ΟΙ ΘΗΣΑΥΡΟΙ ΤΟΥ ΑΛΗ ΠΑΣΑ ΚΑΙ ΜΙΑ ΑΔΟΞΗ ΛΙΔΟΡΙΚΙΩΤΙΚΗ ΕΚΣΤΡΑΤΕΙΑ ..

 

ΜΙΑ  ΠΡΟΠΟΛΕΜΙΚΗ  ΛΙΔΟΡΙΚΙΩΤΙΚΗ  ΑΝΑΜΝΗΣΗ ΤΟΥ    ΑΛΕΚΟΥ  ΚΩΣΤΑΚΗ .

Το χωριό μας , όπως ήταν το 1935 !!

   “ Τω  καιρώ..εκείνω “ , που κανένα παιδί στο χωριό μας δεν φορούσε παπούτσια χωρίς “ φόλα “ η “ Ξιφαράκι ¨- όσα βέβαια είχαν και παπούτσια ,

   “ τω καιρώ εκείνω “ , που ο πατέρας μου στο μαγαζί με μάλωνε αν έτρωγα πορτοκάλι , που είχε μια δραχμή , κι’ όχι μανταρίνι που κόστιζε πενήντα λεπτά το ένα…

   “ τω καιρώ εκείνω “ , λοιπόν , τα παιδιά ναι μεν είχαν μεγάλη φτώχεια , είχαν όμως κι αχαλίνωτη φαντασία . Κι η φαντασία τους αυτή άναβε περισσότερο με τα διάφορα λαϊκά αναγνώσματα , τα μόνα που κυκλοφορούσαν τότε , μέσω του πρακτορείου εφημερίδων του Παν. Μπίλιου , γιατί ,

   “ τω καιρώ εκείνω ¨, ελάχιστα άλλα βιβλία κυκλοφορούσαν στο χωριό μας , εκτός απ’ τα σχολικά . Αλλά κι αυτά από..τρίτο , για να μην πω από ..τέταρτο χέρι , με τα απαραίτητα κλασσικά..στιχάκια πάνω τους και τις υπογραφές των “ πρώην κτητόρων “ τους , που όποιος τις αφαιρούσε έπεφτε το..χέρι του !!

   Είναι απίστευτο κι όμως αληθινό , ότι το βιβλίο – εκτός βέβαια απ’ το σχολικό – σπάνιζε τόσο ώστε να υπάρχουν παιδιά που να μην έχουν διαβάσει τίποτα έξω απ’ αυτό . Το πολύ να ‘χαν διαβάσει κάποιο '” κωμειδύλλιο “ του Περεσιάδη η κανένα λαϊκό μυθιστόρημα , που κυκλοφορούσαν τα εβδομαδιαία περιοδικά του καιρού εκείνου “ Θεατής “ , “ Μπουκέτο “ και “ Εβδομάδα ¨.

   Μερικά παιδιά όμως της αγοράς , καταφέρναμε πάντα να την “ ψευτοβολεύουμε “ , αγοράζοντας φτηνά ..έντυπη τροφή απ’ το βιβλιοπωλείο – πρακτορείο του Μπίλιου . Υποπροϊόντα δηλαδή , χωρίς καμιά ποιότητα και το μόνο που έκαναν ήταν να εξάπτουν την παιδική φαντασία .

   Καραγκιόζης , Μάσκα του Μαγγανάρη και τα ληστρικά αναγνώσματα , των Τσουκαλά , Ασπρέα και Τσόγκα , έδιναν κι’ έπαιρναν . Τα τελευταία κυκλοφορούσαν δυό φορές την εβδομάδα ως “ φυλλάδια “ της δραχμής . Το “ φυλλάδιο “ ήταν ένα δεκαεξασέλιδο διπλωμένο με ένα σκίτσο στην πρώτη σελίδα και το κείμενο κοβόταν εκεί όπου η υπόθεση αποχτούσε ενδιαφέρον , ώστε ν’ αναγκάσει τον αναγνώστη να πάρει και το επόμενο φυλλάδιο .

   Το θέμα των φυλλαδίων αυτών  ( που η κυκλοφορία τους κρατούσε ανάλογα με τη ζήτηση των αναγνωστών και ξεπερνούσε τα 30-50 τυπογραφικά , 480 – 800 σελίδες δηλαδή ) αναφερόταν σε μιά ιστορία πάντοτε ληστρική η ηρωική η περιπετειώδη : “ Ο Κατσαντώνης κι η Τουρκοπούλα Εσμέ “ , “ Αθανάσιος Διάκος κι η λεβέντισσα Κρουστάλλω “ , “ ο καπετάν απέθαντος “ , “ ο λήσταρχος Κρικέλας “ , “ ο λήσταρχος Γιαγκούλας “ και πολλά άλλα παρόμοια έβλεπαν το φως της δημοσιότητας και κυκλοφορούσαν σε όλη την Ελλάδα , ενώ ταυτόχρονα υπήρχαν ανάλογα αναγνώσματα για τα κορίτσια , όπως “ Θεόφιλος και Κασσιανή “ , “ Η ωραία του βοσπόρου “ , “ Η δούκισσα της Πλακεντίας “ κλπ .

   Κάθε Πέμπτη και Κυριακή λοιπόν , τη στήναμε απέξω απ’ του Μπίλιου περιμένοντας  να φέρει το δέμα με τον “ πνευματικό ..θησαυρό “ ο ανιψιός του Μπίλιου , Θύμιος Παπαπαναγιώτου μαζί με τις εφημερίδες , φωνάζοντας στεντόρεια : “ εφημερίδες βούρδουλα και τα ψηλά κολάρα !!”. Παίρναμε λοιπόν , τα φυλλάδιά μας της δραχμής , τον Καραγκιόζη ή τη Μάσκα μας κι εξαφανιζόμασταν σε κάποιο σοκάκι , για ενδελεχή..μελέτη .

   Το διάβασμα γινόταν με τη σειρά και το..έντυπο , απ’ την πολλή χρήση κι απ’ την κάκιστη ποι’ότητα του χαρτιού , στα χέρια του τελευταίου αναγνώστη απόμενε κουρέλι. Έλιωνε κυριολεκτικά…

   Tη φιλομαθή και πάμφτωχη αυτή “ κολεχτίβα “ των αναγνωστών , την αποτελούσαν ο μακαρίτης ο Μαντάς , ο αδερφός μου ο Γιώργος , ο Κώστας ο Κατσούρης , ο Καραχάλιος ο Γιώργος , ο φιλόσοφος κι εγώ . Όποιο έντυπο έπεφτε στα χέρια μας “ λαχταρούσε “ κυριολεκτικά , ιδίως τα φυλλάδια με τις ηρωικές ιστορίες . Τελευταία όμως κάναμε κι ανταλλαγή με το φανατικό ..μασκόφιλο Γιάννη Ζόγκζα , ( τώρα υπάλληλο της Βουλής ) που τόσος ήταν ο φανατισνός του , ώστε μιά σκυλίτσα του , ράτσας λουλού , την έλεγε Μπέτυ , από το όνομα της φιλενάδας του θρυλικού “ Ντετέκτιβ Χ “ .

   Μ’ αυτή , λοιπόν , την ..ηρωική και περιπετειώδη τροφή , περνούσαμε τα παιδικά μας χρόνια κι η φαντασία μας ανακάτευε τον Μάρτεν Νταλ και τον “ Ντετέντιβ Χ “ με τον καπετάν Απέθαντο και τον Κατσαντώνη και τον Νταβέλη με τον Τομ Μιξ και το Γερόλυκο . Πλήρης ..σύγχυση δηλαδή , και στο μυαλό μας όλα θολά κι ανάκατα με μια πρωτοφανή διέγερση της φαντασ’ίας , που ασφυκτιούσε στο στενό Λιδορικιώτικο περιβάλλον και γύρευε δράση πιό πέρα , σε μυστηριώδεις ζούγκλες και μεσαιωνικά κάστρα , σ’ ανεξερεύνητα νησιά και στοιχειωμένους πύργους , κόντρα στον καπετάν Βρικόλακα ..

   Όλοι μας “ φορούσαμε “ το ίδιο μυαλό – ας μου επιτραπεί η έκφραση – μα ένας μας ..ξεπερνούσε , ήταν ο Γιώργος ο Καραχάλιος , που τώρα βρίσκεται στη Γερμανία .

   Αυτός , απ’ τον καιρό που πέρασαν απ’ το χωριό μας οι κορυφαίοι και πασίγνωστοι ανά το πανελλήνιο , καραγκιοζοπαίχτες Βασίλαρος και Ξάνθος , κυριεύτηκε κυριολεκτικά , απ’ το πνεύμα και την ατμόσφαιρα του Καραγκιόζη . Ήταν άριστος μαθητής και άριστος σχεδιαστής – ζωγράφος . Οι φιγούρες του ήταν τέλειες , και κατά πολύ ανώτερες από μερικών σημερινών , που περνιούνται για μεγάλες ..φίρμες ..

   Έστησε μάλιστα και μπερντέ στη Βαθειά , στο μαγαζί του πατέρα του κι ετοιμαζόταν να δώσει επαγγελματική παράσταση , αλλά δεν τον άφησε ο τότε έφορος Χρυσάφης , γιατί δεν είχε άδεια και ..σφραγισμένα εισιτήρια !! Το γράμμα του..Νόμου βλέπετε , λες και θα ‘πεφτε έξω η..Ψωροκώσταινα αν ένα παιδί θα’παιζε Καραγκιόζη , χωρίς να πληρώσει…φόρο !!

   Το Γιώργο , τον φωνάζαμε “ φιλόσοφο “ , γιατί πάντα μιλούσε για εφευρέσεις , αλχημείες , τη φιλοσοφική λίθο , το..” μαύρο φως “ και άλλα τέτοια , που για μας ήταν ακαταλαβίστικα , τον αγαπούσαμε όμως πολύ , παρά τις ..αλλόκοτες και παράξενες ιστορίες του .

   Μια μέρα λοιπόν , εκεί που παίζαμε “ γουρούνα “ στης Καππογιώργαινας την αυλή , μας έσκασε το μεγάλο μυστικό , που όπως μας είπε τον βασάνιζε από πολύ καιρό : “ Ήξερε , που πρέπει να’ναι κρυμμένοι οι θησαυροί του Αλή Πασά !!

   Η θεωρία του , έσκασε σαν..μπόμπα και μας συντάραξε όλους . Αρχίσαμε τις ερωτήσεις , γιατί , όπως είχαμε διαβάσει στα φυλλάδια , τους θησαυρούς τους βρήκε ο Χουρσίτ και τους κράτησε για τον εαυτό του , πράγμα που εξόργισε τον Σουλτάνο και τον αποκεφάλισε .

   - Όχι ! μας λέει ο Γιώργος , τους θησαυρούς τους έκρυψε την τελευταία στιγμή σ’ ένα κρυφό πηγάδι του κάστρου στα Γιάννενα , ο Γιουσούφ Αράπης κι εμείς μπορούμε να ψάξουμε και να τους βρούμε ..

   Αυτά μας είπε και μας έπεισε , ιδίως τους μικρότερους . Κι ‘ετσι άρχισε η προετοιμασία της εξερευνητικής αποστολής για τα Γιάννενα , που τα νομίζαμε κοντά , κανα δυό μέρες ταξείδι πίσω απ’ το Βλαχοβούνι ! Μαζευτήκαμε , λοιπόν , καμιά δεκαριά παιδιά , πήραμε ..ξηρά τροφή για το ταξελιδι , ελιές και ψωμοτύρι , χαλβά και..στραγάλια , κι’ ένα μεσημεράκι κυλήσαμε τον ..κατήφορο..

   Μπροστά ο Γιώργος και πίσω του εγώ , ο Θανάσης ο Εργαζόπουλος , ο Σπήλιος ο Μπίλιος , ο Μούρκας , ίσως ο Κατσώνης ο Χαραλάμπης , ο Τζάνες , ο Νίκος του Τέλια , ο μακαρίτης Αποστόλης Ντζιούρας και Καλομοιροκώστας και δυό τρεις άλλοι , που δεν θυμάμαι τώρα .

   Με τα μάτια της φαντασίας βλέ[παμε μπροστά μας να λαμπυρίζουν διαμάντια και χρυσαφικά και τσουβάλια με ..μαχμουτιέδες , μετζίτια , γρόσια και λίρες . Η αισιοδοξία μας δεν λεγόταν κι’ η πίστη μας στον αρχηγό μας και τα σχέδιά του , τυφλή .

   Περάσαμε χαρούμενοι το..Στενό και φτάσαμε στον Κόκκινο , εκεί τότε ρίχνανε τις βάσεις για την εφτάτοξη γεφυρα και μεις σταματήσαμε από περιέργεια να δούμε το έργο . Οι εργάτες όμως μ’ επικεφαλής το Θωμά απ’ το Βελούχι , μας πήραν χαμπάρι και μας άρχισαν στο..δούλεμα , μας λέει τότε  ο Θωμάς .

   - Καλά ρε παιδιά , εσείς θα βρείτε τις λίρες του Αλή , αλλά μπορείτε να βρείτε ένα πενηνταράκι , που θα πετάξω εκεί δα στη..λάσπη ;

   Εκεί στο κλωθογύρισμα του νερού , το ποτάμι είχε συσσωρεύσει κόκκινη πηχτή γλίν ίσαμ’ ένα μέτρο ύψος . Γλίνα κατακόκκινη , που κόλλαγε στα πόδια και δεν έβγαινε . Εκεί λοιπόν πέταξε το πενηνταράκι ο Θωμάς , και μεις αστραπιαία , βοιτληξαμε , φλατς – φλούτς , όλοι , ίσαμε το γόνατο , στην κοκκινιά , να βρούμε το πενηνταράκι..

   Οι εργάτες , σαν είδαν την κωμική σκηνή και τον καβγά , που γινόταν για το πενηνταράκι , άρχισαν να πετάνε συνέχεια ..φραγκο..δίφραγκα , σπάζοντας πλάκα με τους επίδοξους θησαυρο..θήρες , που άφηναν τις λίρες και τους μαχμουτιέδες του Αλή για τα πενηνταράκια τα νικέλινα της Ελληνικής Δημοκρατίας και τσαλαβουτούσαν στην κοκκινιά , λερώνοντας παντελόνια και..πόδια , απ’ την πηχτή γλίνα..

  Αλλά , σα να μην έφτανε αυτό , εκείνη την ώρα γύριζε κι’ ο ,μακαρίτης ο θείος μου Θύμιος Λαλαγιάννης , από κάποια δουλειά στο Κουμεντάρι , είδε το παιδομάνι , είδε και μένα κι’ όταν του είπα για που πηγαίνουμε , κόβει μια βέργα καναπίστας κι αρχίζει , από μένα πρώτα , να χειροτονάει τους θησαυροθήρες , οι οποίοι το ‘βαλαν στα πόδια , και σε μισή..ώρα ήταν στο Λιδορίκι…

  Άδοξο λοιπόν το τέλος της..θησαυροεκστρατείας ..κρίμα , και πήγαν χαμένοι κι’ οι..θησαυροί….

    Καλή  σας  μέρα ….Κ.Κ.-