Το φιλί, σύμφωνα με τους ειδικούς, είναι μια από τις πιο παράξενες ανθρώπινες δραστηριότητες. Ωστόσο ελάχιστοι γνωρίζουν την ιστορία του. Πώς ξεκίνησαν λοιπόν οι άνθρωποι να φιλιούνται; Σύμφωνα με τους ανθρωπολόγους, το φιλί είναι η εξέλιξη της κίνησης που...
έκαναν οι άνθρωποι, αιώνες πριν, προσπαθώντας να μυρίσουν ο ένας τον άλλον, σε μια προσπάθεια να αντλήσουν πληροφορίες για εκείνον. «Σε κάποιο σημείο, γλίστρησαν και κατέληξαν στα χείλη, διαπιστώνοντας ότι είναι πολύ καλύτερα», λέει ο Βον Μπράιαντ, ανθρωπολόγος στο πανεπιστήμιο Τέξας A&M και αυθεντία στο θέμα της εξέλιξης του φιλιού. Για το μεγαλύτερο μέρος της πρώιμης ανθρώπινης ιστορίας, η όσφρηση ήταν η πιο σημαντική από τις αισθήσεις για τις διαπροσωπικές σχέσεις, εξηγεί η Σέριλ Κίρσενμπαουμ, συγγραφέας του βιβλίου «Η Επιστήμη του Φιλιού». Οι άνθρωποι χρησιμοποιούσαν την όσφρηση για να διαπιστώσουν τη διάθεση του άλλου, την υγεία του και την κοινωνική του θέση, λέει η ίδια. «Έτριβαν τη μύτη τους στο πρόσωπο του άλλου γιατί στο πρόσωπό μας υπάρχουν οσφρητικοί αδένες. Ωστόσο με την πάροδο του χρόνου, το τρίψιμο στο πρόσωπο μεταφέρθηκε στα χείλη κι έτσι γεννήθηκε το φιλί ως κοινωνικός χαιρετισμός», λέει η Κίρσενμπαουμ. Το φιλί ως ρομαντική έκφραση θεωρείται ότι ξεκίνησε στην Ινδία, όπου το μεγαλύτερο ινδικό έπος που γράφτηκε στα σανσκριτικά περίπου το 1.000 π.Χ. το Μαχαμπχαράτα, περιελάμβανε τις πρώτες περιγραφές ενός ρομαντικού φιλιού στην ιστορία. «Ακούμπησε το στόμα της στο στόμα μου και έκανε έναν ήχο που μου προκάλεσε ευχαρίστηση», αναφέρει το ποίημα. Οι ιστορικοί θεωρούν ότι την εποχή εκείνη, το ρομαντικό φιλί ήταν άγνωστο στον υπόλοιπο κόσμο και ότι στην Ευρώπη έγινε γνωστό από τον Μέγα Αλέξανδρο.
Η ίδια αναφέρει επίσης ότι στην αρχαία Ελλάδα, το φιλί ήταν ένας τρόπος για να επικοινωνήσει κάποιος την τάξη του, την κοινωνική του θέση και την πίστη του, μεταξύ ανδρών στο στρατό κυρίως. «Ήταν ένας τρόπος να εκφράσει κάποιος ένα είδος κοινωνικής ιεραρχίας», εξηγεί.
Το φιλί αναφέρεται και στην Οδύσσεια του Ομήρου, αλλά ως μια μορφή ικεσίας, όχι ως ρομαντική έκφραση, λέει η Κίρσενμπαουμ. Για παράδειγμα, ο Οδυσσέας επιστρέφει στην πατρίδα και δέχεται το φιλί ενός από τους σκλάβους.
Για το μεγαλύτερο μέρος της ανθρώπινης ιστορίας, το σημείο που φιλάει κάποιος τον άλλον δείχνει τη θέση του σε μια βασιλική οικογένεια ή στο στρατό.
Κάποιος που ήταν κοινωνικά ισότιμος θα φιλούσε έναν άλλον άνδρα στο στόμα, ενώ οι υποδεέστεροι στρατιώτες, οι υπηρέτες και οι σκλάβοι φιλούσαν το μάγουλο, το χέρι, τα πόδια, τα ρούχα ή ακόμα και το έδαφος μπροστά σε κάποιον που εθεωρείτο πολύ ανώτερης καταγωγής για να δεχτεί φιλί. Αυτό συνεχίστηκε και τον 18ο αιώνα.
Αλλά την εποχή του Ιούλιου Καίσαρα, οι Ρωμαίοι έβλεπαν διαφορετικά το φιλί. Στη συλλογή του των ερωτικών ελεγειών «Amores» (Έρωτες), ο Οβίδιος αναφέρεται στο «savium», το οποίο οι Ρωμαίοι αποκαλούσαν «φιλί της ψυχής» και που σήμερα, όπως εξηγεί ο Μπράιαντ, είναι το γαλλικό φιλί. Ο ρωμαίος αυτοκράτορας Τιβέριος επιχείρησε να απαγορεύσει το φιλί γιατί θεωρούσε ότι έτσι μεταδιδόταν η λέπρα, λέει η Κίρσενμπαουμ.
«Αλλά απέτυχε, γιατί στους ανθρώπους άρεσε πραγματικά να φιλιούνται», προσθέτει.
Στη Βίβλο, το φιλί αναφέρεται εννέα φορές, αλλά μόνο στην Προς Ρωμαίους επιστολή πρόκειται για ρομαντικό φιλί. Υπάρχει το φιλί της προδοσίας (του Ιούδα), φιλιά χαιρετισμού, φιλιά υποταγής και το φιλί της ζωής στο βιβλίο της Γενέσεως.
Πολλοί Πάπες προσπάθησαν στη διάρκεια του χρόνου να απαγορεύσουν το ρομαντικό φιλί. Το 1312 ο Πάπας Κλεμέντιος Ε’ διακήρυξε ότι «το φιλί που δίδεται με σκοπό τη συνουσία εκτός γάμου θα θεωρείται θανάσιμο αμάρτημα».
Την εποχή εκείνη το φιλί παρέμενε άγνωστο στο μεγαλύτερο μέρος του κόσμου. Όταν οι ευρωπαίοι ιεραπόστολοι μετέβησαν στην Αφρική, την Ασία και την Ωκεανία τον 19ο αιώνα, διέδωσαν το φιλί σε μέρη όπου το αποστρέφονταν.
«Διέδωσαν το φιλί μαζί με τον λόγο του Θεού σε πολλούς από αυτούς τους λαούς», λέει ο Μπράιαντ.
Στην Ιαπωνία, το φιλί αρχικά θεωρήθηκε προσβλητικό, όταν δηλαδή το διέδωσαν οι Αμερικανοί τον 19ο αιώνα. Όταν εκτέθηκε στο Τόκιο το γλυπτό του Ροντέν, «Το Φιλί», τη δεκαετία του 1920, το έκρυψαν πίσω από ένα παραβάν, ενώ οι σκηνές με φιλιά αφαιρούνταν προσεκτικά από τις ταινίες του Χόλιγουντ που προβάλλονταν στην υπό κατοχή Ιαπωνία μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο.
Σήμερα το φιλί λαμβάνει πολλές διαφορετικές έννοιες, σύμφωνα με τον σύμβουλο σχέσεων στο Σικάγο Τζέφρι Σάμπερ, συγγραφέα ενός βιβλίου για τη σημασία του φιλιού.
«Το φιλί είναι επικοινωνία με τα σώματα. Είναι η γέφυρα ανάμεσα στα λόγια μας και τις πράξεις μας».
No comments:
Post a Comment