NOΣΤΑΛΓΙΚΕΣ ΣΥΓΚΟΙΝΩΝΙΑΚΕΣ ΑΝΑΜΝΗΣΕΙΣ

ΟΣΑ   ΘΥΜΑΜΑΙ

 

Σαν πλησιάζουν  οι  γιορτάδες , πάντα  όλοι  γυρνάμε  νοσταλγικά σε  χρόνια  και  εποχές  που  μας  σημάδεψαν , άλλοτε  ευχάριστα  κι’ άλλοτε δυσάρεστα  , και  ..κολυμπάμε , έστω και  για  λίγο  στις  αναμνήσεις  μας , που  άλλοτε  είναι τρυφερές  σαν  χάδι , μα  και  καμιά  φορά μαχαίρια …δίκοπα ..

   Τούτη  την  εποχή , θες  απ’ τα …συγκοινωνιακά  πάθια  του  χωριού μας  αλλά  και της  Δωρίδας  ολόκληρης , της ..ορεινές  πάντα , θες απ’ τη  νοσταλγία  των  δεκαετιών ΄50 και  ΄60 , θες  μερικές  παλιές  φωτογραφίες  απ’ τα..” συγκοινωνιακά “ των δεκαετιών  που  προανάφερα  , που  μου  έστειλε  ένα  αγαπητός  φίλος , και  αναφέρονται  σε  θέματα  και  καταστάσεις , που  έζησα  παιδί , από πολύ  κοντά θες  που  δεν τα  κατάφερα και  φέτος , να  κάνω  “ γιορτάδες  “ στο χωριό μας,  και  πολλά  ακόμα…θες , κολύμπησα  θέλοντας  και  μη , στο “ βούλιαγκα “ των  αναμνήσεων , που  είναι  και  πολλές  και …έντονες …

Όπως  θα  γνωρίζετε  αγαπημένοι μου  φίλοι , τελευταία το  12ον ΚΤΕΛ Φωκίδας , έκοψε  όλα  σχεδόν  τα  απογευματινά  δρομολόγια από και προς  όλους  σχεδόν  τους  προορισμούς , με  αποτέλεσμα  να δημιουργηθούν  σοβαρότατα  προβλήματα στους  κατοίκους της  περιοχής  μας  αλλά  κυρίως στους  μαθητές  μας  και  τους  έχοντες  ανάγκη ιατρικών  εξετάσεων , και  των πιο  απλών , που  αναγκαστικά γίνονται  στην  Άμφισσα .

   Η σημερινή  λοιπόν  κατάσταση , τριτοκοσμική  θα  λέγαμε , μας  ανάγκασε  να  νοσταλγήσουμε , συγκοινωνιακά  τουλάχιστον , τις .. μακρινές δεκαετίες  ‘50 και  60’ , που  ακόμα  οι  συγκοινωνίες  ήταν στα  ..” σπάργανα “, δυστυχώς  αυτή  είναι  η  σκληρή  πραγματικότητα .

   Οι  εποχές  εκείνες , νοσταλγικές  για  πολλούς  λόγους , μπορεί  να  υστερούσαν στον..” υλικοτεχνικό “ τομέα , λεωφορεία κλπ , μπορεί οι  δρόμοι μας  να  είχαν  τα  μαύρα  τους  τα  χάλια , και η τεχνολογία  , γενικά , να ήταν..μεσαιωνική , είχε  όμως  χιλιάδες  άλλες  ομορφιές και  πλεονεκτήματα , με  πρώτο  και  καλύτερο τον ΑΝΘΡΩΠΙΝΟ  ΠΑΡΑΓΟΝΤΑ , που ,  κακά τα  ψέματα , όσο και  αν  άλλαξαν οι  καιροί , αλλά και  οι άνθρωποι  ακόμα , ΉΤΑΝ  ΟΛΑ  ΤΑ  ΠΛΟΥΤΙΑ  ΤΟΥ  ΚΟΣΜΟΥ .

   Οι συγκοινωνίες  της  εποχής  εκείνης , είναι  θέμα  που πρέπει  να  μας  απασχολήσει σοβαρά , σε  σύγκριση  φυσικά με  τη  σημερινή  κατάσταση , που  είναι τελείως  διαφορετική  από  κάθε  άποψη .

   Όπως  προείπαμε η τότε τεχνολογία  στην Ελλάδα και  μάλιστα  στην  Επαρχία , ήταν …ανύπαρκτη . Έτσι για  την  ιστορία , αναφέρουμε για  ενημέρωσή  σας περισσότερο , πως όταν  , τότε , λέγαμε ο τάδε ιδιοκτήτης έφερε ..καινούργιο  λεωφορείο , εννοούσαμε πως ήταν  ..καινούργιο στην περιοχή μας , γιατί  όλα  σχεδόν  αυτά  τα  λεωφορεία της  εποχής , ήταν από..δεύτερο και  τρίτο  χέρι , είχαν  αρχίσει  δηλαδή τη..ζωή  τους σε συγκοινωνίες  μεγάλων πόλεων , και όταν εκεί..έτρωγαν  τα..ψωμιά  τους  και ” πάλιωναν “ περνούσαν  σε  μικρότερες  πόλεις καταλήγοντας  στο  τέλος  σε  επαρχιακές  γραμμές , όπως  οι  δικές  μας .

   Για  να  καταλάβετε  καλύτερα  θα  σας  φέρω  ένα χαρακτηριστικό  παράδειγμα , όταν π.χ τα 18αρια , τα  παλιά  δηλαδή  λεωφορεία 18  θέσεων , “ αποσύρθηκαν “ απ’ τις  συγκοινωνίες μεγάλων  πόλεων λόγω  ηλικίας , δεν πήγαν  χαμένα , δεν  πουλήθηκαν  για  παλιο..σίδερα , όπως  θα  πίστευε  ο  καθένας  μας ,  όοοχι  βέβαια , απλά τα..σοβάτισαν λίγο , τα ..συμμάζεψαν  και  τα  πήρανε σαν “ καινούργια “ επαρχιακά  ΚΤΕΛ , όπως  και  το  Φωκίδας ..

   Αυτό  που  “ μέτραγε “ τότε  πολύ , αγαπημένοι μου  φίλοι , ήταν η σχέση μεταξύ οδηγού  και βοηθού , με  τους  επιβάτες , που  λίγο  πολύ ήταν  γνωστοί  και  κοντοπατριώτες , μια  σχέση …στενά  συγγενική , θα  λέγαμε , και  ο  χαρακτηρισμός  μας  αυτός  δεν είναι  καθόλου  υπερβολικός , αλλά μάλλον…λίαν..επιεικής , άπειρα παραδείγματα θα  μπορούσα  να  σας  φέρω για  των γραφομένων  μου  το  αληθές , αλλά  δεν  χρειάζεται γιατί  υπάρχουν  τόσες  μαρτυρίες  αξιόπιστων  ανθρώπων ,  που  επιβεβαιώνουν και δείχνουν  ολοκάθαρα  τις  ανθρώπινες  σχέσεις εκείνων  των  εποχών .

  Από  κάποιες  αναφορές – περιγραφές , καταστάσεων της  εποχής  εκείνης  θα  καταλάβετε  πάρα  πολλά , ώστε  να  μη  χρειάζονται  παραπέρα  εξηγήσεις…

Όπως  λοιπόν  είπαμε  παραπάνω οι σχέσεις επιβατών  και  ανθρώπων που  είχαν  σχέση με  το  αυτοκίνητο , πράκτορες, οδηγοί και  βοηθοί ( εισπράκτορες ) πολύ  ανθρώπινες , και  έχουν  μείνει  στην  ιστορία  των  συγκοινωνιών  μας .  Στην παραπάνω  φωτογραφία , που  είναι  βγαλμένη  στο  τέλος  της  δεκαετίας  του  1940 στον κεντρικό  δρόμο  της  Αράχωβας , μπροστά  στην περιβόητη ταβέρνα – εστιατόριο  του  Καραθανάση , από  αριστερά ο αείμνηστος  Βασίλης  Τσινταβής  , απ’ το  Σερνικάκι , με  το Θόδωρο  Τσιώτα , Μαλαντρινιώτη και γαμπρό  του  χωριού μας , παντρεύτηκε  την  κόρη  του Κώστα  Πανάγου , Μαρία . Και οι  δυο  καμαρώνουν μπροστά στο 46078 λεωφορείο μάρκας DODGE ενώ πίσω  δεξιά , ο  “ βοηθός “ τότε  Κώστας  Χαρδαλούπας , φτιάχνει  το μαλλί , σαν  γνήσιος..Πλεσσιώτης , και  τρέχει  για  να  φωτογραφηθεί κι’ αυτός .

   Ο μπάρμπα  Βασίλης λοιπόν  ο Τσινταβής , ήταν  λογιστής  και  πράκτορας της  τότε κοινοπραξίας , Κοινό Ταμείο λεγόταν , υπεύθυνος  του  πρακτορείου  της  Αθήνας , όταν  ακόμα  ήταν  πλάϊ στη  Μητρόπολη , και  μη  σας  παραξενοφανεί , ήταν “ άγαπητός..συγγενής  και  φίλος “ όλων ανεξαιρέτως των  επιβατών , έχοντας  όμως  μια  ξεχωριστή συμπάθεια στους  Δωριείς , και  είχε  βέβαια  τους  λόγους  του . Αγαπούσε   λοιπόν  “ ξεχωριστά “ τους  Δωριείς ο  αξέχαστος  μπάρμπα Βασίλης , και  μάλιστα είχε  να  το  λέει πως “ οι  Δωριείς είναι  καλύτεροι  άνθρωποι  απ’ τους δικούς μας , εννοώντας  τους  Παρνασσιδείς  , εξηγώντας  βέβαια και  το  γιατί , με  απλά …χειροπιαστά  παραδείγματα . Πολλές  φορές κάποιοι  επιβάτες , κυρίως  γυναικούλες και  ηλικιωμένοι  Δωριείς , δεν  είχαν για  διάφορους λόγους , το..” ακριβές “ αντίτιμο του  εισιτηρίου , και  όπως  καταλαβαίνετε , ο  μπάρμπα  Βασίλης  έδινε  τη λύση βάζοντας ό  ίδιος τα “ χρειαζούμενα “ ξέροντας  όμως  καλά-καλά , πως μόλις  η  θεια θα  πήγαινε  στο  χωριό  θα ‘ κανε  κάθε  τι  για  να  στείλει τα  χρωστούμενα , και  όχι  μόνον , αφού πάντα έστελνε  και  κάνα..καλαθάκι με  καλούδια . Αυτή τη  χειρονομία  την  είχε  κάνει πολλές  φορές και  σε Δωριείς  αλλά  και  σε  κάποιους  Παρνασσιδείς , εκεί  λοιπόν βρισκόταν η  διαφορά , οι Δωριείς , κατά  τεκμήριο  πολύ…φτωχότεροι απ’ τους  γείτονές  τους , ήταν  συνεπέστατοι στις  υποχρεώσεις  τους , σε  αντίθεση με  τους  …γείτονες , αυτό  λοιπόν , το ΄λεγε και  το  ξανάλεγε  ο  αξέχαστος  μπάρμπα  Βασίλης . Προσωπικά τον αείμνηστο  Βασίλη  Τσινταβή , τον  αποκαλούσα μπάρμπα , δηλαδή  τον  θεωρούσα  στενό  συγγενή , ήταν  βέβαια καλός  φίλος  του  πατέρα  μου αλλά  και  με  ποιόν  δεν  ήταν  φίλος ..

   Δίπλα στον  μπάρμπα  Βασίλη , όπως  είπαμε είναι  ο  αείμνηστος Θόδωρος  Τσιώτας , απ’ το  Μαλανδρίνο για  τον  οποίο μας  λέει  ο γιος του  Βασίλη  Τσινταβή , Θύμιος  Τσινταβής , γνωστός  Δικηγόρος  της Αθήνας  : “….. Ο Θόδωρος Τσιώτας  ( απ’ τ’Μαλαντριν ντε ) ένας  απ’ τους  πλέον  έντιμους  και “ μακροβιότερους “  αυτοκινητιστές της  Δωρίδας , που  ξεκινώντας  κι’ αυτός , φτωχό  παιδί απ’ το  χωριό  του , με  έντιμο και  ηθικό  χαρακτήρα , κατόρθωσε να  εξελιχθεί σ’ένα τίμιο και  σωστό μ πατριώτη άνθρωπο  και  οικογενειάρχη , για  τον  οποίο  μόνο  καλά  λόγια μπορούσες να  ακούσεις ,

   Το λεωφορείο , όπως  όλο  βλέπετε , έγραφε  μπροστά το  περίφημο “ ΑΘΗΝΑΙ  ΛΙΔΩΡΙΚΙΟΝ “ και οδηγός  του  ήταν  ο Θ. Τσιώτας , ανήκε δε  σε ένα  αδελφό  του Θαν. Πίτσιου , που  είχε  το  σπίτι στο  Αλωνάκι , που μάλλον  τον  έλεγαν  Γιώργο , μετά  δε  το  θάνατό  του , στη  δεκαετία  του ‘50 , περιήλθε  κληρονομικά  στον  αδελφό του Ξενοφώντα Πίτσιο , που  ήταν  τότε  Αστυνομικός  Διευθυντής  στην , τότε , Αστυνομία  Πόλεων στην  Αθήνα αλλά και   εξαίρετος  άνθρωπος   και  πατριώτης .

  Απ’ αυτόν  το  αγόρασε  ο Θ.Τσιώτας , που  όπως  είπαμε  ήταν  γαμπρός  του χωριού μας  αφού  είχε  παντρευτεί  τη κόρη  του  Κώστα  Πανάγου , Μαρία . Στη φωτογραφία  όπως  προείπαμε , πίσω  δεξιά στο  βάθος , διακρ’ίνεται  και  ο Κώστας  Χαρδαλούπας , απ’ την  Πλέσσα , πυ  χτενίζεται  και  τρέχει  να  προλάβει  να μπει  κι’ αυτός  στη…φωτογραφία . Ο ΄Κώστας  ήταν  τότε βοηθός  στο  λεωφορείο αυτό αλλά σιγά- σιγά  με  τη  δουλειά  του  και  την καλή του  συμπεριφορά , έγινε  οδηγός  και  αργότερα ιδιοκτήτης  αυτοκινητιστής  απ’ τους  μακροβιότερους .

   Φτωχόπαιδα βλέπεις , που  εξελίχτηκαν , με  σκληρή  δουλειάκαι  πολλές  στερήσεις σε  σωστούς  ανθρώπους  και  επαγγελματίες .

Στη  φωτογραφία  αυτή , είναι  ο Γιάννης  Ράντος , αριστερά , απ’ τη  Γρανίτσα , με  ένα  απ’ τα  πρώτα  λεωφορεία  του , που ένωνε τότε ( 1944 και  μετά ) την  Αθήνα με το απομονωμένο  Λιδωρίκι ( Αθήναι – Λιδωρίκιον στη..μετώπη ) και όχι  μόνον.. Η φωτογραφία  είναι βγαλμένη στον  κεντρικό  δρόμο της  Αράχωβας , όπου σταματούσαν τότε  τα  λεωφορεία για  να  ξαποστάσουν οι  επιβάτες και  μερικοί  απ’ αυτούς , όσοι  είχαν  χρήματα βέβαια , να  φάνε  στο “ μαγειρειό “ του  Καραθανάση , δίπλα  στα  σκαλάκια  , όπως  και  σήμερα .

                                       *         *

   Λέει εδώ  ο Θύμιος  Τσινταβής : “ …δίπλα  του ένα  Λιδορικιωτάκι τότε 16-17  χρόνων , θαυμάσιος  και  πάντα ευγενέστατος και εξυπηρετικός  με  όλους  Γιάννης Αποστολόπουλος , γείτονάς  μου σήμερα  στο  Βαρούσι . Έχει  γράψει  ιστορία στη  συγκοινωνία του  ΚΤΕΛ , πρώτα  σαν  βοηθός και  μετέπειτα  σαν  οδηγός , με  βοηθό τον  Θανάση  Ράπτη ( απ’ τη  Σκαλούλα ), εξαίρετο  άνθρωπο .

   Και  οι  δυο αυτοί  εξυπηρετούσαν τον  κόσμο  τότε , πολλές  φορές  και  χωρίς  χρήματα . Είναι  χαρακτηριστική  η  φράση που  χρησιμοποιούσαν , σε  πολλές  περιπτώσεις , ανθρώπων της  τότε  εποχής ( μετά  τον  πόλεμο και  στη  δεκαετία  του ‘5ο ), όπου τα  χρήματα ήταν  λιγοστά ως ..ανύπαρκτα . Σε περιπτώσεις , όπου  περισσότερο γυναίκες  βέβαια , ήθελαν  να  ταξιδέψουν με  το  λεωφορείο , αλλά δεν είχαν  χρήματα  για  το  εισιτήριο , στεκόντουσαν μπροστά  στην  πόρτα , με  το δίλημμα : να  ανέβω  ή να  πάω  με  τα πόδια …άκουγες  τη  στιχομυθία :.  “ Άντε  θειά ανέβα  να  ξεκινήσουμε καμιά  φορά . Μα παιδί μ’ δε…βγαίνω…’Αντε δεν π’ράζει ..ΚΟΛΛΑ  ΠΑΝ..ΝΤΕ… !!

Αράχωβα , 1-6-1950 , αριστερά  ο αξέχαστος  φίλος Θόδωρος  Τσιώτας , οδηγός , με  τον  16 χρονο βοηθό του  τ  Μπάμπη   Φαλίδα , μπροστά στην  ταβέρνα του  Καραθανάση , μόνιμο  στέκι των ταξιδιωτών , για …” κουκινσ’τό κι…κόκκ’νου Αραχουβίτ’κου …κρασί …..

      Πολλά , πάρα  πολλά , ‘έχουμε  να  πούμε αγαπημένοι  μου  φίλοι , για  τα τα “ Συγκοινωνιακο..ταξι  ..διωτικά του  χωριού μας  αλλά  και της  Δωρίδας  γενικά , των  δεκαετιών 1950  , 1960  και όχι μόνον , και  θα  προσπαθήσουμε , μέσα  από τις  προσωπικές μας εμπειρίες αλλά και αφηγήσεις  φίλων  που  έχουν  “ αναμνήσεις “ από την  εποχή  εκείνη , να  ματαφέρουμε και  την  σχετική ..” περιρρέουσα “ ατμόσφαιρα που  επικρατούσε στο  χωριό μας , σε  σχέση με  συγκοινωνίες , οδηγούς και  βοηθούς , που  τότε  είχαν  μεγαλύτερες  “ σχέσεις “ αφού  κάθε  βράδυ διανυχτέρευαν στο Λιδορίκι 5-6 άτομα  για  να  “ πάρουν “ τα  πρωινά  δρομολόγια , που  τώρα  βέβαια δεν  υπάρχουν ..