ΠΑΛΙΑ ΛΙΔΟΡΙΚΙΩΤΙΚΗ ΖΩΗ ..

 

        Ο   ΘΑΝΑΤΟΣ..

   Πολλές φορές , αδέρφια , έχουμε ασχοληθεί κα μάλιστα..επίμονα , με τη ζωή στο παλιό  Λιδορίκι , και λίγο – πολύ , έχουμε σχεδόν καλύψει όλες της ..πλευρές της , ποτέ μας όμως , δεν αναφερθήκαμε σε ένα ..καίριο σημείο της , το…θάνατο , και το λέμε έτσι , γιατί κάποιος έχει πει ό,τι :  Ζωή είναι η..προετοιμασία γιά το…Θάνατο , λίγο..μακάβριο ίσως , αλλά..μήπως και..πραγματικό ; Ποιός …ξέρει..

   Γεγονός αναπόφευκτο , στην ..καθημερινότητά μας , το πιό..θλιβερό στη ζωή μας , έπρεπε κι’ αυτό όπως όλα τα άλλα να αντιμετωπισθεί , μιά και ήταν μιά ..πραγματικότητα..

   Ας δούμε , πως αναφέρεται η φίλη μας Σοφία Παλαιολόγου , γιά το θάνατο και τις κηδείες της εποχής :

   “ Όταν ο “ χάρος “ σημάδευε το χωριό μας , χτυπούσε πένθιμα η καμπάνα της εκκλησίας και το κακό μαντάτο , γύριζε από στόμα σε..στόμα , ώστε να γίνει γνωστό σε όλους . Τα φέρετρα των νεκρών , τα ονόμαζαν “ κάσσες “ και η κατασκευή τους ήταν δουλειά των μαραγκών .

    Την κάσσα , την επένδυαν με ένα μωβ πανί και στο σκέπασμά έγραφαν με μιά λευκή κορδέλλα τα αρχικά του ονόματος του νεκρού και την ηλικία του . Το βράδυ έπρεπε οι συγγενείς και οι φίλοι να “ κλάψουν “ η να “ ξενυχτήσουν “ το νεκρό . Δεν έπρεπε να τον αφήσουν μόνο του . Την επόμενη μέρα , έπρεπε να γίνει η ταφή , μετά την οποία γύριζαν όλοι στο σπίτι του “ εκλιπόντος ‘ , όπου έτρωγαν φαγητά που είχαν ετοιμάσει οι συγγενείς και οι φίλοι . Τα φαγητά ήταν όλα νηστίσιμα ( ψάρια , πίτες κλπ ..) .

   Στη συνέχεια , κρεμούσαν στην πόρτα του σπιτιού ένα λευκό πανί με μιά μαύρη κορδέλλα , που σχημάτιζε τα αρχικά του ονόματος του νεκρού . Οι γυναίκες φόραγαν τότε μαύρα ρούχα , και αν ήταν χήρες , θα έπρεπε να τα φοράνε όλη τους τη ζωή . Έβαφαν , επίσης , όλα τα ρούχα του σπιτιού : κουρτίνες , σεντόνια και τραπεζομάντηλα , σε μαύρο χρώμα , σημάδια όλα αυτά του “ πένθους “  .”

  Όλα αυτά , που γράφει η αγαπητή μας Σοφία , αναφέρονται στην προπολεμική Λιδορικιώτικη ζωή , όπως τουλάχιστον τα θυμάται η Σοφία , αλλά σε γενικές γραμμές , απ’ όσο γνωρίζουμε όλοι μας , είναι σε απόλυτη ταύτιση , και με τα πρώτα μεταπολεμικά χρόνια , ίσως και μέχρι και τη δεκαετία του ‘80 .

   Υπάρχουν πολλά , πάρα πολλά , που θα πρέπει να αναφέρουμε , κάποια από αυτά , ισχύουν ακόμα και σήμερα , κάποια άλλα όμως , έχουν..ξεθωριάσει με το χρόνο και με την…εξέλιξη , γιατί..όχι , και ..σβυστεί ..όπως π.χ , η φωτογράφηση του νεκρού η της νεκρής , κατά την μεταφορά προς το νεκροταφείο , και πάντα , απ’ ό,τι θυμάμαι , στο Αλωνάκι , το γιατί δεν το γνωρίζουμε , αλλά μάλλον γιατί εκεί είχαν..έδρα οι..φωτογράφοι , ίσως ..δεν είμαστε και βέβαιοι…

   Υπάρχουν και αρκετά τέτοια φωτογραφικά ντοκουμέντα , και πιστεύουμε πως το γεγονός , αυτό καθ’ εαυτό , χρειάζεται..ψάξιμο , μελέτη , όπως και πολλά-πολλά άλλα , που θα προσπαθήσουμε να τα..πλησιάσουμε , με τον πρέποντα σεβασμό και την απαραίτητη..λεπτότητα και ..διακριτικότητα ..βέβαια όχι..απόψε ..αλλά απόψε ας δούμε τι ακριβώς είναι ο θάνατος , πως περιγράφεται , πως προσδιορίζεται , και τώρα , αλλά και στις παλιότερες εποχές , ως και την ..αρχαία ..

            Θ Α Ν Α Τ Ο Σ

   Κατάσταση κατά την οποία παύουν οι ζωτικές λειτουργίες ενός οργανισμού , έτσι ορίζεται επιστημονικά ο θάνατος . Υπήρξε δε , ο θάνατος , ένα απ’ τα πρωταρχικά ερεθίσματα που οδήγησαν τον άνθρωπο στη δημιουργία μεταφυσικών , θρησκευτικών αντιλήψεων . Στην Ελληνική αρχαιότητα , ήταν Θεότητα , προσωποποίηση του Θανάτου . Σύμφωνα με τον Ησίοδο , ήταν γιός του Ερέβους και της Νύχτας και αδελφός του Ύπνου , κατοικούσε στα Τάρταρα , είχε σιδερένια καρδιά και ήταν σκληρός και ανελέητος με τους ανθρώπους .

   Στην Ιλιάδα , ο θάνατος , εμφανίζεται ως δίδυμος αδελφός του Ύπνου με τον οποίο μετέφερε τον νεκρό Σαρπηδόνα στη Λυκία . Οι Ορφικοί , των θεωρούσαν αδελφό της Λήθης και ο Σοφοκλής τον αναφέρει και ως Αιώνιο Ύπνο , γιό του Ταρτάρου και της Γαίας . Η αναφορά του ως υπηρέτη του Πλούτωνα και η γενικότερη σύνδεσή του με τον κόσμο των νεκρών , προκάλεσε αργότερα τη συχνή ταύτισή του , με τον Άδη , τον Χάροντα , τον δαίμονα Ευρύνομο η τις Κήρες , ανεξλαρτητα όμως απ’ τη θέση του στις επίσημες θρησκευτικές αντιλήψεις των αρχαίων , η μορφή του διαπλάστηκε περισσότερο μέσα απ’ τη λαϊκή παράδοση που τον χαρακτήρισε μαύρο , πικρό , αλόγιστο , άκριτο κλπ , μισητό από τους θεούς και τους ανθρώπους .

   Η προσωποποίηση του θανάτου , απαντάται συχνά στα έργα των δραματικών ποιητών της αρχαιότητας . Ο Ευριπίδης , τον αποκαλεί “ βασιλιά των νεκρών “, ενώ στον Αίαντα του Σοφικλή , ο ήρωας τον καλεί ως λυτρωτή , ο δε Αισχύλος τον αναφέρει ως θεό , ο οποίος δεν εξευμενίζεται με βωμούς , θυσίες , ύμνους και σπονδές . Άλλωστε , η μοναδική μαρτυρία γιά την ύπαρξη μνημείου , αφιερωμένου στον θάνατο , είναι αυτή του Παυσανία , που αναφέρεται σε ένα άγαλμά του στη Σπάρτη . Ωστόσο , άλλες παραστάσεις του απαντούν σε πηλινα αγγεία , επιτύμβιες στήλες , σαρκοφάγους και λάρνακες , όπως εκείνη της λάρνακος του Κυψέλου .

   Ο θάνατος , εικονίζεται κυρίως , ως νέος , με ήρεμη και γλυκιά φυσιογνωμία , πανομοιότυπος με τον δίδυμο αδελφό του τον Ύπνο , η σαν φτερωτό , κοιμισμένο παιδί που κρατάει ανάποδα μιά σβησμένη δάδα . Άλλοτε , εικονίζεται ως γενειοφόρος άντρας , με χλωμή μορφή και άγρια η πικρή έκφραση . Η παράστασή του με τη μορφή του σκελετού , εμφανίστηκε , γιά πρώτη φορά , κατά τα Ρωμαϊκά χρόνια και από τότε διατηρήθηκε η ίδια .

   Οι αρχαίες λαϊκές παραδόσεις που αφορούσαν τον θάνατο , διατηρήθηκαν σε μεγάλο βαθμό και στους σύγχρονους λαϊκούς θρύλους οι οποίοι αναφέρονται στον Χάροντα καθώς και σε πολλά δημοτικά τραγούδια και δίστιχα .

 

            Καλό  σας  βράδυ …..Κ.-