Το Λιδορίκι καμμένο , Αύγουστος 1944 .
ΜΑΡΤΥΡΙΕΣ ΛΙΔΟΡΙΚΙΩΤΩΝ ΓΙΑ ΤΟ " ΟΛΟΚΑΥΤΩΜΑ " ΤΟΥ ΧΩΡΙΟΥ ΜΑΣ .
Όπως έχουμε αναγγείλει αγαπημένοι μας χωριανοίκαι φίλοι , θα κάνουμε μια προσπάθεια να συγκεντρώσουμε όποιες μαρτυρίες υπάρχουν ήδη , αλλά κα νέες από επιζώντες χωριανούς μας , που ήταν τότε σε ηλικία που μπορούν να έχουν άποψη και μνήμες , ώστε να μπορέσουμε να αποκτήσουμε μια καθαρή εικόνα για το τι έγινε τότε στο χωριό μας , κι' ακόμα και για τα προηγηθέντα γεγονότα του ολοκαυτώματος .
Σήμερα , δημοσιεύουμε μια γραπτή μαρτυρία που γράφτηκε , όπως αναφέρει ο συγγραφέας της , 6 χρόνια μετά το κάψιμο , το 1950 δηλαδή , και δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα " Λιδωρίκι " του Γιώργου Καψάλη , τον Οκτώβριο του 1982 , αριθ. φύλλου 11 .
Η επιστολή - μαρτυρία , είναι του αείμνηστου Γεωργίου Δημ . Παπαδοπούλου , που είχε το καφενείο στο Αλωνάκι και είχε χρηματίσει και Πρόεδρος της Κοινότητός μας κατά την Κατοχή .
Άξιον παρατηρήσεως , είναι το ότι ο αείμνηστος αναφέρει σαν ημερομηνία καψίματος την 30ην Αυγούστου 1944 , σε αντίθεση με τα όσα γνωρίζουμε , δηλαδή την 29ην Αυγούστου 1944 .
Στο πρόγραμμά μας είναι να πάρουμε συνεντεύξεις - μαρτυρίες , από επιζώντες Λιδορικιώτες που τότε ήταν σε ηλικία που μπορούσαν να έχουν αξιόπιστη εικόνα , και υπάρχουν τέτοιοι χωριανοί μας , με τους οποίους μάλιστα έχουμε και συζητήσεισχετικά , αλλά λόγω του ανακύψαντος προσωπικού μου προβλήματος υγείας , δεν κατέστη αυτό δυνατον , τώρα όμως , Θεού θέλοντος , θα τακτοποιηθλει αυτή η εκκρεμότητα .
Τελειώνοντας , θα αναφερθούμε στην τελευταία παράγραφο της επιστολής , στην οποίαν ο συγγραφέας , εκφράζει το παράπονό του , που είναι και παράπονο μεγάλης μερίδας Λιδορικωτών , που το χωριό μας άλλά κα το Κράτος , δεν έχουν κάνει τίποτα για να μείνει στην Ελληνική ιστορία το τραγικό αυτό γεγονός .
Την ευθύνη βέβαια , έχουμε όλοι εμείς , οι Λιδορικιώτες δηλαδή , που ούτε ένα σεμνό μνημείο δεν φτιάξαμε στο χωριό μας , και στη μνήμη των αδικοχαμένων χωριανών μας αλλά και για την ιστορία του Λιδορικιού .
Ελπίζουμε , πως σύντομα θα πραγματοποιηθεί αυτό το Λιδορικιώτικο τάμα , άμποτε...
Διαβάστε την επιστολή - μαρτυρία του αείμνηστου Γ.Δ.Παπαδοπούλου , καλό σας απόγευμα...Κ.Κ.-
" Έξι χρόνια πέρασαν από τότε ...
Επί τρία μερόνυχτα βαρούσε το κανόνι , αολογούσαν οι βουνοκορφές , κι' ο αντίλαλος έφερνε σαν δυνατό μηκυθμό θηρίου , κάτω στο Λιδωρίκι τη βοή του ...
Δεν είναι παραμύθι αυτό το ιστόρημα του Κρις , που δημοσιεύεται αυτές τις μέρες εις το " Εμπρός " και αρχίζει την αφήγησή του απ' το Λιδωρίκι . Σ'μαυτά τα αιματοβαμμένα χώματα της Δωρίδος διεδραματίσθηκαν επι κατοχής γεγονότα , των οποίων η ανάμνησις προκαλεί εντροπήν και φρίκην και άλλα από τα οποία ξεπετιώνται ακτίνες υπέροχου μεγαλείου .
Η δολοφονική σφαγή από τους Ελασίτας του Συνταγματάρχου Ψαρρού και των οπαδών του εις το Κλήμα Δωρίδος , τον απρίλιον του 1944 , επεκάθησεν ως πλαξ τάφου εις τα στήθη όλων μας και εγέμισε με σιωπήν θανάτου την ατμόσφαιραν της Δωρίδος .
Η 5η ταξιαρχία του ΕΛΑΣ έστησε την έδρα της τότε στο Λιδωρίκι κι' απο εκεί ξεκίνησε τον Ιούλιο του 1944 και εχτύπησε τη Γερμανική φρουρά Αμφίσσης , οπόθεν όμως απεσύρθη με βαρυτάτας απωλείας . Έκτοτε το Λιδωρίκι , ως έδρα της ταξιαρχίας , είχε καταστή ο στόχος των Γερμανών . Μετ' ολίγας ημέρας , τμήμα Γερμανικής μεραρχίας έφθασε άνω του Λιδωρικίου και κατεσκήνωσε εις το υπό των Ιταλών πυρποληθέν χωρίον Καρούται . Η ταξιαρχία τότε δι' αιφνιδιαστικής ενεργείας περιεκύκλωσε τους διασκορπισμένους ανα το χωρίον Γερμανούς , εκ των οποίων ουδείς επέστρεψεν εις Άμφισσαν . Το γεγονός αυτό εσήμαινε το επικείμενον τέλος του Λιδωρικίου .
Επί εξ εβδομάδας αλλεπάλληλοι κρούσεις των Γερμανών κρατούσαν εις συνεχή αγωνίαν και αγρυπνίαν τους κατοίκους του . Τέλος την 27ην Αυγούστου διέρρηξαν την αμυντικήν γραμμλην των ανταρτών και το Γερμανικόν πυροβολικόν κτυπούσε μέσα στο Λιδωρίκι , του οποίου οι κάτοικοι διετάχθησαν να φύγουν . Απερίγραπτος ήτο η σύγχυσις και δραματικόν το θέαμα των φευγόντων γυναικοπαίδων μη δυναμένων να χρησιμοποιήσουν τα ζώα των , τα οποία επί ένα μήνα τα κρατούσαν εν επιφυλακή οι Ελασίται , επί ποινή θανάτου , όπως εφώναζε το χωνί , δια τον παραβάτην . Φορτωμένοι , ο καθείς όσο μπορούσε , τραβήξαν για τα γύρω ορεινά χωριά . Με σφυγμένη καρδιά παρακολουθήσαμε την εξέλιξη της μάχης , η οποία ήδη έκλινεν προς γενικήν υποχώρησιν των ελασιτών . Επί δύο ημέρας το Λιδωρίκι ήτο νεκρά πόλις , εβάλλετο διαρκώς υπό του πυροβολικού . Οι ελασίτες είχον αποσυρθεί , αλλ' οι Γερμανοί εδίσταζαν να εισέλθουν .
Τέλος περί την 4ην μ.μ της 30 Αυγούστου υψώθηκαν αι πρώται φλόγες που φανέρωναν την τραγικήν τύχην της μαρτυρικής κωμοπόλεως . Μετ' ολίγον τεράστιοι καπνοί σηκώνονταν προς τον ουρανόν και πύρινος χροιά διεγράφετο προς όλον τον ορίζοντα , το Λιδωρίκι είχε παραδοθεί στις φλόγες .
Η εκ΄δικηση των Γερμανών συνετελέσθη . Σαν δαίμονες της κολάσεως με το δαυλό στο χέρι περιέτρεχον εν αλλαλαγμοίς την πόλιν καθ' όλην την νύκτα με πρόθεσιν να μη αφήσουν λίθον επί λίθου .
Περισσότερα από 600οικήματα και αχυρώνες απετεφρώθησαν . Εξ γέροντας , μη δυνηθέντες λόγω γήρατος και ελλείψεως ζώων , να μετακινηθούν , εύρον οικτρόν θάνατον δια της κακο΄πυργου λόγχης των επιδρομέων .
Το πρωί της επομένης , κατόπιν επειγούσης διαταγής απεσύροντο εσπευσμένως προς Άμφισσαν τα στρατεύματα της φωτιάς και του ολέθρου , ενώ οι τελευταίες φλόγες των σπιτιών της πυρποληθείσης κωμοπόλεως υψώνοντο προς τον ουρανό .
Καπνοί και ερείπια και ξεκοιλιασμένα πτώματα γερόντων ήσαν το φοβερό θέαμα που αντικρύσαμε στην επιστροφή μας .
'Εξι χρόνια πέρασαν , και όμως η τραγική θυσία του Λιδωρικίου της οποίας ομοίαν , ολίγαι πόλεις ή χωρία της Ελλάδος υπέστησαν , παραμένει εν πολλοίς άγνωστος . Το ολοκαύτωμα όμως αυτό δεν πρέπει να αγνοείται απ' το Κράτος , διότι η υπόστασίς του επάνω σε τέτοια γεγονότα και θυσίας στηρίζεται , ταοποία και κληροδοτούνται υπερηφάνως εις την Ιστορίαν του Έθνους .
Γ . Δ . ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ . "
No comments:
Post a Comment