ΠΩΣ ΗΤΑΝ Η ΠΑΛΙΑ ΑΘΗΝΑ ΚΑΙ ΤΑ ΔΡΟΜΑΚΙΑ ΤΗΣ ΠΛΑΚΑΣ

 

Ο Δημήτριος Καμπούρογλου ξεναγός Καλλιφρονά και Σκουζέ
Ένα εξαιρετικά σπάνιο και άγνωστο τεκμήριο για τον σπουδαίο συγγραφέα και «Αθηναιογράφο» Δημήτριο Γρ. Καμπούρογλους βρέθηκε καταχωμένο σε μια γωνιά του Ιστορικού Αρχείου του Συλλόγου Αθηναίων, σύμφωνα με ανακοίνωση που έγινε την περασμένη εβδομάδα από τον πρόεδρο του Συλλόγου, δημοσιογράφο και ιστορικό ερευνητή Λευτέρη Γ. Σκιαδά. Η ανακοίνωση αυτή έγινε κατά τη διάρκεια της χριστουγεννιάτικης εκδήλωσης του Συλλόγου και με την ευκαιρία της συμπλήρωσης 160 ετών από τη γέννησή του και 70 ετών από τον θάνατό του.
Πρόκειται για ένα φιλμ γυρισμένο μεταξύ 1935 και 1937, στο οποίο φαίνεται ο Καμπούρογλους (έτσι επιθυμούσε να γράφει το όνομά του ο ίδιος) να ξεναγεί δύο επίλεκτα μέλη της αθηναϊκής κοινωνίας και πρώην προέδρους του Συλλόγου, τον Λάμπρο Καλλιφρονά (δήμαρχο Αθηναίων στα τέλη του 19ου αιώνα) και τον Δημήτρη Σκουζέ (νομικό, συγγραφέα και πρόεδρο του Δημοτικού Συμβουλίου) σε ιστορικά ακίνητα της Πλάκας! Είναι διάρκειας 3,5 λεπτών και χρειάστηκε ειδική ηλεκτρονική επεξεργασία για να γίνει κατορθωτό να προβληθεί.
Το «Π» σήμερα παρουσιάζει αποκλειστικά 5 φωτογραφίες που απομονώθηκαν από το φιλμ, που δείχνουν τον Καμπούρογλους στην ξενάγηση αυτήν και στις οποίες αποκαλύπτονται χαρακτηριστικά στιγμιότυπα από τα κτήρια και τη ζωή στην Πλάκα λίγο πριν από τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Πρόκειται για υλικό που προέρχεται από το φιλμ, στο οποίο έχει γίνει επεξεργασία σε ειδικό εργαστήριο και καρέ - καρέ έχει μετατραπεί σε φωτογραφίες.
Στο φιλμ, δηλαδή, βλέπουμε το «Σωτηράκι» ή «Μικρά Σωτήρα» του Ριζόκαστρου, όπου τάφηκε ο Οδυσσέας Ανδρούτσος, όπως ήταν πριν από την αποκατάστασή του, το οίκημα του Γαλλικού Προξενείου, όπου φιλοξενήθηκε ο Σατομπριάν το 1806 και ο Βύρων το 1810, η περίφημη «Σκάλα του Γάσπαρη», το παλαιό Πανεπιστήμιο, έργο του Κλεάνθους (1835), ξύλινα χαγιάτια και κεραμοσκεπές που έχουν εξαφανιστεί, παιδιά να τρέχουν στα δρομάκια της Πλάκας, κυράδες και κοπέλες να κάθονται στα παράθυρα, το «Τζαμί του Πορθητού» (1460), ό,τι απέμενε από τον περίφημο Μενδρεσέ (τουρκικό ιεροδιδασκαλείο): εικόνες μοναδικές που θα αποτελέσουν αντικείμενο μελέτης και έρευνας όταν δοθεί στη δημοσιότητα το ιστορικό ντοκουμέντο, τον Μάρτιο 2013.
Θεωρείται ο σημαντικότερος ερευνητής της Μεσαιωνικής Ιστορίας της πρωτεύουσας και ο όγκος του έργου του μπορεί να συγκροτήσει ένα πραγματικό μουσείο. «Χωρίς αυτόν θα είχαμε χάσει το ωραιότερο και το γραφικότερο ίσως μέρος μιας σημαντικής εποχής της αιώνιας πόλης» έγραψε ο Π. Νιρβάνας για τον ερευνητή που διέσωσε και δημοσίευσε σχολιασμένα και μη τα περισσότερο τεκμήρια για την Αθήνα της Τουρκοκρατίας.
Ακόμη, μέσα από την προβολή αυτών των ντοκουμέντων ξεδιπλώνονται οι σχέσεις ζωής με τον «Σύλλογο των Αθηναίων», ο οποίος ιδρύθηκε τις παραμονές διεξαγωγής των Ολυμπιακών Αγώνων (1895) και συνεχίζει ακόμη και σήμερα τη λειτουργία του.
Η ογκωδέστατη παραγωγή αυτού του ακούραστου εργάτη της πένας, γνωστή και άγνωστη, συγκεντρώνεται σήμερα για να αποτελέσει μία ενότητα. Διεσπαρμένη σε εφημερίδες, περιοδικά, αυτόνομα φυλλάδια, βιβλία, έγγραφα και σημειώσεις συγκροτεί μέγα κεφάλαιο στην πολυβασανισμένη Ιστορία της Αθήνας, που ήταν η μεγάλη του αγάπη…
Ατελείωτες ώρες περπατούσε στους ιστορικούς τόπους της Αθήνας και της Αττικής, μελετώντας σπιθαμή προς σπιθαμή τη γη και χαρακτηριστικά συνήθιζε να λέει «Όλου του κόσμου τα ερείπια τρομάζουν και μόνον τα ελληνικά εκπλήττουν»…

Δημήτριος Γρ. Καμπούρογλους:
Γεννήθηκε στην Αθήνα και ήταν γιος του Γρηγορίου Καμπούρογλου, ιδρυτή της Εθνικής Σκηνής, και της λόγιας Μαριάννας Σωτηριανού - Γέροντα, κόρης του Άγγελου Γέροντα. Σπούδασε νομικά στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. Εργάστηκε ως δικηγόρος, αλλά κυρίως ασχολήθηκε με την ιστορική έρευνα για την Αθήνα. Την περίοδο 1884-1886 ήταν διευθυντής του περιοδικού «Εβδομάς». Το 1891 προσλήφθηκε στην Αρχαιολογική Υπηρεσία και έναν χρόνο μετά ήταν επιμελητής των χειρογράφων της Εθνικής Βιβλιοθήκης. Την περίοδο 1904-1917 διετέλεσε διευθυντής της Εθνικής Βιβλιοθήκης, αλλά το 1917 με τον νόμο περί άρσης της μονιμότητας των δημοσίων υπαλλήλων παύθηκε από τη θέση του. Το 1923 τιμήθηκε με το Αριστείο Γραμμάτων. Το 1927 έγινε το πρώτο διά εκλογής μέλος της Ακαδημίας των Αθηνών και την περίοδο 1934-1935 χρημάτισε πρόεδρος της Ακαδημίας. Η ιστορική του έρευνα επικεντρώθηκε κυρίως στην περίοδο της Τουρκοκρατίας και αφορούσε μόνο την περιοχή της Αθήνας, γι’ αυτό και του δόθηκε το προσωνύμιο «Αθηναιογράφος», ενώ το λογοτεχνικό του ψευδώνυμο ήταν «Αναδρομάρης». Το 1896 ολοκληρώθηκε η έκδοση του τρίτομου έργου του «Η Ιστορία των Αθηναίων».

http://pisostapalia.blogspot.gr/