διακρίσεις και κομματικές ταμπέλες ΟΛΟΙ ΜΙΑ ΠΑΡΕΑ , όχι όπως τώρα που σε κάθε εκδήλωση την πρώτη θέση την έχει η....θλιβερή νομενκλατούρα....
Θα πρέπει ακόμα να τονίσουμε ιδιαίτερα , ότι μεγάλη ήταν και η συμμετοχή Δημοσίων υπαλλήλων που υπηρετούσαν στο χωριό μας και παρέμεναν Κυριακές και αργίες , αφού οι μετακινήσεις τότε ήταν δύσκολες , τα ταξίδια πολύωρα και οι Υπηρεσίες λειτουργούσαν και τα Σάββατα , πολλοί δε από αυτούς είχαν εξαιρετικές...γλετζεδοεπιδόσεις , χαρακτηριστικά δε θυμάμαι τον Γιάννη το Σουβλερό , ένα κοκκινόξανθο νεαρό ταμιακό που σε κάθε παρόμοια εκδήλωση έδινε πραγματικά ρέστα , και δεν ήταν βέβαια και ο μοναδικός .
Αυτοί που έφταναν πρώτοι-οι τυχεροί- έπιαναν και πρώτο τραπέζι...πίστα , έπιαναν θέση δίπλα στην εκκλησία κάτω απ' τα πελώρια δέντρα , εξασφαλίζοντας έτσι και “ θέσιν περίοπτον “ δίπλα στην ορχήστρα , μάλιστα ορχήστρα , αλλά κυρίως ίσκιο και φυσικά θεωρούνταν..... προνομιούχοι .
Μια..πανέμορφη οικογενειακή φωτογραφία , απ’ το πανηγύρι τ’ Άι Νικόλα , η οικογένεια Δημ. Καραχάλιου , με τις κόρες Ζωή και Κούλα , συμπληρωμένη , με την Καραπετσάναινα , την Ελένη Χριστοπούλου , την Έλλη Μπαλαλώτη και τον Ανδρέα Κωστόγιαννη , εν..ώρα..γεύματος , στο..προσωπικό τους..αγκορτσο..σαλέ …
Μη φανταστείτε βέβαια ότι η...γαλαρία κακοπερνούσε , κάθε άλλο , οικογένειες-οικογένειες και παρέες-παρέες....στεγάζονταν σε ...ιδιόκτητες αγκορτσιές γύρω-γύρω απ' την εκκλησία με το Ι.Χ τους σταθμευμένο παραδίπλα ( τότε επιτρεπόταν το...παρκάρισμα ) και με όλα μας τα καλούδια , μηδέ εξαιρουμένου και του οίνου .
Πράγματι , αν καλοπρόσεχε κανείς θά ‘βλεπε στην κάθε παρέα , εκτός απ'το κοφίνι με το ζαϊρέ, και την απαραίτητη...νταμουζάνα με το...αγίασμα , πολλοί ακόμα έπαιρναν και αρνιά μαζί τους και δούλευε , όπως καταλαβαίνετε , σούβλα με όλα τα συνεπακόλουθα και φυσικά πρωτοστατούντες στην ...επιχείρηση αυτή ήταν οι συνήθεις...ύποπτοι , Ντελενικαίοι , Τεμπέλης , Ζεκαίοι , Καγκαλαίοι , Σβιγκαίοι , βοηθούντων , βεβαίως-βεβαίως , και όλων των υπολοίπων.
Αφήσαμε τελευταία την ορχήστρα , η ορχήστρα μας ήταν περιορισμένης σύνθεσης ....μεικτή , πνευστών , εγχόρδων και ...κρουστών , με απολύτως φυσικό...ήχο ( χωρίς μεγάφωνα κλπ ) και ...αυστηρά ντόπιους μουσικούς , Φαλιαμπάρας ( Αθαν. Πίτσιος ) κλαρίνο , Γ.Πανάγος λαούτο-κιθάρα-τραγούδι , Κακοπουλαίοι σαντούρι-κιθάρα, Καρμαίοι κλαρίνο-κιθάρα , Μπίρπος βιολί ,Γιώργος Κλώσσας κλαρίνο και αργότερα και ο Δημ.Καφέτσης ( Κοντοκράς ) τραγούδι-κιθάρα , σε σπάνιες όμως περιπτώσεις , είχαμε και...έκτακτες... συμπράξεις ...διακεκριμένων πλην παντελώς..... αγνώστων Αθηναίων μουσικών που προσκαλούνταν ειδικά για την...περίσταση .
Πάλκο φυσικά δεν υπήρχε , η ορχήστρα ήταν εγκαταστημένη λίγα μέτρα απ' την εκκλησία κάτω από ένα πελώριο , γέρικο δέντρο , δεσπόζοντας έτσι όλου του προαύλιου χώρου , που θα ήταν και η ...κυρίως πίστα , θα πρέπει βέβαια να τονίσουμε ότι τραγουδίστριες σ'αυτό το πανηγύρι , κατ' εξαίρεσιν , δεν υπήρχαν...σεμνότητος ...ένεκεν....
Όσοι λοπόν απ' τους πανηγυριώτες ήθελαν , και φυσικά χώραγαν , μπαίναν μέσα στην μικρή εκκλησούλα και παρακολουθούσαν με βαθειά , ομολογουμένως , κατάνυξη τη λειτουργία που είχε πραγματικά μια ξεχωριστή ατμόσφαιρα ευλάβειας και αγαλλίασης , μι γλυκιά ηρεμία , μια πρωτόγνωρη , λες , αθωότητα πλημμύριζε τον αγιασμένο αυτό μικρό χώρο , με το λιγοστό φως και τη διάχυτη ευωδιά του λιβανιού , που στέγαζε για λίγο την πίστη και τις προσδοκίες των απλών καθημερινών ανθρώπων του μόχθου και της βιοπάλης , στιγμές..αξέχαστες , βαθειά χαραγμένες στις καρδιές μας απ' τα όμορφα τα παιδικά μας χρόνια .
..Αμολώντας λοιπόν η λειτουργία , όλοι αδελφωμένοι κι' αγαπημένοι , πέρναγαν στο δεύτερο μέρος της...γιορτής , στο γλέντι , και τι γλέντι , γνήσιο , ανεπιτήδευτο χωρίς φιγούρες και επιδεικτικές προσποιήσεις , χωρίς...προσφωνήσεις και ταξικές διακρίσεις ΟΛΟΙ ίσοι κι' όμοιοι καθισμένοι στις στρωμένες κουρελούδες , έβγαζαν τις μαρούδες και τα κοφίνια , άνοιγαν τις νταμουζάνες και αφού ο παπάς ευλογούσε την” ..βρώσιν και την... πόσιν “ , 'αρχιζε το μεγάλο... φαγοπότι , ενώ παράμερα οι ήδη αναμμένες φωτιές , με τη θράκα τους , είχαν αρχίσει πια να ροδοκοκκινίζουν τον λαχταριστό οβελία σκορπώντας ολόγυρα γαργαλιστικές ευωδιές .
Παραδίπλα η ορχήστρα έκανε τα κουρδίσματα και τις πρόβες της , έτοιμη για το ξεκίνημα του ξεφαντώματος , και οι χορευταράδες κρατώντας τις , απαραίτητες για το χορό , πετσέτες ετοίμαζαν τις χορευτικές τους παρέες , αδημονώντας για την ώρα της έναρξης του χορού κρατώντας στο ένα χέρι το κρασοπότηρο και στ' άλλο κάποια πετσούλα απ' τον οβελία .
Τελειώνοντας λοιπόν η ορχήστρα τα προπαρασκευαστικά της , ξεκίναγε το μουσικοχορευτικό μέρος με το απαραίτητο μαρσάκι , όπως έλεγε ο σχωρεμένος ο μπάρμπα Θανάσης ο Φαλιαμπάρας , που δεν ήταν τίποτα άλλο παρά ένα κλασσικό κομμάτι , ένα εμβατήριο , που όλες οι κομπανίες ανά την Ελλάδα , απ' όσο γνωρίζουμε , το είχαν καθιερώσει σαν...εναρκτήριο , σε απόλυτα ελεύθερη , βεβαίως-βεβαίως , διασκευή και καμιά φορά και...εκτέλεση .
Το “ μαρσάκι “ αυτό λοιπόν ήταν το ενακτήριο...σύνθημα του χορού , και έτσι με το άκουσμά του άρχιζαν να φτάνουν οι πρώτες...χορευτικές ομάδες , ενώ πολλοί απ' τους ...χορευτές είχαν περιέλθει ήδη σε κατάσταση πλήρους...ευφορίας , αυτό άλλωστε φαινόταν απ' τον τρόπο που μιλούσαν η τραγουδούσαν , αλλά κυρίως απ' το...τρέκλισμά τους...
Aφού λοιπόν τελείωνε το...μαρσάκι , μπαίναμε πλέον στο κυρίως ...χορευτικό μέρος που άρχιζε , συνήθως , με τον Λιδορικιώτικο ...Εθνικό ...ύμνο , τη Λιδορικιώτισσα και στη συνέχεια άρχιζαν οι..παραγγελιές και οι απίθανες χορευτικές φιγούρες των μερακλωμένων χορευτών ενώ ο σχωρεμένος ο Μήτσος ο Δελενίκας , με τον αδελφό του τον Ανδρέα και την υπόλοιπη παλιοπαρέα , με τη νταμουζάνα παραμάσχαλα , κέρναγαν τραγουδώντας και χορεύοντας όλους όσους ήταν στο χορό .
Θα πρέπει εδώ να σημειώσουμε ότι μιά τέτοια γιορταστική εκδήλωση , δεν μπορούσε παρά να έχει και...φωτογραφική κάλυψη , πράγματι οι φωτογράφοι του χωριού μας ο Σωτήρης ο Γιαλαμάς και ο σχωρεμένος ο Νίκος ο Κολοκύθας , ο Πανουργιάς , αποθανάτιζαν τα πιο ωραία στιγμιότυπα του..κεντρικού χορού αλλά και των ...πέριξ..παραρτημάτων όπου γινόταν επίσης το έλα να...δεις .
Τα παιδιά συμμετείχαν κι' αυτά στο χορό , κυρίως όμως το ‘ριχναν στα παιχνίδια με πρώτο και καλύτερο , τι άλλο ; το ποδόσφαιρο , τη μπάλα όπως λέγαμε τότε , σ'έπαιρνε η χαρά να βλέπεις από μακριά χαρούμενα , ανέμελα πρόσωπα να παίζουν , να χορεύουν , να τραγουδάνε και να κυνηγιούνται ξεκαρδισμένα στα γέλια , χάρμα ..οφθαλμών , παράδεισος...
Αυτό όμως που είναι αδύνατο να περιγραφεί με λόγια είναι η...περιρρέουσα ατμόσφαιρα ( όπως λένε και οι ...κουλτουριάρηδες ) , πράγματι η ατμόσφαιρα που επικρατούσε ήταν απερίγραπτα ...απίθανη , πλάκες , καλαμπούρια , τραγούδια , πειράγματα , μια καθαρά ΛΟΙΔΟΡΙΚΙΩΤΙΚΗ ατμόσφαιρα , ΟΛΟΙ ΓΛΕΝΤΟΥΣΑΝ ΣΑΝ ΜΙΑ ΠΑΡΕΑ , κυριολεκτικά μια παρέα , μια ΑΓΑΠΗΜΕΝΗ ΠΑΡΕΑ με... μεζεδοπιτοκρασοανταλλαγές και πάνω απ'όλα με την αγάπη διάχυτη , ναι διάχυτη και....μπόλικη..
Θα πρέπει εδώ να σημειώσουμε ότι εκτός απ' την ...κεντρική πίστα υπήρχαν και καμιά ...εικοσαριά άλλες , ο λαϊκός δε...ποιητής με τον στίχο του:
“ Κάθε κλαράκι και...χορός ,
κάθε ..αγκορτσιά και...πίστα..”
αποδίδει μερικώς...την πραγματικότητα , κρίμα που τότε δεν υπήρχαν , δυστυχώς , βιντεοκάμερες να αποθανατίσουν μια απ' τις ωραιότερες Λιδορικιώτι κες ... γιορτοσυνάξεις .
Το γλεντοκόπι λοιπόν καλά κρατούσε , σιγά-σιγά οι περιφερειακές ...αγκορτσοπίστες εγκατα ληφθήκανε κι'όλοι πια μαζεμένοι στην κεντρική , τη μεγάλη...πίστα συνέχιζαν το ξεφάντωμα , ενώ ήδη από ώρα είχαν εκδηλωθεί τα πρώτα συμπτώματα υπερβολικής... ευθυμίας με τα σχετικά τους...συνεπακόλουθα...
Όταν ο ήλιος άρχιζε να γέρνει , άρχιζε και η προετοιμασία της επιστροφής , μαζεύονταν τα σκουπίδια , καθαριζόταν ο χώρος , τινάζονταν και διπλώνονταν οι κουρελούδες και άρχιζε η τρίτη πλέον πράξη του..έργου , η επιστροφή , μη φανταστεί κανείς την επιστροφή σαν μια βουβή αναγκαστική διαδικασία , 'οοοχι βέβαια , το γλέντι συνεχιζόταν αμείωτο , οι νταμουζάνες , όσες είχαν ακόμα κρασί , έπρεπε ν' αδειάσουν και ότι μεζέδια είχαν ξεμείνει να καταναλωθούν αλλιώς θα ‘ταν....γρουσουζιά , μισομεθυσμένοι , η διατελούντες εν ..ευθυμία , οι πανηγυριώτες , με μαντήλια γύρω απ'το λαιμό τους , άλλοι ξεκούμπωτοι κι' άλλοι με βγαλμένα τα σακάκια και τα πουκάμισα , με τα χέρια περασμένα στους ώμους των διπλανών , βραχνιασμένοι απ' το τραγούδι και τις φωνές αλλά με το κέφι αμείωτο , συνέχιζαν τα πειράγματα και τις πλάκες μέχρι τελικής....πτώσης , μέχρι το χωριό , εκεί άλλαζε η...σελίδα μπαίναμε ξανά στην καθημερινότητα στην πεζή...πραγματικότητα , στη ρουτίνα , ε..και τι έγινε , κάτι τρέχει στα γύφτικα , οι Λιδορικιώτες να'ναι καλά κι' από πανηγύρια ......άλλο τίποτα...
Το γλέντι έχει..ανάψει στον Αι Νικόλα , οι Λιδορικιώτες μιά παρέα όοολοι γλεντάνε και χορεύουν , σωτήριον έτος...1936...
Ονειρεμένη δεκαετία του ..50 , μια υπέροχη φωτογραφία που λέει..πολλά....
Καίγεται το...πελεκούδι σον Αι Νικόλα , ο Κ.Πανάγος , ο Χ.Γατάκης , ο Κ.Αλεξίου ( Φαναράς ) χορεύουν και η Πανάγαινα ...κερνάει...αξέχαστες..στιγμές..ανεπανάληπτες ..
Άι Νικόλας 1965 , η νεώτερη γενιά συνεχίζει το...έθιμο , Θανάσης Φαλίδας , Ηλίας Δελενίκας , Γιώργος Ασημακόπουλος ΄...επιβλέπουν το ψήσιμο των αρνιών...
Αυτά όλα γίνονταν αδέρφια ..παλιά..
Τώρα ; ……Ερημιά..
( Δυστυχώς , σε όλο το παλιό Λιδορικιώτικο ..” γιορτολόϊ “, δεν μπόρεσα , όσο κι’αν προσπάθησα , να βρω , την..εσχάτως ανακαλυφθείσα και..καθιερωθείσα ( σε…πολύ στενό..κύκλο ) παραδοσιακή !!! “ Γιορτή της “ τραχανοκολοκυθοτυρόπιτας μετά.. αρτοκλασίας “ , ίσως βέβαια να έχω…αδύνατη μνήμη , όλα είναι πιθανά ….)
Καλή σας μέρα , να περνάτε καλά ….Κ.Κ.-
No comments:
Post a Comment