Πρωτομηνιά , Πρωτομαγιά , μέρα γεμάτη χαρά κι' αισιοδοξία , η καρδιά της Άνοιξης , το ..ξανάνειωμα της φύσης , της ..ζωής...Όλοι τρέχουν στη εξοχή , μακριά απ' τιε έγνοιες , να ξεδώσουν , να διασκεδάσουν και να χαρούν ...Φαί , κρασί , χορός , πειράγματα , αστεία , γλέντι..τρικούβερτο !
Απ' τα χωράφια και τους κήπους , μαζεύουν λουλούδια και πρασινάδες και φτιάχνουν στεφάνια , να φέρουν έτσι τη φύση και την Άνοιξη στα σπίτια τους , να πάρουν δύναμη απ' αυτή , αλλά και με διάφορες εκδηλώσεις να προκαλέσουν την καλή σοδειά , την πλούσια συγκομιδή , την αφθονία..Ένα σκόρδο , στη μέση του στεφανιού , γιά το κακό μάτι , και κρεμιέται στην εξώπορτα του σπιτιού , μέχρι τ' Άι Γιαννιού , που θα καεί στις φωτιές του . Οι αγρότισσες όμως , πιό ρεαλίστριες , προτιμούσαν ένα δεμάτι από καρπούς : στάρι , κριθάρι , συκιά με σύκα , ροδιά με ρόδια , και το κρεμούσαν πάνω απ' την πόρτα .
Στην Πάργα , τα παιδιά , στεφανωμένα με λουλούδια και κρατώντας μεγάλα κλωνάρια πορτοκαλιάς η νεραντζιάς , ανθισμένης , γύριζαν τα σπίτια και τραγουδούσαν :
" Εμπήκε ο Μάης , εμπήκε ο Μάης , εμπήκε ο Μάης ο μήνας
ο Μάης με τα τριαντάφυλλα κι' ο Απρίλης με τα ρόδα ".
Στην Κέρκυρα , παρέες και παλληκάρια γυρίζουν και τραγουδούν το Μάη κρατώντας το μ α γ ι ό ξ υ λ ο , τον κορμό δηλαδή , ενός τρυφερού λυπαρισιού , σκεπασμένο με κίτρινες μαργαρίτες κι άλλα λουλούδια . Στα κλαριά του έχουν δέσει μεταξωτά μαντίλια , ζουνάρια και κορδέλες . Από πάνω του κρεμάνε κι' ένα στεφάνι . Απ' το στεφάνι κρεμάνε φρούτα , π.χ. μούσμουλα , και φρέσκα χορταρικά . Ποιός θα αρνηθεί πως πρόκειται γιά την ε ι ρ ε σ ι ώ ν η ; Σε άλλα μέρη ντύνονται Μ α γ ι ό π ο υ λ α η Μ ά η δ ε ς και , στολισμένοι από πάνω μέχρι κάτω με λουλούδια , γυρίζουν τα σπίτια με τη συνοδεία τους τραγουδώντας και χορεύοντας .
Στο Ζαγόρι της Ηπείρου , τα κορίτσια που έβοσκαν αρνιά στα λειβάδια , έπαιζαν το Ζαφείρη . Ένα παιδί παρίστανε τον πεθαμένο , ξάπλωνε στο χορτάρι και τα κορίτσια τον στολίζανε με λουλούδια και πράσινα κλαριά . Ύστερα κάθονταν ολόγυρά του κι' άρχιζαν να θρηνούν και να μοιρολογούν :
" Γιά ιδέστε νιό που ξάπλωσα , γιά ιδέστε κυπαρίσι !
Δε σειέται , δε λυίζεται , δε σέρν' τη λεβεντιά του .
.......................................................................
Ποιός σού 'κοψε τις ρίζες σου , και στέγνωσ' η κορφή σου ;
....................................................................................
Ξεσφάλισε τα μάτια σου !
Έπειτα φώναζαν : " Σήκου Ζαφείιιιρ , σήκου !" Κι' ο Ζαφείρης πετιόταν επάνω κι 'ολοι μαζί έτρεχαν στα χωράφια τραγουδώντας . Το έθιμο θυμίζει τα αρχαία Α δ ώ ν ε ι α , όπως κι εκείνο πού γίνεται στη Μακεδονία , τη νύχτα του Επιταφίου .
Πρωτομαγιά μου τά 'ριξες
τα μάγια και με μάγεψες
και μ' έχεις κάνει σαν τρελό ,
κόρη , που σέρνεις το χορό .
Ο Μάης... μαγεύει , λέει ο λαός , συσχετίζοντας τις δυό λέξεις , μόνο και μόνο επειδή , ηχούνε όμοια . Με χίλιους τρόπους λοιπόν προσπαθούν από την πρώτη μέρα να αποτρέψουν τα μάγια και να εξασφαλίσουν σπίτι , ανθρώπους , ζώα και χωράφια από κάθε κακό . Πιό πολύ φοβούνταιν τις μάγισσες η τους κακούς γείτονες , που μπορούν να τους κάνουν μάγια , κι έτσι να καταστρέψουν τη σοδειά η τα ζώα η την ευτυχία του σπιτιού , βοηθώντας έτσι τα δικά τους . Βάζουν , ακόμα , δυνατά φυλαχτά π.χ. νεκροκεφαλές βοδιών η αλόγων , γιά να διώξουν μακριά το κακό . Στην Ανατολική Κρήτη , την Πρωτομαγιά μουντζουρώνανε τα παιδιά τους με κατράμι πάνω απ' τα φρύδια . Κάνουν , με κατράμι πάλι , ένα σταυρό στην πόρτα του σπιτιού γιά το κακό το μάτι . Στην Αγιάσο της Λέσβου , οι γυναίκες απιβραδίς " κάνουν σταυρούς πάνω στην πόρτα του σπιτιού με το μέλι γιά να περνπύν οι γαμπροί και να κολλούν ! " Αλλού ραντίζουν το σπίτι με καινούργιο νερό της βρύσης η με θαλασσινό νερό , όπως και στην Κορώνη . Ραντίζουν και τα κεφάλια των παιδιών τους . Αν έβρεχε την Πρωτομαγιά , το νερό της βροχής το χρησιμοποιούσαν γιά να πήξουν το τυρί αντί γιά μαγιά . Και οι γυναίκες βρέχανε τα μαλλιά τους γιά να μεγαλώνουν ( Κοτύωρα ) .Μάγια λοιπόν και μαγικά το..Μάη μήνα !
No comments:
Post a Comment