Ο ΒΕΝΕΤΟΤΟΥΡΚΙΚΟΣ ΠΟΛΕΜΟΣ ( 1684 - 1699 ) ΚΑΙ ΟΙ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΣΤΗ ΔΩΡΙΔΑ - Γ'.

" Εκλαμπρότατε και Εξοχώτατε
Κύριε Ευγενή του Στόλου Υποπροβλεπτά
Ναυπάκτου , Καστελλίου της Ρούμελης και περιχώρων .

Η αξιοδάκρυτος κατάστασις , την οποίαν ένεκα της βαρβάρου οθωμανικής αγριότητος γνωρίζει κατά το παρόν η μονή και η εκκλησία της Παναγίας Παρθένου της Βαρνάκοβας , ιερόν το οποίον λατρευόμενον μετ' ιδιαιτέρας αφοσιώσεως παρά πλείστων ανθρώπων κατέχει ακόμη ως ένδοξον τρόπαιον της εις πάσαν εποχήν αποδοθείσης αυτώ λατρείας την τέφραν δύο μεγάλων πριγκίπων , οι οποίοι από του ύψους των θρόνων αυτών έστρεψαν ταπεινοφρόνως και ευλαβώς πάσας αυτών τας σκέψεις προς ταύτην την Ένδοξον Θεοτόκον , παρεκίνησεν εμέ τον Ιάκωβον ...ηγούμενον και ταπεινότατον δούλον της Υ.Ε. ενεργούντα επίσης και εξ ονόματος των υπολοίπων μοναχών της προρρηθείσης μονής , όπως προκαλέσω εκείνην την ευγενικήν υποστήριξιν , η οποία από την πατρικήν διάθεσιν και γενναιοδωρίαν του δημοσίου και από την αξιοσημείωτον αφοσίωσιν της Υ.Ε , δύναται ευσεβώς να προσενεχθή . Αι τελευταίαι σοβαραί καταστροφαί του απηνούς Μπέη Λιμπεράκη υπήρξαν η αιτία της επακολουθησάσης λαφυραγωγήσεως του μεγαλύτερου μέρους των υπαρχόντων , τα οπο΄πια ήτο δυνατόν να χρησιμεύσουν διά το ιερόν κόσμημα του τόπου και διά την αναγκαιοτάτην συντήρησιν των κατοικούντων μοναχών . Εξ αυτών όθεν , επειδή περιήλθομεν εξ ίσου εις υην ανάγκην να κλαύσωμεν διά τας επισυμβάσας εκ του φουσάτου συμφοράς και να προνοήσωμεν ωσαύτως διά την εις τα μέτρα του δυνατού αντιμετώπισιν των όσων εις το μέλλον θα ηδύναντο να συμβούν , αποφασίζω γονυπετής να παρουσιασθώ ταπεινώς ενώπιον του σεβαστού μεγαλείου της Υ.Ε. , ίνα ευαρεστηθή να μου παραχωρήση μίαν εξ αυτών των οικιών , ήτις κατεχομένη εις το παρελθόν υπό του Εβραίου Κρισπίν Καράνι και τεθαμμένη τώρα εις τα ίδια αυτής ερείπια ,ουδέν όφελος προσφέρει εις το δημόσιον , ίνα ανακατασκευαζομένη με ιδικά μου έξοδα χρησιμεύη ως αποθήκη των εναπομεινάντων [τωχ'ων υπαρχόντων δι όσον χρονικόν διάστημα φαίνεται καλόν εις την Υ.Ε. μετά τον οποίον θα παραμείνη υποκειμένη εις την διάθεσιν του δημοσίου . Ταύτα ικετέυω με πάσαν ταπεινότητα παρά της Υ.Ε. τα οποία θα αποτελούν επαρκή μαρτυρίαν της ευσεβείας μου και της ιδιαιτέρας μου υποχρεώσεως να παρακαλώ υπέ Αυτής τον ύψιστον Θεόν δι' εκείνην την αύηησιν των τιμών , αι οποίαι θα δύνανται μεγαλύτερον να κάμουν να λάμψη η Θρησευτικωτάτη αφοσίωσις , ήτις περιβάλλει την ευγενήν ψυχήν της Υ.Ε. .

Ευχαριστώ ".

Δυό μέρες αργότερα με απόφαση του Τριβιζά , που προσυπογράφει και ο Καγκελάριος Γεώργιος Τέλεμαν , παραχωρείται η οικία , υπό τον όρον να ευπρπισθεί χωρίς επιβάτυνση του δημοσίου και να τοποθετηθούν εκεί πράγματα του μοναστηριού και να καταφεύγουν εκεί επίσης οι καλόγεροι γιά δυό χρόνια και πως σαν περάσει το χρονικό αυτό διάστημα να είναι πάλι στη διάθεση του δημοσίου .
Διάφορα άλλα έγγραφα ( 1690-1698 ) αναφέρονται στη μερική εγκατάλειψη των καλλιεργειών του μοναστηριού , στο σφετερισμό περιουσίας από Τούρκους , στην αναγνώριση της υπηρεσίας του ηγουμένου Ιακώβου προς την Βενετία , στην ευνοική ρύθμιση της δεκάτης που κατέβαλε κάθε χρόνο το μοναστήρι , την παραχώρηση κτημάτων , λιόδεντρων και αμπελιών και τα μαρτύρια και τους εκβιασμούς που υφίστανται οι μοναχοί από τους Τούρκους . Παρά την υποστήριξη που δείχνουν προς το μοναστήρι οι Βενετσιάνοι ωστόσο , καθώς γράφει ο Δ.Ξανάλατος " δεν άφησαν ανεπηρέαστον και την ιδιοκτησίαν της μονής αλλά την υπέβαλλον εις την φορολογίαν της δεκάτης και της εγγείου φορολογίας και εις τούτο ηκολούθησαν τους Τούρκους ".
Όπως σημειώσαμε και παραπάνω , με τη συμφωνία του Κάρλοβιτς ( 26 Ιανουαρίου 1699 ), ο ενετοτουρκικός πόλεμος τερματίζεται . Η Πελοπόννησος σε μεγάλο μέρος της μένει στους Βενετσιάνους , ενώ η Στερεά Ελλάδα και φυσικά η Δωρίδα παραμένει στην απόλυτη κυριαρχία της Τουρκίας , με την προυπόθεση πως οι κάτοικοί της έχουν το δικαίωμα να παραμείνουν η να φύγουν . Με την ίδια συνθήκη και η Βαρνάκοβα επανέρχεται στην τούρκικη κατοχή . Οι ελπίδες των σκλαβωμένων , παρά τις τόσες θυσίες διαφεύσθηκαν . Οι Βενετσιάνοι πρόδωσαν έτσι το μεγάλο επαναστατικό κίνημα που είχαν προκαλέσει με τη συμπαράσταση των κατοίκων της περιοχής , και οι Τούρκοι γίνονται τώρα πιό βάρβαροι , πιό καταπιεστικοί απέναντι στους ραγιάδες , που πολλοί γιά να γλιτώσουν φεύγουν προς το Μοριά . " Οι κάτοικοι της Βαρνάκοβας - γράφει ο Ι.Γ.Γιαννόπουλος - δεν ηδύναντο να εκλέξουν , ως άλλοι κάτοικοι της Στερεάς , τον εκπατρισμόν εις Πελοπόννησον , το μοναχικόν σχήμα επέβαλλεν εις αυτούς να παραμείνουν εν τη μονή υπό τους παλαιούς και νέους των κυρίους , τους Τούρκους και να συνεχίζουν τον αγώνα της επιβιώσεως και της διαφυλάξεως των παραδόσεων της θρησκείας και του έθνους ".
Η επιχείρηση κατά των Τούρκων στη Στερεά Ελλάδα από τους Βενετούς , με το ξεσήκωμα των κατοίκων , " υπήρξε τυχοδιωκτική " κατά τον Κ.Δ.Μέρτζιο , " ήτο η επιχείρησις αύτη το τελευταίον πυροτέχνημα της φθινούσης Ενετικής Αριστοκρατίας ".

Σ υ ν ε χ ί ζ ε τ α ι.....