Εκείνα τα χρόνια , απ’ τη δεκαετία του 1950 , το πρακτορείο εφημερίδων και περιοδικών , ήταν στο Βιβλιοπωλείο του αείμνηστου Βασίλη Καραμήτσου , στη Βαθειά , δίπλα απ’ το δρόμο που ανεβαίνει προς το Δημαρχείο και σήμερα είναι το τεχνικό γραφείο Καραχάλιου .
Το βιβλιοπωλείο ήταν ένα..μικρόσχημο ..” πολυσυλλεκτικό “ πολυκατάστημα , που στον λίγο χώρο που είχε , μπορούσες να βρεις τα πιο ..ετερόκλητα πράγματα , σκορπισμένα σε απόλυτη…αταξία , πάντα όμως στην πρώτη γραμμή , βρίσκονταν τα βιβλία , οι εφημερίδες και τα περιοδικά .
Μπορούσες όμως να βρεις ακόμα , γλυκά , αλλά και είδη..που δεν μπορούσες να φανταστείς , π.χ , το κατάστημα διέθετε μέχρι και …ηλεκτρικούς λαμπτήρες και όχι ..ό,τι κι ό,τι , αλλά αρίστης ποιότητας , όπως έλεγε ο μπάρμπα Βασίλης . Το λέω αυτό γιατί την εποχή εκείνη , οι λαμπτήρες δεν είχαν και μεγάλο χρόνο ζωής , και ειδικά εμείς που είχαμε το μαγαζί και κάναμε καθημερινά πολύωρη χρήση , αλλάζαμε κάθε τόσο .
Τότε στο μαγαζί μας , εκτός απ’ την οικογένεια δούλευε και ένα μικρός απ’ τον Κονιάκο , ο Μήτσος Μάρκος , αδερφός του πατέρα του Λάμπρου Μάρκου , που έχει την καφετέρια στη Βαθειά μαζί με τον Κώστα το Μέρη . Όταν λοιπόν καιγόταν η λάμπα έστελνε η μάνα μου στο Μήτσο να πάρει μια καινούργια , κί’ ο μπάρμπα Βασίλης , αφού του ‘ δινε τη λάμπα , του έλεγε πάντα : Να πεις στην κυρά Κικούλα , τη μάνα μου δηλαδή την Αγγελική , πως της διάλεξα την καλύτερη , πρώτης ποιότητας .
Η μεταφορά των εφημερίδων και των περιοδικών , γινόταν ΄και τότε όπως και τώρα , με τα λεωφορεία της συγκοινωνίας , του ΚΤΕΛ δηλαδή , και έρχονταν με το λεωφορείο “ των..Αθηνών “ , έτσι λέγαμε τότε το λεωφορείο που εκτελούσε το δρομολόγιο απ’ την Αθήνα , μόνο που τότε το ταξίδι Αθήνα – Λιδορίκι , διαρκούσε τις διπλάσιες και βάλε , ώρες απ’ το σημερινό , και όπως έχουμε ξαναπεί , το δρομολόγιο Λιδορίκι – Αθήνα και αντιστρόφως , ήταν σχεδόν μια..ημερήσια εκδρομή .
Η διαδικασία βέβαια , παραλαβής και διάθεσης των εφημερίδων κυρίως , γινόταν όπως ακριβώς και τώρα στο περίπτερο του Γλυμίτσα , μόλις δηλαδή οι φανατικοί εφημεριδο..αναγνώστες έβλεπαν να περνάει απ’ τη Βαθειά το λεωφορείο “ των Αθηνών “ που έκανε τέρμα στο Αλωνάκι , όπου ήταν πάντα το πρακτορείο του ΚΤΕΛ , μαζεύονταν στο βιβλιοπωλείο περιμένοντας να έρθουν τα δέματα , να ανοιχτούν απ’ τον μπάρμπα Βασίλη και να αρχίσει η..διάθεση .
Ας ρίξουμε όμως μια..κρυφή ματιά στο εσωτερικό του βιβλιοπωλείου , έτσι για να έχετε μια..εικόνα . Μέσα λοιπόν στο μαγαζί , επικρατούσε απόλυτη…αταξία , περιοδικά , εφημερίδες , βιβλία , άλλα και ένα σωρό άλλα είδη που πουλούσε ο μπάρμπα Βασίλης , ήταν διασκορπισμένα στο χώρο του μαγαζιού , που όπως είπαμε δεν ήταν και μεγάλο , ενώ σε κάποια σημεία υπήρχαν στοίβες εφημερίδων , που δεν είχαν πουληθεί και έπρεπε να επιστραφούν , αν θυμάμαι καλά , δεν επέστρεφε ολόκληρη την εφημερίδα , αλλά ένα συγκεκριμένο κομμάτι της που το έκοβε με το ψαλίδι ο μπάρμπα Βασίλης , κάτι σαν κουπόνι δηλαδή , πάντως η φράση : “ πλίνθοι και κέραμοι ..ατάκτως ερριμμένα “ , αποδίδει νομίζω , με ολίγην..επιείκεια μάλιστα , την περιρρέουσα , γενικώς , κατάσταση .
Ας δούμε όμως σήμερα τρία , απ’ τα τότε περιοδικά , και θα συνεχίσουμε , μέχρις..εξαντλήσεως των περιοδικών που…θυμόμαστε φυσικά .
Η Διάπλασις των Παίδων (Γρηγόριος Ξενόπουλος)
Πολλοί θα πουν πως δεν ήταν της γενιάς μας και έχουν δίκιο.
"Η διάπλασις των παίδων" ήταν το περιοδικό που γαλούχησε τις γενιές των πατέρων και παππούδων μας και διαμόρφωσε τις συνειδήσεις τους.
Κύριος στυλοβάτης του έργου, από τους πρώτους συνδρομητές και κατόπιν αρθρογράφους και αρχισυντάκτης του περιοδικού, υπήρξε ο Γρηγόριος Ξενόπουλος. Από το 1896 έως το 1948 ο Ξενόπουλος έδωσε την ψυχή του για το περιοδικό αυτό σε περιόδους που τα πράγματα στην Ελλάδα δεν ήταν και τα καλύτερα.
Με την υπογραφή "Σας ασπάζομαι. Φαίδων" υπέγραφε τις επιστολές που "έστελνε" ο ίδιος στο περιοδικό και αφορούσαν περιγραφές του πολέμου. Στα "Νέα και Περιέργα" μπορούσε να διαβάσει κανείς παιδικές ιστορίες και νέα από όλο τον κόσμο. Υπήρχαν αναφορές στους Μύθους του Αισώπου, διαγωνισμοί, παιχνίδια πνευματικά, ποιήματα των μεγάλων ποιητών της εποχής και διάφορες άλλες στήλες.
Μάλιστα, υπήρχε και η στήλη με τις αγγελίες η οποία κάπου θύμιζε προάγγελο των σημερινών chatbox και όπου (με μεγάλη χρονική καθυστέρηση) οι νέοι της εποχής αντάλλαζαν μηνύματα. Φανταστείτε λοιπόν την αγωνία των παππούδων και των γιαγιάδων μας να δούνε την αγγελία τους δημοσιευμένη...
Με αφορμή τα 50 χρόνια από το θάνατο του Ξενόπουλου, κυκλοφόρησαν από εκδοτικό οίκο δερματόδετοι όλα τα τεύχη του περιοδικού σε δερματόδετους τόμους.
Και κάποιες από τις πιό όμορφες ιστορίες με πρωταγωνιστές παιδιά της εποχής με ανήσυχο πνεύμα και μεγάλες ευαισθησίες κυκλοφόρησαν σε παραμύθια.
"Η κυρία Τρομάρα", "Ο γύρος του κόσμου των παιδιών" και "Ο κύριος σπουργιτάκης" κοσμούν και τη δική μου βιβλιοθήκη.
Η «Μάσκα» έχει τη δική της ιστορία
Για το θρυλικό περιοδικό που άνοιξε τον δρόμο στο ελληνικό αστυνομικό αφήγημα μιλάει στο «Βήμα» ο Τζίμμυ Κορίνης, ο τελευταίος διευθυντής του .
Στο εξώφυλλο μια χυμώδης ξανθιά γυναίκα κοιτά τον αναγνώστη με μάτια γεμάτα τρόμο. Κοντά της ένας άνδρας με πιστόλι, έτοιμος να την υπερασπιστεί από αυτό που την απειλεί. Τα χρώματα έντονα, οι γραμμές απλές. Αισθητική που συνδυάζει το ύφος της κινηματογραφικής αφίσας με τη λαϊκή εικονογράφηση και ανάμεσα στα εξώφυλλα ο απαγορευμένος καρπός: «σκληρές» αστυνομικές ιστορίες αμερικανικής κοπής, με σκοτεινούς εγκληματίες και σκληροτράχηλους μαχητές του κακού σε περιπέτειες που κόβουν την ανάσα.
«Τα αγόρια του Μεσοπολέμου και της μεταπολεμικής εποχής έφαγαν πολύ ξύλο για τη "Μάσκα"» λέει στο «Βήμα» ο Τζίμμυ Κορίνης, ένας από τους συνεργάτες και μετέπειτα διευθυντής του περιοδικού που θεωρείται ότι έθεσε τις βάσεις για τη διαμόρφωση ενός κοινού για την αστυνομική λογοτεχνία στην Ελλάδα και με το οποίο γαλουχήθηκαν πολλοί μετέπειτα συγγραφείς του είδους. «Είχα φάει ΤΟ ξύλο από τον πατέρα μου επειδή διάβαζα τη "Μάσκα", κι ας με αγαπούσε πολύ».
Η «Μάσκα» ήταν κακόφημη. Οι συντηρητικοί κύκλοι και η Αστυνομία τη θεωρούσαν έντυπο που διέφθειρε τους νέους ωθώντας τους στο έγκλημα. «Στον Τύπο διαβάζαμε ειδήσεις όπως: "Συνελήφθη διαρρήκτης φέρων στην oπισθία τσέπη του παντελονιού του το περιοδικό Μάσκα"» θυμάται ο Κορίνης. Ανοησίες, θα πουν οι εκδότες της «Μάσκας», και σημειώνουν σε κάθε τεύχος ότι «στις σελίδες του περιοδικού εξαίρονται τα κατορθώματα εκείνων που πατάσσουν το έγκλημα και όχι εκείνων που το διαπράττουν».
«45.000 φύλλα εβδομαδιαίως»
Η κυκλοφορία της «Μάσκας» αρχίζει το 1935, αντιγράφοντας την πολύ επιτυχημένη αμερικανική «Black Mask» του 1920, και σταματά το 1939, λίγο πριν από τον πόλεμο. Κυκλοφορεί ξανά το 1946, «με τρομαχτική επιτυχία», περιγράφει ο Κορίνης, «πουλούσε 45.000 φύλλα εβδομαδιαίως». Διευθυντής ο δημοσιογράφος και συγγραφέας Απόστολος Μαγγανάρης. Το 1949 η κυκλοφορία σταματά πάλι. «Ετσι γινόταν. Το περιοδικό δημοσίευε τις περιπέτειες καμιάς εικοσαριάς ηρώων σε έξι με οχτώ συνέχειες την καθεμιά. Οταν οι ιστορίες που μεταφράζαμε τελείωναν, το περιοδικό διέκοπτε την κυκλοφορία του».
Διότι η «Μάσκα» βασιζόταν στη μετάφραση. Μετέφραζε κυρίως hard-boiled αμερικανικές αστυνομικές ιστορίες και γουέστερν, δημοσίευε όμως και άγγλους και γάλλους συγγραφείς: Αγκαθα Κρίστι, Αρθουρ Κόναν Ντόιλ, Μορίς Λεμπλάν. Οι ήρωες, υπεράνθρωποι που έκαναν φανταστικά πράγματα στην προπολεμική εποχή, έγιναν πιο γήινοι μετά τον πόλεμο. Η θεματολογία αξιοποιούσε μυθοπλαστικά την πραγματικότητα του Ψυχρού Πολέμου.
Από τις σελίδες της «Μάσκας» πέρασαν ο Ντετέκτιβ Χ, ο Ανθρωπος-Αράχνη, ο Νυχτερίδας, ο Ντετέκτιβ Φάντασμα, ο Πράκτορας 5, χαρακτήρες δισυπόστατοι, κοσμικοί και ευυπόληπτοι την ημέρα, που μετατρέπονταν σε σκληρούς τιμωρούς του εγκλήματος τη νύχτα. Ταυτόχρονα, είχαν στυλ. «Η "Μάσκα" ήταν το πρώτο lifestyle περιοδικό που μας έμπασε σε έναν νέο κόσμο», υποστηρίζει ο Κορίνης, «άλλωστε μετά τον πόλεμο δεν υπήρχε τίποτε άλλο, δεν είχαμε τηλεόραση, όλα τα μηνύματα που δεχόμασταν τότε ήταν ακουστικά».
«Ηταν και είναι η ερωμένη μου»
Σε ένα από τα διαλείμματα της «Μάσκας», έκανε την εμφάνισή του το 1952 ένα αντίπαλο περιοδικό, το «Μυστήριο». Ο Κορίνης συνεργάστηκε και με τα δύο, κάποτε μάλιστα έγραφε - ανυπόγραφα - σχεδόν τη μισή ύλη του «Μυστηρίου», μας λέει. Με το «Μυστήριο» όμως δεν δέθηκε ποτέ, ενώ η «Μάσκα» «ήταν και εξακολουθεί να είναι η ερωμένη μου, εκείνη που με καθυπόταξε σε όλη τη ζωή μου. Την αγάπησα και τη μίσησα με πάθος. Ηταν το περιοδικό που ξύπνησε μέσα μου αυτό που θα αποκαλυπτόταν αργότερα, το ότι ήθελα να ασχοληθώ με το γράψιμο» εξομολογείται ο Κορίνης, που έμελλε να εξελιχθεί σε συγγραφέα αστυνομικών αφηγημάτων και σεναρίων.
Πρωτοέπιασε στα χέρια του τη «Μάσκα» σε ηλικία εννέα ετών, όταν έφερε στο σπίτι ένα τεύχος ο αδελφός του. Τη διάβαζε κρυφά. Στα δεκαεπτά του αναζητεί τον Μαγγανάρη, ίνδαλμά του, τότε αρχισυντάκτη του νεόκοπου «Ταχυδρόμου», για να του ζητήσει δουλειά.
«Ημουνα "ψώνιο". Κυκλοφορούσα με γκαμπαρντίνα με σηκωμένο γιακά, ρεπούμπλικα κατεβασμένη χαμηλά ως τα μάτια και μια μπερέτα στη ζώνη μου». Οταν τον είδε έτσι ο Μαγγανάρης και τον άκουσε να μιλάει με πάθος για τη «Μάσκα» και τους ήρωές της του πρότεινε συνεργασία στο περιοδικό που θα κυκλοφορούσε εκ νέου. Το 1955 αρχίζει η τρίτη περίοδος του περιοδικού, που διαρκεί ως το 1958. Στο πρώτο τεύχος φιγουράρει κεντρικό θέμα μια περιπέτεια του κινηματογραφικού πράκτορα του FBI Λέμι Κόσιον γραμμένη από τον Κορίνη. Στην πορεία Μαγγανάρης και Κορίνης μαλώνουν και απομακρύνονται. Ο Μαγγανάρης χάνει χρήματα στα χαρτιά και πουλάει το στοκ των απούλητων τευχών της «Μάσκας» στον βιβλιέμπορο και εκδότη Σπύρο Δαρεμά, ο οποίος τα διαθέτει στην αγορά. Το 1963 ο Δαρεμάς αποφασίζει να εγκαινιάσει μια νέα περίοδο του περιοδικού, με καινούργιες ιστορίες, και αναθέτει τη διεύθυνση στον Κορίνη: «Ηταν ένα εφηβικό όνειρο που γινόταν πραγματικότητα».
Η ανανέωση και η αναβίωση
Το περιοδικό εισήλθε στη μακροβιότερη περίοδό του. Παρέμεινε όμως, όπως σε όλη τη διάρκεια της πορείας του, ένα λαϊκό περιοδικό, με φτηνό χαρτί από χαρτοπολτό, μια pulp έκδοση στα πρότυπα των αντίστοιχων αμερικανικών. Σταμάτησε οριστικά την έκδοσή της το 1974: «Είχε αλλάξει η αγορά και το περιοδικό χρειαζόταν ανανέωση, που δεν επρόκειτο να γίνει. Και μια μέρα αποφασίστηκε η διακοπή της εκδόσεως» εξηγεί ο Κορίνης. Το 1998, ο ίδιος επιχείρησε να αναβιώσει τη «Η Μάσκα» μέσα από το περιοδικό «Μάσκα του Τζίμμυ Κορίνη», μια προσπάθεια που δεν τελεσφόρησε. Τώρα κάνει νέα απόπειρα στο Διαδίκτυο στον ιστότοπο maska.gr.
Απαγορευμένο αλλά με ευρύ κοινό
Φθοροποιό ανάγνωσμα για τη νεολαία - για τους δεξιούς -, έντυπο που εξέφραζε την ιδεολογική παρακμή της αστικής τάξης και αποπροσανατόλιζε τους νέους από την ταξική πάλη - για τους αριστερούς -, η «Μάσκα» βαλλόταν από παντού, γι' αυτό και η ανάγνωσή της συνοδευόταν από την έξαψη του απαγορευμένου: «Χρειαζόσουν πολύ τσαγανό και τσιλιαδόρο για να πας να την αγοράσεις από το περίπτερο» θυμάται ο Τζίμμυ Κορίνης. Ποιοι τη διάβαζαν; «Οι πάντες. Κάποτε ο Μαγγανάρης έκανε έρευνα για να μάθει ποιο ήταν το αναγνωστικό κοινό του περιοδικού. Δεν ήταν μόνο αγόρια της λαϊκής και της μέσης τάξης, ήταν και υψηλόβαθμοι αστυνομικοί, δικηγόροι και δικαστές».
Το περιοδικό απείχε από κάθε πολιτική ιδεολογία και τοποθέτηση, γι' αυτό και στη δικτατορία για λίγο μόνο απαγορεύτηκε η κυκλοφορία της. Δεν ήταν έντυπο ανατρεπτικό. «Ηταν κάτι σαν Αρλεκιν για τα αγόρια, με τις ιστορίες του ξεχνιόσουν» λέει ένας παλιός αναγνώστης. Ενα ανάγνωσμα απολαυστικό μεν, θρυλικό δε, αναπόσπαστα συνδεδεμένο με την εμφάνιση της αστυνομικής αφήγησης στην Ελλάδα και την ιστορία της, το οποίο χαρακτήρισε με το ύφος του όλη τη μεταπολεμική πρώτη χρυσή περίοδο του είδους.
TO EΛΛΗΝΟΠΟΥΛΟ
Μάρτιος του 1945. Η Ελλάδα και κυρίως η ύπαιθρος βρίσκονταν σε άθλια κατάσταση. Ερείπια του πολέμου, φτώχια, πείνα, δυστυχία και έκρυθμη πολιτική κατάσταση που προετοίμαζε τον εμφύλιο. Εκείνη ακριβώς την περίοδο κυκλοφόρησε ένα παιδικό περιοδικό με τον τίτλο Ελληνόπουλο. το οποίο έμελλε να γράψει μοναδική ιστορία στον ελληνικό τύπο. Εμπνευστής και δημιουργός του Ελληνόπουλου ήταν ο δημοσιογράφος κ
αι θεατρικός συγγραφέας Νίκος Τσεκούρας ο οποίος συνεργάσθηκε για την έκδοσή του με τον Αρχαίο Εκδοτικό Οίκο Δημητράκου.
Το Ελληνόπουλο, υπήρξε το περιοδικό που γαλούχησε μια ολόκληρη γενιά και οι τότε φανατικοί αναγνώστες τους έχουν διατηρήσει ζωντανή τη μνήμη του έως σήμερα. Έχουν ιδρύσει τον «Σύνδεσμο Αναγνωστών και Συνεργατών Περιοδικού Ελληνόπουλο», συναντώνται τακτικά και εξακολουθούν να καλλιεργούν τις φιλικές σχέσεις που δημιούργησαν στα νεανικά τους χρόνια. Φαινόμενο μοναδικό για ένα περιοδικό που έχει πάψει να κυκλοφορεί επί μισόν και πλέον αιώνα.
Σε μια εποχή που δεν υπήρχε φυσικά τηλεόραση, που το ραδιόφωνο ήταν πολυτέλεια και το εξωσχολικό διάβασμα αρκετά περιορισμένο, αφού ήταν λίγα τα βιβλία και τα περιοδικά που κυκλοφορούσαν, το Ελληνόπουλο παρουσιάσθηκε ως μια όαση ψυχαγωγίας και σωστής επιμόρφωσης. Προσεγμένο στην έκδοση, με συνεργάτες τους πιο γνωστούς Έλληνες λογοτέχνες της εποχής και εικονογραφημένο από αριστείς ζωγράφους, κέρδισε την αγάπη των παιδιών και των νέων και τους εμφύσησε ιδανικά για τα οποία είχε απόλυτη ανάγκη εκείνη η γενιά. Κι έφτασε να πουλάει τον αστρονομικό για την εποχή αριθμό των 70.000 φύλλων.
Περισσότερα από δέκα χιλιάδες ελληνόπουλα πέρασαν από τις στήλες επικοινωνίας «Μεταξύ Μας» και «Ανοιχτά Μυστικά» του «Ελληνόπουλου» και των εκδοτικών παραλλαγών του, «Θησαυρός των Παιδιών», «Σινεάκ» και «Ελληνόπουλο ο Θησαυρός των Παιδιών». Ανάμεσα στα παιδιά αυτά πολλοί σημερινοί επώνυμοι επιστήμονες, συγγραφείς, γιατροί, δικηγόροι, ηθοποιοί, δημοσιογράφοι, καλλιτέχνες, οι οποίοι αλληλογραφούσαν και αντάλλασσαν τις ιδέες τους με ψευδώνυμα.
Σ υ ν ε χ ί ζ ε τ α ι ……
ΣΗΜ : Απ’ το επόμενο θα σας δώσουμε και διάφορες..πληροφορίες , για την όλη διαχείριση και κυκλοφορία των περιοδικών , αφού η εποχή εκείνη ήταν απ’ τις πιο δύσκολες οικονομικά .
Καλό σας μεσημέρι
Απ’ το “ Λιδωρίκι “ με αγάπη ….Κ.Κ.-
No comments:
Post a Comment