ΚΩΣΤΑΣ ΚΟΥΚΟΥΜΑΚΑΣ
6Η Αδριανούπολη από τη βορειοδυτική είσοδο. Ξεχωρίζει το επιβλητικό Σελιμιγιέ Τζαμί, προστατευόμενο μνημείο της UNESCO, οι μιναρέδες του οποίου ξεπερνούν σε ύψος τα 70 μ. (Φωτογραφία: Αλέξανδρος Αβραμίδης)
ΕΤΙΚΕΤΕΣ:
Μια ανάσα από τα ελληνοτουρκικά σύνορα στον βόρειο Eβρο, ακριβώς απέναντι από την Ορεστιάδα, απλώνεται η Αδριανούπολη, σχεδόν «άγνωστη» στους τουριστικούς οδηγούς, παρά το αυτοκρατορικό της παρελθόν και τον σημερινό κομβικό ρόλο της στους εμπορικούς δρόμους μεταξύ Ανατολής και Δύσης.
Η Αδριανούπολη δεν είναι ξένη για τους Εβρίτες, που την επισκέπτονται τα Σαββατοκύριακα. Μαζί με πολλούς εξ αυτών ταξιδέψαμε έως εκεί για να γνωρίσουμε τα μυστικά της. Αφήνοντας πίσω μας την Ορεστιάδα, κατευθυνθήκαμε με το αυτοκίνητο βόρεια προς τον συνοριακό σταθμό των Καστανιών, διανύοντας μια απόσταση 19 χιλιομέτρων. Αμέσως μετά τα σύνορα, οδηγώντας δίπλα στον φουσκωμένο Εβρο (πρόκειται για το μοναδικό σημείο των συνόρων που δεν ορίζεται από τον ποταμό, καθώς η οριογραμμή είναι χερσαία), το πρώτο χωριό που συναντήσαμε ήταν το Κάραγατς. Στα Τουρκικά, το όνομα του χωριού σημαίνει «φτελιά» και εκεί ζούσε σημαντικός ελληνικός πληθυσμός πριν από την ανταλλαγή της Συνθήκης της Λωζάννης, το 1923. Στην άκρη του οικισμού θα αντικρίσουμε τον εντυπωσιακό σε μέγεθος σιδηροδρομικό σταθμό, καμπή της γραμμής Κωνσταντινούπολης - Βιέννης στα τέλη του 19ου αιώνα, που σήμερα φιλοξενεί τμήμα της πανεπιστημιακής σχολής Καλών Τεχνών. Ξαποστάσαμε για λίγο στο δημοτικό αναψυκτήριο (δεν σερβίρεται αλκοόλ), δίπλα στην πέτρινη γέφυρα του ποταμού Τούντσα, παραποτάμου του Εβρου, και έπειτα πήραμε το δρόμο, περίπου 10 λεπτά, για το κέντρο της Αδριανούπολης, έχοντας για πυξίδα τους τέσσερις επιβλητικούς μιναρέδες του τεμένους Σελιμιγιέ, που διακρίνονταν ήδη από τα σύνορα.
Στο ιστορικό κέντρο
Η Αδριανούπολη (στα τουρκικά Edirne) αριθμεί σήμερα 150.000 κατοίκους. Ιδρύθηκε το 125 μ.Χ. από τον Ρωμαίο αυτοκράτορα Αδριανό και υπήρξε πρωτεύουσα της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας για 92 χρόνια, έως την κατάληψη της Κωνσταντινούπολης, το 1453. Είναι μια πόλη πεντακάθαρη, με μεγάλα πάρκα και χαμογελαστούς κατοίκους, που σπεύδουν να βοηθήσουν έναν τουρίστα με χάρτη στα χέρια.
Καθώς πλησίαζε το μεσημέρι, το κέντρο της Αδριανούπολης σκέπαζε η φωνή του μουεζίνη από το Σελιμιγιέ Τζαμί. Αντρες κατευθύνονταν για να προσευχηθούν στο εντυπωσιακά μεγάλο τέμενος, οι μιναρέδες του οποίου ξεπερνούν σε ύψος τα 70 μ.!Ο θόλος στο εσωτερικό του προκαλεί θαυμασμό. Το τζαμί χτίστηκε από τον σουλτάνο Σελίμ Β΄ το 1569-1575 και θεωρείται ένα από τα σημαντικότερα μνημεία της ισλαμικής αρχιτεκτονικής, προστατευόμενο από την UNESCO. Στο κτιριακό συγκρότημα του τεμένους λειτουργεί μουσείο (καθημερινά 09.00-17.00, πλην Δευτέρας, με δωρεάν είσοδο), ενώ εδώ βρίσκεται ένα από τα μεγαλύτερα σκεπαστά παζάρια της πόλης. Κατεβαίνουμε την πέτρινη σκάλα από το προαύλιο του τζαμιού και βρισκόμαστε ξάφνου στην καρδιά της σκεπαστής αγοράς, όπου πωλούνται ζαχαρωτά, πλεκτά είδη, ψάθινες σκούπες με καθρεφτάκια, σαπούνια σε σχήμα φρούτων και ό,τι άλλο βάλει ο νους.
Κατηφορίζοντας προς το παλιό κέντρο της Αδριανούπολης, κάναμε μια στάση στο παραδοσιακό ψητοπωλείο του Οσμάν, σχεδόν τοπόσημο της πόλης, όπου σερβίρονται μόνο δύο τοπικές σπεσιαλιτέ: τηγανητοί κεφτέδες και τηγανητό συκώτι. Δοκιμάστε να τα συνοδεύσετε με αριάνι (γιαούρτι διαλυμένο σε κρύο νερό). Πληρώσαμε για ένα πλήρες γεύμα δύο ατόμων περίπου 60 τουρκικές λίρες (21 ευρώ) και συνεχίσαμε τη βόλτα προς το παλιό κέντρο. Προσπεράσαμε το Εσκί Τζαμί, το παλιότερο τέμενος της πόλης, χτισμένο γύρω στο 1400, και έπειτα κάναμε μια στάση στο φημισμένο ζαχαροπλαστείο Osmanli Sehzade, στην οδό Talat Pasa. Δοκιμάσαμε αμυγδαλωτά γλυκίσματα και λουκούμια, πριν περάσουμε απέναντι στα καλντερίμια πέριξ του κεντρικού πεζοδρόμου, της Saraclar.
Εδώ συναντιούνται κάθε απόγευμα οι ντόπιοι και βέβαια οι περισσότεροι φοιτητές του Πανεπιστημίου της Αδριανούπολης. Σε αυτόν τον πολύβουο πεζόδρομο υπάρχουν παραδοσιακά κεμπαπτζίδικα και δεκάδες καφέ, ενώ στα κάθετα στενά λειτουργούν μικρά μαγαζιά με τοπικά προϊόντα και κάθε είδους αγαθά, όπως αλλαντικά, φρούτα, λαχανικά κ.ά. Στη σκεπαστή αγορά Ali Pasa, δίπλα στη Saraclar, μπορείτε να βρείτε μεγάλη ποικιλία σε ρούχα και παπούτσια. Οι τιμές δεν διαφέρουν πάντως πολύ από τις αντίστοιχες στην ελληνική αγορά. Στην ίδια περιοχή διασώζονται ακόμη παλιά διώροφα ξύλινα σπίτια και κουρεία. Μυρωδιές μπαχαρικών, ξηρών καρπών, αλλά και τηγανισμένου συκωτιού (ταβά τζιγιέρ στα Τουρκικά) ερεθίζουν την όσφρησή μας. Ο κεντρικός πεζόδρομος είναι καθαρός και υπάρχει αίσθηση ασφάλειας χωρίς να διακρίνονται αστυνομικοί. Μικρά σιντριβάνια και νεότερα αγάλματα είναι τοποθετημένα διάσπαρτα, χωρίς να αλλοιώνουν τη δημόσια αισθητική.
Εχοντας πια κατηφορίσει αρκετά τον πεζόδρομο της Saraclar, φτάσαμε στο παραδοσιακό παγωτατζίδικο του Altay. Ο 75χρονος ιδιοκτήτης είναι ευπροσήγορος και ενθουσιάζεται όταν ακούει πως είμαστε Ελληνες. Το κατάστημα είχε ανοίξει το 1935 ο πατέρας του και ο ίδιος σερβίρει 40 χρόνια τώρα μοσχοβολιστό παγωτό καϊμάκι. Πληρώσαμε 1 λίρα (0,35 ευρώ) για κάθε μπάλα παγωτού και ήπιαμε νερό από πλαστικό, σφραγισμένο, τετράγωνο κουτάκι!
Στο χαμάμ και στο μουσείο
Αφήνοντας πίσω μας το ιστορικό κέντρο, περπατήσαμε ανατολικά μέχρι το Σερέφελι Τζαμί, με τους περίτεχνα στολισμένους μιναρέδες. Ακριβώς απέναντι από το τέμενος βρίσκεται το πιο ιστορικό ανδρικό χαμάμ της Αδριανούπολης και ένα από τα μεγαλύτερα της Τουρκίας, το περίφημο Sokullu Hamami. Χτίστηκε το 1560 από τον αρχιτέκτονα Σινάν και είναι ιδανικό σημείο για να γνωρίσει κάποιος την ισλαμική παράδοση. Η είσοδος του χαμάμ είναι θολωτή και στηρίζεται σε περίτεχνες κολόνες, ωστόσο η διακόσμηση στον εσωτερικό προθάλαμο φαίνεται να μην έχει αλλάξει εδώ και πολλά χρόνια. Στο κέντρο υπάρχει ένα κλειστό μαρμάρινο σιντριβάνι και περιμετρικά γυάλινες βιτρίνες καταστημάτων, τα περισσότερα από τα οποία είναι σήμερα εγκαταλελειμμένα. Τα έπιπλα είναι παλιομοδίτικα και «βαριά». Μια μικρή εσωτερική πόρτα οδηγεί στα ενδότερα, όπου ο ατμός και η υγρασία κολλάνε στο πρόσωπο. Το δάπεδο και οι λουτήρες είναι μαρμάρινοι. Η αίσθηση του να βρίσκεσαι εδώ μέσα είναι μοναδική, ακόμη και αν δεν αποφασίσεις τελικά να κάνεις χαμάμ. Εντέλει, δεν δοκιμάσαμε, λόγω του περιορισμένου χρόνου, ωστόσο μάθαμε ότι μια χαλαρωτική επίσκεψη στο ιστορικό Sokullu Hamami κοστίζει 15 τουρκικές λίρες (5,25 ευρώ).
Νωρίς το απόγευμα κατευθυνθήκαμε στα βορειοδυτικά προάστια της Αδριανούπολης, περνώντας από γειτονιές πιο φτωχές και πιο «ανατολίτικες» από το κέντρο. Διασχίσαμε μία από τις πέτρινες γέφυρες του ποταμού Τούντσα, για να βρεθούμε καταμεσής ενός πανέμορφου λιβαδιού, η έκταση του οποίου οριζόταν από ένα τεχνητό ανάχωμα. Ακολουθώντας το δρόμο δίπλα στο ανάχωμα, προς τα δυτικά, φτάσαμε στο περίφημο Μουσείο της Ιατρικής (Saglik Muzesi). Στεγάζεται σε μια πτέρυγα ενός καλοδιατηρημένου συγκροτήματος κτιρίων, που έχει επίκεντρο ένα επιβλητικό τζαμί, και το οποίο χτίστηκε από τον σουλτάνο Βαγιαζίτ Β΄ την περίοδο 1484-1488. Το συγκρότημα περιλάμβανε πανεπιστημιακό τμήμα, νοσοκομείο και κέντρο ψυχικών νόσων, όπου η μουσική, ο ήχος του νερού και οι μυρωδιές ήταν τα πρωτοποριακά για την εποχή μέσα θεραπείας. Το ιατρικό κέντρο γνώρισε ακμή έως τα τέλη του 19ου αιώνα. Από το 1997 λειτουργεί ως μουσείο, το οποίο μάλιστα απέσπασε το 2004 από την Κομισιόν το βραβείο για το Μουσείο της Χρονιάς (καθημερινά 09.00-17.30, είσοδος 5 λίρες ή 1,7 ευρώ).
Οι πεχλιβάνηδες της παλαίστρας
Κοντά στο Μουσείο της Ιατρικής, στην αντικρινή πλευρά του αναχώματος, μέσα σε ένα καταπράσινο κοίλωμα, βρίσκεται το ανοιχτό στάδιο Kirkpinar, όπου διοργανώνονται κάθε Ιούνιο οι ξακουστοί παραδοσιακοί αγώνες πάλης. Εδώ αναμετριούνται αθλητές από την Τουρκία και όλες τις χώρες των Βαλκανίων, και οι αγώνες θεωρούνται για τους ίδιους ίσης αξίας με τους Ολυμπιακούς. Οι θηριώδεις αθλητές, ή αλλιώς «πεχλιβάνηδες» (στα Περσικά σημαίνει «ήρωας»), φορούν μόνο δερμάτινα παντελόνια μέχρι το γόνατο, τα κιουσπέτια, ενώ αλείφονται με λάδι, ώστε να αποφεύγουν τις λαβές. Οι αγώνες στην παλαίστρα έχουν ιδιότυπους κανόνες. Αποδίδονται στην αρχαιοελληνική παράδοση, όμως καθιερώθηκαν την οθωμανική περίοδο. Χιλιάδες επισκέπτες παρακολουθούν κάθε χρόνο το μεγάλο γεγονός. Τα έπαθλα είναι χρηματικά αλλά και ζωντανά ζώα, ενώ η δόξα συντροφεύει για πάντα τους νικητές. Οι δεύτεροι μεγαλύτεροι αγώνες πάλης με λάδι μετά την Αδριανούπολη διοργανώνονται στον Σοχό της Θεσσαλονίκης.
Μετάβαση
Στην Αδριανούπολη θα ταξιδέψετε οδικώς. Θα ακολουθήσετε την Εγνατία Οδό για Αλεξανδρούπολη και θα βγείτε από την έξοδο προς Σουφλί - Διδυμότειχο. Επειτα από 95 χιλιόμετρα θα συναντήσετε την Ορεστιάδα και έπειτα θα συνεχίσετε για 19 ακόμη χιλιόμετρα βόρεια προς το συνοριακό φυλάκιο των Καστανιών Εβρου. Από τα σύνορα θα οδηγήσετε ακόμη 15 λεπτά μέχρι το κέντρο της Αδριανούπολης.
Διαβατήριο δεν χρειάζεται για να περάσετε στην Τουρκία, ωστόσο στο τουρκικό φυλάκιο μας επισήμαναν ότι η αστυνομική ταυτότητα πρέπει να είναι νέου τύπου, να αναγράφει δηλαδή τα στοιχεία και στα Αγγλικά. Για την ασφάλιση του αυτοκινήτου απαιτείται πράσινη κάρτα (φροντίστε να προμηθευτείτε δωρεάν από την ασφαλιστική σας εταιρεία λίγες ημέρες πριν), ενώ, εφόσον η άδεια του αυτοκινήτου δεν είναι στο δικό σας όνομα, πρέπει να έχετε σχετική εξουσιοδότηση του ιδιοκτήτη. Μπορείτε επίσης να αφήσετε το αυτοκίνητο στα σύνορα και να μισθώσετε τουρκικό ταξί. Θα σας στοιχίσει περίπου 20 ευρώ και για τις δύο μετακινήσεις. Δοκιμάστε να διαπραγματευτείτε από την αρχή την τιμή.
ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ
No comments:
Post a Comment