Πώς ο επικεφαλής του Μουσείου του Λούβρου έκρυψε την Αφροδίτη της Μήλου, τη Νίκη της Σαμοθράκης, τη Μόνα Λίζα μόλις δέκα ημέρες πριν ξεσπάσει ο Β Παγκόσμιος Πόλεμος.
Η επιχείρηση που οργάνωσε μυστικά το προσωπικό του Μουσείου του Λούβρου αποκαλύπτεται σε ένα νέο ντοκιμαντέρ που φέρνει στο φως τον ξεχασμένο ήρωα της απίθανης αυτής ιστορίας, τον επικεφαλής του Μουσείου, Ζακ Ζοζάρ.
Το γαλλικό ντοκιμαντέρ, αφηγητής στο οποίο είναι ο γάλλος ηθοποιόςΜατιού Αμαλρίκ, διεκδικούν και τα βρετανικά κανάλια (τα οποία σύμφωνα με τον Guardian, οφείλουν να κινηθούν γρήγορα, μια και το εξαιρετικό όσο και άγνωστο αυτό υλικό έχει ήδη πωληθεί σε πολλές χώρες στον κόσμο).
Ο Ζοζάρ έκρυψε τη Μόνα Λίζα, τη Νίκη της Σαμοθράκης, τηνΑφροδίτη της Μήλου και τα άλλα αριστουργήματα του Λούβρου μόλις δέκα ημέρες πριν ξεσπάσει ο Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος.
Ουδείς του ζήτησε να το κάνει, απλά το έκανε, με τη βοήθεια εκατοντάδων υπαλλήλων οι οποίοι σκορπίστηκαν στη συνέχεια σε όλη τη Γαλλία: Εντεκα πύργοι και αβαεία στην κεντρική και νότια Γαλλία, ιδιαίτερα το Σαμπόρ, ήταν οι μυστικοί χώροι φύλαξης των έργων.
«Μνημείων Ανδρες»
Η συνεργάτις του Ζοζάρ, Ροζ Βαλάντ -την οποία ερμήνευσε ηΚέιτ Μπλάνσετ στην ταινία τουΤζορτζ Κλούνεϊ «The Monuments Men» (Μνημείων Ανδρες)- κατέγραψε μυστικά κάθε έναν από τους πίνακες που έκλεψαν οι Ναζί και βοήθησε στον επαναπατρισμό 45.000 έργων τέχνης μετά το 1945.
Η Ροζ «πήρε» το μερίδιο που της αναλογούσε στην Ιστορία, η δράση του Ζοζάρ ξεχάστηκε.
Ζοζάρ και Χίτλερ
Το 1938 ο Ζοζάρ είχε αναλάβει τον επαναπατρισμό της συλλογής τουΜουσείο Πράδο πίσω στη Μαδρίτη από την Ελβετία -η επιχείρηση είχε σκοπό να διασώσει τα έργα από τον καταστροφικό ισπανικό εμφύλιο.
Ο Ζοζάρ δεν πίστεψε στιγμή ότι, μία μετριοπαθής τακτική απέναντι στον Χίτλερ θα είχε αποτέλεσμα, έτσι ετοιμάστηκε για τα χειρότερα.
Στις 25 Αυγούστου 1939, κλείνει το Λούβρο για τρεις μέρες. Η επίσημη ανακοίνωση κάνει λόγο για «επισκευές».
Τρεις ημέρες και τρεις νύχτες
Επί τρεις μέρες και νύχτες, οι εκατοντάδες εργαζόμενοι του Μουσείου, αλλά και φοιτητές της Σχολής Καλών Τεχνών, συσκευάζουν τους θησαυρούς σε μεγάλα ξύλινα κιβώτια.
Τα αριστουργήματα χωρίζονται ανά κατηγορία: Ένας κίτρινος κύκλος για τα τεράστιας αξίας, πράσινος για τα σημαντικά έργα και κόκκινος για τους θησαυρούς της παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς.
Το κιβώτιο που περιείχε τη Μόνα Λίζα «σημαδεύτηκε» με τρεις κόκκινους κύκλους...
Αυτοκίνητα, ταξί, φορτηγά που μέχρι πρότινος μετέφεραν τα σκηνικά της Κομεντί Φρανσέζ - μέχρι και ανοιχτά, στα οποία χρησιμοποιήθηκαν τεράστιες κουβέρτες για να κρύβουν το φορτίο-ακόμη και ασθενοφόρα, επιστρατεύονται για τη μεταφορά των θησαυρών.
Σε κάποιες περιπτώσεις οι οδηγοί ακολουθούν ειδικές διαδρομές για να μην «τραυματιστούν» (από δέντρα και γέφυρες) τα έργα μεγάλων διαστάσεων.
Ένα κομβόι 203 οχημάτων αναλαμβάνει να ταξιδέψει το πολύτιμο φορτίο: 1862 ξύλινα κιβώτια σε όλη τη χώρα.
Η Νίκη της Σαμοθράκης είναι το τελευταίο έργο που φυγαδεύεται, την ημέρα της εισβολής των Γερμανών στην Πολωνία.
Με την κατάρρευση της Γαλλίας, ο Ζοζάρ περιμένει τον κατακτητή να του χτυπήσει την πόρτα.
Ο κατακτητής στην πόρτα του...
Στις 16 Αυγούστου 1940, ο Φραντς Βολφ Μέτερνιχ, στον οποίον ο Χίτλερ είχε αναθέσει την ευθύνη και επίβλεψη των γαλλικών συλλογών έργων τέχνης, φτάνει στο Λούβρο.
Ο Ζοζάρ γράφει στο ημερολόγιο του ότι, ο Μέτερνιχ είναι σχεδόν ανακουφισμένος καθώς αντικρίζει το Μουσείο άδειο.
Όπως και άλλοι γερμανοί αριστοκράτες δεν υπήρξε μέλος του ναζιστικού κόμματος και στον βαθμό που αυτό ήταν δυνατόν, βοήθησε τον Ζοζάρ να γλιτώσει τα έργα από τα «νύχτα» του Χέρμαν Γκέρινγκ, του Τζόζεφ Γκέμπελς και του Γιόαχιμ φον Ρίμπεντροπ (υπουργού Εξωτερικών του Τρίτου Ράιχ)
Βεβαίως, ο Ζοζάρ έχει δύο μέτωπα ανοιχτά: Τους Ναζί αλλά και τηνκυβέρνηση του Βισί.
Κατά τη διάρκεια του πολέμου, ο Ζοζάρ φρόντιζε για τη συχνή μετακίνηση των σπουδαίων έργων, όπως η Μόνα Λίζα, που «ταξίδευε» από πύργο σε πύργο. Μέχρι και ... θερμάστρες έστελνε, όπως και μετρητές υγρασίας για τα ευαίσθητα στις αλλαγές του περιβάλλοντος έργα.
Με την απόβαση της Νορμανδίας και την απελευθέρωση του Παρισιού, η ζωή άρχισε να βρίσκει τον ρυθμό της.
Αργά αλλά σταθερά, τα έργα επέστρεψαν στα μουσεία, όλα σε άριστη κατάσταση -μηδενός εξαιρουμένου.
Με το τέλος του πολέμου, μία από τις πρώτες κινήσεις του σπουδαίου Ζακ Ζοζάρ ήταν να ζητήσει από τον Ντε Γκολ, να απονείμει το παράσημο της Λεγεώνας της Τιμής στον Μέτερνιχ...
Ζακ Ζοζάρ
No comments:
Post a Comment