Η ΔΩΡΙΔΑ ΣΤΗΝ ΤΟΥΡΚΟΚΡΑΤΙΑ - 16 ο

ΑΡΜΑΤΟΛΟΙ ΚΑΙ ΚΛΕΦΤΕΣ Γ ' .

Την περιγραφή των τελευταίων στιγμών του Καλιακούδα , με ελάχιστες διαφορές , περιγράφει και ο Αριστοτέλης Βαλαωρίτης :
<< Ο εκ Δωρίδος αρματολός Λουκάς Καλιακούδας εφονεύθη , ωσ γνωστόν , εν τη μάχη της Καβρολίμνης . Ο πιστός αυτού συναγωνιστής και φίλος Σάκος , ο εξ Ακαρνανίας , κατά παραγγελίαν του θνήσκοντος αρχηγού απέκοψε την κεφαλήν και μόνος απομείνας εν μέσω των πολεμίων , περιετύλιξεν αυτήν εντός τησ φουστανέλλας και υπεχώρει μαχόμενος διά της δεξιάς χειρός προς τους επιτιθεμένους μαχητάς του Μήτσου Μπόνου . Άλλ ' η κεφαλή ολισθαίνουσα εκ του βάρους και του σχήματος κατέπιπτε πολλάκις και τότε εξήπτετο έρις περί αλώσεως αυτής ένθεν μεν αντιποιουμένων πάντων των Αλβανών , ένθεν δε μόνου του Σάκου . Τοιυοτοτρόπως διέσωσεν αυτήν πολλάκις , αλλ' επί τέλους πληρωθείς εν τη ατελευτήτω πάλη και μη δυνάμενος πλέον ν' ανακτήση το πολύαθλον γέρας , εκτραπέν υπό των εχθρικών λακτισμάτων πέραν του κύκλου ον διέγραψεν το ξίφος , επέπεσε μανιωδώς κατά των πολεμίων και εφονεύθη καθ ' ην στιγμήν έψαυε διά των δακτύλων την κόμην του Καλιακούδα >> .
Ο Νικόλαος Κασομούλης σημειώνει πως ο Καλιακούδας ήταν πρωτοπαλίκαρο του Αντρούτσου , άκληρος ( δεν είχε παιδιά ) , γεννήθηκε το 1760 και σκοτώθηκε το 1804 , ενώ ο από το Παλαιοκάτουνο της Δωρίδος Αθανάσιος Λιδωρίκης , σφραγιδοφύλακας του Αλή πασά και μετά την απελευθέρωση πολιτικός , γράφει στ' απομνημονεύματά του :
<< Κατά την εποχήν εκείνην ( εννοεί γύρω στα 1788 ) ήτο γενικός καπιτάνος της επαρχίας Δωρίδος και Κραββάρων ο Λουκάς Καλιακούδας . Ο Αλής απεφασίσας ίνα καταστρέψει πάντας τους εις τον αρματωλικόν βίον επιδιδομένους , έστειλεν τον Δερβέναγαν Μέτσα - Μπόνον ( εκ Τεπελενίου ) προς εξόντωσιν και του Καλιακούδα , όστις ενωθείς μετά του Αλβανού ληστού Σάχου , κατέφυγεν εις Καβρολίμνην , όπου γενομένου φονικού πολέμου , καθ ' ον έπεσαν πολλοί Τούρκοι εφονεύθη και ο Καλιακούδας . Ο θείος μου Κοτρότσης πληγωθείς κατά την μάχην εκείνην εις τον πόδα κατέφυγεν εις την Ιθάκην , όπου έμεινε η οικογένεια του Καλιακούδα , διά να νοσηλευθή . Ο δε Δασκαλάκης τεθείς επί κεφαλής του εναπομείναντος σώματος του Καλιακούδα ελεηλάτει >> .
Ο Φωριέλ , που πρώτος κατέγραψε δημοτικό τραγούδι γιά τον Καλιακούδα , γράφει και κείνος πως ήταν πρωτοπαλίκαρο του Αντρούτσου και πως μετά το θάνατο του καπετάνιου του συνέχισε τον αγώνα << και γενναίως επολέμησε κατά των πολιτοφυλακών των Τούρκων και των Αλβανών >> . Στη συνέχεια παρουσιάζει το τραγούδι :
Να ήμουν πουλί να πέταγα , να πήγαινα του ψήλου ,
ν' αγνάντευα προς την Φραγκιάν , την έρημην Ιθάκην ,
να άκουγα την Λούκαιναν , του Λούκα τη γυναίκα ,
πως κλαίει , πως μυριολογά , ωσάν παπί μαδιέται ,
Σαν των κοράκων τα φτερά έχει την φορεσιάν της .
Στα παραθύρια κάθεται , τα πέλαγ' αγναντεύει ,
κι' όσα καράβια κι' αν περνούν , όλα τα ερωτάει .
<< Βαρκούλες , καραβάκια μου , χρυσά μου περγαντίνια , αυτού που πάτε κι' έρχεσθε στο έρημον τον Βάλτον , μην είδατε τον άνδρα μου , τον Λούκαν Καλιακούδαν ; >>
<< Ημείς ψες τον αφήσαμεν πέρα συο Γαυρολίμι , είχαν αρνιά και έψαιναν , κριάρια σουβλισμένα είχαν και πέντε μπέηδαις , ταις σούβλαις να γυρίζουν >> .

Πριν προχωρήσουμε στην παραλλαγή του Ιατρίδη , που νομίζω πως ιστορικά είναι η πληρέστερη και σ'άλλα θέματα σχετικά με τη δράση του Κλιακούδα , θα παρουσιάσουμε δύο απόψεις σχετικές με το τραγούδι αυτό , του Γιάννη Αποστολάκη και του Κώστα Ρωμαίου .

Σ υ ν ε χ ί ζ ε τ α ι......