ΠΩΣ ΦΤΑΣΑΜΕ ΣΤΟ 1821 - Δ.’

 

            Η ΔΩΡΙΔΑ ΤΗΝ ΕΠΟΧΗ ΤΟΥ 1821 .

  Πριν προχωρήσουμε στην ιστόρηση των γεγονότων της Επανάστασης , ας δούμε όμως σε ποιά κατάσταση βρισκόταν η Επαρχία μας το 1821 .

   Στην περίοδο της Τουρκοκρατίας , αλλά και πριν απ' αυτή , στα ορεινά της Ρούμελης κατέφυγαν Ηπειρώτες και Θεσσαλοί γιά να γλυτώσουν πότε απ' τους Ενετούς , πότε απ' τους Φράγκους και προ παντός απ' τους Τούρκους που σαν ..κατεβασιά στο πέρασμά τους ξερρίζωναν τα πάντα .

   Αυτοί ήταν γνήσιοι Έλληνες , Χριστιανοί Ορθόδοξοι και μιλούσαν μόνο την Ελληνική γλώσσα . Μερικά χωριά και τοποθεσίες πήραν ονόματα Τούρκικα ίσως και Σλαύικα, Λατινικά και Αρβανίτικα . Στη Δωρίδα οι Τούρκοι είχαν εγκατασταθεί κυρίως στο Λιδορίκι , στο Μαλανδρίνο και στα κάτω χωριά . Μεμονωμένοι όμως εγκαταστάθηκαν γιά μικρά η μεγάλα διστήματα και στα ορεινά , δεν είναι σωστό αυτό που λέγεται πως στα ορεινά χωριά δεν πάτησε Τούρκος , όπως θα δούμε στην ιστορία του Σαφάκα , ένα ομόλογο του 1773 , που έγινε στην Αροτίνα , το υπογράφει σαν μάρτυρας ένας Τούρκος ο Αλή Τσάμης . Άλλο ομόλογο , στη Ζελίστα με ημερομηνία 17 Σεπτεμβρίου 1801 το υπογράφει και ένας Μουσταφάς Αργυροκαστρίτης , επίσης ο Διάκος βγήκε στο κλαρί γιατί στην Αρτοτίνα σκότωσε ένα Τούρκο .

   Επίσης έχουμε πολλές τοποθεσίες με Τούρκικα ονόματα όπως π.χ. Τουρκόπλ' ( Τουρκόπουλο ) , Τσούκα και Αζιζ , η βρύση στο Ψηλό Χωριό , Βεληγκέκα η βρύση στο Βλαχοβούνι , Καρά Ισάρ στην Αρτοτίνα , Γρέκιζα στο Διχώρι ( Κωστάρτσα ) κλπ . Το σπουδαιότερο όμως είναι πως έχουμε ένα σωρό λέξεις Τούρκικες που χρησιμοποιούνταν και χρησιμοποιούνται στην καθημερινότητά μας , όπως : Αχούρι = σταύλος  ,  Ζαιρές = τροφή , Ντορβάς = σακούλι , Χαγιάτι = μπαλκόνι , Μπουχαρές = τζάκι , Χαμπέρ = νέο , Ασκέρι = κόσμος , Μπουλούκι = άτακτο πλήθος , Χάνι= πανδοχείο , Ταίνι = φαγητό , , Καράς = μαύρος , Αλάνι =παλιόπαιδο , Χαράμι = σε κακό , Τζερεμές = πρόστιμο .

   Ακόμα όλα τα τραγούδια της τάβλας , τα κλέφτικα που λέμε , αναφέρονται στα βάσανα της Τουρκοκρατίας , τέλος αν οι ορεινοί δεν είχαν καμιά ενόχληση δεν θ'αβγαιναν στα βουνά κλέφτες , ούτε θ' άρπαζαν πρώτοι τα καριοφύλια , μικροί και μεγάλοι , γιά να πολεμήσουν τους Τούρκους γιά οχτώ ολόκληρα χρόνια .

   Η Δωρίδα επί Τουρρκοκρατίας είχε διαιρεθεί σε δυό Καζάδες ( Επαρχίες ) , του Λιδορικιού και του Μαλανδρίνου . Ο Καζάς του Λιδορικιού είχε το 1814 κατά τον Γάλλο Πουκεβίλ , 44 χωριά με 5.800 κατοίκους και ο Καζάς του Μαλανδρίνου 24 χωριά με 2.765 κτοίκους . Όλη η παραλιάκή Δωρίδα ήταν στιφλίκια του Αλή Πασά και του γιού του Μουχτάρ , μάλιστα ο Αλής , άπληστος καθώς ήταν , το 1818 ζήτησε επ' τους πρόκριτους των Σαλώνων Κεχαγιά και Παπαγεωργόπουλο να του μεταβιβάσουν και όλον τον ελαιώνα , ήρθε όμως η Επανάσταση το 21 , και γλύτωσε .

   Οι μόνιμοι Τούρκοι στα χωριά ζούσαν όπως και οι Έλληνες , μιλούσαν κυρίως Ελληνικά , τραγουδούσαν , χόρευαν και γλεντούσαν όπως οι Έλληνες , με τους Έλληνες . Μόνο στη θρησκεία , την οικογένεια και το επίσημο ντύσιμο διέφεραν . Ήταν Μωαμεθενοί , έπαιρναν πολλές γυναίκες και φόραγαν στενόβρακα αντί γιά φοτστανέλλες , ήταν ΄πμως άρπαγες , υπερόπτες  και κακούργοι , ζούσαν σε βάρος των Ελλήνων χωρίς να κάνουν καμιά δουλειά . Οι Δωριείς όμως ήταν λαός ανυπότακτος , το 1453 κατελήφθη η Δωρίδα και στο 1455 έκαναν την πρώτη επανάσταση , δυό χρόνια μετά δηλαδή , έκτοτε και επί 400 χρόνια βρισκόταν σε πόλεμο με τους Τούρκους , διαρκώς .

Σ υ ν ε χ ί ζ ε τ α ι ….