Η ΔΩΡΙΔΑ ΣΤΗΝ ΤΟΥΡΚΟΚΡΑΤΙΑ - ΜΕΡΟΣ Λ ' .

ΑΣΧΟΛΙΕΣ ΤΩΝ ΚΑΤΟΙΚΩΝ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΕΣ ΤΑΞΕΙΣ - ΜΕΡΟΣ Β ΄.

Προύχοντας της περιοχής υπήρξε ο Αναγνώστης Τούντας η Πανουργιάς η Παπαδογεωργόπουλος , που γιός του ήταν ο Αναστάσιος Λιδωρίκης γεννημένος το 1797,
Ευνοούμενος του Αλή κι’ αγωνιστής το 1821 , και που δεν έχει σχέση με την οικογένεια του επίσης προύχοντα , Θανάση Λιδωρίκη που το πρωτινό τους όνομα ήταν Σκαρλάτος .
Ο Τούντας κατά τον Γούδα « εχρημάτισεν άρχων ( γκουτζάμπασης ) εκ των επισήμων , είχε σχηματίσει ικανήν περιουσίαν ουκ ευκαταφρόνητον , εκέκτητο μάλιστα εν Λοιδωρικίω και μέγαρον , όπερ εκαλείτο Σαράιον » .
Άλλος γνωστός κοτσάμπασης της περιοχής ήταν ο από την Αρτοτίνα Αναγνώστης Φασίτσας , που βεβαιώνει και γράφει την ομολογίαν του χωριού με την οποία οι κάτοικοι παραχώρησαν γιά 43 γρόσια μέρος γιά να εγκατασταθεί στο χωριό ο , από τη Φθιώτιδα πατέρας του Ανδρίτσου Σαφάκα , Καραδήμας . Η περιφάνεια του η ρωμέικη όμως , και η αγάπη του στους ραγιάδες του τόπου του – η συνεργασία των κοτσαμπάσηδων με τους Τούρκους είναι γνωστή , υπήρχαν όμως και οι εξαιρέσεις – του στοίχισε τη ζωή .
Διασώζει ο Δημ.Λουκόπουλος :
« Και στα 1806 ακόμα αυτός ( ο Αναγνώστης Φασίτσας ) ήταν ο κουτζάμπασης ( της Αρτοτίνας ) . Φαίνεται από επιγραφή που βρίσκεται τοιχισμένη στον Άι-Γιάννη τον Πρόδρομο κοντά στην Αρτοτίνα όπου καλογερεύτηκε κι’ ο Θανάσης Διάκος .
Ο Φασίτσας είχε κακό τέλος . Τον διέταξε ο μεγαλύτερος αγάς του Λιδωρικιού να κάμη έρανο στο χωριό του – όπως και τ’ άλλα χωριά – και να φέρη τα χρήματα στην πρωτεύουσα να τα δώση γιά να κτιστή κάποιο σαράι . Αυτός όντας φιλελεύθερος , αντίς να κάμη αυτό σηκώθηκε και πήγε στο Λιδωρίκι . Ήρθε στο μέρος που έχτιζαν οι μαστόροι , έκοψε τα ράμματα , πέταξε τα σφυριά τους λέγοντας : Δεν έχει ο ραγιάς να πληρώσει άλλον κεφαλικό φόρο . Πήγε και στον Αγά έπειτα και του παραπονέθηκε πικρά γι’ αυτή την παράνομη φορολογία που είχε αξίωση να πλερώσουν οι φτωχοί ραγιάδες . Ο Αγάς προσεποιήθηκε πως δεν θύμωσε , τον καλοπήρε μάλιστα λέγοντάς του: « Το δικό σου το χωριό , αφού δεν έχει ας μην πλερώση τίποτα » .
Ο Φασίτσας παίρνοντας γιά ειλικρινή αυτή την εξομολόγηση του Τούρκου : Ε τότε Αγά μου , όχι σαράι να χτίσης μα και παλάτι ακόμα εύχομαι . Μόνο το χωριό μου να μην πλερώση τίποτα που φτωχό και δεν έχει ! είπε . Ο Αγάς περιποιήθηκε όσο μπορούσε τον κουτζάμπαση της Αρτοτίνας , ύστερα διάταξε και του πρόσφεραν καφέ , όπου είχαν ρίξει δηλητήριο μέσα . Ο καημένος ο Φασίτσας έπιε ανύποπτα τον καφέ του κι’ ύστερα αποχαιρέτισε τον Τύραννο κι’ έφυγε γιά το χωριό του . Ώσπου να φτάση στα Πίσω Χωράφια της Γρανίτσας τον έκοψε το δηλητήριο .Εδεκεί έπεσε και πέθανε . Τον έφεραν νεκρό με ξυλοκρέβατο στην Αρτοτίνα .
Πήγε ύστερα κι’ ο γιός του Κων. Φασίτσας στη Λάρισα , στον πασά να βρη δίκιο γιά τον άδικο θάνατο του πατέρα του . Αλλά που να βρης δίκιο απ’ τους Τούρκους . Τον ξεγέλασε με κάτι δώρα που του πρόσφερε και τον έστειλε πάλι στην Αρτοτίνα κάνοντάς τον κουτζάμπαση ».
Σε ό,τι αφορά την κατοικία και τον εξοπλισμό του σπιτιού κι’ εδώ υπήρχε η διαφορά ανάμεσα στον γεωργοκτηνοτρόφο και τον άρχοντα . Φτωχοκόνακο του τσοπάνη , ισόγειο και με λιγοστά πράγματα του γεωργού , διόροφο πέτρινο , με χαγιάτια , πλούσια επιπλωμένο με στρωσίδια , κελάρια , μουσάντρες κι’ ασημικά το σπίτι του κοτσάμπαση .
Ορισμένοι μεγαλονοικοκυραίοι μπορούσαν κι’ εκείνοι να φτιάξουν διόροφο σπίτι , μα εύκολα , με την απλότητά του , ξεχώριζε από κείνο του άρχοντα .Ακόμα και στη φορεσιά η διαφορά ήταν ολοφάνερη . Φτωχοντυμένοι οι γεωργοκτηνοτρόφοι , με πλούσια και φανταχτερή φορεσιά οι κοτσαμπάσηδες . Κυριαρχούσαν φυσικά η φουστανέλλα , οι πουκαμίσες , τα γιλέκα , στους άντρες , το μαλλινοφούστανο , η μικρή κάπα σα ζακέτα , το κεφαλομάντηλο , στις γυναίκες . Οι προύχοντες είχαν μεταξωτά φορέματα , με κεντημένα γαιτανογέλεκα με χρυσοκλωστές και βελούδινη πατατούκα ( παλτό ) . Η ντυμασιά και του φτωχού και του άρχοντα συμπληρωνόταν συχνά , με φέσι η κεφαλόδεσμο και το πεσλί στο ζωνάρι , με την καπνοσακούλα , την ίσκα και το τσκμάκι , κάποτε μαχαίρι μαυρομάνικο και πιστόλα , αν η τοπική εξουσία το επέτρεπε , αν και το τελευταίο ήταν προνόμιο του αρματωλού και του κοτσάμπαση που υπηρετούσε τον Τούρκο .

Σ υ ν ε χ ί ζ ε τ α ι ..............