ΛΑΟΓΡΑΦΙΚΑ ΣΗΜΕΙΩΜΑΤΑ : ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ - ΦΛΕΒΑΡΗΣ .

 

" Ο Φλεβάρης κι αν φλεβίσει , καλοκαίρι θα..μυρίσει ..."

 

   Έτσι κάπως αναφέρεται ο λαός μας γιά το Φλεβάρη , και δεν έχει άδικο , γιατί μέσα του το καταχείμωνο , κρύβει την άνοιξη , όπως η βροχή την ξαστεριά που θάρθει , όπως η απελπισία την ελπίδα . Στο μήνα αυτό , ο καιρός είναι..μισοπάλαβος ,όπως λένε στον τόπο μας , άστατος , μιά γελάει και μιά κλαίει , μιά ησυχάζει και μιά..αγριεύει..

   Περίεργος μήνας λοιπόν αυτός ο Φλεβάρης , όλοι οι άλλοι μήνες του χρόνου έχουν κοινά στοιχεία , οι εφτά π.χ. έχουν από 31 μέρες , οι πέντε από 30 , ο Φλεβάρης όμως έχει μόνο 28 , γι' αυτό και τον λέμε και Κουτσοφλέβαρο , και κάθε τέσσερα χρόνια 29 . Ο χρόνος αυτός έχει 366 μέρες , αντι γιά 365 , και θεωρείται άσχημο , κακότυχο , δίσεχτο , οι παλιότεροι το " ξετάζανε " δεν ξεκίναγαν κάτι σοβαρό , δουλειά π.χ. τη δίσεκτη η δίσεχτη χρονιά , επίσης τα ζευγάρια απόφευγαν να παντρεύονται μέσα στο δίσεκτο χρόνο , το άφηναν γιά το επόμενο .

   Το όνομα του Φλεβάρη , όπως άλλωστε και των άλλων μηνών , έχει Λατινική προέλευση , ρίζα . Προέρχεται απ' το λατινικό ρήμα februare , που σημαίνει καθαρίζω , εξαγνίζω . Το Φεβρουάριο οι Ρωμαίοι των είχαν αφιερώσει στο Θεό του Άδη Φέβρουο και γι' αυτό θεωρούνταν μήνας των νεκρών , μήνας πένθους , και επειδή πίστευαν πως οτιδήποτε έχει σχέση με το θάνατο είναι μολυσμένο , επιδίωκαν να το καθαρίσουν , να το εξαγνίσουν με διάφοορους τρόπους και τελετές ( εξαγνισμούς , καθαρμούς ). Εξάλλου στο παλιότερο Ρωμαικό ημερολόγιο ο Βλεβάρης ήταν ο τελευταίος μήνας του χρόνου , κι' οι άνθρωποι , πίστευαν , πως έπρεπε να μπούν στον καινούριο χρόνο καθαροί και αμόλυντοι . Τα έθιμα αυτά διατηρήθηκαν κόμα κι' όταν ο Φλεβάρης έγινε ο δεύτερος , κατά σειρά , μήνας του χρόνου ( το 46 π.Χ. ).

   Ο Φλεβάρης λοιπόν , είναι ο κοπιαστικός μήνας των αμπελιών , του αποκριάτικου ξεφαντώματος , μα και των νεκρών μας , με τα ψυχοσάββατά του . Αρχίζει με τα Συμόγιορτα , τρεις γιορτές σημαδιακές γιά τους αγρότες : Του Αγίου Τρύφωνα στην πρώτη ( 1 ) , της Υπαπαντής στις δύο ( 2 ) και του Αγίου Συμεών ( Αι-Συμιού ) στις τρεις ( 3 ) .

1η ΦΛΕΒΑΡΗ - ΤΡΥΦΩΝΟΣ ΜΑΡΤΥΡΟΣ .

" Τρύφωνα πολύκαρπε

έλα δω στ' αμπέλι μου

και στο χωραφάκι μου

να φάμε και να πιούμε..."

   Προστάτης , λοιπόν , των χωραφιών και φύλακας των αμπελιών ο Άγιος Τρύφος , γι' αυτό και στις εικόνες τον παριστάνουν να κρατάει κλαδευτήρι . Ανήμερα στη γιορτή του , κηπουροί κι' αμπελουργοί κάνουν αγιασμό στην εκκλησία και αρτοκλασία με κόλλυβα .

   Αυτό τον αγιασμό δεν τον πίνουν , μήτε ραντίζουν τα σπίτια τους , ραντίζουν μόνο τα χωράφια και τ' αμπέλια τους . Σε διάφορα μέρη της Πατρίδας μας έχουν και διάφορα άλλα έθιμα όπως π.χ. στο Δρυμό της Μακεδονίας , όπου μαζί με το ράντισμα , παραχώνουν και το " κλικούδ τ' καλ' κάντζαρ " και το κόκκινο αυγό της Μεγάλης Πέμτης .

   Τα κόβουν μικρά-μικρά κομματάκια και τα θάβουν στ' αμπέλια και τα χωράφια , όπου έχουν σπείρει σιτάρι και κριθάρι . Παράξενο έθιμο στ' αλήθεια , ωστόσο οι αρχαίοι Έλληνες στα Σκιροφόρια έριχναν μέσα σε υπόγεια ανοίγματα ζωντανά γουρουνάκια - τα ιερά ζώα της Δήμητρας - μαζί με κουκπυνάρια και ομοιώματα φαλλών , σύμβολα ευφορίας .

   Ύστερα από τρεις μήνες , κατά τα Θεσμοφόρια , έβγαζαν τ' απομεινάρια , τ' ανακάτευαν με σπόρους σταριού και τα έβαζαν πάνω στους βωμούς .

   Αυτή τη μέρα γεωργοί κι' αμπελουργοί την κρατάνε , δε δουλεύουν .Ύστερα αρχίζουν όλες τις δουλειές των αμπελιών , δουλειές σκληρές : κλαδεμα , καθάρισμα , τσάπισμα . Βάζουν επίσης τις καταβολάδες , δηλαδή φυτεύουν αμπέλια , εκτός κι' αν είναι δίσεχτος ο χρόνος .

 

Σ υ ν ε χ ί ζ ε τ α ι......

Τ